І. Ұйымдастыру
кезеңі: Оқушылармен амандасу. .
Оқушыларды түгендеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру,
олардың назарын сабаққа
аудару.
ІІ.Үй тапсырмасын
сұрау. 1.Сырнай аспабы
қазақ жерінде қалай пайда
болды?
2.Орыс халқы сырнай аспабын
қалай атайды?
3.Сырнайдың қазіргі түрі қалай
аталады?5
4.Баян аспабы қашан пайда
болды?
5.Баян аспабының ерекшелігі
неде?
6.Қандай ән үйренген едік?(Дауыс жаттығуын
орындау)
«Төрле ,төрле жаңа
жыл!»
Қанеки балалар енді ойынға кезек берейік.Кім
тапқыр ойыны.
Сурет бойынша аспапты
сипаттау.Дабыл,сыбызғы,шертер,қобыз т.б Ең соңында домбыра
көрсетіледі.
Екі ішектің бірін
қатты
Бірін сәл сәл кем
бұра
Нағыз қазақ,қазақ
емес
Нағыз қазақ домбыра деген өлең жолдарында
айтылғандай,бүгін біз ең ежелгі ұлттық музыкалық аспап домбырамен
танысатын боламыз.
Кімнің үйінде домбыра
бар?
Домбыра аспабы жайлы не білесіңдер? Оқушы жауабын
тыңдау,толықтыру.
ІІІ.Жаңа
сабақ:
Домбыра қазақ халқының арасында өте кең тараған
қос ішекті шертіп ойнайтын аспап.Домбыра негізінен балқарағай,
қызыл ағаш, жаңғақ, емен ағаштарынан жасалынады.Шерткен кезде үні
таза болу үшін ағашты суға қайнатады. Ішегін қойдың,ешкінің
ішегінен иіріп жасайды.Оның шанағы мен көлемдері де әртүрлі болып
келеді.Кейбір домбыра сопақша болып келсе,кейбіреуі қалақша,үшбұрыш
тәрізді жасалынады. Домбыраны әшекейлеп түрлі ою өрнек те
салады.(Суреттерін көрсету.)
Домбыра Қазақтың атақты әнші күйші ақындарының да
жан серігі болған. Олар домбырамен ән салып,күй тартып,айтысқа
түскен.(Суреттерін көрсету.)
Халқымыздың көне аңыздарында домбыра талай жанды
өлімнен құтқарып,өмір сыйлаған.Сондай аңыздардың бірі «Ақсақ
құлан»аңыз күйі. Әңгімелеу «Ақсақ құлан» күйі
тыңдау.
Балалар аңыз күйді тыңдай отырып нені
түсіндіңдер?
Күй деп нені
айтады?
Күйші дегеніміз
кім?
Қандай күйшілерді
білесіңдер?
Домбыра аспабында тек күй емес,ән мен терме де
айтуға болады екен.Қане балалар айтып жіберіңдерші: Домбыраны
қолына алып ән айтатын қандай әншілерді
білесіңдер?
М.Беспаев,М.Жүнісова,Ж.Айжанова,А.Қосанова
т.б
Домбыра тарту арқылы үлкен жетістіктерге жетуге
болады.
Кел ойнайық ойыны
Әр әріптің астына жазылған сандарды ретімен қойса,аспаптың атауы шығады ДОМБЫРА
IV.Бекіту
1.Домбыра қандай
аспап?
2.Домбыра қандай ағаштардан
жасалынады?
3.Домбыра туралы қандай аңыз күйді
тыңдадық?
4.Күй дегеніміз
не?
5.Күйші деп кімдерді
айтады?
6.Домбыра аспабын өзіне серік еткен әнші
күйшілерді ата.
Өзінен әсем әуен
қалықтаған
Қос ішектен аққу күй
шарықтаған
Ескі көзден қалған мұра сен
едің
Аялап ертеңдерге алып барам, деп сабағымызды әсем
әнмен аяқтайық.
Ән «Домбырасыз сән
қайда?»
V.Үйге тапсырма: 1.Домбыра туралы
оқып, түсінгенін әңгімелеу. Құрлысын
жаттау.
2.Дәптерге домбыраның суретін
салу.
Бағалау. Сабаққа қатысқан оқушыларды
бес, төрт,үш бағасымен
бағалау.
|