Шахмат үйірмесінің жоспары. 3 сынып

ШАХМАТ үйірмесінің
2,3-ші сыныптарына
арналған
бағдарламасы



















Өскемен, 2017-2018 оқу жылы


Түсінік хат

Бастауыш сынып - баланың логикалық ойлауын дамытудың негізгі кезеңі деп есептеледі. Өйткені, логикалық ойлау кейінірек бейнелік ойлаудың негізінде қалыптасады, ғылыми білімдерді меңгеруге мүмкіндік береді Бастауыш сынып оқушыларының ойлау жүйесінде алғырлық, мазмұнды қозғалыс оқушының бойына тән қасиет болғанымен, көптеген жағдайларда ұшталмай қалатындықтан, соған сәйкес қайшылықтар кездесуде: қойылған сұраққа тез жауап бере алмауы, тың идеяны қабылдай алмауы, өз қабілетін көрсете алмауы т.б. Осыға орай, шығармашылық қабілетті дамытуда логикалық тапсырмаларды қолданудың тиімділігі туралы белгілер ғалымдар Д.Б.Эльконин, В.В.Давыдов, Қ.Бердібаев. Өз еңбектерінде ғылыми тұжырым жасаған.
Осы негізде біз оқушының логикалық ойын жетілдіру, логикалық ойлау операцияларын беріп қалыптастыру-заман талабына сай күнделеніп келе жатқан оқу материалын саналы, әрі сапалы игерумен ұштасады деп есептейміз. Егер, оқушылар бастауыш мектеп қабырғасын үнемі әрі жүйелі түрде өзінің ақыл-ойын жаттықтырса, күрделі де қиын есептерді шешуге дағдыланса, оның нәтижесі келешекте кезіккен қандай да бір тығырықтан жол таба білуге тәрбелейтіні сөзсіз. Ендеше, 1-4 сыныптарда аптасына 1 рет шахмат пәнінен үйірме енгізу оқушылардың ой-өрісін дамытып, бағдарламадағы алған білімдерін кеңейтіп толықтыруға көмектесері анық.










Мақсаты:
Оқыта және дамыта отырып, балалардың шығармашылық ойлауын дамыту. Балалардың бастауыш сыныптарда оқылатын пәндерден алған білімдерін тереңдетуді, ойлау, танымдық қабілеттерін дамытуды көздейді.
Шахмат арқылы оқушының ойлауын, түрлі тәсілдер арқылы пайымдауға, өз беттерінше шешім қабылдауға және қорытынды жасауға үйретеді.
Міндеттері:
Білім алушылардың негізгі ойлау операцияларын саналы түрде қолдана білуге үйрету.
Қиялдау, елестету және шығармашылық ойлауын дамыту
Ой қорыту, талдау, жинақтау, топтау дағдыларын қалыптастыру.
Танымдық тапсырмалар арқылы баланың интеллектуалды және шығармашылық қабілеттерін дамыту
Өзектілігі:
Егер, оқушылар бастауыш мектеп қабырғасынан үнемі әрі жүйелі түрде шахмат ойнаса, оның нәтижесі келешекте кезекпен қандай да бір тығырықтан жол таба білуге тәрбиелейтіні сөзсіз. Сондықтан шахмат пәнін өткізу-бүгінгі күндегі өзекті мәселе.
Курсты меңгерту әдістері:
Теориялық материалды баяндау, түсіндіру;
Ақпараттық технологияларды пайдалану;
Оқушылардың шығармашылық іс-әрекеттері;
Көрнекілік құралдар пайдалану;
Шахмат макеттерімен үйрету
Күтілетін нәтиже:
Білім алушылардың негізгі ойлау операцияларын саналы түрде қолдана алады.
Қиялдау, елестету және шығармашылық ойлауы қабілеттері дамиды.
Ой қорыту, талдау, жинақтау, топтау дағдылары қалыптасады.
Баланың интеллектуалды және шығармашылық қабілеттері дамиды.

Аптасына -2 сағат

р/с
Сабақ тақырыбы
Сағат саны
Уақыты



Бар-лығы
теория
Прак-қ


1
Кіріспе. Шахмат ойынының пайдасы
2
2



2
Шахмат ойынының маңызы.
2
2



3
Шахмат ойынының элементтері (шахмат тақтасы, ойын алаңы, фигуралар туралы мәлімет)
4
2
2


4
Шахмат ойынының мақсаты, тәртібі (мат қою). Шахмат фигураларының жүрістері (Әр фигуралардың жүрістері айтылады)
4
2
2


5
Арбаның (ладья) жүрісі
2
1
1


6
Пілдің (слон) жүрісі
2
1
1


7
Уәзірдің (ферзь) жүрісі

2
1
1


8
Аттың (конь) жүрісі

2
1
1


9
Патшаның (король) жүрісі

2
1
1


10
Әскердің (пешка) жүрісі

2
1
1


11
Әскердің өз түсіндегі кез келген фигураға айналуы
2
1
1


12
Сайыс сабақ

2

2


13
Патшаның орын ауыстыруы (ракировка)

4
2
2


14
Фигуралардың күштерінің артықшылығы

4
2
2


15
Шах қою

4
2
2


16
Шахмат ойынының спорттық ережесі мен мәдениеті

4
2
2


17
Шахмат ойынының әдіс-тәсілдері және фигуралардың тақтадағы қалпы (позиция)

4
2
2


18
Негізгі ұғымдарды қайталау

4
2
2


19
Практикалық сабақ
2

2


20
Сайыс сабақ
1

1


21
Патша және әскердің патшаға қарсы жүрісі

4
2
2


22
Арба мен әскердің арбаға қарсы жүрістері

4
2
2


23
Уәзір мен арбаның бір-біріне қарсы әдіс-тәсілдері
4
2
2


24
Қорытынды сабақ
1

1



Барлығы
68
33
35



Қолданылған әдебиеттер

Мұғалім үшін:
Карпов Анатолий Евгеньевич Учитесь шахматам 120 стр. 1997 г;
Б.А.Тұрғынбаева , Б.Ш.Шабдеков Шығармашылық баспалдақтары-Алматы, 2003;
Зак Владимер, Длуленский Яков Москва 224 стр. 1980г;
В. Панов. Первая книга шахматиста;
http:/ Parchess.ru. Шахмат ойнап үйрену.

Оқушылар үшін:

http:/ Panchess.ru/panov/1.htm Шахмат ойнап үйрену ;
Раймбекова Қ. -Өлке, 2011.




















Келісемін
Директордың ғылыми-әдістемелік жұмыстары бойынша орынбасары: Садыкова Н.А
___________________
______________


Бекітемін
Лицей директоры:
Түменбаев Т.Қ.
_________________
______________



Ә/б отырысында қаралды
Хаттама №___
________
Б/ж: Жаныбекова Г.Б.
_________________