Тұрғын үй секторындағы өрт қауіпсіздігі.

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Шаруашылық объектісіндегі өрт қауіпсіздігі

(пән атауы)

«Тұрғын үй секторындағы өрт қауіпсіздігі.

Тұрғын үй секторындағы өрт кезіндегі әрекеттер»

(жұмыстың тақырыбы)

Студент: 402

(тобы) (күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

Жетекшісі:

(күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

Комиссия мүшелері:

(күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

(күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

(бағасы) (күні)

Семей

Мазмұны:

Кіріспе……………………………………………………………………..3-4

1.Тұрғын үй секторындағы өрт қауіпсіздігі. Тұрғын үй секторындағы өрт кезіндегі әрекеттер ………………………………………………………

1.1 Электр құрылғыларын пайдалану кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары…………………………………………………………………5-8

1.2 Газ аспаптарын пайдалану кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары…8-11

1.3 Пешті жылыту кезінде тыйым салынады………………………… 11-16

2.1 Жеке тұрғын үй секторындағы өрт қауіпсіздігінің жалпы

талаптары: ………………………………………………………………16-21

2.2 Өрт кезіндегі әрекеттер алгоритмі ……………………………… 21-25

3.1 Өрт кезінде эвакуациялау ережелері ………………………… …25-26

3.2 Эвакуация жоспары ……………………………………………… 26-28

Қорытынды …………………………………………………………… 29-30

Пайдаланылған әдебиеттер ……………………………………………31

Кіріспе

Тұрғын үйдегі өрт - бұл үлкен қайғы. От өз жолындағы барлық нәрсені жояды, бірнеше минут ішінде адамдар бастарынан баспанасыз және жылдар бойы сатып алынған мүліксіз қалады, кейде баға жетпес адам өмірі.                            

Өрттің негізгі себептері:

• тұрмыстық электр қыздырғыш аспаптарын пайдалану кезінде өрт қауіпсіздігі қағидаларын бұзу;

• темекі шегу кезінде өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзу;

• электр желілерін монтаждау және пайдалану кезінде өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзу.

Өзінің "тұрғын үйінде" өрттің және адамдардың қаза болуының алдын алу үшін тұрмыстағы өрт қауіпсіздігі қағидаларының қарапайым талаптарын сақтау жеткілікті:

• Балаларға сіріңкеге сенбеңіз, оларға отпен ойнаудың қауіптілігін түсіндіріңіз, балаларды үйде жалғыз қалдырмаңыз;

• Электр жылыту құралдарын қараусыз қалдырмаңыз, үйден (пәтерден) шыққан кезде тұрмыстық электр аспаптары мен жарықтандыруды өшіруді ұмытпаңыз;

• Төсекте жатқанда темекі шегуге жол бермеңіз, сөндірілмеген темекі қалдырмаңыз;

• Балкондарда жанғыш материалдар мен сұйықтықтарды, жанғыш газдары бар баллондарды сақтауға жол бермеңіз.

 Электр жабдықтарын пайдалану кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары:

– Электр және газ құралдарын қосулы күйінде қалдырмаңыз, сондай-ақ оған балаларды жақындатпаңыз;

– Уақытша және зақымдалған электр өткізгіш сымдарын пайдаланбаңыз;

– Электресептегіштердегі электрсақтандырғыштар зауыттадайындалған болуға тиіс;

3

– Үлкен көлемдегі электр құралдарын бір уақытта қосып, электр жүйесіне күш

түсірмеңіз;

– Газдың кеміп қалуын тексеру үшін ашық отты қолданбаңыз;

– Сіріңкені балалардың қолы жетпейтін жерде сақтаңыз;

– Бөлмені жылытуға бейберекет қолдан жасалған электр-жылытқыш құралдарын қолданбаныз;

– Балалардың отпен ойнауына жол бермеңіз және оларды қараусыз қалдырмаңыз. Газ жабдығын пайдалану кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары:

Үйдегі газ жабдығы жарамды күйде болуы керек және оны пайдалану жөніндегі техникалық талаптарға сәйкес келуі керек.

Газ жабдығын пайдалану кезінде газ аспаптарын жас балаларға және оны қауіпсіз пайдалану тәртібімен таныс емес адамдарға пайдалануғатыйым салынады; сіріңке жағылғанша немесе қолмен тұтандырғыш қосулы болғанша газ шүмектерін ашыңыз; кірді газ плитасының үстіне кептірмеңіз, ол өртеніп кетуі мүмкін. Үйде газдың иісі пайда болған кезде электр құрылғыларын пайдалануға, электр жарығын қосуға тыйым салынады. Барлық газ құрылғысын өшіріңіз, крандарды жабыңыз, барлық бөлмені, соның ішінде жертөлелерді желдетіңіз. Барлық газ құрылғы крандарының тығыз жабылғанын тексеріңіз. Егер газдың иісі кетпесе немесе желдету кезінде жоғалып, қайтадан пайда болса, төтенше газ қызметін шақыру керек. Өрт және жану оқиғасы болған кезде тез арада телафон арқылы 101 нөміріне қоңырау шалыңыз.

Метал пештері ағаш құрылымдар мен жиһаздан 1 метр – жанудан қорғалған құрылымдардан 0,7 метр қашықтықта орнату керек.

Өрттерді талдау, сондай-ақ түтінге қарсы жүйелерді қоспай, жоғары қабатты ғимараттардың түтінінің жылдамдығы мен сипатын зерттеу бойынша табиғи сынақтар баспалдақ алаңындағы түтіннің жылдамдығы 7-8 м/мин екенін көрсетеді. төменгі қабаттардың бірінде өрт 5-6 минуттан кейін пайда болған кезде.

4

1.1 Электр құрылғыларын пайдалану кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары

Қазіргі заманғы тұрғын үйде өрттің көптеген ықтимал көздері бар: ақаулы электр құрылғылары мен электр желілері, электр желілерінің шамадан тыс жүктелуі, қараусыз қалған газ және электр плиталары, Тұрмыстық техника, ұшқын шамдары мен отшашулар, сөндірілмеген темекі тұқылдары және т. б.

Адамның кінәсінен өрттің туындау қаупін барынша азайту үшін адамдардың қауіпсіз мінез-құлық ережелері жалпы мәдениетке айналуы қажет, ол үшін өрт қауіпсіздігі мәселелері бойынша тұрақты, мақсатты түсіндіру жұмыстары қажет.

Түсіндіру жұмыстарын жүргізу кезінде тұрғын үй секторына тікелей қатысты өрт қауіпсіздігі талаптарын орындау мәселелеріне ерекше назар аудару қажет. Бұл ретте өрт қауіпсіздігінің мынадай шараларына назар аударған жөн.

Электр құрылғыларын пайдалану кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары

1. Электр сымдарының, Электр аспаптары мен аппаратураларының жарамдылығын, сондай-ақ розеткалардың, ашалар мен электр сымдарының тұтастығы мен жарамдылығын бақылау қажет.

2. Оқшаулағышы бұзылған электр сымдарын пайдалануға тыйым салынады.

3. Сымдарды түйіндерге байлауға, оларды бұрау арқылы қосуға, тұсқағаздармен жабуға және жанатын әрлеу элементтерімен жабуға тыйым салынады.

4. Электр желісіне бір уақытта бірнеше ток тұтынушыларын (шамдар, плиткалар, үтіктер және т.б.) қосуға тыйым салынады, әсіресе сол розеткаға, өйткені электр сымдарының шамадан тыс жүктелуі және жабылуы мүмкін.

5. Сымдарды газ және су құбырларында, жылу жүйесінің батареяларында бекітуге тыйым салынады.

6. Электр сымдарының телефон және радиотрансляциялық сымдармен, радио және телеантенналармен, ағаш бұтақтарымен және құрылыстардың шатырларымен жанасуына тыйым салынады.

5

7. Ұзартқыш сымдар тұрмыстық техниканы қысқа мерзімді қосуға арналған; оларды қолданғаннан кейін розеткадан ажырату керек.

8. Ұзартқыш кабельді кілемдердің астына, есік табалдырықтары арқылы салуға болмайды.

9. Тек сертификатталған электрофурнитураны пайдалану қажет.

10. Үйде жасалған электр сақтандырғыштарды (тығындар, "қателер") қолдануға тыйым салынады.

11. Сақтандырғыштар қысқа тұйықталудан қорғайтынын есте ұстаған жөн, бірақ электр сымдарының нашар байланыстарына байланысты өрттен емес.

12. Электр сымдарының дұрыс жұмыс істемеу белгілері:

- ыстық электр ашалары немесе розеткалар;

- Электротехника жұмысы кезінде электр сымын қатты қыздыру;

- розеткалардағы сықырлаған дыбыс;

- ұшқын;

- жанып тұрған резеңкенің, пластмассаның иісі;

- штепсельдер мен розеткалардағы күйе іздері;

- электр сымдарының өрімдерінің қараңғылануы;

- белгілі бір электр құрылғысын қосқан кезде бөлмедегі жарықтандыруды азайту.

13. Балаларға ашық электр сымдарын, розеткаларды, ұзартқыштарды, электр сымдарын қолдарымен немесе өткір заттармен ұстауға, сондай-ақ ересектер болмаған кезде электр құрылғыларын, электротехниканы қосуға тыйым салу қажет.

14. Электр розеткаларын штепсельдермен жабдықтаған жөн.

15. Қыздыру аспаптары оларды қосқанға дейін жанбайтын материалдардан жасалған тұғырларға орнатылуы тиіс.

16. Қосылған аспаптарды, әсіресе жоғары температуралы қыздыру аспаптарын: электр шәйнектерін, қайнатқыштарды, дәнекерлеу үтіктерін және

6

электр плиткаларын қараусыз қалдыруға тыйым салынады.

17. Жарылыс қаупі бар аймақтарда (мысалы, бензинді, аэрозоль қаптамасындағы препараттарды сақтау және пайдалану орындарында) ашық спиралы бар электр аспаптарын пайдалануға тыйым салынады.

18. Интерьердің жанғыш заттары (перделер, кілемдер, пластикалық реңктер, жиһаздың ағаш бөлшектері және т.б.) ешқандай жағдайда электр құрылғыларының қыздырылған беттеріне тиіп кетпеуін қамтамасыз ету қажет.

19. Электр шамдары мен шамдарды қағазбен, шүберекпен және басқа да жанғыш материалдармен жабуға тыйым салынады.

20. Электр жылытқышты түнде, әсіресе төсектің немесе басқа жанғыш заттардың жанында қалдыруға тыйым салынады.

21. Электр жылытқышты сатып алғанда, оның апаттық өшіру жүйесімен жабдықталғанына көз жеткізу керек (ол қызып кеткен немесе құлаған

жағдайда).

22. Жылытқыштарды қосқан кезде мүмкіндігінше ұзартқыш сымдарды пайдаланбауға тырысу керек. Әйтпесе, ұзартқыштың есептік (номиналды) қуаты электр құрылғысының қуатынан кем емес екеніне көз жеткізу керек.

23. Үйде жасалған электр жылыту құралдарын пайдалануға тыйым салынады.

24. Жұмыс істеп тұрған теледидарды қараусыз қалдыруға болмайды.

Теледидарды пайдалану кезінде келесі талаптарды орындау қажет:

- теледидарды нашар желдетілетін (салқындатылған) жерге, яғни жылыту құрылғыларының жанында, жиһаз қабырғасында және т. б. орнатпаңыз.;

- корпустың артқы және төменгі бөліктеріндегі саңылауларды жаппаңыз;

- теледидарды орнатқан кезде оның ашасын розеткадан тез және қауіпсіз ажырату мүмкіндігін қамтамасыз етіңіз; оны жанғыш материалдарға (тюль, перделер, перделер және т. б.) жақын орнатпаңыз;

- ақаулық туындаған жағдайда теледидарды желіден шұғыл ажыратыңыз, маманға қоңырау шалыңыз;

7

- теледидарды ауыстырып қосқышпен (түймемен) өшіргеннен кейін, сымның ашасын розеткадан алыңыз, содан кейін ол толығымен ажыратылады;

- үйден шыққан кезде теледидарды "күту режимінде" қалдырмаңыз, өйткені бұл режим отқа төзімді емес. Құрылғыны толығымен өшіру керек (алдыңғы тармақты қараңыз);

- теледидарды үнемі шаңнан тазартыңыз.

Пиротехникалық құрылғылармен жұмыс істеу кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары

1. Кәмелетке толмағандар мен психикалық аурулары бар адамдарға пиротехникалық бұйымдарды сатуға тыйым салу.

Пиротехникалық өнімді сатып алғанда, қаптамаға назар аудару керек, онда мыналар көрсетілуі керек: өндіруші, оның мекен-жайы, телефоны, штрих-коды, орыс тіліндегі егжей-тегжейлі нұсқаулық, өнім қандай мақсаттарға

арналған, пайдалану орны (үй-жай, ашық орын және т. б.), өнімнің жарамдылық мерзімі, кәдеге жарату әдісі, сондай-ақ - өнімнің сертификатталғандығының белгісі (Ростест белгісі және коды, мысалы, ЦЦ02, ЦЦ07, ЦЦ06).

2. Пайдалану кезінде нұсқаулықты мұқият оқып, оның талаптарын дәл орындау қажет.

3. Жарамдылық мерзімі аяқталмағанына көз жеткізу керек. Үш жыл сақтағаннан кейін пиротехникалық өнімдер өлімге әкелуі мүмкін.

4. Ақаулары бар, ойықтары бар, суланған, сұр немесе қара түсті жабыны бар бұйымдар қауіпті болуы мүмкін (кенеттен жану мүмкін).

5. Пиротехникалық зымырандарды ашуға тыйым салынады.

6. Пиротехникалық өнімдерді олар сатылған қаптамадан тыс сақтауға болмайды. Оларды қалтаңызда алып жүруге мүлдем жол берілмейді.

7. Үйде пиротехникалық бұйымдарды пайдалануға, балкондардан отшашулар жасауға тыйым салынады.

1.2 Газ аспаптарын пайдалану кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары

1. Газ аспаптарын қосуға және оларды осы аспаптардың құрылғысымен

8

таныс емес балалар мен адамдарға пайдалануға тыйым салынады.

2. Газдың иісі болған кезде газ құрылғыларын пайдалануды тоқтату керек (өшіріңіз).

3. Газ құбырларынан, баллондардан немесе газ аспаптарынан газдың ағу орнын анықтауды мамандар тек сабын ерітіндісі (көбік) көмегімен ғана жүргізеді. Жарылыстың алдын алу үшін отты пайдалануға қатаң тыйым салынады.

4. Бөлмеде газдың иісін сезгенде, жарылыстың алдын алу үшін сіріңке, оттық жағуға, электр қосқыштарын пайдалануға, ашық отпен немесе темекімен кіруге болмайды.

5. Егер газдың ағуы газ құрылғысындағы ашық краннан болса, оны жауып, бөлмені мұқият желдетіп, содан кейін ғана от жағуға болады. Газ желісінің немесе аспаптардың зақымдануы нәтижесінде газ ағып кеткен

жағдайда, оларды пайдалануды тоқтату, үй - жайды желдету және "04"телефоны бойынша авариялық газ қызметін дереу шақыру қажет.

6. Газ плитасын таза ұстау керек, оның ластануына жол бермеу керек. Оттықтардың корпустары мен олардың қақпақтарын үнемі жылы, сабынды сумен жуып отыру керек.

7. Газ плитасынан қабырғаға (бөлімге) дейінгі қашықтық кемінде бес сантиметр болуы керек; плита жанғыш қабырғаға немесе бөлімге жақын орналасқан кезде олар қалыңдығы 3-5 мм қаңылтыр асбест бойымен болатпен қапталады.

Пешпен жылытуды пайдалану кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары

1. Жанып жатқан пештерді қараусыз қалдыруға және оларды қадағалауды жас балаларға тапсыруға болмайды.

2. Жылыту маусымы басталар алдында пеш пен түтін мұржаларының жарамдылығын тексеру, оларды жөндеу, жарықтарды жабу, күйеден тазарту, сондай-ақ шатырлардағы түтін арналары өтетін барлық түтін құбырлары мен қабырғаларды әктеу қажет.

9

3. Пештерді жөндеуді, тазалауды және профилактикалық тексеруді білікті пешші жүргізуі тиіс.

4. Пештің түтін құбыры шатыр немесе қабат аралық едендерден өткен кезде кірпіштің қалыңдауы (кесілуі) 25 см болуы керек, асбестпен қосымша оқшаулау немесе оқшаулаусыз 38 см (су жылыту қазандығының мұржасында 51 см.). Кірпіштің қалыңдауы барлық жағдайларда және пештің қабырғаларында болуы керек, егер пеш ғимараттың ағаш элементтеріне іргелес болса (немесе жақын болса).

5. Пеш сонымен қатар ағаш қабырғаларға немесе бөлімдерге бекітілмеуі керек. Олардың арасында ауа кеңістігі (шегініс) бүкіл биіктікке қалдырылады.

6. Кез-келген пештің тәуелсіз негізі болуы керек.

7. Түтін мұржалары үшін керамикалық, асбест-цемент және металл құбырларды пайдалануға, сондай-ақ сазды және ағаш түтін мұржаларын

орнатуға тыйым салынады. Осы мақсаттар үшін арнайы отқа төзімді кірпіш қолданылуы керек.

8. Пештің жұмыс істейтін есігі, тиісті мөлшердегі жапқыштары және ағаш еденге шегеленген, өлшемі 50х70 см, ақаулары мен күйіп кетпейтін металл табағы болуы керек.

9. Қыста жекелеген бөліктердің қызып кетуінен өрт болмас үшін пешті күніне 2-3 рет, ұзақтығы 1,5 сағаттан аспайтын етіп жағу ұсынылады.

10. Жиһаз, перделер және басқа да жанғыш заттарды пештен 0,5 м жақын орналастыруға болмайды. Оларды от жағу аяқталғаннан кейін 4-5 сағаттан кейін қоюға болады.

11. Пештің астында ағаш чиптерін, үгінділерді, чиптерді сақтауға болмайды, сонымен қатар пеште ағашты кептіруге болмайды, кірді кептіру үшін оның үстіне іліп қоюға болмайды.

12. Ғимараттардың жанында, құрғақ шөпке ыстық көмірді, қожды немесе күлді тастауға болмайды. Ол үшін оттықтардан қазылған барлық заттар сумен толтырылатын арнайы орындар болуы керек.

10

13. Жұмыс аяқталғанға дейін кемінде 2 сағат бұрын ғимараттар мен құрылыстарда пешті жағуды тоқтату қажет. Балалар күндізгі болатын балалар мекемелерінде пешті балалар келгенге дейін бір сағаттан кешіктірмей жағу керек.

14. Кешке пешті төсекке дейін 2 сағат бұрын тоқтату керек.

Ғимараттың қасбетінде көлденең кедергілер болмаған жағдайда, терезе саңылауынан жалын 15-20 минуттан кейін. үй-жайда өрттің басталуынан бастап балкондарға, лоджияларға, терезе байланыстарына таралуы мүмкін, Құрылыс құрылымдарының жанғыш элементтерін және жоғарыда орналасқан қабаттағы бөлмелердегі жиһаздарды тұтатады.

Адамдарды ғимараттан эвакуациялаудың негізгі жолы-түтінсіз баспалдақтар. Баспалдақтардың түтінсіз болуы артық ауа қысымын тудырумен қамтамасыз етіледі. Мұндай баспалдақ алаңдары тікелей сыртқа шығады.

1.3 Пешті жылыту кезінде тыйым салынады

- жанып жатқан пештерді қараусыз қалдыруға, сондай-ақ оларды қадағалауды жас балаларға тапсыруға;

- осы отын түрлеріне арналмаған пештерді көмірмен, Кокс, газбен жағу;

- пештерді жағу үшін бензин, керосин, дизель отыны және басқа да тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтарды қолдануға;

- пештің оттығынан үлкен отынды қолданыңыз;

- желдету және газ арналарын мұржалар ретінде пайдалану;

- пештерді өртке қарсы кесусіз пайдалану (шегініс).

Пиротехникалық құрылғылармен жұмыс істеу кезіндегі өрт қауіпсіздігі шаралары

1. Кәмелетке толмағандар мен психикалық аурулары бар адамдарға пиротехникалық бұйымдарды сатуға тыйым салу.

Пиротехникалық өнімді сатып алғанда, қаптамаға назар аудару керек, онда мыналар көрсетілуі керек: өндіруші, оның мекен-жайы, телефоны, штрих-коды, орыс тіліндегі егжей-тегжейлі нұсқаулық, өнім қандай мақсаттарға

11

арналған, пайдалану орны (үй-жай, ашық орын және т. б.), өнімнің жарамдылық мерзімі, кәдеге жарату әдісі, сондай-ақ - өнімнің сертификатталғандығының белгісі (Ростест белгісі және коды, мысалы, ЦЦ02, ЦЦ07, ЦЦ06).

2. Пайдалану кезінде нұсқаулықты мұқият оқып, оның талаптарын дәл орындау қажет.

3. Жарамдылық мерзімі аяқталмағанына көз жеткізу керек. Үш жыл сақтағаннан кейін пиротехникалық өнімдер өлімге әкелуі мүмкін.

4. Ақаулары бар, ойықтары бар, суланған, сұр немесе қара түсті жабыны бар бұйымдар қауіпті болуы мүмкін (кенеттен жану мүмкін).

5. Пиротехникалық зымырандарды ашуға тыйым салынады.

6. Пиротехникалық өнімдерді олар сатылған қаптамадан тыс сақтауға болмайды. Оларды қалтаңызда алып жүруге мүлдем жол берілмейді.

7. Үйде пиротехникалық бұйымдарды пайдалануға, балкондардан

отшашулар жасауға тыйым салынады.

8. Тұтану сымы кем дегенде 20 мм болуы керек.

9. Кез-келген пиротехникалық өнімге 2 минуттан ерте жақындауға болмайды.оның жұмысы аяқталғаннан кейін.

10. Өртте Жарамсыз өнімдерді жоюға тыйым салынады.

Жоғары қабатты ғимараттағы өрт кезінде адамдардың мінез-құлқының ерекшеліктері

Жоғары қабатты ғимараттарға биіктігі 30 метр немесе одан да көп үйлер жатады (бұл 10 немесе одан да көп қабат). Мұндай үйлердің өзіндік ерекшеліктері бар: түтінсіз баспалдақ торларымен, түтін шығаратын құрылғылармен, өрт крандары бар өртке қарсы су құбырымен, автоматты өрт дабылымен және т. б. жабдықталады.

Кезінде ғимараттан эвакуациялау көп қабатты туындаған жағдайда жану таралу ерекшелігін білу қажет жану осындай құрылыстарда.

Жоғары қабатты ғимараттардағы өрттер өрттің жанғыш заттармен төменнен жоғары қарай тез таралуымен және дәліздер мен үй-жайлардың ішкі

12

безендірілуімен, сондай-ақ терезе саңылаулары арқылы сипатталады.

Өрт пен түтіннің таралуының негізгі жолдары-баспалдақ алаңдары, лифт шахталары, әртүрлі коммуникацияларға арналған арналар, едендердегі тығыздық.

Өрттерді талдау, сондай-ақ түтінге қарсы жүйелерді қоспай, жоғары қабатты ғимараттардың түтінінің жылдамдығы мен сипатын зерттеу бойынша табиғи сынақтар баспалдақ алаңындағы түтіннің жылдамдығы 7-8 м/мин екенін көрсетеді. төменгі қабаттардың бірінде өрт 5-6 минуттан кейін пайда болған кезде. түтін баспалдақ алаңының бүкіл биіктігіне таралады және түтін деңгейі келесідей, тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарынсыз баспалдақта не болу мүмкін емес. Сонымен қатар, жоғарғы қабаттардың, әсіресе левард жағында орналасқан бөлмелердің түтіні пайда болады. Көрінудің нашарлауы, үрей, уытты жану өнімдерінің әсері өліміне әкелуі мүмкін. Қыздырылған жану

өнімдері кіре отырып, баспалдақ алаңшасына, ауа температурасын арттырады. Өрт басталғаннан бастап 5-ші минутта өрт болған жерге іргелес баспалдақ алаңындағы температура 120-140°С-қа жететіні анықталды, бұл адам үшін рұқсат етілген шекті мәннен (60°С) едәуір асады.

Баспалдақ алаңының биіктігі бойынша өрт шыққан деңгейден екі-үш қабат шегінде температурасы 100-150°С жылу жастығы пайда болады, оны жеке қорғаныс құралдарынсыз жеңу мүмкін емес.

Ғимараттың қасбетінде көлденең кедергілер болмаған жағдайда, терезе саңылауынан жалын 15-20 минуттан кейін. үй-жайда өрттің басталуынан бастап балкондарға, лоджияларға, терезе байланыстарына таралуы мүмкін, Құрылыс құрылымдарының жанғыш элементтерін және жоғарыда орналасқан қабаттағы бөлмелердегі жиһаздарды тұтатады.

Жоғары қабатты ғимараттың әрбір тұрғыны ғимаратты өрттен қорғау негіздерін және өрт туындаған кездегі іс-қимылдарды білуі тиіс.

Өрттің негізгі қаупі-жоғарғы қабаттарға тез таралуы мүмкін түтін. Баспалдақ торларынан түтінді кетіру үшін арнайы желдеткіштер бар, олар

13

пәтерлердің кіреберістерінде орнатылған түймелердің көмегімен немесе өрт датчиктерінен автоматты түрде қашықтан қосылады.

Түтіннің едендер мен пәтерлерге таралуына есіктердің кіреберістеріндегі резеңке тығыздағыштар мен жақынырақ жабулар (дәліздер мен баспалдақтардың есіктеріндегі серіппелер) кедергі келтіреді.

Жоғары температура немесе қатты түтін салдарынан пәтерден шығу мүмкін болмаған жағдайларда 6-қабаттан бастап балкондарға орнатылған металл өрт сатыларын пайдаланады.

Адамдарды ғимараттан эвакуациялаудың негізгі жолы-түтінсіз баспалдақтар. Баспалдақтардың түтінсіз болуы артық ауа қысымын тудырумен қамтамасыз етіледі. Мұндай баспалдақ алаңдары тікелей сыртқа шығады.

Жоғары қабатты ғимараттар өрт крандары бар ішкі өртке қарсы су құбырымен жабдықталады.

Пәтерлердің кіреберістерінде өрт хабарлағыштары орнатылады. Олардың іске қосылуы туралы Сигнал диспетчерлік пунктке беріледі.

Лифттер өрт кезінде адамдарды эвакуациялау құралы емес. Бірінші қабатқа түскеннен кейін олар өшіріледі.

Жоғары қабатты ғимараттардың әрбір тұрғыны:

пәтер есіктерінің кіреберістерінде тығыздағыш тығыздағыштардың болуын және жарамдылығын бақылау;

балкондардағы люктерге үнемі қол жетімділікті сақтаңыз, ал қыста оларды қар мен мұздан тазартыңыз;

өрт крандары орналасқан дәліздердің есіктерін құлыптар мен құлыптарға жаппаңыз;

баспалдақ торларының, лифт залдарының және олардың тамбурларының есіктерінің өздігінен жабылатын құрылғылары бар екеніне көз жеткізіңіз;

заттарды дәліздерде, балкондарда және лоджияларда сақтамаңыз;

өтпелі балкондар мен лоджияларда секциялар арасындағы жеңіл бөлімдерді күрделі бөліктерге ауыстыруға болмайды;

14

вестибюльдерде түтінсіз баспалдақ торларын және баспалдақ торларында қоймаларды ұйымдастырмаңыз.

Өрттен қорғау құралдарының (жүйелерінің) қандай да бір ақаулары анықталса, бұл туралы дереу диспетчерлік пунктке хабарлаңыз.

Өрт немесе түтін пайда болған жағдайда:

Өрт сөндіру бөліміне 01 телефоны бойынша дереу хабарлаңыз;

өрт сөндірушілер келгенге дейін адамдарды эвакуациялау жөнінде шаралар қабылдасын;

өрт туралы баспалдақ алаңындағы көршілерге хабарлаңыз;

қолда бар өрт сөндіру құралдарымен өртті сөндіруге кірісіңіз.

Өртті сөндіру үшін сізге:

өрт сөндіру кранынан ошаққа өрт оқпаны бар жең желісін салу; клапанды ашу, қашықтан іске қосу батырмасын басу және су ағынын жану аймағына

бағыттау.

Ғимарат түтін болған кезде сізге:

түтін шығаратын құрылғыны қосыңыз( түтін люгі, желдеткіштер); егер түтін концентрациясы ғимараттан үлкен баспалдақпен шығуға, түтінсіз баспалдақ алаңында пәтерден шығуға мүмкіндік бермесе; ол болмаған жағдайда – пәтерде жабылып, есіктерде дымқыл шүберектермен жарықтар қойыңыз; пәтерге түтін түскен жағдайда-балконға, лоджияларға шығыңыз, балконды жабыңыз есік; келген өрт сөндіруші-құтқарушылардың назарын өзіне аудара отырып, көмек күту.

Балкондағы өрт кезінде сізге қажет:

өрт сөндіру бөліміне қоңырау шалыңыз;

кез-келген импровизацияланған құралдармен өртті сөндіріңіз, өйткені мұндай жағдайларда өрт жоғарғы қабаттардағы пәтерлерге тез таралады;

егер сіз жануды жеңе алмасаңыз, балкон есігін жауып, пәтерден кетіңіз.

Лифт кабинасында өрт болған кезде:

кабинада немесе лифт білігінде жанудың алғашқы белгілері пайда болған

15

кезде, кабинадағы "қоңырау шалу" түймесін басу арқылы диспетчерге дереу хабарлаңыз. Егер лифт қозғалса, оны өзіңіз тоқтатпаңыз, тоқтағанша күтіңіз. Кабинадан шыққан кезде есіктерді құлыптаңыз, сонда ешкім лифт шақыра алмайды.

Бұл улы газ болып табылады ең қауіпті өнімдері компонентерінің ішіндегі жану кезінде бөлінетін термическом ыдырауы кез келген органикалық материалдар. Түтінмен бірге таралады және қабырғаға және оның айналасындағы заттарға қонбайды (адсорбцияланбайды); іс жүзінде сумен сіңірілмейді (сіңірілмейді). Тұншықтырғыш газбен улану болуы мүмкін тіпті үй-жайларда, олар өте алыс жерден жану. Ылғал матаның қалың қабаты (мысалы, Терри сүлгі) түтін бөлшектерін сәтті ұстайды және альдегидтер, күкірт және азот оксидтері, қышқыл және сілтілі булар (галогендік сутектер, аммиак және т.б.) сияқты агрессивті заттарды сіңіреді, бірақ қорғау үшін

арнайы қорғаныс қажет.

Пештердің, каминдердің және басқа да жылыту аспаптарының жанғыш конструкциялардан нормада белгіленген өртке қарсы бөлімдері (шегіністері) болуы тиіс, күйдірусіз және зақымдалмай, өлшемі кемінде 0,5 х 0,7 м (жанғыш материалдардан жасалған ағаш немесе басқа еденде) алдын ала жағу парағы болуы тиіс.

2.1 Жеке тұрғын үй секторындағы өрт қауіпсіздігінің жалпы талаптары:

1. Үй жанындағы жер учаскесінің аумағы, ғимараттар, құрылыстар мен құрылыстар арасындағы өртке қарсы қашықтық шегінде, сондай-ақ тұрғын үйлерге және өзге де құрылыстарға іргелес учаскелер жанғыш қалдықтардан, қоқыстардан, ыдыстардан, құлаған жапырақтардан, құрғақ шөптен және т. б. уақтылы тазартылуы тиіс.

2.Ғимараттар, құрылыстар мен құрылыстар арасындағы өртке қарсы арақашықтықты материалдарды, жабдықтар мен ыдыстарды сақтау үшін, көлік тұрағы және ғимараттар мен құрылыстарды салу (орнату) үшін пайдалануға рұқсат етілмейді.

16

3. От жағуға, қалдықтар мен қоқыстарды жағуға белгіленген өртке қарсы қашықтық шегінде, бірақ ғимараттар мен құрылыстарға дейін 50 м-ден жақын емес жерде рұқсат етілмейді. Осы мақсаттар үшін арнайы бөлінген орындарда қалдықтар мен қоқыстарды жағу адамның бақылауымен жүргізілуі тиіс.

4. Өрт сөндіру мақсаттары үшін пайдаланылатын ғимараттарға, құрылыстарға, құрылыстарға және су көздеріне баратын жолдар, өтпелер мен кіреберістер өрт техникасының өтуі үшін әрқашан бос болуы, жарамды күйде ұсталуы, ал қыста қар мен мұздан тазартылуы тиіс

5. Өрт сөндіру техникасына арналған жолдардың ені кемінде 6 метр болуы тиіс. Ғимаратқа негізгі кіреберіспен біріктірілген өртке қарсы жолдың жалпы еніне жолға іргелес тротуарды қосуға рұқсат етіледі.

6. Аз қабатты тұрғын үй құрылысын жоспарлау шешімі (3 қабатқа дейін қоса алғанда) өрт техникасының ғимараттарға, құрылыстарға және құрылыстарға 50

метрден аспайтын қашықтыққа кіруін қамтамасыз етуі тиіс.

7. Үй жанындағы жер учаскесінің аумағындағы шаруашылық және тұрғын үй құрылыстарынан орман алқабына дейінгі өртке қарсы қашықтық кемінде 15 метр болуы тиіс.

8. Үй жанындағы жер учаскесіндегі бір, екі пәтерлі тұрғын үйлер мен шаруашылық құрылыстардан (сарайлар, гараждар, моншалар) көршілес үй жанындағы жер учаскелеріндегі тұрғын үйлер мен шаруашылық құрылыстарға дейінгі өртке қарсы арақашықтықты 1-кестеге сәйкес қабылдау керек.

Бұл ретте:

- ғимараттардың бір-біріне қарайтын қабырғаларында терезе ойықтары жоқ, жанбайтын материалдардан жасалған немесе оттан қорғалған, сондай-ақ шатыр мен карниздер жанбайтын материалдардан жасалған жағдайда, ғимараттардың көрсетілген түрлері арасындағы өртке қарсы қашықтықты 6 метрге дейін азайтуға жол беріледі;

- тұрғын үй мен шаруашылық құрылыстар арасындағы, сондай-ақ шаруашылық құрылыстар арасындағы өртке қарсы қашықтық бір үй жанындағы жер учаскесі

17

шегінде нормаланбайды.

9. Әрбір тұрғын үй құрылысында сумен контейнер (бөшке) орнату немесе өрт сөндіргіш болуы ұсынылады.

11. Жанғыш газы бар баллондарды жеке тұрғын үйлерде, асүйлерде, эвакуациялау жолдарында, жертөле қабаттарында, жертөле және шатыр үй-жайларында, балкондар мен лоджияларда сақтауға жол берілмейді.

12. Тұрмыстық газ аспаптарын (оның ішінде ас үй плиталарын, су жылыту қазандықтарын) газбен жабдықтауға арналған газ баллондары (жұмысшы және қосалқы), әдетте, ғимараттардың сыртында жапсаржайларда (шкафтарда немесе баллондардың жоғарғы бөлігін жабатын қаптамалардың астында және редукторда) қабырғаның соқыр қабырғасында жанбайтын материалдардан 5 м-ден жақын емес қашықтықта орналасуы тиіс ғимаратқа кіреберістер, жертөле және жертөле қабаттары.

13. Газ баллондарына арналған қосымшалар мен шкафтар құлыпқа жабылуы және желдетуге арналған жалюзи болуы тиіс, сондай-ақ "от қауіпті. газ".

14. Құрамына екіден астам баллон кіретін газ баллонды қондырғыларды, сондай-ақ адамдардың тұруы үшін ғимараттардың ішіне орналастырылатын қондырғыларды орналастыру және пайдалану Газ шаруашылығындағы қауіпсіздік жөніндегі қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

15. Газ баллондары қолданылатын жеке тұрғын үйлерге кіре берісте " От қауіпті. Газ баллондары".

16. Жанғыш газдарды жағуға арналған қондырғыларды пайдалану кезінде тыйым салынады:

газ ағып кеткен кезде газ аспаптарын пайдалану;

ұшқын түзетін құралдың көмегімен газ арматурасының бөлшектерін қосу;

қосылыстардың герметикалығын ашық жалын көздерінің көмегімен тексеру (сіріңке, Шақпақ, шамды қоса алғанда);

газбен толтырылған Баллондарға жөндеу жүргізу.

18

17. Жылыту маусымы басталар алдында Пештер, каминдер және басқа да жылыту аспаптары мен жүйелері тексеріліп, жөнделуі тиіс. Ақаулы Пештер, каминдер және басқа да жылыту аспаптарын пайдалануға жол берілмейді.

18. Пештердің, каминдердің және басқа да жылыту аспаптарының жанғыш конструкциялардан нормада белгіленген өртке қарсы бөлімдері (шегіністері) болуы тиіс, күйдірусіз және зақымдалмай, өлшемі кемінде 0,5 х 0,7 м (жанғыш материалдардан жасалған ағаш немесе басқа еденде) алдын ала жағу парағы болуы тиіс.

19. Мұржаларды, пештер мен каминдерді күйеден тазарту бастамас бұрын, сондай-ақ жылыту маусымы кезінде кем дегенде қажет:

жылыту пештері үшін үш айда бір рет;үздіксіз жұмыс істейтін пештер мен ошақтар үшін екі айда бір рет;ас үй плиталары мен басқа да үздіксіз (ұзақ мерзімді) пештер үшін айына бір рет.

20. Пешті жылыту кезінде тыйым салынады:

жанып жатқан пештер мен каминдерді қараусыз қалдыру, сондай-ақ оларды қадағалауды жас балаларға тапсыру;отынды, басқа жанғыш заттар мен материалдарды от жағу алдындағы параққа орналастырыңыз;

тұтану үшін бензин, керосин, дизель отыны және басқа да тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтарды қолданыңыз; осы отынға арналмаған пештерді көмірмен, Кокс пен газбен жағу;желдету және газ арналарын мұржалар ретінде пайдаланыңыз; пештің жылыту құрылғыларын қыздыру.

21. Шатырларда түтін арналары өтетін барлық түтін құбырлары мен қабырғаларды әктеу керек.

22. Пешті кесу еденнің (төбенің) қалыңдығынан 70 мм артық болуы керек.пешті кесуді ғимарат құрылымымен тіреуге немесе қатты қосуға болмайды.

23. Жанғыш материалдардан жасалған қабырғалар мен аралықтардың ойықтарына орнатылған пештер мен түтін құбырларын бөлуді үй-жай шегінде пештің немесе түтін құбырының бүкіл биіктігіне көздеу керек. Бұл жағдайда

19

кесу қалыңдығы көрсетілген қабырғаның немесе бөлімнің қалыңдығынан кем болмауы керек.

24. Едендер, қабырғалар, бөлімдер мен бөлімдер арасындағы саңылаулар жанбайтын материалдармен толтырылуы керек.

25. Пеш қабырғасының қалыңдығын ескере отырып пештер мен түтін арналарын кесу өлшемдері тең қабылдануы керек:

Жанғыш материалдардан жасалған ғимараттардың конструкцияларына дейін 500 мм; 380 мм - пештің алдыңғы жағына бұрышпен жанатын және қорғалған жанғыш материалдардан жасалған конструкцияларға дейін - металл тор бойынша қалыңдығы 25 мм сылақпен немесе еденнен қалыңдығы 8 мм асбест картон бойынша металл парақпен пеш есігінің жоғарғы жағынан 250 мм жоғары деңгейге дейін.

26. От жағу есігінен қарама-қарсы қабырғаға дейінгі қашықтық кемінде 1250

мм болуы керек.

27. Пештерден құрылыс конструкцияларына дейінгі шегіністердің мөлшері 2-кестеге сәйкес қабылдануы тиіс.

28. Зауытта жасалған пештер үшін шегіністі дайындаушы зауыттың құжаттамасы бойынша қабылдау керек.

29. Әрбір қатты отын камині жеке немесе ұжымдық мұржаға қосылуы керек.

Ұжымдық түтін мұржасына қосылу ауа ысырмасы арқылы, әдетте, қабат арқылы ауа өткізгіштердің тармақтарының тік коллекторына қосыла отырып (әр қабат деңгейінде) жүргізілуі керек.

30. Каминдерден түтін шығару үшін зауыттық әзірліктегі түтін құбырларының (түтін арналарының) қимасы қатты отынмен жұмыс істейтін жылу генерациялайтын аппараттардың номиналды жылу қуатының 1 кВт-қа кемінде 8, газ тәрізді және сұйық отынмен жұмыс істейтін жылу генерациялайтын аппараттардың номиналды жылу қуатының 1 кВт-қа кемінде 5,5 қабылдануы тиіс.

31. Каминдердің түтін арналарын кесу және шегіну өлшемдері өндіруші

20

зауыттың техникалық құжаттамасына сәйкес қабылдануы керек.

32. Ғимараттардың, құрылыстар мен құрылыстардың үй-жайларын электрмен жабдықтау желілерінде электр қабылдағыштар ақаулы болған кезде өрттің туындауын болдырмайтын қорғаныш ажырату құрылғылары (ЖҚБ) болуы тиіс.

33. Тарату Электр қалқандарында жанудың қалқаннан тыс төмен токты бөліктен күшке және керісінше таралуын болдырмайтын конструкция болуы тиіс.

34. Қабаттық тарату қалқандарынан үй-жайларға дейін кәбілдер мен сымдарды тарату өрт қауіпсіздігі талаптарына сәйкес келетін жанбайтын құрылыс конструкцияларынан немесе погонаждық арматурадан жасалған арналарда жүзеге асырылуы тиіс.

35. Ғимараттарда, құрылыстарда және құрылыстарда электр кабельдері мен сымдарды төсеуге арналған көлденең және тік арналар өрттің таралуынан

қорғалуы тиіс. Кабельдік арналардың, қораптардың, кәбілдер мен сымдардың нормаланатын отқа төзімділік шегі бар.

2.2 Өрт кезіндегі әрекеттер алгоритмі

Әрекет алгоритмі не және қай жерде жанғанына байланысты сәл өзгеше. Жалпы мінез құлық ережелері өрттегі келесі жадынаманы көрсетеді:

• Сіз құтқарушыларды мүмкіндігінше тез шақыруыңыз керек. Кейде адамдар өртті өз бетінше жоя аламыз деп қателесіп, қымбат уақытты ысырап етеді. Диспетчерге объект пен оқиға туралы толық ақпарат беріңіз. Қауіпсіздік ережесі бар, оған сәйкес құтқарушыларды шақырған адам оларға кездесу ұйымдастырып, жолды тазартып, отқа тез қол жеткізуі керек.

• Өрт пен дүрбелең мүлдем сәйкес келмейтін ұғымдар. Ашуланған кезде сіз өзіңізді өлімге душар етесіз. Сіз асығыс әрекет жасамауыңыз керек.

• Материалдық құндылықтарды сақтау үшін өмірге қауіп төндірмеңіз: ақша, зергерлік бұйымдар, өнер және т. б.

• Барлығына үйден шығуға немесе өрт көзінен аулақ болуға көмектесіңіз.

21

• Нысанды өшіріңіз.

• Өртті өзіңіз сөндіруге тырысып, күштерді нақты бөліңіз, мүмкіндіктерді бағалаңыз. Егер ол шамадан тыс таралса, сіз қауіпсіз жерге жетуіңіз керек.

• Жабық кеңістікте өрт болған кезде терезелер мен есіктерді мықтап жабыңыз.

Егер сіз эвакуацияға көмектессеңіз немесе отты сөндіргіңіз келсе, келесі ережелерді сақтаңыз:

Толық түтінге енбес бұрын, басы бар жанып тұрған бөлме дымқыл төсек жапқышпен немесе парақпен ораңыз.

Егер сіз терезелер мен есіктерді бөлмелерге ашуыңыз керек болса, мұны мүмкіндігінше мұқият жасаңыз. Таза ауа ағыны пайда болады, бұл күшті отты тудырады.

Эвакуация кезінде тек баспалдақпен жүріңіз, лифтпен жүруге тырыспаңыз.

Өрт пен қатты түтін кезінде құтқару үшін жерге жақындау керек.

Егер сіздің киіміңіз күйе бастаса, еденге құлап, жалынды сөндіруге тырысып, қатты домалаңыз. Егер сіз мұның зардап шеккен адаммен болғанын көрсеңіз, дереу адамға пальто, көрпе жамылғысы, пердемен немесе кез-келген үлкен матамен жауып, өте мықтап басыңыз.

Тұрғын үйдегі өрт кезіндегі әрекеттер:

• Өрт сөндірушілерді шақырыңыз. Диспетчерге оқиға туралы толық ақпарат беріңіз.

• Үйдегі барлық адамдарға шығуға көмектесіңіз.

• Электр қуатын өшіруге тырысыңыз, газды жабыңыз.

• Ауыз бен мұрынды суық суға малынған шүберекпен жабыңыз. Қозғалу еденге жақындауға тырысыңыз: төрт аяғыңызға тұрыңыз немесе бүгіңіз.

• Егер сіз ғимараттан эвакуациялағыңыз келмесе, терезелерді, есіктерді ашпаңыз.

• Егер үйдегі өрт аз болса, оны өрт сөндіргішпен, мұзды сумен, берік

22

• затпен, құммен күресуге тырысыңыз.

• Егер жалын тез таралса, үйден кетіңіз.

• Егер шығу мүмкін болмаса, терезеге жетіп, өтіп бара жатқан адамдардың назарын аударыңыз.

• Өрт сөндірушілерді қарсы алыңыз, оларға нысанға ең ыңғайлы және қысқа жолды көрсетіңіз.

Тактика өрттің нақты орнына байланысты. Пәтердегі өрт кезіндегі әрекеттер:

• Болған оқиға туралы өрт сөндіру бөліміне "01" нөмірлері арқылы хабарлаңыз.

• Ток соғу ықтималдығы алынып тасталғанына көз жеткізіңіз. Егер ол сақталса, электр қуатын өшіруге тырысыңыз.

• Пәтердегі өртті алдын-ала сөндіріп, оны сумен сөндіруге болады. Сондай-ақ, өрт көздерін тығыз, дымқыл шүберекпен жабу арқылы жоюға тырысыңыз.

• Жанғыш сұйықтықтар мен заттарды сөндіру үшін суды пайдаланбаңыз. Оларды топырақпен немесе құммен жақсылап себуге болады, тығыз дымқыл шүберекпен жабуға болады. Арнайы ұнтақты өрт сөндіргішті қолданған дұрыс.

• Егер сіз жануды өзіңіз жоя алмасаңыз, пәтерден эвакуациялау жоспарын ойластырыңыз.Gorenje. Шығу кезінде көршілер мен құтқарушыларға қауіп туралы шұғыл хабарлаңыз (егер оларға қоңырау шалуға уақыт болмаса).

• Қатты түтін мен өте жоғары температурада жорғалаушы арқылы шығуға қарай жүріңіз.

• Егер сіз отқа байланысты үйден шыға алмасаңыз, есікті артыңызға мықтап бекітіп, балконға шығыңыз. Өтіп бара жатқан адамдардың назарын аудару үшін қатты айқайлаңыз.

23

• Егер сіз пәтерден кедергісіз шыға алсаңыз, өрт сөндірушілерді күтіңіз, оларға жану орны, себебі, оқиғаның басқа мәліметтері туралы мүмкіндігінше егжей-тегжейлі айтып беріңіз.

Көппәтерлі үйдің жертөлесінде өрт шыққан кездегі әрекеттер:

• Құтқарушыларды шақырыңыз.

• Көршілердің оқиғасы туралы хабарлаңыз.

• Егер пәтерлерге түтін түсе бастаса, оларды желдету үшін ашыңыз.

• Жертөлеге кіріп, отты өзіңіз сөндіруге тырыспаңыз.

• Егер сіз өрт шыққан бөлмеде болсаңыз, жорғалаушы арқылы шығуға тезірек барыңыз.

• Егер кіреберістегі өрт болса, не істеу керек:

• Құтқарушыларды шақырыңыз, көршілерге өрт туралы хабарлаңыз, эвакуациялауға көмектесіңіз.

• Егер түтін аз болса, тұтану көзін тауып, локализациялауға тырысыңыз.

• Егер сайттарда түтін көп болса, кіреберістен дереу шығыңыз. Егер сіз баспалдақпен түсе алмасаңыз, жақын маңдағы балконға барыңыз, көмек күтіңіз.

Қоғамдық орындағы өрт шығу жолдарын жауып тастамаса не істеу керек:

• Негізгі және қосалқы эвакуациялық жолдарды пайдаланыңыз. Қабырғаларда Сіз шығатын эвакуациялық жоспарлар болуы керек.

• Төрт аяқпен қозғалу жақсы, өйткені қауіпті жану өнімдері ересек адамның өсу деңгейінде және одан жоғары деңгейде жиналады.Gorenje. Аузыңыз бен мұрныңызды дымқыл киім сияқты импровизацияланған құралдармен жабыңыз.

• Егер сіздің артыңыздан ешкім келмесе, есіктерді мықтап жабыңыз.

Егер көрші бөлмелер тым түтін болса және сыртқа шықпаса не істеу керек:

• Үрейленбеңіз. Құтқару қызметіне "01" ("101)"нөмірлері бойынша қоңырау шалыңыз.

• Өрттен ең алыс бөлмеге барыңыз.

24

• Мүмкіндігінше денені дымқыл жамылғымен толығымен жабыңыз. Балама нұсқа-барлық киімдеріңізді қатты сулау. Аузыңызды, мұрныңызды дымқыл шүберекпен жабуды ұмытпаңыз.

• Өрт баспалдағымен түсуге немесе шатырға шығуға болатынын тексеріңіз.

• Егер үй-жайдан эвакуациялау мүмкін болмаса, оны түтіннен, өрттен қорғау үшін мықтап тығыздау керек. Есіктерді, терезелерді, терезелерді, желдеткіштерді мықтап жабыңыз. Барлық саңылауларды жабыңыз. Егер бөлмеде су болса, есіктерді, еденді мезгіл-мезгіл сулаңыз.

• Бөлмеде төрт аяғыңызбен жүріңіз, әсіресе егер ол түтінге толса. Мұрын мен ауызды дымқыл шүберекпен жабыңыз (жең, орамал). Терезеге жетіп, көшеде өтіп бара жатқан адамдардың назарын аударуға тырысыңыз.

Қауіп мынада, бұл құбылыспен өрт өте тез басталып, таралуы мүмкін, оны жою қиын болады. Электр сымдарының тұтануының көптеген себептері бар-

мысалы, қысқа тұйықталу немесе ұзақ мерзімді пайдалану нәтижесінде тозу.

3.1 Өрт кезінде эвакуациялау ережелері

Өрт кезінде эвакуациялау-бұл адамдардың өз бетінше немесе өрт күзетінің көмегімен өміріне және денсаулығына қауіп төндірмейтін аймақтарға көшуіне байланысты іс-шаралар кешені. Кез-келген өндірістік, мәдени, спорттық, сауда және басқа мақсаттағы ғимараттарда жобалау процесінде эвакуация жолдары салынуы керек, олар арқылы адамдар қозғалуы керек. Бұл барлық үй-жайлардан шығуға дейінгі бос маршруттар.

Эвакуациялық жолдар

Эвакуациялық жолдарға елеулі талаптар қойылады. Бұл жерде өткелдің ені ескеріледі, мысалы, егер олар арқылы көптеген адамдарды – 50 адамнан артық жылжыту жоспарланса, онда ені 1,2 м – ден кем болмауы керек. бір рет өту үшін бұл параметр 0,5 м-ге тең, қалған барлық жағдайларда 1 м-ден кем емес. өткелдердің биіктігі-2 м-ден кем емес.

Өрт кезінде адамдарды эвакуациялау маршруттарын салу мүмкін емес:

• эскалаторлар мен лифттер, сондай-ақ отқа төзімді есіктермен

25

• жабылғандардан басқа, оларға іргелес үй-жайлар;

• дәліздерге немесе басқа үй-жайларға қосылған баспалдақ алаңдары;

• шатыр, ерекшелік-жұмыс істейтін шатыр;

• қабырғалармен шектелмеген екінші типтегі баспалдақтар.

3.2 Эвакуация жоспары

Жану аймағынан шығуға байланысты барлық ұйымдастырушылық сәттер эвакуация жоспарына енгізілген.Gorenje. Ол өрт кезінде эвакуациялау ережелері мен іс-қимыл тәртібін қамтиды. Көбінесе олар бір жоспарды емес, өрт ошақтарының ықтимал орындарын, шығарылатын адамдардың санын, тәулік уақытын және басқа факторларды ескере отырып бірден бірнеше жоспар жасайды.

Жоспардың негізінде өрт сөндіру бөлімінің қызметкерлері мен объектідегі өртке қарсы іс-шараларға жауапты адамдарға арналған нұсқаулар

жатыр. Бұдан басқа, ажырамас бөлігі ретінде жоспарға құлақтандыру құралдары мен өртке қарсы жабдықтардың орын ауыстыру жолдарының, шығу жолдарының және орналасу орындарының графикалық схемалары қоса беріледі. Схемалар барлық уақытта жақсы көрінетін жерлерде болуы керек және бүкіл ғимаратта барлық бөлмелерде орналасуы керек.

Эвакуация схемалары төрт топқа бөлінеді:

• бір үлкен бөлмеге арналған жергілікті;

• секциялық-күрделі орналасуы бар үлкен бөлменің бөлігі үшін қолданылады;

• еден;

• жиынтық.

Объектінің өрт күзеті қызметкерінің міндеттері

Объектінің өрт сөндіру бөлімінің қызметкері не істеуі керек:

• 01 нөміріне қоңырау шалыңыз, өрттің басталғаны туралы, нақты мекен-жайы туралы хабарлаңыз және объектіге қысқаша сипаттама беріңіз, мысалы, жарылғыш немесе жанғыш заттар бар ма.

26

• Нысанда өрт туралы ескертуді қосыңыз.

• Желдетуді, жарықтандыруды және жұмыс істейтін жабдықты өшіріңіз.

• Барлық эвакуациялық шығуларды ашыңыз.

• Өртті өз күшіңізбен сөндіруге кірісіңіз.

• Адамдарға жанып жатқан ғимараттан кетуге көмектесу.

Егер объектінің кеңсе немесе өндірістік мақсаты болса, онда жоғарыда көрсетілген тармақтарға қосылады:

• өрттен алыс аймақтағы барлық қызметкерлерді жинау;

• барлық қызметкерлердің болуы үшін қоңырау шалу;

• сайтта табылмаған, бірақ жұмыста болған адамдар туралы деректерді беру.

Ғимараттағы өрт кезінде эвакуациялау ережелері

Көптеген ескі типтегі көпқабатты үйлерде өрт сөндіру баспалдақтары жоқ. Сондықтан мұнда эвакуация баспалдақ алаңдарында жүзеге асырылады. Өрт аймағынан шыққан кезде қандай әрекеттер жасау керек

• 01 нөміріне қоңырау шалыңыз.

• Ас үйдегі газ шүмегін жабыңыз.

• Барлық терезелерді жабыңыз, жобаларға жол бермеңіз.

• Қолыңызда алып жүруге болатын құжаттарды, ақшаны және құнды заттарды өзіңізбен бірге алыңыз.

• Баспалдақ алаңындағы тарату панелінде орналасқан кіру автоматын өшіру арқылы пәтерде электр қуатын беруді өшіріңіз.

• Сыртта ақырын төмен түсіңіз. Балалар қолында, қарттарға көмектесу.

• Егер кіреберісте қатты түтін болса, онда суға малынған орамал, сүлгі немесе кез-келген шүберек бетке лақтырылуы керек. Мұндай жағдайда төрт аяқпен қозғалу жақсы, еденнің төменгі жағында түтін аз.

Эвакуациялау мүмкін болмаған жағдайда не істеу керек

27

Ең алдымен, тыныштықты сақтау керек. Өрт ошағынан ең алыс бөлмеге көшу керек және есікті артынан мықтап жабу керек. Түтіннің бөлмеге енуіне жол бермеу үшін есіктің барлық саңылауларын кез-келген тәсілмен жабу жақсы.

Терезені ашып, назар аударуға тырысыңыз: айқайлау, терезеден заттарды немесе жиһаз заттарын лақтыру. Түтін болған кезде шүберекті сулаңыз және одан таңғыш жасаңыз.

Өрт кезінде адамдарды от пен түтінмен қамтылған үй-жайлардан эвакуациялау баспалдақпен немесе батутқа секіру арқылы жүргізіледі. Екі нұсқа да стресстің, бағдардың жоғалуы жарақатқа әкелуі мүмкін жағдайдың күрделілігімен байланысты. Сондықтан өзіңізді ұстап, зейін қою өте маңызды.

Эвакуация маршруттарының белгілері

Өрт кезінде эвакуациялау қағидаларына орын ауыстыру маршруттарын белгілеу жөніндегі іс-шаралар жатады. Олар бүгінде автономды қуат көзі бар немесе автономды авариялық электрмен жабдықтауға қосылған тақтайшалар түрінде жарық көрсеткілерімен безендірілген. Мұндай тақтайшалар әр 25 м сайын түзу сызықты жерлерде, әр бұрылыста немесе бұтақта орнатылады.

Жарық тақтайшаларынан басқа арнайы жапсырмаларды қолдануға болады. Жасылдар қозғалыс бағытын, қызылдар өрт сөндіру құралдары мен телефондардың орналасқан жерін білдіреді.

Тұтану кезінде не істеу керек:

• Бөлмені қуаттан шығарыңыз.

• Жанған пластиктің иісін сезгеннен кейін, құрылғыны желіден ажыратыңыз. Сөндіру үшін өрт көзін тығыз шүберекпен жабыңыз. Егер үй ішінде бөлме өсімдіктері болса, ошақты кәстрөлдермен толтырыңыз.

• Су мен көбік сөндіргіштерді тек үй ішінде электр қуатын толығымен өшірген жағдайда ғана қолдануға болады, бірақ одан бас тартқан дұрыс.

28

Қорытынды:

Әрине, іс жүзінде бәрі теорияға қарағанда басқаша көрінеді. Менің ойымша, адамдар қалай бұқтыруды білмегендіктен немесе қабілетсіздіктен ғана емес, бәрі соншалықты тез дамып, адам жай жоғалып кететіндіктен өледі.

Сондықтан, қорытындылай келе, мен өрт кезінде халықтың ең қарапайым әрекеттерін келтіргім келеді, оларды есте сақтау және төтенше жағдайларда жүзеге асыру оңай.

Тұрғын үйдегі өрттер кезінде алдымен "01" телефонына қоңырау шалып, балалар мен қарттарды дереу үй-жайдан шығарып, содан кейін ғана өртті өз күшімен сөндіру керек. Пайдаланылған судың мөлшері емес, оны дұрыс қолдану маңызды екенін есте ұстаған жөн.

Өрт кезінде, егер өрт сөндіргіш болмаса, импровизацияланған құралдар болуы мүмкін: тығыз мата (жақсырақ дымқыл) және су. Өртенген перделерді жұлып алып, таптауға тырысу керек, су құйыңыз. Сіз терезелерді аша алмайсыз, өйткені оттегінің түсуімен өрт күшейе түседі. Сол себепті өрт басталған бөлмені өте мұқият ашу керек.

Жалынды сөндіру мүмкіндігі болған кезде, оның таралуын шектеуге тырысып, отты шығуға немесе жанғыш материалдар жоқ жерге итеріп, отқа қарсы қозғалғаныңыз жөн. Жалынды ең тиімді сөндіру биіктіктен өрт деңгейінде жүзеге асырылады. Дәліздер бойымен, шатырларда, жертөлелерде және басқа да қауіпті жерлерде жүру керек болған кезде арқанмен сақтандыру керек, өйткені қатты түтіннен кері жол табу қиын.

Киім жанған адамға жүгіруге рұқсат етілмейді. Оны жерге құлатып, төсек жапқышына орап, мол сумен суару керек. Киімді сөндіру кезінде өрт сөндіргіштер қолданылмайды, себебі химиялық күйік пайда болуы мүмкін. Адам өлімінің негізгі себебі болып табылатын түтіннен барлық жолмен қорғану қажет. Түтінді салқындататын және бір уақытта оның бөлшектерін тұндыратын бүріккіш су ағыны түтінді азайтады. Ең алдымен, мұны балалар болуы мүмкін жерде жасау керек. Мүмкін болса, өкпені газ маскасымен немесе

29

респиратормен қорғау керек. Түтінді дәліздер бойымен иілу немесе жорғалау арқылы қозғалуға болады, өйткені төменгі жағында түтін аз. Адамдарды іздеуге барғанда, арқанмен байлау керек: біреу құтқарушыны сақтандыруы керек.

Өрттерді талдау, сондай-ақ түтінге қарсы жүйелерді қоспай, жоғары қабатты ғимараттардың түтінінің жылдамдығы мен сипатын зерттеу бойынша табиғи сынақтар баспалдақ алаңындағы түтіннің жылдамдығы 7-8 м/мин екенін көрсетеді. төменгі қабаттардың бірінде өрт 5-6 минуттан кейін пайда болған кезде. түтін баспалдақ алаңының бүкіл биіктігіне таралады және түтін деңгейі келесідей, тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарынсыз баспалдақта не болу мүмкін емес. Сонымен қатар, жоғарғы қабаттардың, әсіресе левард жағында орналасқан бөлмелердің түтіні пайда болады. Көрінудің нашарлауы, үрей, уытты жану өнімдерінің әсері өліміне әкелуі мүмкін. Қыздырылған жану өнімдері кіре отырып, баспалдақ алаңшасына, ауа температурасын арттырады.

Адамның кінәсінен өрттің туындау қаупін барынша азайту үшін адамдардың қауіпсіз мінез-құлық ережелері жалпы мәдениетке айналуы қажет, ол үшін өрт қауіпсіздігі мәселелері бойынша тұрақты, мақсатты түсіндіру жұмыстары қажет.

От жанып жатқан пешті қараусыз қалдыруға сонымен қатар кішкентай балаларды жалғыз қалдыруға; Отынды, басқа жанғыш заттар мен материалдарды оттық алдындағы қаңылтырға қоюға; Пешті шамадан тыс қыздыруға жол берілмейді;
Уақытша метал пештерді орнатқанда келесі өрт қауіпсіздігі талаптары толық орындалғанына көз жеткізіңіз. Метал пештердің аяқтарының ұзындығы 0,2 метрден аз болмауы керек.
Пештің астындағы жанғыш едендер саз балшықпен жапсырылған кірпіш

қатарымен немесе үстіне болат қаңылтырмен жабылған қалыңдығы 12 см –

асбест қатты қағазымен оқшаулануы керек.

30

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. 22.07.2008 ж. №123-Ф3 "техникалық өрт қауіпсіздігі талаптары туралы регламент".

2. 2009.12.30 N 384-ФЗ "техникалық ғимараттар мен құрылыстардың қауіпсіздігі туралы ереже".

3. Ресей Федерациясы Үкіметінің 2020 жылғы 16 қыркүйектегі № 1479 "туралы

Ресей Федерациясындағы өртке қарсы режим Ережелерін бекіту".

4. ГОСТ Р 12.2.143-2009. Ресейдің ұлттық стандарты Федерациялар. Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Жүйелер фотолюминесцентті эвакуация. Бақылау талаптары мен әдістері.

5. СП 1.13130.2020 " өрттен қорғау жүйелері. Эвакуациялық жолдар мен шығулар".

6. СП 3.13130.2009 " өрттен қорғау жүйелері. Жүйелер өрт кезінде адамдарды эвакуациялауды ескерту және басқару. Өрт сөндіру талаптары қауіпсіздік"

7. СП 56.13330.2011 "Өндірістік ғимараттар". ҚНжЕ жаңартылған редакциясы

31-03-2001.

8. БК 44.13330.2011 "әкімшілік және тұрмыстық ғимараттар". ҚНжЕ 2.09.04-87 жаңартылған редакциясы.

31