Түсінік
хат
Бұл «Театр-өмір
айнасы» арнайы курс бағдарламасы 1-4 сыныптарға арналған.
Бағдарламаның негізгі мақсаты:
Жасөспірімдердің театр, сахна
арқылы дүниежүзілік
өркениеттің,
соның ішінде өздеріне таныс
шығармалар арқылы
бойларындағы
табиғи дарындылығын паш
ету;
Міндеттері:
-Балаларды көркемдік-әсемдік,
адамгершілік-рухани бағытта
тәрбиелеу;
-Дарынды балаларды анықтап,
шығармашылық қолдау көрсету;
-оқушылардың шығармашылық,
актерлік өнер қабілеттерін
дамыту
Бағдарламаның
мазмұны: Театр (грекше theatron – ойын-сауық
орны; ойын-сауық) – сахналық өнердің өмір
көріністерін драмалық әрекет арқылы
көрермендердің көз алдында актерлер күшімен бейнелейтін бір түрі.
Театрдың тарихи жағынан қалыптасып, даму, өсіп-өркендеу жолы әрбір
ұлттың, әр халықтың өмір-тұрмысымен, олардың жалпы тарихымен және
тұрлаулы мәдениетімен тығыз байланысты. Театр –
халықты эстетикалық адамгершілік пен
ізгілікке тәрбиелеудің аса маңызды құралыболып
есептеледі.
«Театр-өмір айнасы»
атты үйірме бағдарламасы бес бөлімнен құрылған; Барлығы 34 сағат,
аптасына 1 рет бастауыш сыныптарда жүргізіледі. Әр тақырыпқа үш
сағаттан берілген (мәтінмен танысу,рөлге
бөлу,сахналау).
1
бөлім:Жан-жануарлар туралы
ертегілер. Бастауыш сынып оқушылары ертегілерді сүйіп оқиды,
теледидардан қызыға көреді. Бұл бөлімде оқушылардың актерлік
қабілеттерін тез анықтауға болады. Өйткені, балалар мультфильм
арқылы кейіпкерлердің рөлдерін айнытпай ойнап бере
алады.
2
бөлім: Қожанасыр мен Алдар көсе
хикаялары. Бұл бөлімде аттары аңыз болып кеткен бабаларымыздың
басынан өткен оқиғалармен танысамыз. Осы аңыздар арқылы өмірдің
ащысы мен тұщысын ажырата алуға, қамқорлыққа, мейірімділікке тәрбие
алады.Рөлге бөліп оқып, сахналап
ойнайды.
3
бөлім:Салт-дәстүрлер. Қазақ халқының
әдет-ғұрыптары, ырымдары, дәстүрлері жеткілікті. Соның ішінен
балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, салт-дәстүрлерді
сахналау. Ұлттық мәдениетті қадірлеуге, ырымдарды ұстануға
үйретеді. Өмірге деген көзқарастары қалыптасады.Салт-дәстүрлерді
сахналап, көріністер
көрсетеді.
4
бөлім:Мысалдар. Берілген мысалдар
арқылы баланың мінез-құлықтарына өзгеріс енеді. Өйткені, мәтіндерде
жан-жануар, заттар, өсімдіктер арқылы адамның мінез-құлқына сын,
салыстыру, мадақтау қасиеттері айқын көрсетіледі. Балалар өз
кемшіліктерін жасыруға, жақсы қасиеттерін асыруға тырысады.
Ой-өрісі, тіл байлығы дамиды.Монологты, рөлге бөліп оқуды актерлік
шеберлікпен оқуға
дағдыланады.
5
бөлім:Даналарымыздың шешендік
сөздері. Бұл бөлімде ата-бабаларымыздың шешендік сөздерін оқып,
талдау жасалады.Ойшыл, шыншыл, әділ болуға жетелейді. Көркем оқу
шеберлігі дамиды, шешендікке, тапқырлыққа
баулиды.
Оқушылардың білім, білік
дағдыларына қойылатын
талаптар:
-
Мектеп оқушыларының әдептілік, достық, бірлік,
ынтымақтастық дәстүрлерін білу;
-
Көркем сөйлеу,
актерлік шеберліктерін
көрсету;
-
Халық педагогикасын
–сан ғасырларда қалыптасқан салт – дәстүрлерді, әдет ғұрыптарды жан
жақты терең білу;
-
Ұлттық мәдениет
үрдістерін өркениетті өмірмен байланыстырып, тәлім тәрбиеге
пайымдап пайдалана білу.
Бағдарламаның жұмыс жоспары
. 1 сынып
Аптасына 1 рет, барлығы 33
сағат
Бөлім
|
Тақырып
|
Сағат
саны
|
Күні
|
І
.Кіріспе
|
Үйірме жоспарымен
танысу
|
1
|
|
ІІ.Жан-жануар туралы
ертегілер
|
Тентек
балапан
|
2
|
|
|
Мақта қыз бен
мысық
|
3
|
|
|
Алтын
балық
|
3
|
|
ІІІ.Аңыздар
|
Қожанасыр мен Алдар
көсе
|
3
|
|
|
Тазша
бала
|
2
|
|
ІІІ.Салт-дәстүрлер
|
Бесікке
бөлеу
|
3
|
|
|
Тұсау
кесер
|
2
|
|
|
Шілдехана
|
3
|
|
ІҮ.
Мысалдар
|
Шегіртке мен
құмырсқа
|
3
|
|
|
Кім
жүйрік?
|
2
|
|
Ү.Даналарымыздың шешендік
сөздері
|
Үш
би
|
2
|
|
|
Абылай ханның
батасы
|
2
|
|
ҮІ.Қорытынды
|
Сахналық
көрініс
|
1
|
|
Оқушылардың білім, білік
дағдыларына қойылатын
талаптар:
-
Мектеп оқушыларының әдептілік, достық, бірлік,
ынтымақтастық дәстүрлерін білу;
-
Үлкендерді сыйлау
дәстүрлерін білу;
-
Сөз тыңдау, сөзге
тоқтау, сөзде тұру, сөзді ұғып, оны қадірлей
білу;
-
Батаның түрлерін
жатқа білу.
Бағдарламаның жұмыс жоспары
. 2 сынып
Аптасына 1 рет, барлығы 34
сағат
Бөлім
|
Тақырып
|
Блок
саны
|
Күні
|
І
.Кіріспе
|
Үйірме жоспарымен
танысу
|
1
|
|
Мультфильмдер
әлемі
|
«Қошқар мен
теке»
|
1
|
|
«Алдар көсе- сиқырлы
қазан»
|
1
|
|
«Алдар көсе- қара
жын»
|
1
|
|
«Құйыршық»
|
1
|
|
«Ақымақ
дәу»
|
1
|
|
ІІ.Жан-жануар туралы
ертегілер
|
Қасқыр мен
түлкі
|
1
|
|
|
Арыстан мен
тышқан
|
2
|
|
|
Жануарлар
айтысы
|
2
|
|
ІІІ.Аңыздар
|
Алдардың
айласы
|
2
|
|
|
Қожанасырдың
хикаялары
|
2
|
|
|
Алдар көсе мен бай
баласы
|
2
|
|
ІІІ.Салт-дәстүрлер
|
Атқа
мінгізу
|
2
|
|
|
Шілдехана
|
2
|
|
|
Сүндет
той
|
2
|
|
ІҮ.
Мысалдар
|
Аққу, шортан, Һәм
шаян
|
1
|
|
|
Бидай мен
қаңбақ
|
2
|
|
Ү.Даналарымыздың шешендік
сөздері
|
Абайдың қара
сөздері
|
2
|
|
|
Оқымысты
бала
|
1
|
|
|
Жусанның жұпар
иісі
|
1
|
|
ҮІ.Қорытынды
|
Сахналық
көрініс
|
1
|
|
Шығармашылық
сабақ
|
2
|
|
«Менің сүйікті
ертегім»
шығарма
|
2
|
|
Ашық есік
сағаты
|
1
|
|
Оқушылардың білім, білік
дағдыларына қойылатын
талаптар:
-
Ұлттық мәдениет
үрдістерін өркениетті өмірмен байланыстырып, тәлім тәрбиеге
пайымдап пайдалана білу.
-
Жеті атасына дейін
өз тегін білу;
-
Шешендік сөздер мен
нақыл сөздерді жатқа білу.
Бағдарламаның жұмыс жоспары
. 3 сынып
Аптасына 1 рет, барлығы 34
сағат
Бөлім
|
Тақырып
|
Сағат
саны
|
Күні
|
І
.Кіріспе
|
Үйірме жоспарымен
танысу
|
1
|
|
ІІ.Жан-жануар туралы
ертегілер
|
Түлкінің
айласы
|
2
|
|
|
Айдаһар мен
маса
|
2
|
|
|
Хайуанаттар
айтысы
|
2
|
|
ІІІ.Аңыздар
|
Алдар көсе мен
бай
|
2
|
|
|
Қожанасырдың
хикаялары
|
3
|
|
|
Алдар көсе мен бай
баласы
|
2
|
|
ІІІ.Салт-дәстүрлер
|
Қырқынан
шығару
|
2
|
|
|
Бесікке
бөлеу
|
2
|
|
|
Тілашар
|
2
|
|
ІҮ.
Мысалдар
|
Егіннің
бастары
|
3
|
|
|
Бақ, Дәулет және
Арман
|
2
|
|
Ү.Даналарымыздың шешендік
сөздері
|
Төле бидің
шешендігі
|
3
|
|
|
Шындәулет шешеннің
айтқаны
|
2
|
|
|
Сөз
құдіреті
|
2
|
|
ҮІ.Қорытынды
|
Сахналық
көрініс
|
2
|
|
Оқушылардың білім, білік
дағдыларына қойылатын
талаптар:
-
Әдет ғұрыптарды,
ырымдар мен тыйымдарды, жан жақты терең
білу;
-
Жағымды және
жағымсыз әрекеттерді ажыратып, олардың себеп салдарын талдай
алу;
-
Табиғаттың өмір
сүрудің негізі ретіндегі маңызын түсіне
білу;
-
Отан, ризашылық пен
алғыс, өнер, ақыл, еңбек, мақтаныш, адамгершілік, сияқты ұғымдар
туралы терең түсініктер алу.
Бағдарламаның жұмыс жоспары
. 4сынып
Аптасына 1 рет, барлығы 34
сағат
Бөлім
|
Тақырып
|
Сағат
саны
|
Күні
|
І
.Кіріспе
|
Үйірме жоспарымен
танысу
|
1
|
|
ІІ.Жан-жануар туралы
ертегілер
|
Балықшы мен
түлкі
|
2
|
|
|
Қарға мен
түлкі
|
2
|
|
|
Хайуанаттар
айтысы
|
2
|
|
ІІІ.Аңыздар
|
Алдар көсе мен Тазша
бала
|
2
|
|
|
Қожанасырдың
хикаялары
|
3
|
|
|
Бабалардың
айтқаны
|
2
|
|
ІІІ.Салт-дәстүрлер
|
Тоқым
қағу
|
2
|
|
|
Қырқынан
шығару
|
2
|
|
|
Атқа
мінгізу
|
2
|
|
|
Ереулік
жасау
|
2
|
|
ІҮ.
Мысалдар
|
Маймыл мен
көзілдірік
|
2
|
|
|
Ақыл, Ғалым,
Бақыт
|
2
|
|
|
Көптен безген
көгермес
|
2
|
|
Ү.Даналарымыздың шешендік
сөздері
|
Өнер алды-қызыл
тіл
|
2
|
|
|
Қараменденің бата
алуы
|
2
|
|
|
Суырылып озған
Сүйінбай
|
2
|
|
ҮІ.Қорытынды
|
Сахналық
көрініс
|
2
|
|
Оқушылардың білім, білік
дағдыларына қойылатын
талаптар:
-
Салт – дәстүрлерді,
әдет ғұрыптарды жан жақты терең
білу;
-
Ұлттық мәдениет
үрдістерін өркениетті өмірмен байланыстырып, тәлім тәрбиеге
пайымдап пайдалана білу.
-
Табиғаттың өмір
сүрудің негізі ретіндегі маңызын түсіне
білу
-
Әдептілік ережелерін
білу және іс жүзінде қолдана
алу;
-
Әр түрлі мерекелік
дәстүрлерді білу.
Қолданылған әдебиеттер
тізімі:
-
«Ұлттық әдет-ғұрып» Сейіт
Кенжехметұлы
-
«Шешендік шиырлар» Б.
Жапаров
-
«Балдырған» 2008-2012
жыл
-
«Аулақ бол жаман әдеттен»
Мұзафар Әлімбаев
-
«Әзіл-сықақ» Сайымжан
Еркебаев
-
«Дүниеге сәби келді»
Р.Нұртазин, Л. Асқар
-
Ана тілі хрестоматиясы 1-4
сынып
-
Халық
ертегілері
-
«Қазақ әдебиеті» 2011-12
жыл
-
«Бастауыш сынып » Әдістемелік
журналы 2000 жыл
-
«Қазақ халқының
салт-дәстүрлері» Алматыкітап 2006
жыл