Материалдар / «Тәуелсіздікке жол бастаған – Желтоқсан»

«Тәуелсіздікке жол бастаған – Желтоқсан»

Материал туралы қысқаша түсінік

Тәуелсіздіктің қалай келгенің желтоқсан оқыйғасы арқылы жеткізу

Сұлтанғалиева Зухра Серікқызы

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

22 Қараша 2018

408

0 рет жүктелген

Адам және қоғам Сыныптан тыс жұмыс 8 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

«Тәуелсіздікке жол бастаған – Желтоқсан»Мақсаты: Желтоқсан көтерілісінің сипатын насихаттай отырып, Желтоқсан құрбандарын мәңгі есте сақтау, тәуелсіздік бастауы ызғарлы Желтоқсан оқиғасы екенін жете түсіндіру, жас ұрпақ бойында еліне, жеріне, ұлтына деген патриоттық сезімін қалыптастыру.Кеш барысы:Мың тоғыз жүз сексен алты, желтоқсан,Зомбылыққа шыдай алмай ел босқан.Махамбеттер Қайрат болып тіріліп,Күллі қазақ жас буыны бел қосқан.Исатайлар Ербол болып айқасқан,Қалың қазақ жұртшылығын ой басқан.Әлия мен Мәншүктердің сіңлісі-Сәбира қыз намыс үшін шайқасқан.Талай Ләззат қыршын кетті жасынан,Бастан теуіп, жұлса-дағы шашынан.Өр түріктің ұрпақтары туралыТалай- талай шырқар әлі ғасыр ән,- дей келе бүгінгі тәуелсіз еліміздің ұрпақтарының «Тәуелсіздікке жол бастаған – Желтоқсан» атты әдеби сазды кешімізге қош келдіңіздер!1 –жүргізуші: Желтоқсан оқиғасы ХХ ғасырдың ең ұлы оқиғаларының бірі. Өйткені, Желтоқсан оқиғасы тек бүкіл тоталитарлық- коммунистік жүйенің күйреуінің бастаушысы болып қана қоймай, сондай-ақ ол бұрын бағынышты болып келген көптеген елдерге егемендік, Тәуелсіздік әперген зор саяси-әлеуметтік құбылыс болды. 1986 жылдың желтоқсандағы қазақ жастарының төгілген қанымен, бүгінгі тәуелсіздігіміздің тұңғыш парағы жазылған еді.2 –жүргізуші: Иә, халық көкірегін қанға бояп, ызғарлы желімен жанды тоңдырған желтоқсан оқиғасына биыл 32 жыл! Бір қаламның ұшымен жазылып, бар қазақтың жүрегінде шарлаған, қазақ жастарының қыршындай қанымен халық шаңырағына мәңгі орнаған тәуелсіздікке 27 жыл!1 –жүргізуші: Тәуелсіздік үшін тігіп, бастарынЖелтоқсанда, шықты алаңға жастарымӘр ұрпақтың құрбандары жеткілікДербестікке кім сұрамақ басқа күн!Келесі бейне көрініске назар аударайық. «Желтоқсан желі»2 –жүргізуші: Желтоқсанда тәуелсіздік үшін жандарын қиған құрбандарымызды 1 минут үнсіздікпен еске алайық.

Оқушы: Ұлттық салт-дәстүрлеріміз ұмытылып, наурыз тойы да жасырылып, құты қашырылды. Тәуелсіздік деп тас жұтып, от шайнап өткен қазақтың зиялыларын, төл тарихты ысырып қойған, қайран күндер... «Балам» деп немересін емін-еркін айналып толғанып, әңгіме дүкен құра алмай, «қазақ» деп сыр шертуден шеттеп, опат қылған отыз жеті ойранын ауызға алмастан, тәуелсіздік таңына жете алмастан талай қазақ өмірден өтті.

«Қаймана қазақ қамы үшін,Қарусыз шықтық алаңға.Алыстан әскер алдырып,Қырып салды-ау табандаСөйлесем даусым жетпейтінКез болдық мынау заманға.Шовинизм еді ғой,Басты себеп жанжалға» деп жыр нөсерін төккен қайран бозбала Қайрат ағам секілді елім деп еңіреп, халқы үшін жанын пида еткен намысқой қазақтың ұл-қыздарының арқасында келген тәуелсіздік бұл!

Оқушы: «Біздің тарих – бұл да бір қалың тарих, Оқулығы жұп-жұқа бірақ-тағы», деп Қадыр Мырза Әлі айтпақшы, желтоқсан туралы айғақ пен естелік қандай көп болса, ашылмаған құпиясы одан әрі көп. Желтоқсан оқиғаларын Д.А.Қонаевтың бірінші хатшы қызметінен босауы тұтатқаны белгілі. Алматыда мазасыз жағдай орнап, еркіндіксіз ел ешқашан ел болмайтынын түсінген жұмысшы және студент жастар жатақханаларында қызу талқылау жүргізді. Қайнаған қазан аспанға қақпағын лақтырмай қоймады. Артынан алаңға бейбіт шеруге шыққан жастарды басып-жаншу кезінде тәртіп сақтау күштері ұсталғандарды соққының астына алып, қақаған қыста оларды жартылай жалаңаш күйде көліктерге тиеп, қала сыртына апарып тастаған. Прокурордың келісімінсіз оларды тергеу изоляторлары мен уақытша қамау орындарында бірнеше тәулік бойы ас-сусыз, дәрі-дәрмексіз қамауда ұстаған. Қуып тарату кезінде таяқтар, шағын саперлік күректер, қызмет иттері кеңінен қолданылды. Қақтығыстың салдарынан қазақ жастарының көбі ауыр жарақат алып, қыршыннан қиыла берді. Өмір бойы мүгедектікке таңылып, біразы оқудан шығарылды.

Оқушы: «Желтоқсан жайлы толық ақиқат ашылған жоқ. Мен, мысалы, өз көзіммен көрген бір ғана нәрсені айтайын. Алматыдағы «Батыс мазары» дегенді естіп пе едіңіз? «Ұзыннан-ұзақ траншеяның бойында ең кем дегенде 2000-3000 қаракөз қыз-жігіттеріміз жатты. Біз барып түсіріп едік, таспамызды ұрлап кетті» дейді желтоқсан оқиғасы туралы алғашқы кино түсіргендердің бірі «Аллажар» фильмінің режиссері Қалдыбай Әбенов.

Оқушы: Сол 1986 жылдың желтоқсан оқиғаларында еліміздің бірқатар белсенділері өз ұлтын айыптап, қыршыннан қиылған жастарды «бұзақылар» деп ғайбаттап жатқанда, жастарға ақылын ағалық жолмен айтып, қолдау көрсеткендердің бірі Жайықтан шыққан жерлес ақын ағамыз Жұбан Молдағалиев еді. Кезекті бір көпшілік жиында асықпай сахнаға көтеріліп, «ақын Жұбан не айтар екен?» деп іштен тынған залға да, жеңімпаз болып отырған республика басшыларына да қасқая қарап: «Талайды көрген басым мынадай озбырлықты көрем деп ойлағам жоқ. 16-17 жасар қазақ қыздарын бұрымынан тартып, қарға шығып, сүйрелеп, солдаттар күректерімен басын жарғанын көргенше, кешегі алапат соғыста неге өліп кетпедім?! Ел үшін жанын пида еткен Мәншүк пен Әлияның сіңлілерін қорлаушылар қалай жер басып жүр?!» деп өз ойының тоқетерін айтқан екен. Жұбан ағамыздың жанын жаралап, өмірден ерте озуына да осы оқиға себепші болғандай.Ал желтоқсан шындығының шекпені әлі күнге жыртық-жыртық күйінде көштің соңында кідіріңкіреп келеді...

САНДАР СӨЙЛЕГЕНДЕ5-оқушы: Желтоқсанның сол бір күндері қазақ халқы өзінің ұлт ретінде саяси тұтастығын және ауызбірлігін анық байқатты. Империялық озбырлыққа қарсы бас көтеру Қазақстанның Арқалық, Ақтөбе, Жамбыл, Жезқазған, Көкшетау, Павлодар, Талдықорған, Өскемен, Ақмола және Шымкент сияқты қалаларында, Шамалған, Сарыөзек сияқты елді-мекендерінде болып өтті. Алматыдағы 17 желтоқсан күнгі шеруге шамамен 25-30 мың адам қатысқан болса, астанадан тыс жерлердегі шеру және жиындарға қатысқан адамдардың саны 2,5 мыңнан асты.6-оқушы: Қазақ ССР Ішкі істер министрлігінің анықтамасы бойынша 18-25 желтоқсан аралығында ішкі істер бөліміне 8 000-дай адам әкелінген. 99 адам ерекше тізімге ілінген. Оның 82-сі бас бостандығынан айырылып, 707 адам 5 тәуліктен 15 тәулікке дейін қамауға алынған.7-оқушы: Алаңға жиналғандарға қарсы Алматы гарнизонының күштері (5700 адам), қаланың 8 ауданындағы ішкі істер бөлімі (әрқайсысында 150 милиционер), жол патрулі қызметінің полкі (526), МАИ бөлімшелері (230), курсанттар (2000) әкелінген. 20 өрт сөндіру машинасы жастар жиналған алаңға су шашып өткен.8-оқушы: Тек бір күннің ішінде (18 желтоқсанда) 1233 адам түрлі дене жарақатымен ауруханаға түскен. 17-сі ауыр халде, 2-уі өлім аузында болған. Сол күні екеуі де қайтыс болып кеткен. Жаппай жазалау науқаны кезінде 168 адам қайтыс болған. Оның ішінде үздіксіз тергеу, мәжбүрлеу ісіне шыдай алмай, өздеріне өздері қол жұмсаған-дар да бар. 58 мәйіт аты-жөні анықталмаған белгісіз тұлға ретінде жерленген. 2 –жүргізуші: Отан деген сөзім қандай әдеміКөзге елестер бүкіл қазақ әлеміТаңдандырды жан- жағымды бай, өлкеҚарапайым, жанға қуат әдебі – дей келе, келесі кезекті оқушылардың арнау өлеңдеріне береміз.1 –жүргізуші: Кеше көрсек қол жетпейтін армандайАрзандатып бүгіп сыйға алғандайҮлесіңе сенің тиді тер төгуДаңқың қалсын ұрпақ еске алғандай. – дей келе,қалалық, республикалық байқаулардың жеңімпазы Бекболатов Алиханды шақырамыз.2 –жүргізуші: Халқым айтқан: жер көтерер ер даңқынЕлім айтқан: ер көтерер жер даңқынПрезидентім- Аман болғай Елбасы,Мәңгі жаса! Мәңгі жаса, өр халқым!!!1 –жүргізуші: Туымыз бар, таңырқатқан шыңымен.Ұл қызындай даламыз бар- Ұлы кең.Алдарыңда басымды иіп өр халқымҚұттықтаймын. Тәуелсіздік күнімен!!!- дей келе, бүгінгі «Тәуелсіздікке жол бастаған – Желтоқсан» атты кешімізді аяқтаймыз. Қош сау болыңыздар!

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!