«Шебер қолдар» үйірмесінің оқу бағдарламасы

«Қарабалық ауданы әкімдігінің білім бөлімінің балалар

шығармашылық үйі» ҚММ

КГУ «Дом детского творчества отдела образования акимата

Карабалыкского района»

2020 – 2021 оқу жылына арналған

«Шебер қолдар» үйірмесінің

оқу бағдарламасы

Учебная программа

кружка «Шебер қолдар»

на 2020 – 2021 учебный год

Құрастырған: қосымша білім беру

педагогы Кульжабекова А.Б.

Составитель: педагог дополнительного

образования Кульжабекова А.Б.

Түсінік хат

Қазіргі уақытта мәдени-тарихи бірегейлікті, ұлттық дәстүрлерді, халықтың мызғымас моральдық құндылықтарын сақтау мәселесі өзекті болды. Сәндік-қолданбалы өнер заманауи өмірге органикалық түрде еніп, ұлттық дәстүрлерді сақтай отырып дамып келеді. Бұл мәдени мұраны дамытудың орасан зор әлеуетін қамтиды, өйткені ол әлемді рухани және көркемдік тұрғыдан түсіну сипатын бүгінгі күнге дейін бұрмаланбаған түрде жеткізді.
Үйірме жұмысы әр балаға өзінің сүйікті іс-әрекеті - аппликация, көркемдік дизайн, модельдеу, батик, сабаннан жасалған аппликацияны қанағаттандыру мүмкіндігі, объективті әлемді бейнелеудің әртүрлі әдістері мен әдістерін қолданып көру үшін қажет.
Бағдарлама 10-14 жас аралығындағы оқушыларға арналған. Бұл бағдарламаның мақсаты: қолөнер негіздерін оқыту кезінде балаларға адамгершілік-эстетикалық тәрбие беру танымдық және шығармашылық әрекетті белсендіру; қазіргі әлемдегі тәуелсіз өмірге дайындық, әрі қарай кәсіби өзін-өзі анықтау.

Бағдарламаның мақсаты: Балаларға қосымша білім беруде оқушының білімін, шеберлігін  көрсету. Оқушыны шығармашылық жұмысқа тарту арқылы танымдық қабілеттерін, қызығушылығын арттыру, жетістіктерін бағалап көрсету, белсенділігін қалыптастыру, өздігінен еңбек етуге дайындау, іскерлігін дамыту.Бүгінігі ұрпақ өзінің мінез-құлқын, тілін, өнерін жоғалтпауы қажет. Өнер адамға жақсы әсер ететін және оны тәрбиелейтін нәзік дүние. Осы мақсатта құрылған «Өнерлі қыздар» қолөнерге баулу үйірмесі оқушылардың ықылас-ынтасын дамытып, болашақ маман ретінде және кәсіпкерлікке баулуға, өзін-өзі тануға мүмкіндік береді.

Бағдарламаның міндеті:Оқушыларды шығармашылыққа тарта отырып жобаны тани білуге, он саусағынан  өнері тамған баланы тәрбиелеу.  Шәкіттердің шеберлігін, білім мен еңбегін көрсету.

 Іскерлік, икемділік қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік дағдысын жеткізіп, еңбектену жұмысына төзімділігін жеткізу.

 Сапалы білім берумен қатар еңбекке баулу,  үйрету аса қажет. Жастарымыздың өнерлі болуы қоғамдық өмірімізге үлкен әсерін тигізеді деп ойлаймын.Олай болса, біздің басты міндетіміз жаңа заман  ғылымының мол жетістіктерімен қаруланған, мәдени дүние танымы, көзқарасы қалыптасқан  бәсекеге қабілетті маман жастарды тәрбиелеу.

Қолөнер үйірмесі өнер мен білім беру ісін бір-бірімен ұштастырып, бала санасына ұялатуда үлкен жүрек, мол мейрімділікпен  қоса кәсіби дарын, іздемпаздық, іскерлік екендігі адамның  адамгершілік дүние танымын қалыптастырып үйрету.

Бұл авторлық бағдарлама, бұл бағдарламаны жасауда өзімнің жылдар бойы жасаған тәжірибемді пайдаландым. Үйірме барысында оқушылардың жас ерекшеліктері мен мүмкіндіктері, пәнге деген ұмтылыстары, оны меңгеру деңгейлері ескерілді.

Үйірме отырыстарында оқушылардың деңгейіне қарай практикалық және шығармашылық жұмыстар қойылып, түрлі әдіс-тәсілдерді меңгеріп, орындау қарастырылды.

Үйірменің жұмыс бағдарламасы 144 сағатқа есептелген, сабақтар аптасына екі сағаттан екі рет өткізіледі. Бағдарлама оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты  5-7 сыныптарда оқитын оқушыларға арналған.

Күтілетін нәтижелер:

1. Еңбекқорлыққа, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа, ізденімпаздыққа үйренеді;

2. Өз жұмысына және өз жолдастарының жұмысына әділ баға беруді үйренеді;

3. Пәнге деген қызығушылығы, шығармашылық қабілеттері артады;

4. Оқушылар өздерінің бағдарламаға сай жасаған туындыларының нәтижесін мектепішілік, қалалық көрмеде көруі, көрмеге жұмыстарды шығара алады.

Қорытынды бөлім үйірмедегі бүкіл оқу кезеңіндегі көрсеткіштердің қосындысы бойынша жүзеге асырылады, сонымен қатар бірыңғай ұсынылған схема бойынша бұйым жасауды және әр түрлі материалдарды қолдана отырып өз эскиздері бойынша шығармашылық жұмыстарды қоса алғанда, күрделі жұмыстарды жүзеге асыруды көздейді. Бағдарламаның соңғы нәтижесі оқытудың III - IV деңгейлеріне жетеді деп күтілуде; көрмелерге, шоуларға және әртүрлі деңгейдегі жарыстарға қатысу.

Оқу - тақырыптық жоспар

Бағдарламаның мазмұны

Кіріспе сабақтар (2 сағат)

Балаларды бағдарлама мазмұнымен және үйірмені жүргізудің басты ережелерімен таныстыру. Міндетті түрде қауіпсіздік ережесімен таныстыру қажет. Балалардың дайындық деңгейі мен қабілетін анықтау. Кабинетте жалпы тәртіп сақтау, қауіпсіздік техникасы ережелері, санитарлық-гигиеналық талаптар және еңбек қауіпсіздігі. Ұйымдастыру жұмыстары.

Аппликация (20сағат)

Аппликация кеңінен қолданылады. Бұл балалармен жұмыс эстетикалық тәрбиенің және мектеп оқушыларын халықтық бастаулармен таныстырудың бір түрі болып табылады. Сабақтарды ұйымдастыру үйірменің әр мүшесінің қызығушылықтары мен даралығын ескеруге мүмкіндік береді, мұнда бала әдемілік әлеміне мейлінше толық араласады, шығармашылық тапсырмаларды орындау үшін технологияның жаңа түрлерін және материалдарды өңдеуді меңгереді.

Саз ойыншық шеберханасы (20 сағат)

Жұмысқа арналған құралдар мен материалдар. Сазды жұмысқа дайындау. Модельдеу әдістері мен әдістері.

Бисермен жұмыс.Моншақ тізу (20 сағат)

Мен бисермен айналысамын, мен моншақ және моншақпен жұмыс жасау технологиясы туралы, тоқылған тоқу және моншақпен кесте тігу туралы фотосуреттермен қоса беремін. Бисермен жұмыс сабағы балаларға ине тігудің осы түрін игеруге көмектеседі. Сондай-ақ, олар оларға бисердің басқа әуесқойларымен сөйлесуге, моншақтан жасалған бұйымдарды көрсетуге және басқа моншақтарға таңдануға көмектеседі.

Табиғи материалдармен жұмыс (20 сағат)

Табиғи материалдармен жұмыс жасау баланың оған өзінің табиғатына жақын болуына, оған деген ұқыпты, қамқор көзқарасын тәрбиелеп, алғашқы еңбек дағдыларын қалыптастыруға үлкен мүмкіндіктер береді.

Балалар табиғи шеберхананың қонағы болмай, оның иесі болу үшін, осы шеберханада олардың табиғатпен кездесулері қандай болатынын ойластырайық - көңілді, бос уақытты толтыратын немесе қызықты нәрсе.

Сабақта табиғи материалдардан әр түрлі қолөнер мен композициялар жасау әсерімен үйірме мүшелерінің қиялын дамыту. Белгілі бір объектілерді жасаудың шығармашылық және репродуктивті (рекреациялық) қиялдың дамуына әсері.

Матамен жұмыс (20 сағат)

Матамен жұмыс жасау барысында студенттер дизайн негіздерімен танысады, дизайн және модельдеу туралы білімдерін тереңдетеді, эстетикалық талғамын дамытады, сәндік-қолданбалы өнер туралы түсінік қалыптастырады, балалар өз жұмысында пайдаланылған материалды үнемді пайдалануды үйренеді, көркемдік талғамын дамытады, кәсіби шеберлікті дамытады.

Тоқу (20 сағат)

Үйірмедегі тоқу сабақтары балаға қуыршақтарға, өзіне және үйге арналған бұйымдар жасауда өз идеяларын жүзеге асыруға көмектеседі. Сонымен қатар, тоқу әдістерін игеру, материалдармен және құралдармен жұмыс істеу барысында жеке ерекшеліктерін дамытуға ықпал етеді.

Тоқыма үйірмелерінде шығармашылық дамиды. Мектеп жасынан бастап балалар өз қолдарымен жасалған әр түрлі туындылардың барлық сүйкімділігі мен ерекшелігін ой елегінен өткізіп, сезінуге мүмкіндік алады. Қолөнер балаларды еңбек нәтижелерімен қызықтырады, ерекше дизайн мен киім үлгілерін жасау мүмкіндіктерін кеңейтеді.

Кесте тігу (20 сағат)

Кесте тігу сабақтарында кесте тігу стиліне, кесте үшін түс схемасын таңдай білуге, суретті кенепке ауыстыруға, жұмысты безендіруге үйрету бар.

Қорытынды сабақтар (2 сағат)

Мерекеге арналған қолөнер бұйымдарын жасау (сыйлықтар). Оқушылардың жұмыстарының көрмелерін өткізу. (сыныпта,мектепте) Облыстық және аймақтық көрмелер мен байқауларға қатысу.

Құрал-жабдықтар пайдалану барысында оқушылар:

• ине, қайшы, бізбен жұмыс жасауды;

• қол тігістерін орындап, техникалық қауіпсіздік ережені сақтауды;

• қиып, қосып біріктіру тігістерін орындай білуі;

• жапсырма жұмыстарға желімді пайдалануды;

• құрал-жабдықтар мен өлшем таспаны қолдана білуі;

• түстерді дұрыс сәйкестендіре білуі;

• сурет сала білуі;

• бұйымды эскизін орындай білуі;

• ине жіптерді әр түрлі бұйымдарға қолдана білуі;

• шаблон үлгілерін дайындауды білуі;

• технологиялық карталармен жұмыс істей білуі;

• үтікпен жұмыс жүргізуді білуі.

Еңбек қауіпсіздік ережелері, инемен жұмыс істеу тәртібі:

1. Инені ине түйрегішке ғана түйреп салу керек;

2. Инені киімге түйреуге, ауызға салуға болмайды;

3. Жіпті тістеп кесуге болмайды;

4. Инені алушыға сабақталулы жағымен беру керек;

5. Сынған инені жерге тастауға болмайды.

Үтікпен жұмыс істеу тәртібі:

1. Үтіктер алдында өткізгіштің үзілген жерін тексеру керек;

2. Ылғалды қолмен токқа қосылатын үтікті ұстауға тыйым салынады.

3. Үтікті мата түріне қарай қыздыру керек.

Қайшымен жұмыс істеу тәртібі:

1. Қайшыны жолдасыңа үшкір жағын өзіңе қаратып бер;

2. Қайшының жүзін жабық түрінде келтіріп, партаның оң жағына қой.

Желіммен жұмыс істеу тәртібі:

1. Желім құйылған ыдыстың аузын нығыз жабылуы керек;

2. Желіммен жұмыс жасап болғаннан кейін, міндетті түрде қолыңды жууың керек;

3. Жұмыс кезінде арнайы сүлгі ұстауың керек.

Пайдаланылған әдебиеттер. (Мұғалімдерге)

• Ай сайын шығатын «Технология» Республикалық әдістемелік журналы.

• Бас редактор Әбиева Фарида Бейбітқызы 2006, 2007, 2008, 2009.2010,2011

• Ай сайын шығатын қоғамдық-саяси, әдеби- көркем және суретті «Қазақстан әйелдері» журналы. 2004, 2005, 2008, 2009 ж

• Маргулан А.Х. Казахское народное Прикладное искусство- Алма-Ата: Өнер 1986,256 бет.

• Әбдуәлиева Ш. Халық қолөнері. Алматы 1992ж.

• Қасиманов С.Қазақ халқының қолөнері. Алматы «Қазақстан» 1995ж.

• Нұрғалиев Н. Шаңырақ-үй тұрмыс энциклопедиясы. Алматы 1989ж.

• Әмірғазин Қ. Қолданбалы көркем өнер. Алматы «Рауан» 1992ж

• Қазақстан мектебі. Халықтың қолөнер туралы. Алматы 1991ж №7 63-65 беттер.

Эрдман О.М. Мектеп оқушыларының өз халқының мәдени мұрасын дамытуда ұлттық дәстүрді жеткізуші ретінде халықтық қолданбалы өнерді қолдануы. // Менталитеттің әлеуметтік-психологиялық мәселелері. Смоленск ғылыми конференциясының материалдары, 1996 ж

Конышева Н.М. Мектеп оқушыларына арналған еңбекке баулу әдістемесі. Дизайндық білім негіздері. - М., 1999.

Пайдаланылған әдебиеттер: (Оқушыларға)

• Аруана баспасы «Сен білесің бе?» атты тарихи этнографиялық кітаптар топтамасы.

• Салт-дәстүрлер

• Ай сайын шығатын Республикалық әдістемелік журналы. 2007 №3, 2007 №7, 8.

Бас редакторы: Әбиева Фарида Бейбітқызы.