М.Әлімбаев презентация
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
М.Әлімбаев шығармаларын
оқытуда қолданылатын әдіс -
тәсілдер.
1 слайд
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ М.Әлімбаев шығармаларын оқытуда қолданылатын әдіс - тәсілдер.
2 слайд
Мазмұны:
КІРІСПЕ
I.М.Әлімбаев-балалар әдебиетінің классигі
1.М.Әлімбаев өмірі, шығармашылығы
2.М.Әлімбаев шығармаларындағы көркемдегіш құралдар
II.М.Әлімбаев шығармаларын оқытуда қолданылатын
әдіс-тәсілдер
2.1 Шығармалармен танысу,оқыту
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
2 слайд
Мазмұны: КІРІСПЕ I.М.Әлімбаев-балалар әдебиетінің классигі 1.М.Әлімбаев өмірі, шығармашылығы 2.М.Әлімбаев шығармаларындағы көркемдегіш құралдар II.М.Әлімбаев шығармаларын оқытуда қолданылатын әдіс-тәсілдер 2.1 Шығармалармен танысу,оқыту ҚОРЫТЫНДЫ ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
3 слайд
Зерттеу нысаны. Мұзафар Әлімбаевтың шығармаларындағы
ерекшеліктері, шығарма жазудағы өзіндік амал – тәсілдері.
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері: Мұзафар Әлімбаевтың
еңбектерін ашу,зерттеу.
Зерттеу жұмыстың мақсаты. Мұзафар Әлімбаев
шығармаларымен танысу. Шығармада қолданылған әдіс
тәсілдерді меңгеру.
Курстық жұмыстың құрылымы. кіріспе, екі негізгі бөлім,
қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
3 слайд
Зерттеу нысаны. Мұзафар Әлімбаевтың шығармаларындағы ерекшеліктері, шығарма жазудағы өзіндік амал – тәсілдері. Зерттеудің мақсаты мен міндеттері: Мұзафар Әлімбаевтың еңбектерін ашу,зерттеу. Зерттеу жұмыстың мақсаты. Мұзафар Әлімбаев шығармаларымен танысу. Шығармада қолданылған әдіс тәсілдерді меңгеру. Курстық жұмыстың құрылымы. кіріспе, екі негізгі бөлім, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
4 слайд
• Мұзафар Әлімбаев 1923 жылы 29 қазанда Павлодар облысы
Шарбақты ауданындағы Маралды ауылында дүниеге келген. Сегіз
жасында әкесі, 13 жасында анасынан айырылып, жетім қалды.Есейген
шағы екінші дүниежүзілік соғыстың басталған күніне тұспа-тұс келді.
Қан майданда танк батареясының командирі болды. Соғыс жылдары
өлеңдері республикалық, облыстық және майдан газеттерінде
басылды. Соғыс біткен соң Мұзафар Әлімбаевты Шығыс Германия
жерінде әскери қызметке алып қалып, елге 1948 жылы ғана оралды.
Қазақ мемлекеттік университетін бітірген.
I. М.Әлімбаев өмірі, шығармашылығы
4 слайд
• Мұзафар Әлімбаев 1923 жылы 29 қазанда Павлодар облысы Шарбақты ауданындағы Маралды ауылында дүниеге келген. Сегіз жасында әкесі, 13 жасында анасынан айырылып, жетім қалды.Есейген шағы екінші дүниежүзілік соғыстың басталған күніне тұспа-тұс келді. Қан майданда танк батареясының командирі болды. Соғыс жылдары өлеңдері республикалық, облыстық және майдан газеттерінде басылды. Соғыс біткен соң Мұзафар Әлімбаевты Шығыс Германия жерінде әскери қызметке алып қалып, елге 1948 жылы ғана оралды. Қазақ мемлекеттік университетін бітірген. I. М.Әлімбаев өмірі, шығармашылығы
5 слайд
•Қазақ балалар әдебиетінің
бағына туған Мұзафар Әлімбаев
алғашқы туындыларын 15
жасында жазды. Ол Павлодар
облысы "Қызыл Ту" газетінде
жарық көрді. Содан бастап
Мұзафар Әлімбаевтың ұзақ та,
жемісті шығармашылық жолы
басталды. Бастапқыда Мұзафар
Әлімбаев балалар жазушысы
ретінде танылды, әдеби ортада
"бала жанының бағбаны" атанды.
Балаларға арналған өлеңді
ересектерге жазылған өлеңнен
гөрі жақсырақ жазу керек деген
ұстаныммен жұмыс істеді.
Кейіннен үлкен поэзияға оралды.
5 слайд
•Қазақ балалар әдебиетінің бағына туған Мұзафар Әлімбаев алғашқы туындыларын 15 жасында жазды. Ол Павлодар облысы "Қызыл Ту" газетінде жарық көрді. Содан бастап Мұзафар Әлімбаевтың ұзақ та, жемісті шығармашылық жолы басталды. Бастапқыда Мұзафар Әлімбаев балалар жазушысы ретінде танылды, әдеби ортада "бала жанының бағбаны" атанды. Балаларға арналған өлеңді ересектерге жазылған өлеңнен гөрі жақсырақ жазу керек деген ұстаныммен жұмыс істеді. Кейіннен үлкен поэзияға оралды.
6 слайд
М.Әлімбаев шығармаларындағы көркемдегіш құралдар
Мұзафар Әлімбаевтың алғашқы кітабы –
"Қарағанды жырлары" 1952 жылы
басылып шықты. Ол 1958 жылы "Балдырған"
журналының бас редакторы болды. Мұзафар
Әлімбаев әлем халықтарының жүздеген
мақалын қазақ тіліне аударған. Аударып қана
қоймай, оны ұлттың болмысына бейімдеп
жеткізген.
Оларды "666 мақал мен мәтел", "Өрнекті
сөз", "Мақал – сөздің мәйегі" деп аталатын
жинақтарға топтастырды. Сонымен қатар
әлем поэзиясынан Пушкин, Лермонтовтың
шығармаларын қазақша сөйлетті. Мұзафар
Әлімбаевтың төл туындылары мен
аудармаларын қоса есептегенде 64 кітабы
жарық көрген. Олардың арасында
"Қарағанды жырлары", "Жұмбақтар",
"Алатау баурайында".
6 слайд
М.Әлімбаев шығармаларындағы көркемдегіш құралдар Мұзафар Әлімбаевтың алғашқы кітабы – "Қарағанды жырлары" 1952 жылы басылып шықты. Ол 1958 жылы "Балдырған" журналының бас редакторы болды. Мұзафар Әлімбаев әлем халықтарының жүздеген мақалын қазақ тіліне аударған. Аударып қана қоймай, оны ұлттың болмысына бейімдеп жеткізген. Оларды "666 мақал мен мәтел", "Өрнекті сөз", "Мақал – сөздің мәйегі" деп аталатын жинақтарға топтастырды. Сонымен қатар әлем поэзиясынан Пушкин, Лермонтовтың шығармаларын қазақша сөйлетті. Мұзафар Әлімбаевтың төл туындылары мен аудармаларын қоса есептегенде 64 кітабы жарық көрген. Олардың арасында "Қарағанды жырлары", "Жұмбақтар", "Алатау баурайында".
7 слайд
М.Əлімбаев өз өлеңдерін, негізінен, мектеп
жасына дейінгі балдырған мен бастауыш
сынып оқушыларына арнап жазады.
Мысалы, «Менің ойыншықтарым» өлеңнен
үзінді келтіріп көрейік:
Ашытпайды көзіңді, Шомыла ғой, балақай!
Қарашы енді өзіңе: Аппақ болдың, алақай!
Түсті түймең үзіліп, Неге қадап алмайсың?
Тұр ғой əне ине-жіп,
Неге ұқыпты болмайсың?
Өлең жалғыз қуыршаққа ғана емес,
ойыншық құлыншақ, бұлбұл, күшік, қоянға
жеке-жеке арналады. Тақпақ танымдық,
тəрбиелік маңызға ие. Бұл тұрғыда да халық
өлеңімен үйлестігі айқын.
Ақын өлең-жырларының басты
тақырыбы — еңбек. Еңбек
тақырыбындағы өлеңнің бірі —
«Он саусақ». Өлең жөнінде автор
былай дейді: «Еңбек қозғалыстан,
əрекет етуден басталады. Екі
саусақты біріктіру де, онымен ине
ұстау да еңбек. Енді одан əрі не
түйме қадалады, не киім тігіледі.
Өстіп еңбек екі саусақтан, аздан,
кішкенеден өрбиді. Ал үш саусақ
біріксе, қалам ұстауға, хат жазуға,
білім алуға жарайды, он саусақ
кіріссе, үй де салынады, жол да
жасалады. Саусақ арқылы
адамдарды мегзеп тұрғанымды
алғыр балалар өздері-ақ аңғарады»
II. Шығармалармен танысу,оқыту
7 слайд
М.Əлімбаев өз өлеңдерін, негізінен, мектеп жасына дейінгі балдырған мен бастауыш сынып оқушыларына арнап жазады. Мысалы, «Менің ойыншықтарым» өлеңнен үзінді келтіріп көрейік: Ашытпайды көзіңді, Шомыла ғой, балақай! Қарашы енді өзіңе: Аппақ болдың, алақай! Түсті түймең үзіліп, Неге қадап алмайсың? Тұр ғой əне ине-жіп, Неге ұқыпты болмайсың? Өлең жалғыз қуыршаққа ғана емес, ойыншық құлыншақ, бұлбұл, күшік, қоянға жеке-жеке арналады. Тақпақ танымдық, тəрбиелік маңызға ие. Бұл тұрғыда да халық өлеңімен үйлестігі айқын. Ақын өлең-жырларының басты тақырыбы — еңбек. Еңбек тақырыбындағы өлеңнің бірі — «Он саусақ». Өлең жөнінде автор былай дейді: «Еңбек қозғалыстан, əрекет етуден басталады. Екі саусақты біріктіру де, онымен ине ұстау да еңбек. Енді одан əрі не түйме қадалады, не киім тігіледі. Өстіп еңбек екі саусақтан, аздан, кішкенеден өрбиді. Ал үш саусақ біріксе, қалам ұстауға, хат жазуға, білім алуға жарайды, он саусақ кіріссе, үй де салынады, жол да жасалады. Саусақ арқылы адамдарды мегзеп тұрғанымды алғыр балалар өздері-ақ аңғарады» II. Шығармалармен танысу,оқыту
8 слайд
М.Əлімбаев үшін еңбексүйгіштік пен жалқаулық — егіз
тақырыптар. Автор еңбекті дəріптеу арқылы жалқаулықты
əшкерелейді. Еріншектікті əшкерелеу арқылы
еңбексүйгіштікті мадақтайды.
Халық өлеңі сарынымен жазылған «Шай қайнатып
берейін» өлеңінен «Үлкенге — құрмет, кішіге — ізет»
принципі байқалады. Апатайы Бағилаға шай қайнатып,
інісі Мерейге сүт пісіріп бермекші болады. Апасына деген
қамқорлығы «Шайға қанып, терлей ғой, өзіңді-өзің емдей
ғой» дегенінен көрінеді. Бөбегіне деген жанашырлығы
тілекпен ұштасқан: «Əппақ сүтке тоя ғой, жылағаның қоя
ғой».
Бала өмірін, тірлігін, мінез-құлық, əрекетін табиғат
құбылыстарымен байланыстыру — ақын өлеңдерінің
басты қасиеті. «Балақай мен қалақай» өлеңі аңғал бала
мінезі мен əрекетіне құрылған. Өлеңде сюжет бар.
8 слайд
М.Əлімбаев үшін еңбексүйгіштік пен жалқаулық — егіз тақырыптар. Автор еңбекті дəріптеу арқылы жалқаулықты əшкерелейді. Еріншектікті əшкерелеу арқылы еңбексүйгіштікті мадақтайды. Халық өлеңі сарынымен жазылған «Шай қайнатып берейін» өлеңінен «Үлкенге — құрмет, кішіге — ізет» принципі байқалады. Апатайы Бағилаға шай қайнатып, інісі Мерейге сүт пісіріп бермекші болады. Апасына деген қамқорлығы «Шайға қанып, терлей ғой, өзіңді-өзің емдей ғой» дегенінен көрінеді. Бөбегіне деген жанашырлығы тілекпен ұштасқан: «Əппақ сүтке тоя ғой, жылағаның қоя ғой». Бала өмірін, тірлігін, мінез-құлық, əрекетін табиғат құбылыстарымен байланыстыру — ақын өлеңдерінің басты қасиеті. «Балақай мен қалақай» өлеңі аңғал бала мінезі мен əрекетіне құрылған. Өлеңде сюжет бар.
9 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ
Мұзафар Әлімбаев – Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері (1978
жыл), Қазақстанның Халық жазушысы, Жамбыл атындағы халықаралық
сыйлықтың иегері (1996 жыл). Отан соғысының бірінші және екінші
дәрежелі ордендерімен, Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің құрмет грамотасымен,
"Отан" орденімен марапатталған. Мұзафар Әлімбаев 2017 жылы 94 жасында
дүниеден өтті. Ақынның қазасына байланысты Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев
көңіл айту жеделхатын жолдап, Мұзафар Әлімбаевтың жемісті еңбек жолы ел
есінде қалатынын айтты. "Кеңестік кезеңде ол қазақ әдебиетінің
алыптарымен қанаттаса жүріп, Отан игілігі жолында жемісті еңбек етті.
Көптеген жыр жинақтары мен ән мәтіндерінің авторы атанды. Отыз жылға
жуық балалардың сүйікті "Балдырған" журналының редакторы болып, ана
тіліміздің дамуына және бүлдіршіндеріміздің дұрыс тәлім-тәрбие алуына
лайықты үлес қосты.
Қалың жұртшылық үшін оның халқымыздың мақал-мәтелдерін жинақтап,
зерттеудегі еңбегінің маңызы зор. Ол жұрт әрдайым айтып жүретін көптеген
қанатты сөздер мен сөз тіркестерін өмірге әкелді. Мұзафар Әлімбаевтың
есімі мен еңбегін халқымыз әрдайым жадында сақтайды деп сенемін", деп
көңіл білдірді.
9 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ Мұзафар Әлімбаев – Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері (1978 жыл), Қазақстанның Халық жазушысы, Жамбыл атындағы халықаралық сыйлықтың иегері (1996 жыл). Отан соғысының бірінші және екінші дәрежелі ордендерімен, Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің құрмет грамотасымен, "Отан" орденімен марапатталған. Мұзафар Әлімбаев 2017 жылы 94 жасында дүниеден өтті. Ақынның қазасына байланысты Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев көңіл айту жеделхатын жолдап, Мұзафар Әлімбаевтың жемісті еңбек жолы ел есінде қалатынын айтты. "Кеңестік кезеңде ол қазақ әдебиетінің алыптарымен қанаттаса жүріп, Отан игілігі жолында жемісті еңбек етті. Көптеген жыр жинақтары мен ән мәтіндерінің авторы атанды. Отыз жылға жуық балалардың сүйікті "Балдырған" журналының редакторы болып, ана тіліміздің дамуына және бүлдіршіндеріміздің дұрыс тәлім-тәрбие алуына лайықты үлес қосты. Қалың жұртшылық үшін оның халқымыздың мақал-мәтелдерін жинақтап, зерттеудегі еңбегінің маңызы зор. Ол жұрт әрдайым айтып жүретін көптеген қанатты сөздер мен сөз тіркестерін өмірге әкелді. Мұзафар Әлімбаевтың есімі мен еңбегін халқымыз әрдайым жадында сақтайды деп сенемін", деп көңіл білдірді.
10 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер :
1. “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық
анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС,
2010 жыл
2. Қазақстан Республикасында кімнің кім екені .
Екі томдық анықтамалықаласы Алматы, 2011
жыл.
3.«Қазақстан». Ұлттық энциклопедия/ Бас ред.
Ә.Нысанбаев.- Алматы: «Қазақ
энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998. 720 б.
4.Әлімбаев М.
10 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер : 1. “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл 2. Қазақстан Республикасында кімнің кім екені . Екі томдық анықтамалықаласы Алматы, 2011 жыл. 3.«Қазақстан». Ұлттық энциклопедия/ Бас ред. Ә.Нысанбаев.- Алматы: «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998. 720 б. 4.Әлімбаев М.
11 слайд
11 слайд