Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Бонусты жинап картаңызға (kaspi Gold, Halyk bank) шығарып аласыз
16 желтоқсан тәуелсізділ латын әліпбиі
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады
16 jeltoqs
16 jeltoqsan Qazaqstan Respỳblıkasynyǹ Tàỳelsizdik kùn
16 jeltoqsan – ata babamyzdyǹ armany oryndalyp, jasampazdyg̀ymyzdy jaǹa beleske kòtergen Tàỳelsizdik kùni. 1991 jylg̀y 16 jeltoqsanda Prezıdent Nursultan Nazarbaev qol qoıg̀an Konstıtỳsyıalyq Zaǹnan bastaỳ alg̀an tàỳelsizdigimizge 27 jyl toldy.
Tarıhqa kòz jiberetin bolsaq, Tàỳelsizdik – 1986 jylg̀y Jeltoqsan oqıg̀asynda alang̀a shyqqan jastardyǹ erik – jigeri, eǹ aldymen barsha qazaqstandyqtardyǹ arman – muratynyǹ saltanat qurỳy. Patsha dàỳiıinde de, Keǹes Odag̀y kezinde de nàỳelsizdikke degen umtylys halyqtyǹ edeỳir bòliginde qalyptasty. Biz birneshe jùz jyl otarshyldyqtan keıin ХХ g̀asyrdyǹ aıg̀ynda qaıta jańg̀yrg̀an memleketpiz. Tàỳelsizdik – bul azap pen tòzimniǹ, halyqtyǹ san g̀asyrlar boıy erkindikti aǹsag̀an shydamynyǹ òtỳi.
Qazaqstannyǹ tàỳelsiz, egemendi el retinde tanylg̀anyna mine jırma jeti jyl tolyp otyr.
Tàỳelsizdik sıaqty ulttyq merekeni bùgingi taǹda qazaq halqy jùregimen sezinỳi kerek. Tàỳelsiz eldiǹ eǹ basty tug̀yry ol qog̀amnyǹ, sol memlekettegi jergilikti ulttyǹ rỳhy, jigeri, qog̀amdyq sanasy. Basty baılyq jaı ulttyq mùdde emes, azamattardyn mùddesi men qajettiligi. Jaǹa àlemdegi jaǹa Qazaqstannyǹ bùgingi qudiretti kùshi el birliginde, ulttar tatỳlyg̀ynda jatyr. Qazaqstan ùshin ХХI g̀asyr tarıhynyǹ parag̀y parasat pen paıymg̀a toly. Bizdiǹ strategıalyq mindetimiz eǹ birinshi nurg̀yndardyǹ òmiriniǹ sapasy men turmystyq deǹgeıin kòterỳ bolyp tabylady. Memleket basshysynyǹ kòregendigi men der kezinde jùzege asyrylg̀an saıası ekonomıkalyq reformalardyǹ arqasynda ekonomıkasyn tùzep, tyg̀yryqtan shyqty. Qazaqstanda shug̀yl betburys 1995 jyldan bastaldy. 2000 jyldyǹ basynda Eỳropa qaỳymdastyg̀y, al 2002 jyly Amerıka tarapynan Qazaqstan naryqtyq ekonomıkasyn qalyptastyryp el retinde tanyldy. Elbasynyǹ jùrgizip jatqan saıasatynyǹ arqasynda Qazaqstandy bùkil àlem tanydy. Qazaqsannyǹ EQYU-g̀a tòrag̀alyq etỳi Qazaq eliniǹ dùnıe júzi qaýymdastyg̀y aldyndyg̀ y bedelin bıiktete tùsti. Eǹ bastysy Memleket basshysy naqtylag̀an “Qazaqstan 2030” strategıasynyǹ maqsattary men mindetteri oıdag̀ydai jùzege asyrylỳda.
Elimizdiǹ negizgi memlekettik maqsaty – Konstıtỳıamyzben bekitilgen: “Qazaqstan òzin demokratıalyq zaıyrly, quqyqtyq jàne àleỳmettik memleket retinde ornyqtyrady: onyǹ eǹ qymbat qazynasy – adam men adamnyǹ òmiri, quqyqtary men bostandyqtary” delingen. Demek , qog̀amda turaqtylyqty tatỳlyqty qalyptastyryp, eldiǹ turmystyq àl aỳqatyn jaqsartỳ basty màsele bolyp tabylady. Biz qazir shyn màninde derbestigimizge daǹg̀yl jol ashyp, azat oılaỳdy qalyptastyrỳ jolyndamyz. Ata Zaǹymyzdyǹ arqasynda elimiz lıberaldy demokratıalyq damỳ jolyna tùsti. Sonymen qatar, ultaralyq kelisim men saıası turaqtylyqqa negizdelgen senimniǹ bıik deǹgeıi saqtalyp otyr.
Tàỳelsizdik – ol ulttyq memlekettik, onyǹ tamyry – jasampazdyq rỳh, urany
– el men halyq. Olaı bolsa, òmirshendik pen kemeldilik aıasynda òmir sùrip, beıbitshilik, tatỳlyq tỳyn bıikke kòtergen Qazaqstan halyqy jaǹa àlemniǹ jaǹalyqtaryna umtyla bermek.
Qazaqstan Respỳblıkasynyǹ Àdilet mınıstrligi tàỳelsizdik tỳyn kòtergen càtten bastap bùgingi kùnge deıin quqyqtyq memleketke jùktelgen mindetti abyroımen atqaryp keledi. Tàỳelsizdik jyldarynda Àdilet mınıstrligi jàne onyǹ organdary tùbegeıli òzgerdi , memlekettik organdar jùıesinde òz ornyn tapty, òziniǹ kòp salaly qyzmetiniǹ arqasynda egemendi memlekettiǹ quqyqtyq saıasatyn jùzege asyrỳda. Àdilet organdary òziniǹ basty mindetin ıỳstısyıa sòziniǹ grek tilinen aỳdarg̀andag̀y ug̀ymyna saı “àdilettilik” qyzmetin jùzege asyrỳda.
Bùgingi taǹda elimizde halyqaralyq standarttarg̀a saı zaǹ bazasy quryldy, àdilet organdarynyǹ òklettigi keǹeıip qulash jaıyp, alg̀a qoıylg̀an mindetterdi atqarỳda.
Qazirgi kezde halyqty quqyqtyq ınstıtỳttar men quqyqtyq kòmekpen qamtỳ, jas urpaq zaǹgerlerimen tolyqtyrỳ àdilet organdaryndamytỳdyǹ negizgi maqsaty bolyp tabylady . Quqyqtyq jùıeni jetildirỳ, halyqqa notarıaldy, zaǹı basqa da qyzmet kòrsetỳ, qazirgi zamang̀u talaptar deǹgeıine saı bag̀yttalg̀an .
Àdilet organdarynyǹ alg̀a qoıg̀an mindetteri sot àdilettigin, zaǹdylyqty qamtamasyz etỳ, zaǹ shyg̀arỳ, quqyqtyq ag̀artỳ tıimdiligyin budan àri kòterỳ, adam quqyg̀yn qorg̀aỳ. Àdilet organdary quqyqtyq memleket qurỳg̀a bag̀yttalg̀an barlyq kùsh - jigerlerin salyp qyzmetin atqarỳda.
Qazaqstan Respỳblıkasy Àdilet mınıstrliginiǹ Normatıvtik quqyqtyq aktilerdi tirkeỳ departamenti jalpyg̀a mindetti maǹyzy bar, azamattardyǹ quqyqtaryna, bostandyqtary men mindetterine qatysty normatıvtik quqyqtyq aktilerdi memleketik tirkeỳ salasynda zaǹı saraptama jasaỳ jolymen memlekettiǹ quqyqtyq damỳyna aıtarlyqtaı ùlesin qosỳda.
Muz jastanyp azattyqtyn jolynda,
Tàỳelsizdik tỳy turdy qolynda.
Soıyp taıaq oınasa da janynda.
Otan ùshin janyn qıdy uldaryǹ,
Az bolg̀an joq azap shekken qyzdaryǹ,
Kùıinishten aỳyrady jùregim,
Estigende jeltoqsannyǹ yzg̀aryn,
Jeltoqsan – aỳ umytylmaısyǹ jùrekte,
Urpaq òser aınalatyn tirekke,
Egemendik tıdi bùgin enshime.
Jeltoqsanym, jetkizdiǹ aq tilekke!
1986 jylg̀y Jeltoqsan oqıg̀asynda erlik kòrsetip, qaza tapqandar Qaırat Rysqulbekov, Làzan Asnova, Sàbıra Muhamedjanova, Erbol Sapataev. Jeltoqsan kòterilisiniǹ arqasynda 1991 jyly elimiz òz aldyna egemendik alyp, tuǹg̀ysh Tàỳelsiz el dùnıege keldi.
Egemendik ıesi men degen sòz.
Kòptegen beri estilmegen eren sòz.
Eki tizgin, bir shylbyryn òzi alg̀an
Kòrkem jigit bolyp òsse kòrgen sòz.
Egemendik el bolỳdyǹ belgisi.
Basqa jurtpen teǹ juldyzy, teǹ kùshi
Egemendik degen sòzden estiler
Ata jurttyǹ arysy men bergisi
1991 jyly jeltoqsannyǹ 1 – de Respỳblıka jurtshylyg̀y tuǹg̀ysh ret Nursyltan Àbishuly Nazarbaeovty Respỳblıkanyǹ Prezıdenti etip sailady.
Syqty tarap oı danadan,
Beri qarady juldyz beti.
Òzi qalap saılap alg̀an,
Shyraq etip òmir nuryn,
Alys jatty aldag̀y jol.
El namysyn, eldiǹ jùgin,
Arqalag̀an ardag̀ym – ol.
Nursyltan Nazarbaev: 1991 jyly
1986 jylg̀y Jeltoqsan oqıg̀alary qazaq jastarynyǹ ulttyq sanasynyǹ qanshalyqty òskenin kòrsetip berdi. Bir g̀asyr boıy halyqty ashsa alaqanynda, jumsa judyryg̀ynda ustag̀an òktemdik ùrdistiǹ aldyndag̀y qorqynysh alg̀ash ret eǹserildi. Jastar aıdaı àlemniǹ aldyndy kez – kelgen ultqa tàn ulttyq namys budan bylaı eshqandaı basa kòkteỳge moıynsynbaıtynyn pash etip berdi. Odan beri talaı jaz ben qys almasty, talaı sỳ aqty, talaı oqıg̀alar tarıh paraqtaryna jazylyp qaldy, biraq Jeltoqsan oqıg̀asynyǹ ulttyq azattyg̀ymyz jolyndag̀y kùreste orny bòlek ekendigin ỳaqyt dàleldeỳde. Endi ХХ g̀asyrdyǹ enshisinde qalg̀an ereỳilge toly eki-ùsh kùnniǹ oqıg̀asy àlem jurtshylyg̀ynyǹ nazary Qazaqstang̀a aỳdarg̀any keshe g̀ana sıaqty .
Ata – babalarymyz azat kùndi tek armandap qana g̀umyr keshken joq, sol joldy jolbarystaı julqysyp, arystandaı arpalysyp kùresip òtti. Urpag̀ynan urpag̀yna qalar amanat arqalatty. Amanaty – ata –babanyǹ qany siǹgen qasıetti topyraqty, ulan- g̀aıyr keǹ òlkemizdi, qazaq jerin qorg̀aỳ, saqtaỳ. Amanaty – ana tikimizdi taza ustaỳ, ana sùtindeı kıe tutỳ, dinimizdi jog̀altpaỳ. Osyg̀an laıyq urpaq òsire
Alg̀an halyqpyz. Og̀an dàlel – eǹ berisi, 1986 jylyg̀y Jeltoqsan oqıg̀asy . Azattyq jolyndag̀y, ulttyq tàỳelsizdik jolyndsg̀y kùresterdiǹ eǹ bir tùıindi tusy, baỳyrqang̀an jas kùshterdiǹ jarg̀a soqqan, assay tolqyny.
Sonymen, òz oıymdy qorytyndylaı kelsem, biz tàỳelsizdikke qol jetkizỳ ùshin qanshama qıynshylyqtardy basymyzdan òtkizdik, endi osy tàỳelsizdigimizdi qadirlep qasterlep, halqymyzdyǹ àl aỳqatyn jaqsartỳg̀a, ekonomıkasyn ary qaraı kòterỳge, memleketimizdiǹ gùldep jaınaỳyna, demokratıalyq jàne quqyqtyq memleket qurỳ jolynda aıanbaı eǹbek etỳimiz qajet.
Daındag̀an: Ùsenova Jıbek Nurhasymqyzy