Тері илеу технологиясы (Презентация)

1 слайд
Тері илеу технологиясы

1 слайд

2 слайд
Ғасырлар бойы сақталып, бізге дейін мұра болып жеткен ата- бабаларымыздың қол өнер түрлерін талқылап жұмыс жасай отырып, жаңа заман талабына сай өзгерту жолын қарастыру. Міндеттері: - Ізденіс жұмыстарын жүргізу. -Тері өңдеу өнерінің технологиясыментанысу. -Тері өңдеу тәсілдерінің ерекшеліктері -Теріні шикілей өңдеу -Терібояу - Тәрбиелік маңыздылығын айқындау

2 слайд

3 слайд
Тері өңдеудің қажеттілігі мен маңызы. Бүгінде ұлттық өнерімізді дамыту мақсатында шағын кәсіпорындар ашылып,ұлттық қолөнерді өздеріне кәсіп еткен жеке кәсіпкерлерде көптеп саналады.Бұлардың қатарында бұрыннан ұлттық тұрмыстық бұйымдар жасайтын мекемелерде бар.Жас жеткіншектерге олардың ұлттық бұйымдар жасаудағы тәжірибелерін үйрету Малшыларға малдың жүнінен, терісінен жасалатын үй мүліктері мен киім – кешектер қандай қажет болса, ат саймандары – ер – тұрман, қайыс, таспалар да сондай қажет. Бұл бұйымдыларды ауылдық жерлерде мал бағатын ұжымдарда осы күнге дейін қолданады. Жүген, айыл – тұрман, құлақбау, шілия мен делбе, қамшы мен қайыс т. б. әлі де тұтынудан қалған жоқ. Қайыс өрудің бірнеше өрнекті түрлері мен атаулары бар. Олар төрт таспадан өру, түйемұрындық, өткерме, тастүйін т. б. Жүген, ноқта, делбе, шілияларды өру әдісімен жасайды.

3 слайд

4 слайд
 ағаш күбіге немесе басқа кең ағаш ыдысқа айраның сарсуына, ашыған іркітке ұн,кебек,тұз салып ашытады да теріні соған салады.  теріге іркіт жағып,ұн немесе кебек,тұз сеуіп,терінің бетіндегі иді араластырып,шеттерін үстіне қаратып,жылы жерге бүктеп қояды Бұларды иі жағып илеу дейді. Тері илеу технологиясымен танысу

4 слайд

5 слайд
Өңдеу тәсілі. Теріні жүн жағымен таза жерге немесе еденге жаяды. Терінің астына шыққан ылғалын сіңіріп алатын бір нәрсе қоюға болады. Терінің ішкі жағына біркелкі етіп тұз себеді, тұз теріге дұрыс жағылуы үшін тұзды қолмен жаққан дұрыс. Егер тұз дұрыс жағылса, онда 3 күннен кейін оның бетінде қатты тұз көрінетін болады. Жүнін анда-санда қолмен тартып көру керек. Жақсы теріден жүн түспейді, көлеңкеде кептіру керек. Теріні кептіру үшін іліп қояды.. Кәдімгі бөлме температурасы болған дұрыс.

5 слайд

6 слайд
Тері бояу Тері бояудың екі түрлі мақсаты бар: -Теріге өң беру. -Теріге не ғұрлым су өтпеу үшін Тері бояудың ең көп тараған әдісі – ағаштың қабығына салып бояу . Теріні бояудың екінші түрі – томарбояу. Теріні қынамен де бояйды. Қына – жерге жабыса өсетін өсімдік.

6 слайд

7 слайд
Теріні өңдеуде пайдаланылатын құралдар. а. -талқы. ә-қырғы. б-пышақ(бәкі). в-біз. г-таспалауға арналған біз. ғ-кескіш құрал.   

7 слайд

8 слайд
Таспа өрудің түрлері Қолөнерде таспа өрудің сан алуан түрлері кездеседі. Оның үш таспа, төрт таспа, бестемше, алты таспа, бұзау тіс дырау, жыланбауыр, қос бұрым, сегіз қырлы, егеуқұйрық, айыл жырым өрімі, қабырға, таңдай, жиырма төрт таспа т. б. қайыс өнерінде кеңінен қолданылады. Өрімдер 3, 4, 5, 6, 7, 12, 24, 36,..... 83 - ке дейін, кейде одан да көп таспадан өріледі. Өрім өрнектері сан алуан

8 слайд

9 слайд

9 слайд

10 слайд
Қамшының құрылысы. а-қамшының бүлдіргесі. ә-қамшының сабы. б- қамшының бауыры. в-қамшының алақаны. г- қамшының шашағы. ғ-қамшының өрімі. д-өрімнің түйіні.

10 слайд

11 слайд
. Өрім өруді үйрену жолдары. а-төрт таспа өрімді өру жолдары. б-алты таспалы өрімді өру жолдары .в-алты таспаның өзгешелеу түрі

11 слайд

12 слайд
Теріден жасалған бұйымдар

12 слайд

13 слайд
Атадан қалған ұлттық өнеріміздің сарқылмас қазыналарын жасау істері-қазіргі кезде жеткіншектердің белсенділігін ,олардың өнертапқыштығын арттырумен өндіріс процесін жақсарту , жетілдіру,арзандату мақсатында қолданылатын шаралар жиынтығымен тығыз байланысты.Өндіріс жаңашылдары қазыналарды жасау жұмыстарында тек ғылыми – техникалық және экономикалық талаптарды білу емес сол сияқты білім мен іскерлікті терең игеруінде.Ал оның түпкі негізі мектептен басталуы тиіс. Егеменді елімізді бүкіл әлем мойындаған мына дәуірде, еліміздің келешегі жас жеткіншектерді туған елі мен ұлтын сүйетін,оның салт-дәстүрін құрметтейтін, бабалардан жеткен баға жетпес ғажап өнерімізді жаңғыртып келешекке алып баратын Отанының нағыз патриотымыз. Қазақ халқының өнер саласындағы тәлім-тәрбиесі ,мақал-мәтелдері шеберлікке, ұстамдылыққа, жігерлілікке қолдау беріп әсерін тигізіп отырған.Мысалы: «Бай болмасаң бай болма, өнер-білімге сай бол»,-деген халық нақылы, «Ерінбеген өнер табар,шегіне берген соңына қалар»,-деген даналық сөздері тегін айтылмаса керек. Халқымыздың ұлы ойшылы, дана-ақын Абай атамыз: «Демеңдер өнбес іске жұбаналық, Ақыл тапсақ, мал тапсақ қуаналық. Әуелі өнер ізделік ,қолдан келсе, Ең болмаса еңбекпен мал табалық»,-дегендей қазіргі нарықтық экономикаға байланысты өнімді еңбекті жандандырып,ұлтымыздың баға жетпес қазыналарын жасап,әлем елдеріне,елімізге келген шет елдіктерге көрсетіп,біздің өзіндік өнеріміз бен дәстүр-салтымыздың қалыптасқандығын мақтанышпен айтатын кезіміз келді.Біз осындай өнерді бағалаған елдің ұрпағы екендігімізді мақтан тұтуымыз қажет. • •  •  •  •а

13 слайд