Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтары.

1 слайд
1. Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтары. 2.“Ұлы Дала”ұғымының тарихи- географиялық сипаттамасы 3.ҰЛЫ Дала көшпелі өркениетінің қайнар көзі және қалыптасу ерекшеліктері

1 слайд

2 слайд
Орталық Азия отырықшы – егінші өркениеттерінің ерекшеліктері –тұрақты мәдени ошақта өмір сүруі және көшпелі өркениетпен тығыз байланыстылығы.Негігі 9 ошағы 1.Маргуш 2.Бактрия 3.Хорезм 4.Соғды 5.Ферғана 6.Шаш 7.Сырдария жазирасы 8.Жетісу 9.Шығыс Түркістан

2 слайд

3 слайд
*Маргуш (Маргиан). Б.з.б. XVIII-XIII ғасырлардағы кола дәуірінде, Орталық Азияның оңтүстігінде Мурғаб жазирасында Маргуш (Маргиан) отырықшы-егінші және қалалық мәдениеті пайда болды. Бұл мәдениет Әмударияның төменгі ағысындағы Бактрияға таралды. *Хорезм - Әмударияның төменгі сағасында орналасқан ірі аймақ. Б.з.б. II мыңжылдықта аймақта хорезмдік отырықшы-егіншілік өркениет пайда болды. Бұл мәдениеттің негізі Даладан бастау алған. *Соғды. Әмудария мен Сырдария аралығындағы ірі егіншілік аймағында Мараканд (Самарканд) қаласы пайда болды. Соғдының солтүтігінде Шаш (казіргі Ташкент) жазирасы орналаскан. Соғдыда халық тығыз қоныстанды және бұл аймақ әр уакытта түрлі мемлекеттердің құрамында болды. Соғдылықтардың өз жазуы болды, негізінен, сауда- мен және қолөнершілікпен айналысты. Соғдының Ұлы Жібек жолының бойында орналасуы және трансконтиненталды саудада делдалдық қызмет атқаруы оның гүлденуіне әкелді.

3 слайд

4 слайд
*Ферғана - тау арасындағы ойпат. Бұл жерге су Сырдариядан тартылған. Ферғана ахеменидтік және Александр Македонский империяларының құрамында да болған. Дәл осы жерге Александр патша өз империясының солтүстігіндегі ең шеткі қала - Александрия Эсхатты- салуды бүұйырды. Б.з.б. III - б.з. VI ғасырлар аралығында Ферғана өз билеушілері бар дербес мемлекет болган. *Шаш - Соғдының солтүстігі мен Шыршық және Ангрен өзендерінің алқабын, сондай-ақ Сырдарияның оң жағалауын қамтитын тарихи өңір. Бұл аймақ - қазіргі Ташкент пен Шымкент қалалары орналасқан жер. Б.з.б. I мыңжылдықтың ортасында өңірде 30-ұа жуық шаһар болган. *Шаштың солтүстігін Сырдария аймағы алып жатыр. Сырдарияның орта ағысындағы бұл аймақ даламен шектеседі. Аймақ Қаңгы атауымен Авестада кездеседі, ал Сыма Цян оны «Қаңлы мемлекеті» деп атады. Бұл өркениет ошағының ірі орталығы Арыс пен Сырдария өзендерінің косылған тұсында орналасқан Отырар (Фараб) шаһары болды. X ғасырда Отырар Қарахандар мемлекетіне қарады. Кейіннен қарахандар моңғол шапқыншылығынан күйреген соң, Отырар Хорезмнің қол астына өтті. Мұсылман жыл- намаларында моңғол шапқыншылығынан кейін Сырдария жазирасы Түркістан деп аталды. Аймақта Сауран, Созақ, Сығанақ, Сайрам (Ис-пиджаф) және Түркістан (Яссы) шаһарлары болды. Олар Қазақстан мен бүкіл Орталық Азияның тарихында үлкен маңызды рөл атқарды.

4 слайд

5 слайд
*«Ұлы Дала» деп Ду-найдан Алтайға, одан Маньчжурияға (Қытайдың солтүстік-шыгысындағы облыс) дейінгі жерді алып жатқан Еуразияның орталығындағы кең *аумақты атаймыз. Бұл белдеудің ұзындыгы алты мың шақырымға созылса, ені мың шақырымды құрайды. Бұл аймақтың географиялык атауы - Еуразия даласы. *Орта ғасырлардағы Ұлы Даланың атауы мұсылман жазба деректерінде Дешті Қыпшақ аталады. Қазақстан тарих ғылымында X—XVII ғасырлардагы Кара теңіз бен Каспий аралығын «Батыс Дешті Қыпшақ», ал қазақ даласын «Шығыс Дешті Қыпшақ» деп атау қалыптасқан. *https://prezi.com/p/8xarxaddlzxt/presentation/

5 слайд

6 слайд

6 слайд

7 слайд

7 слайд

8 слайд

8 слайд

9 слайд

9 слайд

10 слайд

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд
Экологиялық орны Табиғи климаттық жағдайы,көшпелі өркениеттің пайда болуы мен өркендеуіне ықпал етті Тарих алаңы Ұ.Дала тарихында көптеген мемлекеттер құрылып,маңызды оқиғалар өтті Ашық кеңістік Тілдік,антропологиялық және этникалық араласулар мен өзара мәдени байланыстар орнады. Өзара ықпалдастық аймағы Ұлы Дала шекаралық аймақтары көшпелі және отырықшы өркениеттердің өзара ықпалдасқан аймағы болды Көлік дәлізі Ұлы дала Шығыс пен Батыс арасындағы көлік дәлізі қызметін атқарды

12 слайд

13 слайд
Энеолит дәуірі б.з.б ІІІ – ІІ м.жылдық қамтиды.

13 слайд

14 слайд

14 слайд

15 слайд

15 слайд

16 слайд
Ұлы дала өркениетінің қалыптасуының ерекшеліктері 1. Энеолит дәуіріндегі Ұлы Дала: - Ботай мәдениеті; мәдени-тарихи қауымдастық. - Терсек, Көнешұңқыр мәдениеттері; 2. Қола дәуіріндегі өзгерістер; 3. Андрондық

16 слайд

17 слайд
1.Ботай-Терсек мәдениеті 2.Көнешұңқыр мәдениеті Ботай мәдениеті —  энеолит дәуірінде б.з.б. 3700-3100 жылдары Солтүстік Қазақстанды мекендеген тайпалар мәдениеті.  Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданының Никольское ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 1,5 км жердегі Ботай қоныстарына байланысты аталған. Қазба жұмыстарын жүргізген Солтүстік Қазақстан университетінің  археологиялық экспедициясы (1981-83, жетекшісі В.Ф.Зайберт)  15 га жерді алып жатқан қоныстан 158 үйдің орны қазылып аршылды. 

17 слайд

18 слайд

18 слайд

19 слайд
Көнешұңқыр мәдениеті  ежелгі дүниедегі шұңқырлы мәдениет – энеолит дәуірінен сақталған ескерткіштердің жиынтық атауы. Қорған астындағы жерлеу шұңқырына байланысты айтылған. Б.з.б. 3600-2300 жылдары Ұлы Даланың батыс бөлігінде өмір сүрген тайпалардың мәдениеті.

19 слайд

20 слайд

20 слайд

21 слайд

21 слайд