Ұлы Дала сал-серілері (Ақан сері)

Ұзақмерзімді жоспар бөлімі 6-бөлім:

Атақты тұлғалар

Мектеп: №19 «Шұғыла»ЖОМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Арипова У

Сынып: 3

Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Ұлы Дала сал-серілері (Ақан сері)

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаты (оқу бағдарламасына сілтеме)

3.1.1.1 – тыңдалған əуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын, көркемдеуіш құралдарын анықтау жəне салыстыру;

1. – музыкалық шығармаларды талдау барысында негізгі музыкалық ұғымдарды анықтау жəне ажырату;

2. – музыкалық жанрлар мен стильдерді анықтау жəне ажырату;

3.3.1.1 – өз шығармашылық жұмысын көрсету, өзінің жəне өзгелердің

жұмыстарын бағалай білу.

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар:

• қазақтың дəстүрлі əншілік, сал-серілік өнерімен танысуға қызығушылық білдіреді;

• Ақан сері туралы мəліметтер жинауға, өмірімен танысуда

сыныптастарымен бірге белсенділік көрсетеді;

• Ақан сері əндерін тыңдайды, көркемдік сипатына талдау жасауда, орындауда мұғалімнің көмегіне сүйенеді;

• музыкалық сауаттылығын дұрыс пайдалануға тырысады.

Оқушылардың көпшілігі:

• қазақтың дəстүрлі əншілік, сал-серілік өнерімен танысуға қызығушылық білдіреді;

• Ақан сері туралы мəліметтер жинауға, өмірімен танысуда өзіндік белсенділігін көрсетеді;

• Ақан сері əндерін тыңдайды, көркемдік сипатына талдау жасауға, орындауға тырысады;

• музыкалық сауаттылықтарын көрсете алады.

Кейбір оқушылар:

• қазақтың дəстүрлі əншілік, сал-серілік өнерімен танысуда қызығушылықтарын көрсетумен қатар өз пікірін білдіреді;

• музыкалық жанр мен көркемдеуіш құралдарды еркін анықтайды;

• əннің көркемдік бейнесін жеткізе алады жəне түрлендіруде белсенді болып келеді.

Бағалау критерийлері

Оқушылар мына мақсатқа жетті:

• қазақтың дəстүрлі əншілік, сал-серілік өнерімен танысуға қызығушылық білдіреді;

• Ақан сері туралы мəліметтер жинауға, өмірімен танысуда сыныптастарымен бірге белсенділік көрсетеді;

• Ақан сері əндерін тыңдайды, көркемдік сипатына талдау жасауға, орындауға тырысады;

• өзінің жəне мүмкіндігінше өзгелердің жұмыстарын бағалай біледі.

Тілдік мақсаттар

• атақты тұлғалардың өмірі мен шығармашылығы жайлы шығармашылық жұмыс құру үшін идеялар ұсынады;

• өз шығармашылық жұмыстарын көрсетеді, өзінің жəне өзгелердің жұмыстарын бағалай біледі.

Құндылықтарды

дарыту

Қазақтың мəдениетіндегі əншілік өнердің орнын бағалау, мақтан тұту

Пəнаралық

байланыстар

Тарих. Əдебиет

Бастапқы білім

Алдыңғы бөлімдерде алған білімдеріне сүйене отырып білім алу

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-əрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

1-тапсырма. Зерттеу.

«Музыкау»лоықғы

(МК,Ұ) Біржан салмен қатар əншілік өнер тарихында

Нота хрестоматия

өзіндік орны бар əнші-композитор – Ақан сері.

Фонохрестоматия

Балалар алдымен Ақан сері туралы мəлімет

іздестіруден бастайды.

Оқулықта Ақан сері туралы қысқаша мəлімет

берілген.

Мұғалімнің Ақанның «Балқадиша» əнін алғаш рет

Парижге танытқан əнші Əміре жөнінде де тоқталып

өткені артық болмайды.

Ақанның шығармашылығын сыныппен зерттеуде сал- серілік өнер мəселесі де қозғалады.

«Біржанды сал деп атаса, Ақанды сері деп атаған. Серінің бойында да сал сияқты бірнеше өнер түрі бар. Серілер – сырбаз, жақсы мен жаманды саралап, биязы жеткізетін нəзік жандар. Сал-серілік дəстүрді жан- тəнімен жақсы көрген Ақан сері жүйрік ат, қыран бүркіт, құмай тазы баптаған».

2-тапсырма. Тыңдалым жəне талдау.

(МК,Ұ, ОТ) Оқушылар Ақан серінің «Маңмаңгер» əнін бейнежазбадан, үнтаспадан тыңдайды. Мұғалім оқушылардың назарын əннің мазмұнымен қатар, лирикалық жағына аударады.

• Суретке жəне бейнежазбаға қарай отырып, əн мазмұны туралы пікіріңді ортаға сал.

• «Маңмаңгер кекілің келте, жалың майда» сөздерінің мазмұнын қалай түсінесің?

• Ақан сері жылқы сұлулығын, туған ауылына деген сағынышын қандай əуен арқылы жеткізген (жігерлі, баяу, жылдам, көңілді, лирикалық)?

Оқушылар өз пікірлерін толыққанды жеткізгеннен кейін, мұғалім оқулықтағы түйіндемені оқиды.

«Ақанның əндерін көбіне лирикалық əндер қатарына жатқызады. Лирикалық əн адамның ішкі сезімі мен толғанысын білдіреді. «Маңмаңгер» əні – əншінің жылқысына деген сүйіспеншілігін білдіретін лирикалық əн».

Ақан сері

«Маңмаңгер» Орындайтын: Ерлан Рысқали https://www.youtub e.com/watch?v=iE W8KULpnkg

Сабақтың ортасы

3-тапсырма. Талқылау.

Ақанды зерттеп, музыкасын тыңдағаннан кейін балалар Ақанның жалпы сыртқы жəне ішкі бейнесіне қандай мінездеме беретіні туралы талқылау ұсынылады. Оқулықта осыған байланысты ассоциациялық сурет те берілген.

Оқушылар суреттер бойынша композитордың сүйікті жануарлары, əншінің сахналық шығармашылығы, сүйікті ісі туралы мəлімет жинауына болады.

4-тапсырма. Əнді орындау.

(МК,Ұ) «Маңмаңгер» əнінің буындарын созып, əуендете орындауда қиыншылықтар кездеседі. Сондықтан олармен жеке жұмыс жасап, интервалдар арақашықтарын таза айтуға тырысу керек. Əн күрделі, дегенмен бір сабақта əнмен тиянақты жұмыс жасаса, игеруге болады.

5-тапсырма. Суырыпсалма.

(МК,Ұ) Сынып əнді өте жақсы игерсе, 5-тапсырманы əнге суырыпсалма ретінде мұғалім «Маңмаңгер» əнінің бастапқы фразаларын канон түрінде орында- туына болады. Оқулықта бұл тапсырма түрі қарастырылған.

• Əнді екі топқа бөлініп, канон түрінде орында.

• Өлшем ерекшеліктеріне назар аудар.

• Паузаны сақта.

• Əнді мұғалімнің көмегімен орында.

Канон түрінде орындау сыныптың вокалдық орындаушылық деңгейі мен мұғалімнің үйрету шеберлігіне байланысты. Бұл тапсырма түрін кейінгі сабақтарда да жалғастыруға болады.

Сонымен бірге оқулықта «канон» ұғымына қысқаша анықтама қарастырылған.

«Канон» грек тілінен аударғанда «ереже», «үлгі» деген мағынаны білдіреді. Музыкадағы канон дегеніміз – көп дауысты музыканың түрі. Мұнда бірінші дауыстағы əуенді екінші дауыс кезектесе

қайталайды

Сабақтың соңы

6-тапсырма. Таныстыру жəне бағалау. (МК,Ұ,Т) Егер сыныптың вокалдық-орындаушылық деңгейі əлі де дайындықты қажет етсе, сабақтың соңында əннің екі тармақты жолдарын қайталап өтіп, көркемдеп пысықтағаннан кейін мұғалімнің көмегіне сүйене, канон түрінде орындап, таныстыру жəне бағалаумен шектеуге болады. Негізі əнді үйрену келесі сабақта да жалғастырылуы қерек.

Рефлексия:

Мен не білдім?

Бүгін мен не үйрендім?

Мен үшін қандай тапсырма қиын болды?

Ал қай тапсырманы мен жеңілдікпен орындадым?

Саралау –

Оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау –

Оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық жəне қауіпсіздік техникасының сақталуы

Қабілеті жоғары оқушыларға композицияны орындау барысында музыканың көркемдеуіш құралдарын

анықтауға тапсырма беруге болады.

Бақылау;

Бағалау өлшемдері мен дескрипторлар бойынша;

Əн орындау кезінде оқушылар бірін-бірі өзара бағалайды.

Денсаулық сақтау технологиялары

Сергіту сəттері мен белсенді іс-əрекет түрлері

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма? Сабақ жоспарында қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанада берілгенрсаұқтарға жауа беріңіз.

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз): 1.

2.

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1.

2.

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындық- тары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?