Тізбек бірнеше үлпілдек
шалудан жасалған, тізбектер алғашқы қатар тоқылуға тиіс бар
бұйымның бастапқы негізі болып саналады. Ілмектің ұшына бір шалу
жасайды да жіпті ілмекке орап, алғашқы шалудың ортасына өткізіп
алады. Осылайша қайталана
береді.
Ілмекпен тоқуда негізгі
элементтері – бос шалу, біріктіру бағаншасы, шалмасыз бағанша,
шалмалы бағанша, екі шалмалы бағанша, үш шалмалы бағанша, төрт
шалмалы бағанша, пико, жарты бағанша және
т.б.
Ілмек бізбен тоқу кең тарап,
тоқу арқылы жасалған бұйымдар жоғары бағаланатындықтан әр түрлі
басылым беттерінде шеберлер өзінің өнерін көрсету үшін ілмек бізбен
тоқудың шартты белгілерін ойлап тауып, сол арқылы халыққа белгілі
бір бұйымды тоқу әдісін
көрсетеді.
Шартты
белгілер.
о- үлпілдек шалу. + жай
шалу.
– -қысқа шалу. + – 1 бос жіп
қосылған шалу.
Жай шалу – ілмекті тізбектегі
3 шалудың алдынан артына қарай өткізеді. Содан соң ілмекке жіпті
орап, оны ілмектегі екі шалудан өткізіп
алады.
Бос жіп қосылған шалу.
Бағананың (шалудың) биіктігін көтеру үшін оны бір не бірнеше бос
жіп қосып тоқу керек ілмекке жіпті орап, бұрынғы қатардағы не
тізбектегі 4 шалудан өткізеді де, оған қайта жіп орап, 1 шалуды
тартып шығарады жіпті қайта орап, оны ілмектегі шалумен бос жіптен
(2шалудан) өткізеді, жіпті тағы орап, оны да соңғы 2 шалудан
өткізіп алады. Ал ілмектің ұшында әрқашан бір шалу қалып отыру
керек.
Тоқыма үшін қажетті
құралдар:
Біз, жіп, біз түрлері, бес
біз, екі басы сым ілмек біз, ортасы түтікше пластмасса
біз.
Қауіпсіздік
ережесі:
Жұмыс орны жақсы
жарықтандырылған болуы
керек.
Орындық арқасы сүйеніп, тік
отыру қажет.
Тоқу кезінде арқасы бар
орындықта басты сәл иіп
отырады.
Ілмекбіздің ұшы қауіпсіз,
шектелген болуы керек.
Тоқып жатқан жайма бүлінбеуі
үшін және қолда иірімжіптің қиқымдары қалмас үшін тоқып бастағанда
және аяқтағанда қолды жуу
керек.
Жұмыс соңында барлық
құрал-жабдықтар жәшікке жинап салу
керек.
Ілмекбізді қорабымен алып жүру
қажет.
|