М
екеме
атауы Жаңатілеу
орта мектебі, мектепке дейінгі
шағын
орталығымен
коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Аты-жөні Еркінбекова Фарида
Советбекқызы
Лауазымы мұғалім
Еңбек
өтілі 25
Cанаты 14
Пәні физика және
информатика
Тақырыбы Тізбек бөлігіне арналған Ом
заңы. Электр кедергісі.
Электрондық
поштасы еrkinbekova68@mail.ru
Сабақтың
тақырыбы: Тізбек бөлігіне арналған Ом
заңы. Электр кедергісі.
Сабақтың
мақсаты:
Білімділігі:
Тізбек бөлігіне арналған Ом
заңын және электр кедергісі ұғымын
қалыптастыру.
Дамытушылығы:
Оқушылардың танымдық
қасиеттерін шығармашылық
қабілетін күнделікті өмірмен байланыстыра отырып,
пайдалана білуге баулу. Оқушылардың ой-өрісін кеңейтіп, ойлау
қабілетін дамыту.
Тәрбиелігі: Оқушыларды ұқыптылыққа,
ұйымшылдыққа, тазалыққа тәрбиелеу. Жұмбақ шешуді сабақтың кейбір
тұстарында пайдаланып, оқушыларды пайымдауға, ойлануға
тәрбиелеу.
Сабақтың
түрі: Аралас
сабақ
Сабақтың
әдісі: Сұрақ - жауап,
түсіндірмелі
Көрнекілігі: Үлестірмелі материалдар,
слайдтық-презентация, электр
тізбегі
Пән аралық
байланыс: информатика,
математика
Сабақтың барысы.
I Ұйымдастыру
бөлімі.
Оқушылардың сабаққа қатысуын ,
дайындығын, оқу құралдарын тексеру. Сыныпты екі топқа бөлу. 1-топ
«Ток күші», 2- топ «Кернеу»
II .Үй тапсырмасын
тексеру.
-
Электрон зарядының мәнін
анықтаған американ ғалымы (Милликен)
-
«Электр тогы» түсінігін
енгізген ғалым (Ампер)
-
«Электр өрісі» ұғымын енгізген
ғалым (Фарадей)
-
Янтарь сөзі қандай мағына
береді? (электрон)
-
Атомның ортасында не бар?
(ядро)
-
Электр тогының бақа еттеріне әсерін зерттеген
итальян ғалымы
(Гальвани)
-
Аттас зарядталған денелер
қалай әсерлеседі? (тебіледі)
|
М
|
и
|
л
|
л
|
и
|
к
|
е
|
н
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А
|
м
|
п
|
е
|
р
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ф
|
а
|
р
|
а
|
д
|
е
|
й
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Э
|
л
|
е
|
к
|
т
|
р
|
о
|
н
|
|
|
|
|
|
|
Я
|
д
|
р
|
о
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
г
|
а
|
л
|
ь
|
в
|
а
|
н
|
и
|
|
|
|
Т
|
е
|
б
|
і
|
л
|
е
|
д
|
і
|
|
|
|
«Сұрақ-жауап»
бөлімі
Екі топқа сұрақтар
қойылады.
1-топқа. «Ток
күші»
1.Ток күші дегеніміз не?
2.
Ток күшінің формуласы
3.
Ток күшінің өлшем бірлігі қандай?
4.
Ток күшін немен өлшейміз?
5.Амперметр тізбекке қалай
қосылады?
6.Амперметрдің шартты белгісі
қандай?
7.
Электр тізбегі деген не?
2-топқа
«Кернеу»
-
Ток жұмысы деген не?
-
Кернеу дегеніміз не?
-
Кернеудің формуласы
-
Кернеудің өлшем бірлігі қандай?
-
Кернеуді немен өлшейміз
-
Вольтметр тізбекке қалай
қосылады?
-
Вольтметрдің сызбадағы шартты
белгісі
Сергіту сәті . Жұмбақ
шешу
1.Ток бар жерде біреу бар, өлшемі
вольт,киловольт,
Ұмытып кетпе тағы бар, гектоват және мегават
(Кернеу)
2.Бойындағы зарядты ұзақ уақыт
сақтайды,
Реленің күшімен бүлдірместен баптайды.
(Аккумулятор)
3.
Пайдаланады мен жұрт отын және жарыққа,
Қызмет етемін әрқашан ,түсіне білген халыққа.
(Электр тогы)
4.Жіпке ілдім мен өзім,
Кіп
–кішкентай ,күн көзін. (шам)
5.Мұз жарғыш жүзіп келеді,
Бауыры қызып келеді.
Абайла ойып түсер,
Ондайлар бұзық келеді (Үтік)
6.
Жоғалмайды ешқашан, түрлендірсең егерде,
Басқа күйге ауысса, жұмыс істейді әрқашан
(Энергия)
III Жаңа материалды
түсіндіру.
1827ж Неміс физигі
Г.Ом
Георг Симон Ом –неміс
физигі.Ол 1787 жылы 16 наурызда Эрланген қаласында туған. Көп
жылдар ұстаздық еңбек еткен. Оның еңбектерінің негізгі бағыты
электр,оптика, акустика салаларына арналған. Ол бірнеше
эксперименттер жүргізіп ,1827жылы электр тізбегінің негізі заңын
ашты.Кедергінің бірлігі 1881 жылдан бері Ом есімімен аталып
келеді.Георг Ом 1854жылы 7 шілдеде қайтыс
болды.
Ток күшінің қандай шамаға тәуелді және қалай
тәуелді екенін қарастырайық.
1 сурет
Амперметрмен АВ өткізгіштегі
токты, ал вольтмертрменөткізгіштің ұштарындағы кернеуді өлшейік. АВ
өткізгіштің ұштарындағы кернеу қанша есе артса, өткізгіштегі токта
сонша есе артады, яғни I~U. Математикалық өрнегін мына түрде жазуға
болады.
I=
U, k=
,
Пропорционалдық k коэффициенті
өткізгіш материалының тегіне және оның өлшеміне тәуелді екендігін,
бірқатар тәжірибелер нәтижесінде осы тәуелділікті ашып, k
коэффициентінің орнына оған кері R = 
шамасын алып, оны өткізгіш
кедергісі деп атады.тізбектегі кедергінің шартты
белгісі 
Г.Омның құрметіне кедергі
оммен (Ом ) өлшенеді.
Тізбек бөлігі арқылы
өтетін ток күші –осы бөліктің ұштарындағы кернеуге тура
пропорционал және оның кедергісіне кері
пропорционал.
I=
,
Кедергінің бірлігіне 1 Ом
ұштарындағы кернеу 1 В болғанда, бойымен 1 А ток өтетін өткізгіштің
кедергісі қабылданған.
R=
, 
Тізбектегі кедергіні өзгертіп отыру үшін
реостаттар қолданылған.
Реостаттың шартты
белгісі
4.Сабақты бекіту
1-топқа. «Ток
күші»
Шартты белгілерін
сызыңдар.(гальвани элементі, шам, амперметр, вольтметр,кілт,
резистор, аккумулятор, сымдардың түйісуі)
2-топқа
«Кернеу»
Тізбек құрастырыңдар ( шам,
ток көзі, амперметр, кілт,вольтметр. Вольтметрмен шамдағы кернеуді
өлшеңдер)
Есеп
шығару.№18-жаттығу
1.Өткізгіштен 0,4 А ток өткенде, өткізгіштің
ұштарындағы потенциалдар айырымы 8 В болды.Өткізгіштің кедергісі
неге тең?
2.
График бойынша өткізгіштің кедергісін анықтаңдар. Қандай кернеуде
өткізгіштің бойынан 3А ток өтеді?
5.Сабақты
қорытындылау
Сұрақтар :
1.Тізбектің бөлігі үшін Ом
заңын тұжырымдаңдар. Формуласын жаз.
2.
Ом заңы қалай тағайындалады?
3.Кедергі деп нені айтады?
Оның өлшем бірлігі қандай?
4.Кедергінің шартты белгісі
қандай?
5.Реостаттың шартты белгісі
қандай?
6. Оқушыларды
бағалау
7. Үйге
тапсырма: §38,18-жаттығу
(4,5)
19 Наурыз 2018
509
0 рет жүктелген
