Заманауи цитология пәні,міндеттері және зерттеу әдістері.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Мектеп: Шиен ОМ

Күні: 04.09.2018 жыл

Мұғалімнің аты-жөні: Арыкбаева Ж.О

Сынып: 10 б

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Заманауи цитология пәні,міндеттері және зерттеу әдістері.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

Биология әдістерін сарамандық жұмыстарға пайдалана білу,микроскоппен жұмыс жасау.

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар: Цитология ғылымы және қазіргі заманғы цитологияның негізгі міндеттері туралы біледі.

Оқушылардың көбісі: Микроскоптың пайда болуын анықтай отырып, жасушаны зерттеу әдістерін сипаттайды.

Кейбір оқушылар: Зерттеу әдістерін талдап, сарамандық жұмысқа қалай пайдалану керектігін мысал келтіре отырып көрсетеді. Цитологиялық зерттеудің маңызын бағалайды.

Бағалау критерийлері

Цитология ғылымы және қазіргі заманғы цитологияның негізгі міндеттерін атайды.

Жасушаны зерттеу әдістерін сипаттайды.

Цитологиялық зерттеудің маңызын бағалайды

Тілдік мақсаттар

Пәнге тән лексика мен терминология: Цитология. Цитохимия. Микроскоп. Центрифуга әдісі. Фототүсіру.

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

Цитология- жасушаның құрылысын, қызметін, ....................... ғылым.

Жасушаның құрылымын зерттеу............................................. қолданады.

Құндылықтарды дарыту

Зайырлы қоғам жəне жоғары руханият

Пәнаралық байланыстар

Тарих. Химия

АКТ қолдану дағдылары

Интербелсенді тақта. Интернет желісі.

Бастапқы білім

Цитология ғылымы. 9-сынып.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

. Ұйымдастыру кезеңі

1.Амандасу

2.Жағымды психологиялық ахуал туғызу. Тренинг «Достық жылуы»

Іс-әрекет: Балалар қанекей алақанымызды бір-біріне ысқылайықшы. Ал енді қасыңда отырған досыңның алақанымен өз алақаныңды түйістіріңдер. Жылу барды ма? Ия. Жарайсыңдар. Бір-бірімізден әрқашан достық жылуымызды аямайық.

3.Топқа бөлу. Түрлі түсті бессаусақтарды ұнаған түстері бойынша алады. Артында жазылған топ атауына байланысты отырады.

4. Үй тапсырмасы. «Бес саусақ» әдісі

Іс-әрекет: Өткен тақырып бойынша бес сөйлем жазу. Әр саусаққа өткен тақырып бойынша білгенін жазады. Оқиды.

ҚБ: «Смайликтер»

Тақырыпты ашу. «Миға шабуыл» әдісі

Іс-әрекет: Микроскоп суреті бейнеленген слайд шеруін көрсетіп, оқушыларға:

• Бұл суреттен не көріп тұсыңдар?

• Микроскопты кім ойлап тапты?

• Осы құрылығылар арқылы алғаш нені көрген?

Мақсаты:

• сыныпта ынтымақтастық атмосферасын құру;

• оқушылардың қызығушылығын оятып, зейінін сабаққа аудару;

• жаңа сабақтың тақырыбын ашу.

Мұғалім: сабақтың тақырыбы, оқу мақсаты, бағалау критерийлерімен таныстыру.

• Сіздер бүгін не үйренулеріңіз керек?

• Сіздердің үйренгендеріңіздің дәлелі қандай болады?

• Бағалау критерийлерімен келісесіздер ме?

• Сіздерге қандай талап қойылып тұр?

Оқулық

Қосымша ақпарат көздері

О.

Суреттер

Түрлі-түсті қаламсаптар

ҮМ .Фо – 38 бет

Сабақтың ортасы

Тапсырма №1. Оқулықпен жұмыс

Жаңа тақырыпты «ДЖИГСО» әдісі арқылы мағынасын ашылуына мүмкіндік беремін .

Әр топ тақырыпты өзара бөлісіп алып ,оқып шығып, сағат тілімен екі топқа дейін өз білген, оқығандарын топтастарына айтып түсіндіріп береді және қайта өз топтарына келіп қайта жанағы естіген ,білгенін үйренгенін топқа айтып түсіндіреді.

ҚБ: «Ауызша ынталандыру»

Тапсырма №2. Кестені толтыр.

1. Жарық микроскопы 
Жасушаның құрылымы мен пішінін: ядро, митохондрия, хлоропласт, Гольджи аппаратын зерттейді. 
  
2. Электронды микроскоп 
20 ғасырдың 30 жылдары ойлап табылды. Заманауи микроскоптар 1000000 есе үлкейтіп көрсетеді. Ол жасуша органоидтарының құрылымын жете зерттеуге мүмкіндік береді. 
  
3. Флоурицентті микроскопы 
Тірі жасушалар ультракүлгін жарығында бақыланады. Жасушаның бір компоненттері бірден сәулеленеді, ал кейбіреулері арнайы бояғыш заттар қосқаннан кейін сәулеленеді. Флуорисцентті микроскопия нуклеин қышқылдары, дәрумендер, майлардың орналасу орындарын көруге мүмкіндік береді. 
  
4. Дифференциалды цетрифугалау әдісі 
Органоидтардың әртүрлі тығыздығына негізделген. Центрифугада тез айналу кезінде органоидтар ерітіндіде тығыздығына байланысты әртүрлі қабаттарда орналасады. 
  
5. Жасуша мен ұлпаларды дақылдау әдістері 
Бұл әдіс жасушалардың өсуін, көбеюін бақылауға мүмкіндік береді. Әр түрлі заттардың жасушаларға әсерін зерттеуге және жасушалық гибридтер алуға мүмкіндік береді.

Дескриптор

• Жасушаның зерттеу әдістерін анықтайды.

• Жасушаның зерттеу әдістерінің қолдану мақсаттарын көрсетеді.

• Зерттеу әдістерінің пайдалану мақсатын көрсетеді.

• Мысал келтіреді.

Қ/б : «Бағдаршам » әдісі. Оқушылар толтырған кестелерін бір-біріне алмастырып, тақтада ұсынылған дұрыс жауаппен қателерін тексереді

Тапсырма №3. « Түйін сөз» әдісі

Цитологиялық зерттеулердің басқа биологиялық ғылымдар, медицина және ауыл шаруашылығы үшін маңызы:

1.

2.

3.

4.

5.

Дескриптор

Цитологиялық зерттеудің маңызын бағалайды

Жасушаларды зерттеудің маңызы

– Медицина саласында аурулардың себептерін анықтау үшін; 
  
– Тірі ағзаларды классификациялау үшін; 
  
– Генетикада (тұқым құалайтын аурулар, мутация); 
  
– Ауылшаруашылығында (гендің, жасушалық инженерия, селекция); 
  
– Эволюция құпияларын ашу үшін; 
  
– Жасуша барлық тірі ағзалардың құрылымының бірлігі (вирустардан басқа). Химиялық құрамымен құрылымының ортақтығы Жердегі барлық тіршіліктің шығу тегі бір екендігін дәлелдейді.

Сабақтың соңы

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

- «Рефлексия»

Бас бармақ_________________________________

Балалыүйрек_______________________________

Ортан ерек______________________________________

Шылдыр шүмек_________________________________

Кішкене бөбек ___________________________________

Оқушылар өздерінің жұмысы мен сыныптастарының жұмысын белгілі бір критерийлер бойынша бағалай алады

Үй тапсырмасы: Заманауи цитология пәні,міндеттері және зерттеу әдістері.

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Үй тапсырмасы. «Бес саусақ» әдісі

Тақырыпты ашу. «Миға шабуыл» әдісі

Жаңа тақырыпты «ДЖИГСО» әдісі арқылы мағынасын ашылуына мүмкіндік беремін

Тапсырма №2. Кестені толтыр.

Тапсырма №3. « Түйін сөз» әдісі

Барынша қолдау: Зерттеу әдістерін талдап, сарамандық жұмысқа қалай пайдалану керектігін мысал келтіре отырып көрсетуде. Цитологиялық зерттеудің маңызын бағалауда.

Орташа қолдау: : Микроскоптың пайда болуын анықтай отырып, жасушаны зерттеу әдістерін сипаттауда.

Аз қолдау: Цитология ғылымы және қазіргі заманғы цитологияның негізгі міндеттері туралы аныөтауда.

ҚБ: Өзін-өзі бағалау.

ҚБ. Бірін-бірі бағалау.

Қ/б : «Бағдаршам » әдісі

ҚБ: «Ауызша ынталандыру»

Жағымды психологиялық ахуал туғызу. Тренинг «Достық жылуы»

Іс-әрекет: Балалар қанекей алақанымызды бір-біріне ысқылайықшы. Ал енді қасыңда отырған досыңның алақанымен өз алақаныңды түйістіріңдер. Жылу барды ма? Ия. Жарайсыңдар. Бір-бірімізден әрқашан достық жылуымызды аямайық.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?