"Тәуелсіздік-тұғырым" тәрбие сағаты

«Тәуелсіздік- тұғырым» тәрбие сағаты

Тәрбие сағатының мақсаты : оқушыларға Қазақстанның Тәуелсіздік алу тарихы мен маңыздылығын жеткізу, тәуелсіздіктің символдарын және оны сақтау жолындағы халықтың ерлігін түсіндіру.

Тәрбие сағатының мазмұнына қосылатын қосымша материалдар:

• Видеоролик: Тәуелсіздікке арналған арнайы бейнемазмұнды көрсету (Қазақстанның Тәуелсіздігі тарихы, әлемдегі қазақтар туралы).

• Инфографика: Қазақстанның тәуелсіздік алған кезінен бастап қазіргі кезеңге дейінгі негізгі жетістіктерді көрсететін инфографика.

• Оқушылардың шығармашылық жұмыстары: Тәуелсіздікке қатысты көркемсурет көрмесі немесе поэзиялық шығармалар оқушылардың өздері дайындаған.

Тәрбие сағатының нәтижесі:

• Оқушылар өз елінің тарихы, тәуелсіздігінің маңыздылығы мен қадір-қасиеті туралы тереңірек түсінік алады.

• Отанға, Тәуелсіздікке деген құрмет, патриотизм сезімі қалыптасады.

• Ұрпаққа ұлттық құндылықтарды, бірлік пен бейбітшілікті сақтау маңызды екенін ұғындыру.

Тәрбие сағатының құрылымы

1. Кіріспе бөлім (5-7 минут)

• Тақырыпты таныстыру:

"Тәуелсіздік- тұғырым" тақырыбы бойынша қысқаша ақпарат беру.

Тәуелсіздік тұғыры — Қазақстан Республикасының егемендігі мен тәуелсіздігін білдіретін символдық тұғыр. Бұл ұғым еліміздің Тәуелсіздік күнімен тікелей байланысты, яғни 1991 жылдың 16 желтоқсанында Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі Тәуелсіздік туралы декларация қабылдады және еліміз өз егемендігін жариялады.

Қазақстанның Тәуелсіздік тұғырының маңыздылығы — елдің ішкі және сыртқы саясатта еркін, дербес шешім қабылдай алуында. Тәуелсіздік Қазақстан халқына әлемдік аренада өз орнын табуға, ұлттық құндылықтарды сақтау мен дамытуға мүмкіндік береді.

Бұл тұғырды символиздейтін басты элементтер:

• Мемлекеттік ту — еліміздің тәуелсіздігін білдіретін көк түсті ту, оның ортасында күн және қалықтап ұшып жүрген қыран бейнесі бейнеленген.

• Елтаңба — тәуелсіз Қазақстанның мемлекеттік елтаңбасы еліміздің тарихын, мәдениетін, ұлттық символдарын көрсетеді.

• Әнұран — тәуелсіз Қазақстанның рухын көтеретін әсем әуен, ол ұлттық бірлікті, Қазақстанның болашаққа деген сенімін білдіреді.

Тәуелсіздік тұғыры — әрбір қазақстандық үшін қасиетті ұғым болып табылады, бұл тәуелсіздіктің құндылығын, оны сақтап қалудың маңыздылығын еске салады.

• Оқушыларға тәуелсіздіктің маңыздылығы мен оның ұрпақ үшін құндылығын түсіндіру.

1. Тәуелсіздіктің маңызы

Тәуелсіздік — еліміздің дербестігі мен бостандығын білдіретін ұлы құндылық. 1991 жылы Қазақстан тәуелсіздігін жариялағаннан бері ел өзінің ішкі және сыртқы саясатында толықтай еркін болды. Бұл оқиға:

• Ұлттық бірлік пен дербестіктің символы болып табылады.

• Экономикалық, саяси, мәдени және әлеуметтік дамудың негізі болып саналады.

• Қазақстан өз азаматтарының құқығы мен бостандығын қорғап, әлемдегі басқа мемлекеттермен тең дәрежеде қатынастар орната алды.

2. Ұрпақ үшін Тәуелсіздіктің құндылығы

• Еркіндік пен мүмкіндіктер: Тәуелсіз ел болу — әр азаматқа өз жолын таңдау, армандарын жүзеге асыру үшін толық еркіндік береді. Оқушыларға өз елінің болашағын құруға, білім мен ғылымда, өнер мен мәдениетте дамуға мүмкіндіктер беретінін түсіндіру маңызды.

• Ұлттық құндылықтар мен мәдениет: Тәуелсіздік арқылы біз өз мәдениетімізді, тілімізді, дәстүрімізді сақтап қалдық. Ұрпаққа өз тарихын, мәдениетін білу маңызды, себебі бұл олардың болашағы үшін күш-қуат береді.

• Бірлік пен татулық: Тәуелсіздік елімізде барлық этнос өкілдеріне тең құқықтар мен мүмкіндік береді. Қазақстан көп ұлтты ел болғандықтан, әр түрлі ұлттар мен ұлыстар арасындағы бірлік, бейбітшілік пен келісім сақталды. Бұл барлық ұрпаққа бейбітшілікті, достықты бағалауды үйретеді.

• Қазақстанның әлемдегі орны: Тәуелсіздік елімізді халықаралық деңгейде танытты. Қазақстан көпшілік халықаралық ұйымдардың мүшесі, әлемнің көптеген елдерімен саяси, экономикалық байланыстар орнатты. Осы арқылы ұрпақтар басқа елдермен байланыс орнатып, әлемдік деңгейде өз елінің абыройын көтере алады.

Өлеңмен ашу:

Оқушыларға қазақтың тәуелсіздік туралы өлеңдерін оқыту. Жұбан Молдағалиевтің "Мен – қазақпын" өлеңі.

Мен – қазақпын мың өліп, мың тірілген.
Жөргегімде таныстым мұң тілімен
Жылағанда жүрегім, күн тұтылып,
Қуанғанда күлкімнен түн түрілген.

Мен – қазақпын, ажалсыз анамын мен,
Құрсағыма сыйдырам даланы мен.
Пәк сәбимін бесікте уілдеген,
Дәуірлермен құрдаспын, данамын мен.

Мен – жігітпін, айқасқа, сынға асықпын.
Жүрегі бар кеудемде шын ғашықтың.
Жанартаудай жойқынмын жұлқынғанда,
Шарықтасам, қыран боп шыңға шықтым.

Мен – қара көз сұлумын, сайтан қызбын
Сайрай қалсам, тілімнен бал тамғыздым.
Сүйер болсам, өмірдей өле сүйдім,
Қас батырмен қайрасқам балтам жүзін.

Осындай боп, білмеймін, кімнен тудым.
Бәлки қайсақ, бәлки бір ғұннан тудым.
Деп шатыпты біреулер «күннен тудым».
Жоқ, сірә, мен қара құл, күңнен тудым.

Руым көп солардың аттарындай,
Мінезім бар таулардың қатпарындай.
Ән-жырым бар бабалар хаттарындай,
Әжімім бар бейнеттің таптарындай.

Қаза тапқан солдаттай ізгі өлімнен,
Қалалар да өтіпті түз белінен.
Қаңқалары табылып жатыр қазір
Соғыстар мен жорықтар іздерінен.

О замандас, соларға бір қараңыз:
Әр кірпіші, әр тасы бір қора аңыз.
Өлгендерді тірілтіп, өмірлі етіп,
Өшкендерді табатын бір ғана біз.

2. Негізгі бөлім (15-20 минут)

• Тәуелсіздікке жету жолы:

1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздігін жариялағанын айту.

/Кеңес Одағынан бөлініп, Қазақстанның халықаралық аренада өз дербестігін жариялауы туралы қысқаша баяндама жасау, Тәуелсіздік туралы декларацияның қабылдануы, ҚР Жоғарғы Кеңесінің рөлі /.

« Қазақстанның халықаралық аренада өз дербестігін жариялауы» баяндама

Қазақстанның халықаралық аренада өз дербестігін жариялауы 1991 жылғы 16 желтоқсанда, еліміздің тәуелсіздігін жариялау арқылы жүзеге асты. Кеңес Одағының ыдырауы мен саяси өзгерістердің нәтижесінде Қазақстан өз егемендігін қалыптастырып, халықаралық деңгейде тәуелсіз мемлекет ретінде танылды.

1. Тәуелсіздік туралы декларация

1991 жылғы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесі Тәуелсіздік туралы Декларацияны қабылдады. Бұл құжат еліміздің тәуелсіздігін, аумақтық тұтастығын және ішкі саясатын өздігінен жүргізу құқығын ресми түрде жариялады. Осыдан кейін, 1991 жылдың 16 желтоқсанында Қазақстанның тәуелсіздігі жарияланып, 1991 жылдың 21 желтоқсанында Кеңес Одағы ресми түрде ыдырап, Қазақстан Республикасының тәуелсіздігі халықаралық деңгейде мойындалды.

2. Қазақстанның халықаралық мойындалуы

Қазақстанның тәуелсіздігі бірнеше маңызды қадаммен халықаралық аренада мойындалды. Біріншіден, БҰҰ (Біріккен Ұлттар Ұйымы) 1992 жылдың 2 наурызында Қазақстанды толыққанды мүше етіп қабылдады. Осылайша, Қазақстан халықаралық қауымдастыққа өз орнын таба отырып, басқа елдермен саяси және экономикалық қатынастарды нығайта бастады.

3. Елдің халықаралық саясаттағы рөлі

Тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан халықаралық қатынастарда өзін бейбітсүйгіш, көпвекторлы саясат жүргізетін мемлекет ретінде таныта бастады. Қазақстан өз егемендігін жариялай отырып, әлемдегі түрлі халықаралық ұйымдарға, атап айтқанда, ТМД (Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы), ШЫҰ (Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы), ЕҚЫҰ (Еуропадағы Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымы), және көптеген басқа халықаралық ұйымдарға мүше болды.

Қазақстанның сыртқы саясатында бейбітшілік пен тұрақтылықты сақтау, аймақтық және әлемдік қауіпсіздікке үлес қосу басты бағыттардың бірі болды. Мемлекет тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында-ақ жаһандық экономикалық, саяси және мәдени процестерге белсене араласып, елдің халықаралық қатынастардағы беделін арттырды.

Қазақстанның халықаралық аренада өз дербестігін жариялауы — бұл тарихтағы маңызды оқиға, себебі ол еліміздің саяси және экономикалық еркіндігін айқындап, халықаралық қатынастардағы жаңа мүмкіндіктерге жол ашты. Қазақстанның тәуелсіздігімен бірге елдің халықаралық танылуы мемлекетіміздің болашағына үлкен серпін берді.

Тәуелсіздікке байланысты тарихи оқиғалар:

Елдің тәуелсіздігіне арналған басты құжаттар мен оқиғалар (мысалы, ҚР Конституциясы, тәуелсіз Қазақстанның елтаңбасы, туы, әнұраны туралы ақпарат).

Қазақстан Республикасының елтаңбасы мен туы — еліміздің тәуелсіздігін, ұлттық ерекшеліктерін, тарихын және мәдениетін бейнелейтін маңызды символдар. Әрқайсысының өзіне тән мағынасы мен тарихы бар.

Қазақстан Республикасының Елтаңбасы:

Қазақстан Республикасының елтаңбасы 1992 жылы 4 маусымда қабылданды. Елтаңба — тәуелсіз Қазақстанның егемендігін, ұлттық тұтастығын және мемлекеттілігін білдіретін басты мемлекеттік символ.

Елтаңбаның құрылымы мен мәні:

1. Шаңырақ:

Елтаңбаның ортасында орналасқан шаңырақ — қазақ үйінің төбесі, ол мемлекеттің негізін, ұрпақтан ұрпаққа жалғасып келе жатқан ұлттың өмірі мен мәдениетін білдіреді. Шаңырақ — отбасы мен елдің бірлігін, тыныштығын, үйін бейнелейді.

2. Қанатты тұлпарлар:

Шаңырақтың екі жағына жайқалып отырған тұлпарлар елдің болашағына сенімділік пен ұмтылыс білдіреді. Олар ерлік, күш пен батырлықтың белгісі болып табылады.

3. Жұлдыз:

Шаңырақтың үстінде орналасқан бес бұрышты жұлдыз — Қазақстанның болашағы мен әлемдік қауымдастықтағы орнын бейнелейді. Жұлдыз — Тәуелсіздік жолында еліміздің алдына қойған үлкен мақсаттары мен үміттерін білдіреді.

4. Өрнектер:

Елтаңбада қазақтың ұлттық ою-өрнектері бар, олар еліміздің тарихы мен мәдениетін, ұлттық рухты көрсетеді. Бұл өрнектер сонымен қатар халықтың қолөнеріндегі шеберлікті және эстетикалық талғамды көрсетеді.

5. Түс схемасы:

Елтаңба көк және алтын түстерде жасалған. Көк түс — қазақ халқының бай тарихы мен кең байтақ жерінің символы болса, алтын түс — елдің байлығы, дәулеті мен мүмкіндіктерін білдіреді.

Қазақстан Республикасының Туы

Қазақстан Республикасының мемлекеттік туы 1992 жылы 4 маусымда қабылданды. Ту — тәуелсіз елдің ұлттық мақтанышы мен бірлігінің, бейбітшілігі мен тұрақтылығының белгісі.

Тудың құрылымы мен мағынасы:

1. Көк түс:

Тудың көк түсі қазақ халқының кең байтақ жерін, еркіндігін, ашық аспан мен болашаққа деген сенімін білдіреді.

2. Қыран құс:

Тудың ортасында бейнеленген қыран құс — еліміздің еркіндігін, тәуелсіздігін және ұлттық болмыстың ұшқырлық, батылдық қасиеттерін білдіреді. Қыран — ұлттық рухты, тәуелсіздікке деген ұмтылысты және халықтың еркіндігін бейнелейді.

3. Тудың жолағы:

Тудың сол жағында орналасқан ұлттық ою-өрнек түріндегі жолақ — қазақ халқының бай мәдениеті мен дәстүрін, сондай-ақ ұлттық идентификациясын көрсетеді.

4. Құрылымы:

Тудың басты элементі — ашық көк түс. Бұл түс қазақ халқының аспаны мен тұғырлы болашаққа деген сенімін білдіреді.

Қазақстан Республикасының елтаңбасы мен туы — еліміздің тәуелсіздігін, ұлттық бірлігін, мәдениеті мен дәстүрлерін бейнелейтін символдар. Олар мемлекеттің еркіндігін, болашағын, халықтың бірлігін және ұлттың күш-қуатын айқындайды. Елтаңба мен ту — әрбір қазақстандықтың жүрегінде мақтаныш сезімін оятып, Отанға деген сүйіспеншілікті арттырады.

Қазақстанның алғаш рет халықаралық деңгейде танылуы: БҰҰ мүшелігі

Қазақстанның халықаралық деңгейде алғаш рет танылуы 1992 жылдың 2 наурызында болды, сол кезде Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымына (БҰҰ) мүше мемлекет ретінде қабылданды. Бұл оқиға тәуелсіз Қазақстанның әлемдік қауымдастықтағы мәртебесін айқындап, халықаралық аренада өз орнын нығайтуға жол ашты.

Қазақстанның БҰҰ-ға кіруі:

• 1991 жылғы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіздігін жариялағаннан кейін, халықаралық танылу үшін белсенді түрде қадамдар жасай бастады.

• Қазақстан тәуелсіздігін жариялаған соң, бірден көптеген елдермен дипломатиялық қатынастар орната бастады. Бұл қадамдар Қазақстанның әлемдік қоғамдастықпен толыққанды байланыс орнату процесін бастады.

• Қазақстанның БҰҰ-ға мүшелігі – оның халықаралық құқықты мойындап, әлемдік қауымдастыққа жауапты мемлекет ретінде өз орны мен рөлін танытуы болды.

Қазақстанның БҰҰ-ға мүшелігінің маңызы:

1. Халықаралық танылу: БҰҰ-ға кіру Қазақстанның тәуелсіздігін халықаралық деңгейде мойындаудың басты қадамы болды. Бұл қадам әлемнің 180-нен астам мемлекеті тарапынан Қазақстанның егемендігін заңды түрде қабылдауын білдірді.

2. Саяси және экономикалық қатынастар: БҰҰ-ға мүше мемлекет ретінде Қазақстан өз саяси және экономикалық мүдделерін қорғау, әлемдік деңгейде байланыстар орнату мүмкіндігіне ие болды. Бұл қадам Қазақстанның халықаралық ұйымдармен белсенді түрде жұмыс істей бастауының негізін қалады.

3. Тұрақтылық пен бейбітшілік: Қазақстанның БҰҰ мүшелігі оның сыртқы саясатының бейбітсүйгіш бағытта екенін және халықаралық қауіпсіздікті нығайтуға қосатын үлесін көрсетеді. Қазақстан БҰҰ-ның бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау, адам құқықтарын қорғау, экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету сияқты маңызды миссияларына белсенді түрде қатыса бастады.

4. Гуманитарлық бастамалар: БҰҰ-ға мүше болғаннан кейін, Қазақстан көптеген гуманитарлық бастамаларды қолдады және әлемдік деңгейде түрлі көмек көрсету жобаларына қатыса бастады. Қазақстанның өз жерінде ядролық қаруларды сынақтан өткізген Кеңес Одағының мұрагері ретінде ядролық қарудан бас тартуы да осы кезеңде маңызды қадам болды. 1991 жылы Семей полигонын жабу арқылы Қазақстан әлемге ядролық қарудан бас тартқан алғашқы елдердің бірі ретінде танылды.

Қазақстанның БҰҰ-дағы рөлі:

Қазақстан БҰҰ-ға мүшелігі кезеңінде халықаралық деңгейде көптеген маңызды бастамаларды көтеріп, белсенді саясат жүргізді. Еліміз осы ұйымның құрамында жұмыс істей отырып, халықаралық мәселелер бойынша маңызды шешімдер қабылдауға қатысып келеді.

Қазақстанның БҰҰ-дағы негізгі бастамаларының бірі – ядролық қарусыз әлемге ұмтылу. Сонымен қатар, Қазақстан 2017-2018 жылдары БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі болып, халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайту мақсатында түрлі шаралар атқарды.

Қазақстанның 1992 жылы БҰҰ-ға мүшелігі – оның халықаралық қоғамдастыққа интеграциялануының маңызды кезеңі болды. Бұл қадам Қазақстанның тәуелсіздігін айқындап, әлемдік аренада өз орнын табуына мүмкіндік берді. Қазақстан қазіргі таңда БҰҰ-ның барлық негізгі органдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс істей отырып, халықаралық бейбітшілік, қауіпсіздік және тұрақтылықты қамтамасыз етуге атсалысуда.

3. Әңгімелесу және пікірталас (10-15 минут)

Сұрақ-жауап бөлімі:

• Оқушыларға сұрақтар қойып, олардың тәуелсіздік, ел тарихы туралы ой-пікірлерін тыңдау.

• Мысалы:

• "Тәуелсіздіктің біз үшін маңызы қандай?"

• "Қазақстанның тәуелсіздігі үшін қандай күрестер болды?"

• "Тәуелсіз Қазақстанның болашағын қалай елестетесіңдер?"

4. Қорытынды бөлім (5-7 минут)

Тәуелсіздікке құрмет:

Қазақстан Республикасының туы мен елтаңбасын қадірлеу, елдің жетістіктерін бағалау және тәуелсіздікті қорғауға шақыру.

Оқушыларға тәуелсіздіктің құндылығы мен маңыздылығы туралы қорытынды сөздер айту.

Қорытынды ән тыңдау:

Қазақстанның әнұраны немесе «Менің Қазақстаным» әнін бірге орындау.

«Менің Қазақстаным»

Алтын күн аспаны,
Алтын дән даласы.
Думанды бастады,
Далама қарашы.
Кең екен Жер деген,
Жерге дән шықты ғой.
Дән егіп, терлеген,
Қазағым мықты ғой.

Менің елім, менің елім,
Гүлің болып егілемін,
Жырың болып төгілемін, елім,
Туған жерім менің – Қазақстаным.

Сағымды далам бар,
Сабырлы көлім бар.
Қараңдар, жарандар,
Осындай елім бар.
Қарсы алған уақытты,
Ежелгі досындай.
Біздің ел бақытты,
Біздің ел осындай.

Менің елім, менің елім,
Гүлің болып егілемін,
Жырың болып төгілемін, елім,
Туған жерім менің – Қазақстаным.