Лақтыру және оның түрлері

1 слайд
САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: ЛАҚТЫРУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ Сабақтың мақсаты: - лақтырудың түрлерін, әдіс - тәсілдерін үйрену,білу - дене белсенділік тәжірибесі үшін білім мен дағдыны дамыту

2 слайд
ЛАҚТЫРУ НЕГІЗДЕРІ Әр түрде бірқатар шектеулер болады: а)пайдаланылатын снарядтың сипаттамалары (өлшемі, салмағы, аэродинамикалық қасиеттері), b) кеңістік шектеулігі (ядро лақтырудағы сегмент, найза лақтыруда екпін алу ұзындығы, ядро лақтырудағы сектор шекаралары) , c) ереже шарттарымен мәжбүрленген қозғалыс реттілігіне әсер ететін техникалық талаптар олары бірегей етеді. Бірақ та спортшымен әр түрімен жұмыс істейтін жаттықтырушының түсінуіне көмек болатын, лақтырудың барлық түріне ортақ бірқатар маңызды сипаттамалары бар. МАҚСАТЫ Лақтырудағы басты мәселе, снарядтың өлшеуге болатын максималды ара қашықтыққа ұшуы болып табылады.

3 слайд
ҚОЗҒАЛЫСТАР ҚҰРАМЫ Лақтыру қозғалыстарын негізгі төрт фазаға бөлуге болады: - бастапқы қалып және снарядты ұстауға дайындық - қозғалту күшін тудыру, екпін алу және снарядқа екпін беру - соңғы күш салу және снарядты босату - лақтырушының тоқтауы. Дайындық фазасында спортшы кинетикалық энергия жинау фазасына кіру үшін снарядты қысып ұстайды және позицияға тұрады. Лақтыру ұзақтығына дайындық тікелей әсер етпейді. Энергия жинау кезінде спортшы мен снаряд біртұтас болып, бірге қимылдайды, содан соң спортшы «қарғу» кезінде немесе найза лақтыру импульсы кезінде, ядро лақтыруда сырғанауда, диск лақтыру бұрылуында, ядроны лақтыра айналуда немесе балға лақтырудың бір тіректі фазасындағы бұрылыста салмағын асырады. Ұшып шығу фазасында жылдамдық сақталады, ұлғаяды және спортшы денесіне беріледі: снаряд ұшуын бастайды. Екпін беру фазасы мен ұшып шығу фазасы арасындағы байланыс спортшы екі аяқпен жерде тұрғанда қуатты әрекет әсерінен жүзеге асады.

4 слайд
Найза лақтырудың реттілігі ФАЗАЛАРДЫҢ СИПАТТАМАСЫ Найза лақтыру мынадай фазаларға бөлінеді: ЕКПІН АЛУ, 5 ҚАДАМДЫҚ ЫРҒАҚ, СНАРЯД БОСАТУ (5 қадамдық ырғақтың бөлігі болып табылатын) және ТОҚТАУ. Екпін алу фазасы кезінде лақтырғыш үдейді. 5 қадамдық ырғақ фазасында лақтырушы босату фазасына дайындығы кезінде удеу ұлғайады. Босату фазасында пайда болатын қосымша жылдамдық найзаға босатылмай тұрып беріледі. Тоқтау фазасында лақтырушы шығып кетпес үшін тежеледі.

5 слайд
Найзаны ұстау МАҚСАТЫ Найзаны берік және ыңғайлы ұстау. ТЕХНИКАЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ 1 Бармақ және сұқ саусақпен ұстау. 2 Бармақ және ортаңғы саусақпен ұстау. Найза қолда диагоналды жатады. Алақан жоғары «қарайды». Қолдың ұстауы босаң.

6 слайд
Ядро лақтыру реттілігі ФАЗАНЫҢ СИПАТТАМАСЫ Ядро лақтырудың сызықтық техникасы келесі фазаларға бөлінеді: ДАЙЫНДЫҚ, ҚАРҒУ, СНАРЯДТЫ БОСАТУ және ТОҚТАУ. Дайындық фазасында лақтырушы қарғуды бастау үшін позиция ұстайды. Қарғу фазасында лақтырушы мен снарядта лақтырушы босату фазасына дайындық кезінде үдеу пайда болады. Снарядты босату фазасында пайда болатын қосымша жылдамдық ядроға снаряд шықпай тұрып беріледі. Тоқтау фазасында лақтырушы шығып кетпеу үшін тежеледі.

7 слайд
Ядроны ұстау МАҚСАТЫ Ядроны мықты ұстауды үйрену. ТЕХНИКАЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ Ядро саусақтарда және алақанға жақын жатады. Саусақтар параллель және шамалы ашық. Ядро мойынның алды жағына тақалған, бас бармақ бұғанада. Шынтақ денеге 45° бұрышпен орналасады.

8 слайд
Ядро лақтыру, айналдыру тәсілі ФАЗАНЫҢ СИПАТЫ Ядро лақтыру техникасы төрт фазаға бөлінеді: ДАЙЫНДЫҚ, БҰРЫЛУ, СНАРЯДТЫ БОСАТУ және ТОҚТАУ. Дайындық фазасы кезінде лактырушы бұрылысты бастау және алдын ала тартылу үшін оңтайлы қалып алады. Бұрылу фазасы кезінде лақтырушы снаряд босатудың ең оңтайлы тұсына жету қозғалысында ядроға үдеу беріледі. Босату фазасы кезінде қосымша жылдамдық пайда болады және ол ядроға босатылмай тұрып беріледі. Тоқтау фазасы кезінде лақтырушы шығып кетуден сақтанып, тежеледі.

9 слайд
Диск лақтырудың реттілігі ФАЗАЛАРДЫ СИПАТТАУ Диск лақтыру төрт фазадан тұрады: АЛДЫН АЛА СЕРПУЛЕР, БҰРЫЛУ, СНАРЯДТЫ БОСАТУ және ТОҚТАУ. Серпу фазасында бастапқы жылдамдық пайда болады және лақтырушы бұрылуға қалып алу үшін қозғалады. Бұрылыс фазасында диск үдеу алады және дененің төмен жағында тартылу пайда болып, төмен жақ жоғары жақтың алдында айналады. Снарядты босату фазасында ол босамай тұрып дискіге берілетін қосымша жылдамдық пайда болады. Лақтырушы тоқтау фазасында шығып кетпеу үшін тежеледі.

10 слайд
МАҚСАТЫ Дискіге үдеу беру үшін мықты ұстау және снарядты босатқанда дұрыс айналым беруді меңгеру. ТЕХНИКАЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ Дискіні саусақтың соңғы фалангаларымен ұстайды. (1) Саусақтар диск қырында тарбиған. Білек тік және босаң. (2) Диск қолдың білегінде тұрады. (2) Бас бармақ дискіде жатады. (3) Дискті ұстау әдісі

11 слайд
Балға лақтыру ФАЗАНЫ СИПАТТАУ Балға лақтыру техникасы келесі фазаларға бөлінеді: АЛДЫН АЛА АЙНАЛУ, 3 немесе 4 БҰРЫЛЫС және СНАРЯДТЫ БОСАТУ. Алдын ала айналу фазасында балғаның қозғалысы басталады және лақтырушы бұрылу қимылдарын жасауға қалыптасады. Бұрылыстар фазасы кезінде лақтырушы мен балға 3 немесе 4 бұрылу бойында үдейді. Снарядты босату фазасында қосымша жылдамдық пайда болады және ол балғаға босатылмай тұрып беріледі. Тоқтау фазасы балға лақтыруда болмайды, лақтырушы снаряд жіберген кездегі қалпында қалады.

12 слайд
Ұстау әдісі Қарсыласуды жою және лақтыруға дұрыс бағыт беру. ТЕХНИКАЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ Лақтыруды оң қолмен орындайтын лақтырушы тұтқаны сол қолмен ұстайды. Тұтқа ортаңғы саусақтарда жатады. Оң қол сол қолды жабады. Ұстау үлкен саусақтардың айқасуы немесе параллель жатуы арқылы жабылады. Ұстау мықты, сонымен бірге босаң болуы керек.