5-сынып
Тас дәуірі
Ежелгі тас дәуірі(Палеолит) б.з.б. 2,6млн. жылдан –б.з.б 12мың жыл
аралығы
Адамзат тарихы дамуының
ең алғашқы кезеңі: Тас дәуірі
Ежелгі Қазақстан
тарихына жатпайтын тарихи үдеріс:Ислам дінінің таралуы
Адам баласы жер бетінде
пайда болған мерзім:3 млн.жыл бұрын
Ғылыми жүйе бойынша тас
дәуірі бөлінетін кезеңдер: Палеолит, Мезолит, Неолит
Адамзат тарихындағы ең
ұзақ уақытқа созылған ежелгі тас
дәуірі:Палеолит
Тас
дәуірінің(палеолит)қамтитын кезең: б.з.б. 2,6млн. жылдан –б.з.б 12мың жыл
аралығы
б.з.б. 2,6млн. жылдан
–б.з.б 12мың жыл аралығын қамтитын
дәуір:Палеолит
Палеолит кезеңі
бөлінетін дәуірлер: Ерте және кейінгі палеолит
Ерте палеолит дәуірі
қамтитын кезең:б.з.б.2,6млн.жыл-б.з.б.40мың жыл
аралығы
Кейінгі палеолит
қамтитын кезең:б.з.б.40-12 мың жылдар
аралығы
Ерте плеолит бөлінген
кезеңдер:Олдувэй,ашель,мустье
Олдувэй кезеңі қамтитын
мерзім:б.з.б. 2,6млн-800мың
жылдар
Ашель кезеңі қамтитын
мерзім:б.з.б.800-140мың
жылдар
Мустье кезеңі қамтитын
мерзім:б.з.б. 140-40мың
жылдар
Палеолит дәуірінің
ашель кезеңіне жататын қоныстар: Бөріқазған, Тәңірқазған
Орталық Қазақстаннан
табылған ашель кезеңінің
ескерткіші:Құдайкөл
Палеолит дәуірінің
ашель кезеңіне жататын қоныстар: Жаман Айбат, Обалысай,
Қозыбай
Мустье кезеңіне жататын
қоныстар:Қызылрысбек,
Шақпақата
Ежелгі аддамдар бірнеше
рет қныстанған Мустье кезеңінің тұрағы:
Ш.Уәлиханов
Мустье кезеңінің
тұрақтар ішіндегі ең күрделісі: Ш.Уәлиханов атындағы тұрақ
Алғашқы адам от жағуды
үйренген кезең: Мустье кезеңі
Алғашқы адамдар тасты
тасқа ұрып от жағуды үйренді: Мустье кезеңінде
Алғашқы қауымдық
құрылыстың белгілері байқалған
кезең:Мустье
кезеңі
Шығыс Қазақстан жеріндегі Қанай қонысынан табылған тас
құралдардың пайдаланған уа Қазақстан жеріндегі ежелгі адамның
алғашқы іздері жатады: Ерте палеолитке
5 сынып
Қазақстан аумағында ең
ежлгі адамның өмір сүрген аймағы: Оңтүстік Қазақстан
Қазақстанда ежелгі
адамдардың құралдары алғш табылды:
Жамбыл
облысынан
Ерте тас ғасыры
тұрақтарының ең көне ескерткіштерінің табылған
жері: Шақпақата,Арыстанды
Алғашқы адамдарды көне
іздріне жататын Қазақстанның оңтүстігінен табылған
қоныстар: Шабақты, Қазанғап,
Тәңірқазған
Алғашқы адамдардың
Қазақстан аумағына тарала қоныстану процесңі
жүрді:Кейінгі
палеолитте
Палеолит дәуіріне
жататын еңбек құралдары табылған
өңір: Жамбыл
облысы
Жамбыл облысындағы
5мыңғы жуық тас құралдар табылған тұрақтар:
Бөріқазған,Шабақты
Ежелгі тұрақтармен
айақтарды сәйкестендіріңіз:
1.Батыс
Қазақстан
2.Оңтүстік
Қазақстан
3.Шығыс
Қазақстан
А)Батпақ
В)Шебір
С)Бөріқазған
Д)Семізбұғы
Е)Шүлбі
F)Қарабас
Алғашқы адамдардың
еңбек құралдары: қазғыш таяқ,үшкір
тас,шоқпар,шапқы
Жамбыл облысынан
табылған палеолит дәуірінің бес мыңдай еңбек құралдарының
бәрі: Қашау мен үшкір
заттар
Орталық Қазақстан
жеріндегі жүзі түзу, кейде қайқытас пышақ қырғыштар табылған
тұрақ: Семіз
бұғы
Орталық Қазақстан
жеріндегі кейінгі палеолитке жататын
300-ге таяу тас құрал шыққан ең көрнекті көне
мекен: Батпақ
Батпақ тұрағының жас
мөлшері : б.з.б 30-25мыңыншы
жыл
Жер бетіндегі мұз басу ос ыдәуірге
тән: Палеолит
қыты:б.з.б.140-132 мың
жыл
Ерте тас дәуірінде: от пайда болды
Ерте тас дәуірінде пайда
болды:От
Орта тас ғасыры
(Мезолит) б.з.б 12-5мың жыл
Мезолит хронологиялық
шеңбері: б.з.д 12-5 мың
жылдар
Б.з.б. 12-5мың
жылдықтарды қамтитын дәуір: Мезолит
Мезолит дәуірі шамамен
созылды: 7 мың
жылға
Қазақстан жерінде тас
дәуірінің аз зерттерлген кезеңі: Мезолит
Ежелгі тас дәуірі-
палеолит пен неолит арасын жалғастыратын көпір сияқты
дәуір: Мезолит
Мәтінде сипатталған
тарии кезеңді анықтаңыз: «Қазақстан жеріндегі бүгінгі шөлейтті ,тақырдалаық аймақтар
ол заманда көкпеңбек жазиралы ,түрлі өсімдікке бай еді. Табиғат пен
өсімдік дүниесінің өзгеруіне байланысты жан-жануарлар дүниесіде
өзгерді.Орманды алқаптар көбейді. Суыққа төзңмдң бұғы ,бұлғын
сиякқты аңдар солт.стікке қарай
ауды...»:Мезолит
Мезолит заманының үлкен
жаңалығы болып саналатын ұсақ жаңқа тастардан жасалған құралдар
атауы: Микролит
Мезолит заманының басты
жаңалығының бірі: Садақ пен жебенің жасалуы
Жебе мен садақ,
бумеранг дүниеге келген дәуір: Мезолит
Мәтінде сипатталған
тарихи кезеңді анықтаңыз: «алғашқы сал, қайық пен ескек түрлері жасалынды, аңшылықта
қолға үйретілген ит адамдарға көмегін тигізді.Жекеленген аңшылар
қауымға тәуелді болмай, өздігінен-ақ аң аулауға шыға бастады.Күннің
жылына түсуі терімшіліктің маңызын арттыра
түсті» Мезолит
Ерлер мен әйелдер
арасында еңбек бөлінісі қалыптасқан дәуір:
Мезолит
Мезолит дәуірінде қауым
мүшелері бөлінген топтар:Қариялар,ересектер,балалар
Орта тас ғасырындағы
балалар тобынан ересектер тобына өту ғұрпы:
Бағыштау
(инициация)
Мезолит кезеңіндегі
адамдардың негізгі кәсібінің бірі: Аңшылық
Малды қолға үйрете
бастау қалыптасқан кезең: Мезолит
Жаңа тас ғасыры
(Неолит) б.з.б 5-3 мың жыл
Жаңа тас ғасыры
қамтитын кезең: б.з.б 5-3мың жылдықтар
Б.з.б 5-3мың
жылдықтарды қамтитын дәуір: Неолит
Мәтінде сипатталған
тарихи үрдісті атаңыз: «...адамдар табиғат сыйына тәуелділіктен құтылды.Олар өмір
сүруге қажетті азық-түлікті өздері өндірді »:
Өндіргіш
шаруашылықтың қалыптасуы
Мәтінде сипатталған
тарихи үрдіс жүзеге асу үшін қажет еткен
жағдай: «...адамзат қоғамының
даму қарқыны артты.Адамдар жер өндеудің қарапайым түрімен
айналысты,жабайы жануарларды қолға үйретті.Кен кәсібі және
тоқымашылықпен айналыса бастады.»:
Еңбек құралдарын
едәуір жетілдіруді
Мәтінде сипатталған
тарихи үрдістің орын алған кезеңі.
«...адамзат қоғамының
даму қарқыны артты. Адамдар жер өңдеудің қарапайым түрімен
айналысты,жабайы жануарларды қолға үйретті.Кен кәсібі және
тоқымашылықпен айналыса бастады.» Неолит
Алғашқы адамдардың тас
өңдеуде неғұрлым биік деңгейге көтерілген
уақыт: неолит
Неолит кезеңі
ерекшелігінің бірі: Тас өңдеу биік деңгейге
көтерілді
Қазақстан жерінде
кездесетін неолит тұрақтарының ең
көнесі:б.з.д 5 мың жылдыққа
тән
Неолит кезеңінің ең
көне б.з.б. 5мың жылдыққа жататын тұраұтарының
бірі: Қараүңгір
Жаңа тас ғасыры
(Неолит) б.з.б 5-3 мың жыл
Қазақстан аумағынан
табылған неолиттік тұрақтар саны:800-ге жуық
Неолит дәуірінің Шығыс
Қазақстан жеріндегі тұрағы: Усть-Нарым
Усть-Нарым тұрағы
орналасқан өңір:Шығыс Қазақстан
Неолит дәуірінің Солт.
Қазақстан жеріндегі тұарғы: Пеньки
Неолит дәуірінің
Орталық Қазақстан жеріндегі тұрағы:
Зеленая
Балка,Қарағанды
Зеленая Балка тұрағының
орналысқан жері: Орталық Қазақстан
Арал төңірегіндегі
неолиттік тұрақтың бірі: Сексеуіл
Неолиттік Сексеуіл
тұрағы орналасқан аймақ: Қызылорда обл.
Қызылорда обл.
Орналасқан неолиттік Сексеуіл тұрағынан
табылды: Қой мен сиырдың
сүйегі
Неолиттік 150-ге жуық
тұрақ көне кең шығару , жерлеу орындары табылған
өңір: Жезқазған
өңірі
Табиғи-климаттық
ортаның бүгінгі күнге ұқсас қалыптасқан
кезеңі: Неолит
Неолит дәуірінің ең
үлкен жаңалығының: Қыш құмыра жасауды үйрену
Неолит дәуірінің басты
ерекшелігі:Қыш құмыралардың
пайда болуы. Егіншіліктің қалыптаса
бастауы
Адамдар саз балшықтан
қыш ыдыс жасауды үйренді: неолитте
«Қыш құмыралар заманы»
деп аталатын дәуір:Неолит
Неолиттік саздан
жасалған қыш ыдысы атауы: Көзе
Адамдардын дәнүккішті
ойлап тапқан кезеңі: неолит
Адамдардың азық түлікті
өндіре бастаған кезеңі: неолит
Алғашқы адамдардың
еңбек құралдарының жаңа түрлері-дәнүккіш, келі, балта , т.б. ойлап
тапқан уақыт:
Неолит
Неолит дәуірінде
адамдар ойлап тапқан еңбек құралдары:
Келі
,балта,қайла
Неолит дәуірінде
шақпақ(кремний) тастан жасалған ұсақ құралдар табылған
өңір: Балқаштың
оңтүстік-шығысы
Егіншіліктің тұрақты
қалыптасқан кезеңі:Неолит
Малды тұарқты түрде
қолға үйреткен кезең: Неолит
Неолит дәуірі
адамдарының өзіндік дүние танымы болғанын
білдіретін: Жерлеу
орындары
Мәтінде сипатталған
оқиғаға тән атрихи кезеңді табыңыз:
«Ер адамдардың
қауымдағы беделі әйелдерге қарағанда төмен еді. Железинка ауылының
жаңынан табылған әйел қабірі неолит кезеңі тұрғындарының
әдет-ғұрыптары туралы мәлімет береді. Қабір қоғамда на үстемдігінің
қандай дәрежеде болғандығын көрсетеді.Әйелдің мәйіті жартылай
өртеліп,қалған денесі заттарымен бірге жерленген.Атап айтсақ,бас
киімге таққан әшекейлері ,орақ тәрізді қапсырмалары,жыртқыш
аңдардың тісінен және ұлу қауашағын жасалған моншақтары өмірде ана
рөлінің жоғары болғанын көрсетеді»:
Неолит
Ежелгі
адамдар
Ғалымдардың ең ежелгі адамды атауы:
епті
адам
«Епті адам»алғаш рет табылған
аймақ:Шығыс Африкадағы Олдувай шатқалы
«Епті адам» табылған
шатқал:
Олдувай
Адамзат дамуының «Епті адамның» кейін пайда
болды: Тік жүретін
адамдар
Ежелгі адамдар болып табалатын питекантроптар мен
синантроптардың атауы: «Тік жүретін адамдар»
Ежелгі «Тік жүретін адам» өкілі:
Питекантроп
Питекантроптың мөлшерімен өмір сүрген
мерзімі: 1млн жыл
бұрын
Питекантроптың қанқасы алғаш рет табылған
аймақ: 1891ж Ява
аралы
Ява аралынан табылған адам қаңқасы:
Питекантроп
Қазақстан аумағында өмір сүрген алғашқы адамдардың
замандасы: Питекантроп
Қазақстан аумағында алғашқы адамдардың шамамен пайда болған
мерзімі: 1млн жыл
бұрын
Питекантроптан кейінгі адам атауы:
Синантроп
Ежелгі «Тік жүретін адам өкілі»
:
Синантроп
«Қытай адамы» атауы берілген ежелгі
адам: «Синантроп»
Синантроптың қаңқасы алғаш рет табылған
аймақ: Солтүстік
Қытай
Синантроптың мөлшерімен өмір сүрген
мерзімі: 500-200мың жыл
бұрын
Осыдан 500-200мың жыл бұрын өмір сүрген
адам:
«Синантроп»
Жер бетінде бұдан 100-35мың жыл бұрын өмір
сүрді: Неандертальдықтар
Б.з.б. 200-35 мың жыл аралығында өмір сүрген адам
атауы:Неандерталь
Ежелгі
адамдар
Неандерталь адам алғаш рет табылған
аймақ:Германия
1938ж Өзбекстаннан неандертальдық баланың сүйегі табылған
үнгір: Тесіктас
Жер бетінде 40-35мың жыл бұрын өмір сүрген
адам: «Саналы
адам»
«Саналы адам» сүйегі алғаш рет таблған
үнгір: Кро-Маньон
Франция жерінен табылған адам қанқасы:
Саналы
адам
Кейінгі палеолит дәуірінде қазіргі адамдарға ұқсас
қалыптасқан адам: Саналы адам
«Саналы адам» алғаш рет
меңгерді: Анық
сөйлеуді
Бұрынғы адамдарға қарағанда көптеген ірі жетістіктерге
жеткен ежелгі адам «Саналы адам»
Рулық қауым шықты: Кроманьон адам тұсында
«Епті адамнан» «Саналы адамға »дейінгі адам дамуының кезеңі
тән дәуір:Палеолит
Саналы адам қалыптасып,рулық қауым пайда болған
кезең:Кейінгі палеолит
Тарихи кезеңдкермен ежелгі адам түрлерін
сәйкестендіріңіз:
1.Кейінгі палеолит
2.Орта палеолит
3.Ерте палеолит
А)Андрондық
В)Неандерталь
С)Кроманьон
Д)Австралопитек
Е)
«Тік жүретін адам»
F)Гуманоид
Жауабы:1-С.2-В.3-Е