№ 20 ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРЕТІН МЕКТЕП

Тексерілді

_{-----------------} директордың

тәрбие ісі жөніндегі

Мендыгалиева Ж.М.

«____»_____________2020 жыл

Тәрбие сағаты

Тақырыбы «Әл-Фараби мұрасы»

Сынып жетекші:Абдулова С.М

Сыныбы:10 Г

Орал қаласы

Жоспар

1. Ұлы - Ойшыл

2. Медицинаға қосқан үлесі

3. Әдеби-ғылыми мұрасы (түрлі ғылым салалары)

4. Мұғалімнің қорытынды сөзі

Тақырыбы: Әбу Насыр әл – Фараби

Мақсаты: Оқушыларды ұлы ғұлама Әбу Насыр әл - Фарабидің өмірімен таныстыру. Тілдік, сөздік қорын молайту, танымдық ойлау қабілеттерін арттыру. Еңбексүйгіштікке, мейірімділікке еліміздің білікті, білімді азамат болуға тәрбиелеу.
Түрі: аралас
Әдісі: ой қозғау, сөздік жұмыс
Көрнекілігі: Әл - Фараби суреті, сызбалар, кітаптар, суреттер, слайд.
Эпиграф
Тәрбиесіз берілген білім - адамзаттың қас жауы. Әл - Фараби
Барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі
а) амандасу
ә) түгендеу

ІІ. Жаңа сабақ
«Ой қозғау»
«Сағыныш» сөзін кім қалай түсінеді?
Әкеге
анаға
Туған жерге
бауырға
«Ой толғаныс»
а) Тарихтан қысқаша үзінді.
Әбу Насыр әл - Фараби – ұлы ғалым, ұлы ақын. Аристотельден кейінгі екінші ұстаз, ойшыл.
Мың жылдан артық уақыттың қатыгез сынынан мүдірмей өткен адамзат ұлдарының бірі.
Әбу Насыр әл - Фараби – қазақ халқының ежелгі мәдени орталықтарының бірі – аты әйгілі Отырарда дүниеге келген.
Отырарды арабтар Фараб деп атаған. Осыдан барып Әбу Насыр әл – Фараби атанып кеткен.
Әбу Насыр әл – Фараби бастауыш білімді туған қаласы Отырарда алды. Одан соң Хорасанға барады. Фараби ғылымды, көбінесе, өз бетімен оқып үйренген. Ол 150 тарта еңбек жазған. Аристотельдің ой - мақсаттарын дамытып отырған.
ә) Слайдпен жұмыс.
Әбу Насыр әл – Фарабидің суреттерімен таныстыру
б) Оқулықпен жұмыс.
Оқулықтағы әңгімені оқу.
Талдау
- Әбу Насыр әл – Фараби қай жерде дүниеге келген?
- Әбу Насыр бастауыш білімді қайда алған?
- Ол қай елдерде болған?
- Әбу Насырдың туған еліне арналған өлеңінен қандай сезімін байқадың?
в) Сөздікпен жұмыс
Аристотель – грек елінің ұлы ғалымы
Шам – қазіргі Сирия мемлекетінің астанасы Дамаск қаласының көне атауы
Шах – ұлы билеуші, Иран патшасының атағы
Хауыз – жан жағы, түбі шегенделген, су сақтайтын шұңқыр.
е) Бес жолды өлең
Кім? Әбу Насыр әл – Фараби
Қандай? Ұлы, әйгілі, білімпаз
Не істеді? көптеген еңбектер жазды
Синоним: ғұлама
Сөйлем: Әл - Фараби Аристотельден кейінгі екінші ғалым.

ІII. Шығармашылық жұмыс.
Әбу Насыр әл – Фараби – Аристотельден кейін танымал болған адам. Өйткені ол көптеген еңбектер жазып, Аристотель еңбектерін бірнеше мәрте оқып шыққан. Көп оқып, көп ізденудің нәтижесінде өзіде көп еңбектер жазған. Сол еңбектер тарихта сақталып ұрпаққа өшпес із болғандықтан ол аңыз адам аталған.
Эссе «Аңыз адам»
IҮ. Қорытынды
Сонымен біз бүгін кім туралы сөйлестік?
Әбу Насыр әл – Фараби кім?
Ол туралы не білдіндер?
ұстаз
150 тарта еңбек ғалым
жазған
ақын
Отырарда Аристотельдің ой - мақсаттарын
дүниеге дамытап отырған
келген
Көптеген ақын жазушыларымыз Әл - Фараби туралы көптеген өлеңдер жазған.
Солардың бірі М. Шахановтың «Арман» өлеңі
Оқушылар өлеңдерің оқиды
- Сонымен ғаламда қалу үшін, өз мақсаттарына жету үшін адамға ең бірінші арман керек.
Ү. Оқушыларды бағалау

Әбу Насыр әл-Фараби – Аристотельден кейінгі екінші ұстаз атанған данышпан, философ, энциклопедист ғалым, ақын. Ол Сырдария өзенінің жағасындағы Фараб қаласында дүниеге келді. Фарабидің толық аты-жөні Әбу Насыр Мұхаммед ибн Мұхаммед ибн Узлағ ибн Тархан әл-Фараби, яғни әкесі Узлағ, арғы атасы Тархан. «Тархан» деген атау оның түркі тайпасының дәулетті бір отбасынан шыққандығын дәлелдейді. Алғашында ана тілі – қыпшақ тілінде білім алған. Ол кезде Отырар кітапхана Мысырдағы Александрия кітапханасынан кейінгі дүние жүзіндегі ең үлкен кітапхана болып есептелген. Әл-Фараби сондағы кітаптарды сарыла оқыған. Кейін ол Бағдад, Каир, Дамаск қалаларындағы ірі оқу орындарында білім алған. Түркі, араб, парсы, грек, латын, санскрит, т.б тілдерді білген.

Тарихи деректер бойынша 70-ке жуық тіл білген. Өздігінен көп оқып, көп ізденген ойшыл философия, логика,этика, метафизика, тіл білімі, жаратылыстану, география, математика, медицина, музыка салаларынан 150-ге тарта трактат жазып қалдырды.

Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары. Бұл шығарма 948-ші жылы Египетте жазылған.  Қоғамның өзi адамның ағзасы сияқты «Қайырымды қала» дене мүшелерiнiң бәрi де тiршiлiк иесiнiң өмiрiн сақтау, оны анағұрлым толыққанды ету үшiн бiр-бiрiн толықтырып тұратын адамның сау тәнi секiлдi көрiнедi. Өйткенi, қоғам да оның толыққанды мүшелерiнен тұрады және олар да бiр-бiрiн қажетсiнедi. Адамдардың әлеуметтiк теңсiздiгi туралы айтқан әл-Фараби «адамдардың әуелден тоқымашы немесе хатшы болып тумайтыны сияқты қайырымдылық пен жаман әрекеттер де әуел бастан жаратылысынан дарымайды.»