Сыныптан тыс сағат "Зоология әлеміне саяхат" 8 сынып

Пән аты: биология

Класс: 8 «а», «б», «в», «г»

Тақырыбы: «Зоология әлеміне саяхат»

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың сабақта алған білімдерін пысықтау.

Дамытушылық: Оқушылардың пәнге қызығушылығын, танымдық көзқарастарын дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды табиғатты аялауға, қорғауға баулу, экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың әдісі: ойын, сұрақ – жауап, топтық жұмыс.

Сабақтың типі: Сабақтан тыс сайыс сабағы.

Көрнекіліктер: Интерактивты тақта, слайдтар, сулы препараттар

Сайыстың барысы:

- Қымбатты ұстаздар, оқушылар! Бүгінгі 8- сынып оқушыларымен өткізілгелі отырған «Биология әлеміне саяхат» сайысына қош келдіңіздер!

- Бүгінгі сайыс барысында осы биология пәні бойынша оқушыларымыздың ой-өрісін, білімдерін, ақылдары мен ептіліктерін сарапқа салатын боламыз.

- Әділ қазы, ақ қазыға сәлем бер,

Әділдікке бас иеді күллі әлем.

Жүйрік озар, сайыстарда неше бір

Сарапқа сал, әділдікпен шеше біл,- дей келе сайысымызды бағалайтын әділқазылар алқасымен танысыңыздар: ... (әділқазылармен таныстырады)

-Біреу озса сайыста,біреу артта қалады,

Ренжімей тарасса, озбағандар жарады.

Жарыс заңы ежелден - жеңімпазды анықтау,

Озат болу шарты сол - еңбектену, жалықпау,-

Ендеше ортамызға биологя пәні бойынша ерінбей еңбектеніп, үнемі ізденіс үстінде жүретін алғыр оқушыларымыз өз топтарын таныстырып өтсін.

Сайысымыздың жоспарымен таныстырып өтсем:

І – кезең «Бәйге»

ІІ – кезең « Кім білігір?»

ІІІ – кезең «Дода»

ІҮ - кезең «Тапқыр достар»

Ү – кезең «Жорға»

Қарап тұрмай бәйгеге еріңіз,

Шәкірттерге әділ шешім беріңіз.

Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар шығарар,

Бәйге, бәйге, бәйгелерді көріңіз, - сайысымыздың «Бәйге» атты І – кезеңін бастайық.

Шарты: Бұл кезеңде 15 сұрақ қойылады, әр дұрыс жауапқа 10 ұпай.

1. Адам ағзасындағы ең ірі жасуша? (жұмыртқа мен жүйке)

2. Адамның пайда болуын, тарихи даму кезеңдерін зерттейтін ғылым? (антропология)

3. Жасушалардың құрылысы мен қызметін зерттейтін ғылым? (цитология)

4. Мүшелердің сыртқы жағын жауып, ішкі мүшелерді астарлап жататын ұлпа? (эпителий)

5. Сүйек, шеміршек, сіңір, майлар, қан, лимфа қай ұлпаға жатады? (дәнекер)

6. Жүйке ұлпасының ұзын өсіндісі қалай аталады? ( аксон)

7. Бұлшықеттер мен қанқа бірігіп қандай жүйе құрайды? (Тірек - қимыл)

8. Сезім мүшелер жүйесіне қандай мүшелер жатады? (көз, мұрын, тіл, құлақ, тері)

9. Аралас бездерді ата? (ұйқы безі мен жыныс безі)

10. Гипофиз бөлетін өсу гормоны мөлшерден артық бөлінсе қандай ауру пайда болады? (акромегалия)

11. Қалқанша без қандай гормон бөледі? (тироксин)

12. Панкреатин гормонын қай без бөледі? (ұйқы безі)

13. «Көңіл күй» гормонының екінші атауы? (адренолин)

14. Айырша без қандай гормон бөледі? (тимозин)

15. Қалқанша безден тироксин гормоны көп бөлінсе қандай ауру пайда болады? (бадырақкөз, базедов ауруы)

Асыл тастан, өнер жастан

Шығады деп дарынды.

Халық айтса қалт айтпайды,

Әрқашан да нанымды,- дей келе сайысымыздың ІІ – кезеңі «Кім білгір?»

Шарты: Әр топқа кесте беріледі. Кестеде 12 жауап берілген, сол жауаптарды орын орнына апарып орналастыру керек. Әр ұрыс жауапқа 1 ұпай.

1. Қортпа, шоқыр, пілмай, бахтах.

2. Жұпбалық, тұтасбас, акула.

3. Терісі ірі қабыршықтармен қапталған.

4. Желбезегі сыртында сүйекті қақпағы бар.

5. Терісі плакоидты қабыршықтармен қапталған.

6. Тұмсығы алға қарай созылыңқы.

7. Торсылдағы болады.

8. Клоакасы бар.

9. Аналь тесігі бар.

10. Іштей ұрықтанады.

11. Сырттай ұрықтанады.

12. Уылдырғының саны аз

Жауабы:

Осы екі кезеңде ең аз ұпай жыйнаған 1 топпен қоштасамыз. Әділқазыларға сөз беріледі.

Білім деген биік шың

Бақытқа сені жеткізер.

Білім деген ақылшың

Қиындықтан өткізер, - деп сайысымыздың келесі кезеңі «Дода».

Шарты: Ұяшықтарда жасырынған сұрақтарға жауап беру. Дұрыс жауап берілмесе қарсыластары жауап беріп сол ұпайды алуарына болады.

І. Зерттеулер нысаны

Сұрағы:

20-сұрақ «Мүшелер мен мүшелер жүйесінің қызметін зерттейтін ғылым?»

30-сұрақ «Адамның денесінің дұрыс қалыптасуына және денсаулығын сақтауға қажетті жағдайларды зерттейтін ғылым?»

40-сұрақ «Ағза мен мүшелердің пішінін, құрылысын зерттейтін ғылым?»

Жауабы:

20 сұрақ – Физиология.

30 – сұрақ - Гигиена

40 – сұрақ – Анатомия

ІІ. Трмин сөздер

Сұрағы:

20-сұрақ «Адамның дене жасушасындағы хромосома саны қанша?»

30-сұрақ «Нәруызды синтездейтін органоид?»

40-сұрақ «Жасушада заттардың тасымалдануына, қажетсіз соңғы өнімдердің жасушадан шығарылуына қатысатын органоид?»

Жауабы:

20 – сұарқ – 46

30 – сұрақ – рибосома

40 – сұрақ – Гольджи жиынтығы

ІІІ. Қызықты биология

Сұрағы:

20-сұрақ «Мына құстардың қауырсындары неге су болмайды?»

30-сұрақ «Барыстың күшігі қалай аталады?»

40-сұрақ «Аюдың аталығы-матай, ұрпағы қонжық, аналығы қалай аталады?»

Жауабы:

20 – сұрақ – құйымшақ безі болаы.

30 – сұрақ – алан

40 – сұрақ – кірекей

ІҮ кезең «Тапқыр достар».

Шарты: Жұмбақтарды шешу. Әр дұрыс жауапқа 10 ұпай. Осы кезеңнен кейін ұпай аз топ ойынан шығады.

1. Тұщы су оның тұрағы,

Өзгеріп пішіні тұрады.

«Аяғының» саны көп,

Бірақ жоқ оның құлағы. (амеба)

2. Бұл жасуша қорек ұстар құралы,
   Сыртқы қабат оның – дағы тұрағы.
   Жауы келсе жақын тартып жанына,
   Жіпшесімен дәлдеп тұрып «ұрады» ( атпа жасушалары)

3. Өзі жыртқыш, жемін аулар қырағы.
   Табаны бар – бұл белгісі келесі,
   Іші қуыс, қос қабатты денесі. (Гидр)

4. Пішіні оның қолшатырға ұқсаған,
   Еркін жүзу тән қасиет дәл соған.
   Жиегінде бар көптеген шашағы,
   Қуыстағы суын артқа шашады. (медуза)

5. Жасушалар атпалы – өлтіреді өз жауын,
   Бұдан басқа көп жасуша өз алдына бір қауым.
   Неше түрлі жасушадан құралған,
   Дәл тауып айт, сыртқы қабат атауын. (эктодерма)

Ұпай аз топты әділқазылар айтып өтсін.

Ү кезең – «Жорға» топ жетекшілер сайысы.

Шарты: екі конверт берілген, екеуінде де сурет жасырылған. Сол суреттін мағынасын ашу. Дұрыс жауапқа 20 ұпай

1 конвертте

Шегірткенің дамуының суреті салынған

Жауабы: Шала түрленіп даму. 3 сатыдан тұрады. Бұндай даму жолымен шегірткелер, инелік, таракан дамиды.

2 конвертте

Көбелектің дамуының суреті салынған

Толық түрленіп даму. 4 сатыдан тұрады ерекшелігі қуыршақ сатысы болады. Бұндай жолмен көбелектер, масалар, шыбындар, аралар, қоныздар дамиды.

Жеңімпазды анықтайтын кез жетті. Әділқазыларға сөз берсек.

Қорытынды:

«№3 жалпы орта білім еретіни мектеп» КММ

Сынып: 8 «а», «б», «в», «г»

Биология пән мұғалімі: Мұхамдьярова Назым Нуридинқызы

2012 – 2013 оқу жылы