Материалдар / Шах беру. Қосқабат шах

Шах беру. Қосқабат шах

Материал туралы қысқаша түсінік

дене тәрбиесі мұғалімдеріне арналған

Рахимбердиев Амирхан Өмірханұлы

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

04 Ақпан 2019

633

0 рет жүктелген

Қосымша білім беру Сабақ жоспары 6 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Сабақтың тақырыбы: Шах беру. Қосқабат шахСабақтың мақсаты: Шах деген сөздің мағынасын түсіндіру. Шахтың түрлерімен таныстыру. Қос қабат шах деген не түсіндіру.Көрнекілігі: Шахмат, Шахмат тақтасы.I.Ұйымдастыру кезеңі.

Кіріспе әңгіме.

Ойын барысында король тұрған шаршыға қарсылас жақтың фигурасы соққы берсе, онда корольге шах берілді деп есептелінеді. Ереже бойынша шах беріліп тұрған жақ өзінің бас фигурасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жолын іздестіруі қажет. Ол үшін негізінен мынандай үш тәсіл қолданылады: шабуыл жасап тұрған қарсылас жақтың фигурасын мүмкін болса, қорғаныс шебіндегі фигуралардың бірімен немесе корольмен жеу; корольді көршілес бос шаршыға ауыстыру; шах беріп тұрған қарсылас фигура мен корольдің арасын-дағы шаршыны жабу.Тақтамен түсіндіру.Енді осы айтқанымызды төмендегі мысалдармен талдап көрейін. Мәселен, №13 диаграммада ақ жағының е1-дегі короліне қара жағының һ4-тегі пілі шах беріп тұр. Көріп отырғанымыздай бұл пілді жей алатын ақ жағының фигуралары жоқ. Ал корольдің өзі қашықта тұр. Бұл жерде шахтан құтылудың екі жолы бар:g2-дегі пешканы g3-ке жүріп, пілдің жолын жабу немесе корольді d1, d2,е2,f1 шаршыларына көшіру.Ал мына №16 диаграммадағы жағдайда ақ жағының а1-дегі королі шах үстінде-оған d4-тегі қара ферзі шабуыл жасап тұр. Бұл жерде жоғарыда айтылған шахтан құтылудың үш тәсілін пайдалануға болады. Біріншіден, осы шах беріп тұрған ферзіні ақ жағы d2-де тұрған ферзімен b2-ге жүріп, өз королін қорғауға мүмкіндігі бар. Енді осы №16 диаграммадағы позицияда қолданылатын үш тәсілдің қайсысы тиімді. Соған келейік. Мәселен, ақ жағының королі а2, b1-ге жүргенде қарсыласы d2-ге жүрсе, онда қара жағы d4-тегі ферзімен b2-дегі фигураны алып, кезекті жүрісінде королін е6 шаршысына жүріп, һ5-тегі пешканы жеп, ойынды теңестіреді. Осыған орай бұл жерде ақ жағы үшін тиімді де мығым жүріс қарсыласының d4-тегі ферзісін жойып, һ5-тегі пешканы һ6-һ7-һ8 шаршыларына жылжыту арқылы жаңа ферзі алып, жеңіс жолын жалғастыру болып табылады.Қос қабат шах.Ойын барысында корольге қарсыластың екі фигурасы қатар шах берсе, ондай жағдайды қос қабат шах дейді. Король мұндай жағдайда шахтан тек көршілес шаршыларға ауысып құтылады. Ал қарсы жақтың короліне тікелей шабуыл жасамай, өзінің кезекті жүрісінде бір фигурамен екінші фигураның жолын ашу арқылы шах жарияланса, мұны шах дейді.Түсінікті болу үшін№17 диаграммадағы позицияға қысқаша талдау жасайық. Жүріс кезегі ақ жағында делік. Ақ жағы е4-тегі атты f6-шаршысына жүрсе, онда қара король қос қабат шахтың-ақ ат пен d3-тегі ферзінің соққысына ұшырайды, ал жүріс кезегі қара жағынікі болса, ол b7-дегі пілімен е4-тегі ақ атты жеп, b8-дегі өз ладьясына ашық шах беруіне мүмкіндік туғызады. Сондай-ақ келесі жүрісінде қара жағының пілі ақ жағының d3-тегі ең күшті фигурасын (ферзісін) жей алады. (ашық шахтың пайдасы). Сондықтан да ойын барысында өте қауіпті де күш жағынан басымдық әперетін шахтың осы түрлерін шеберлікпен қолдана білу керек.III. Шахмат ойынын үйрету.IV. Қорытынды.

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!