Сабақ жоспары "Жыр алыбы-Жамбыл" 9-сынып

1 слайд

2 слайд

3 слайд
20 .02.19 Сабақтың тақырыбы: Жамбыл Жабаев өмірі мен шығармашылығы .

4 слайд
Өмірбаяны: Жамбыл Жабаев – ұлы ақын, жырау, жыршы. Ұлы жүз құрамындағы Шапырашты тайпасының Екей руынан шыққан. Қазіргі Жамбыл облысы Жамбыл тауының етегінде 1846 ж. 28 ақпанда Жапа деген елге қадірлі адамның отбасында дүниеге келген. Жасынан өлең-жырға қанып өсіп, Сүйінбай Аронұлы сияқты жыр даңғылынан тәлім-тәрбие алды. Жүз жыл өмірінің сексен бесін өлең-жырмен өткізген. Жамбылдың шығармашылық өмірі 19- ғасырдың 70-жылдарынан басталған. Бұл – қазақ халқы үшін өте ауыр кезең еді. Ол аз болғандай, 20-ғасырдың 20-жылдарында ақ пен қызылдың соғысы. Осындай жағдайдың куәгері болған Жамбыл шындықты айтып, замана болмысын жасырмай суреттеді, өзінің өкініші мен күйінішін ащы дауыспен жырлады, күйініп те, қиналып та сөйледі. Жамбылды нағыз ақын ретінде байтақ елге танытқан өнері – оның айтыстары. Бұл айтыстарында қыз бен жігіттің қайым айтысы да, түре айтыс та, сүре айтыс та бар. 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысына Жамбыл ақын белсене қатынасты. 2-дүниежүзілік соғыс тұсында бүкіл Кеңес Одағында Жамбылдан дәрежесі, мәртебесі биік ақын болған жоқ. 1945 жылдың 22 маусымында Жамбыл жүзге қараған шағында Алматы қаласында қайтыс болды.

5 слайд
Жамбыл жасынан өлең – жырға қанып өскен, өз анасы Ұлданның ақындық талантын бойына сіңірген. “ Менің пірім – Сүйінбай...” деп Жамбылдың өзі жырға қосқандай, Сүйінбай Аронұлы сияқты жыр даңғылынан тәлім – тәрбие алған.  Жамбыл Жабаев-ақындық атағы 16 жасынан басталды.  Жамбыл ақындық суырыпсалмалық өнеріне қоса «Көрғұлы», «Шаһмардан» сияқты жыр-дастандарды апталап-айлап жырлап, ақындық жыраулық өнерін соны қырымен таныта бастайды. Жамбылдың ақын- жырау ретінде қалыптаса бастаған кезі Ресей отаршылдары – бір жағынан, Қоқан хандығы – екінші жағынан, жергілікті жандайшаптар- үшінші жағынан қазақ халқын әлеуметтік саяси қыспаққа алған шақ еді. Жаны сергек, санасы өрелі Жамбыл өзінің «Шағым», «Жылқышы», «Шәбденге», «Сәт сайланарда», «Өстепкеде», «Зілді бұйрық» сияқты өлеңдерінде елдің әлеуметтік саяси өмірін ақындық шыншылдықпен азаматтық жауапкершілікпен бедерлейді.

6 слайд

7 слайд

8 слайд
№ жылдар оқиғалар өлеңдері 1. 1846 2. 1916 3. 1917 4. 1919 5. 1934 6. 1936 7. 1938 8. 1945

9 слайд
№ жылдар оқиғалар өлеңдері 1. 1846 Жамбыл дүниеге келді. 2. 1916 Жамбыл көтеріліске қатысады. “ Зілді бұйрық”, “Патша әмірі таралды”. 3. 1917 Қазан төнкерісінің куәгері болды “ Менің әкеме”, “Шабданға”, “Шалтабайға”, “Қалиге” 4. 1919 Жетісу ақындарының слетына қатысты 5. 1934 1 Республикалық слетіне қатысты 6. 1936 Мәскеуде қазақ өнерінің онкүндігі өткізілді “ Мәскеу” 7. 1938 Ромен Роллан мен М. Шолохов 75 жылдығымен құттықтады 8. 1945 Қайтыс болды

10 слайд
Жүз жасаған жүркетен,Жүз жасаған жүркетен, Жырларымды төгейін.Жырларымды төгейін. Көктемнің күніндей,Көктемнің күніндей, Жауды жеңіп, Жауды жеңіп, күлімдеп, күлімдеп, Келгеніңді көрейін!Келгеніңді көрейін! Қаһарманым, күнім деп,Қаһарманым, күнім деп, Беттеріңнен өбейін!...Беттеріңнен өбейін!... Ж.ЖабаевЖ.Жабаев

11 слайд
Жамбыл мен Күләш Жамбыл мен Күләш БәйсейітоваБәйсейітоваЖамбыл қырғыз Жамбыл қырғыз ақындарының ақындарының ортасындаортасында

12 слайд
М.Калинин Жамбылды М.Калинин Жамбылды орденмен орденмен марапаттаудамарапаттауда Жамбыл және Жамбыл және жазушы В.Ивановпен жазушы В.Ивановпен әнгімелесудеәнгімелесуде Жамбыл және Жамбыл және Дина Дина НұрпейісоваНұрпейісова

13 слайд
Жамбыл мен Жамбыл мен Ғабит МүсіреповҒабит Мүсірепов Жамбыл Жамбыл халық халық ақындарынақындарын ың ың ортасында ортасында Шәкірті Кенен Шәкірті Кенен ӘзірбаевӘзірбаев

14 слайд
Ж а м б ы л т е а т р ы

15 слайд
1) Жамбыл Жабаев к i м ? 2) Қайда және қашан Жамбыл Жабаев дүниеге келген? 3) Қандай Жамбылдың өлеңдерін бiлесiңiздер ? 4) Жамбылды «Жетісу ақындарының алтын діңгегі»-атаған ақын кім ? 5) Жамбыл кімдермен айтысты ? 6) Қандай Жамбылдың дастандарын бiлесiңiздер ?

16 слайд
«Жамбыл жырлары теңіз түбінде шашылып жатқан маржан секілді. Оны жинап алып халқының қолына беру – біздің әрқайсымыздың азаматтық борышымыз» - деген еді Сәкен Сейфуллин. Жамбыл - жырдың толассыз бұлағы, өшпес өнегесі, тозбайтын асылы. Ол жасампаз ұрпақпен сырласындай, қимасындай мәңгі бірге жасай береді.

17 слайд
Тест сұрағын оқып, берілген жауаптардың дұрыс нұсқасын белгілеңіз. Тестілеудің нәтижесін «Қорытынды беттен» көре аласыз. 1. Жамбылмен айтыспаған ақынды көрсетіңіз. 1. Жаныс 2. Құлыншақ 3. Шашубай 4. Сары 2. Жамбылдың өнердегі пірі – 1. Қашаған 2. Дулат 3. Сүйінбай 4. Мұрын 3. Жамбыл айтыстарының қатарында жоқ айтыс түрі – 1. қайым айтыс 2. өлі мен тірінің айтысы 3. сүре айтыс 4. түре айтыс 4. Жамбылды қарсыласынан басым түсіретін ерекшеліктің бірі – 1. өз руының шежіресін жетік білетіндігі 2. қарсыласының мінін жетік білетіндігі 3. батырлық, ерлік, адамгершілік мәселелерін бірінші орынға қоюы 4. қарсыласының мақтайтын адамдары туралы көп білетіндігі 5. Жамбыл өзіне қай өңірдің ақындарын үлгі тұтатынын көрсетіңіз. 1. Жетісудың 2. Арқаның 3. Батыстың 4. Қазақстанның барлық жерінің

18 слайд
6. Жамбыл айтысынан алынған тармақтағы көркемдегіш құралды көрсетіңіз. Сен – күйкентай, мен – тұйғын метафора эпитет теңеу метонимия 7. Жамбыл Құлмамбетпен айтысында қай батырлардың ерлігін дәріптейтінін көрсетіңіз. Исатай мен Махамбеттің Амангелді мен Бекболаттың Саурық пен Сұраншының Иса мен Досанның 8. Көп нүктенің орнына Жамбыл айтысындағы тиісті сөзді қойыңыз. Мылтыққа түтеп тұрған мен бір ... дәрі пистон оқпын шүріппе 9. Берілген тармақта қолданылған көркемдеу құралын анықтаңыз. Өлеңші толып отыр көбелектей теңеу эпитет метафора метонимия 10. Көп нүктенің орнына тиісті сөзді белгілеңіз. Батыр Саурық, Сұраншы жаудан өлген, Халық үшін ... боп, жанын берген. қаза шейіт қайтыс мерт

19 слайд

20 слайд