1. Тоқсандық жиынтық бағалаудың мақсаты

Тоқсандық жиынтық бағалаудың мақсаты білім алушылардың тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.

Жиынтық бағалау күтілетін нәтижелер жетістігін және тоқсанға жоспарланған оқу мақсаттарына жеткендігін тексереді.

2. Тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар

Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған «Физика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.

3. Күтілетін нәтижелер

Білу:

- бастапқы физикалық ұғымдарды;

- практикалық және эксперименттік жұмыстарды орындау барысында қауіпсіздік техникасының ережелерін;

- физикалық шамалардың өлшем бірліктерін;

- механика (кинематика, динамика, сақталу заңдары), астрономия бөлімдеріндегі ұғымдарды, формулаларды, заңдарды және физикалық тұрақты шамаларды;

- физикалық құбылыстарды;

Түсіну:

- шамалардың физикалық мағынасын, механика, астрономияның негізгі терминдері мен заңдарын;

- физикалық құбылыстардың маңыздылығын;

Қолдану:

- процестер мен құбылыстарды сипаттау үшін негізгі физикалық ұғымдар мен терминдерді;

- тәжірибелік-эксперименттік және зерттеу жұмыстарын қауiпсiз жүргізу әдістерін;

- қолданбалы және оқу тапсырмаларын шешу, практикалық және зертханалық жұмыстарды орындау барысында физика заңдары мен формулаларын;

- нәтижелерді ұсынуда графикалық тәсілдерді;

- өлшем бірліктердің Халықаралық жүйесін;

- алынған білімдерін физикалық құбылыстардың жүру жағдайларын және процестерді түсіндіруге;

Талдау:

- эксперимент нәтижесінде алынған деректерді;

- графиктік және кестелік нысанда берілген ақпаратты;

- заттардың қасиетінің сапалық және сандық құрамына және оның құрылымына тәуелділігін;

Жинақтау:

- кесте, сызбанұсқа, хабарлама, баяндама, таныстырылым түрінде көрсету үшін жинақталған және өңделген деректерді, ақпараттарды;

- гипотеза, дәлел және түсініктеме жасауға арналған ғылыми моделдерді және дәлелдемелерді;

- эксперимент және зерттеулер жүргізу жоспарын;

Бағалау:

- жасалған эксперименттің нәтижелерін бағалайды.

4. Ойлау дағдыларының деңгейі

Ойлау дағдыларының деңгейі	Сипаттама	Ұсынылатын тапсырмалар түрлері
Білу және түсіну	Білу: - материялық нүкте, жол, жылдамдық, тығыздық, күш, қысым, жұмыс, қуат, потенциалдық және кинетикалық энергия, күш моменті, геоцентрлік және гелиоцентрлік жүйе ұғымдарын; - физикалық шамалардың өлшем бірліктерін; - жылдамдықты, тығыздықты, күшті, қысымды, жұмыс пен қуатты анықтау формулаларын, Гук, Архимед заңдарын, «Механиканың алтын ережесін» және физикалық тұрақты шаманы(g); Түсіну: - физикалық құбылыстарды; - жылдамдықтың, тығыздықтың, күштің, қысымның, жұмыс пен қуаттың физикалық мағынасын, механика заңдарын; - физикалық құбылыстардың маңыздылығын;	Деңгейді тексеру үшін Көп таңдауы бар тапсырмалар (КТБ) және/немесе Қысқа жауапты (ҚЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады
Қолдану	Қолдану: - процестер мен құбылыстарды сипаттау үшін негізгі физикалық ұғымдар мен терминдерді; - қолданбалы және оқу тапсырмаларын шешу, практикалық және зертханалық жұмыстарды орындау барысында Гук, Архимед заңдарын, «Механиканың алтын ережесін» және «Механика» бөлімінің формулаларын; - нәтижелерді ұсынуда графикалық тәсілдерді; - өлшем бірліктердің Халықаралық жүйесін; - алынған білімдерін физикалық құбылыстардың жүру жағдайларын және процестерді түсіндіруге;	Деңгейді тексеру үшін Қысқа жауапты (ҚЖ) қажет ететін тапсырмаларды және/немесе толық жауапты (ТЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады
Жоғары деңгей дағдылары (талдау, жинақтау, бағалау)	Талдау: - эксперимент нәтижесінде алынған деректерді, - графиктік және кестелік нысанда берілген ақпаратты, - заттардың қасиетінің сапалық және сандық құрамына және оның құрылымына тәуелділігін; Жинақтау: - кесте, сызбанұсқа, хабарлама, баяндама, таныстырылым түрінде көрсету үшін жинақталған және өңделген деректерді, ақпараттарды, - гипотеза, дәлел және түсініктеме жасауға арналған ғылыми модельдерді және дәлелдемелерді, - эксперимент және зерттеулер жүргізу жоспарын; Бағалау: - жасалған эксперименттің нәтижелерін.	Деңгейді тексеру үшін Қысқа жауапты (ҚЖ) қажет ететін тапсырмаларды және/немесе Толық жауапты (ТЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады

5. Тоқсандарға ойлау дағдыларының деңгейіне байланысты тексерілетін мақсаттарды бөлу

Тоқсан	Білу және түсіну	Қолдану	Жоғары деңгей дағдылары
I	50%	30%	20%
II	63%	25%	13%
III	25%	63%	13%
IV	25%	63%	13%
Барлығы	41%	45%	14%

6. Жиынтық бағалауды өткізу ережелері

Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.

Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын нұсқаулық оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.

Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.

Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.

Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.

Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын хабарлап отыру қажет.

Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.

7. Модерация және балл қою

Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.

2-тоқсанның жиынтық бағалау спецификациясы

2-тоқсанның жиынтық бағалауына шолу

Ұзақтығы - 40 минут

Балл саны - 20

Тапсырма түрлері:

КТБ – көп таңдауы бар тапсырмалар;

ҚЖ – Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;

ТЖ – Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Берілген нұсқа көп таңдауы бар тапсырмаларды, қысқа және толық жауапты сұрақтарды қамтитын 8 тапсырмадан тұрады.

Көп таңдауы бар тапсырмаларға оқушылар ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрыс жауабын таңдау арқылы жауап береді.

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға оқушылар есептелген мәні, сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.

Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда оқушыдан максималды балл жинау үшін тапсырманың шешімін табудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі. Оқушының математикалық тәсілдерді таңдай алу және қолдана алу қабілеті бағаланады. Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.

2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

Бөлім	Тексерілетін мақсат	Ойлау дағдыларының деңгейі	Тапсырма саны*	№ тапсырма*	Тапсырма түрі*	Орындау уақыты, мин*	Балл*	Бөлім бойынша балл
Тығыздық	7.2.2.13 - тығыздықтың физикалық мағынасын түсіндіру	Білу және түсіну	2	2	КТБ	3	1	7
	7.2.2.12 - әртүрлі пішіндегі қатты дененің немесе сұйықтың көлемін өлшеу үшін өлшеуіш цилиндрді (мензурка) қолдану 7.2.2.15 - тығыздықтың формуласын есептер шығаруда қолдану	Қолдану Жоғары деңгей дағдылары		6	ТЖ	12	6
Денелердің өзара әрекеттесуі	7.2.2.1 - инерция құбылысын түсіндіру және мысалдар келтіру	Білу және түсіну	6	3	КТБ	2	1	13
				4	ҚЖ	4	2
	7.2.2.10 - масса, салмақ және ауырлық күші ұғымдарын ажырату	Білу және түсіну		1	КТБ	3	1
	7.2.2.4 - серпімділік күшінің серіппенің ұзаруына тәуелділік графигінен қатаңдық коэффициентін анықтау	Қолдану		8	ҚЖ	6	2
	7.2.2.5 - Гук заңының формуласы бойынша серпімділік күшін есептеу	Қолдану		7	ҚЖ	6	5
	7.2.2.6 - тыныштық, домалау және сырғанау үйкелістерін сипаттау	Білу және түсіну		5	ҚЖ	4	2
Барлығы:			8			40	20	20

«Физика» пәнінен 2-тоқсанға арналған

жиынтық бағалаудың тапсырмалары

1. Қай суретте ауырлық күшінің векторы дұрыс кескінделген?

1. 1

2. 2

3. 3

4. 4

[1]

2. Суретте әр түрлі заттардан жасалған көлемдері бірдей үш дене көрсетілген. Олардың тығыздықтары . Ең кіші массаға ие денені табыңыз.

А) 1 дене

В) 2 дене

С) 3 дене

D) Денелердің массалары бірдей

[1]

3. Жүріп келе жатқан адам жолдың ернеуіне сүрінген кезде ...

A) Артқа қарай қозғалады

B) Тыныштықта қалады

C) Алға қарай қозғалады

D) Оңға қарай қозғалады

[1]

4. Күнделікті өмірден инерция құбылысына екі мысал келтіріңіз.

[2]

5. Неліктен жолға мұз қатқан кезде автокөліктің тежелу жолы өте үлкен болады? Жол апатынан қалай құтылуға болады?

[2]

6. Суретте бос мензурка, сұйық құйылған мензурка және мензуркадағы сұйыққа бірдей шарлар салынған сурет көрсетілген.

а) Суретте берілген мәліметтер бойынша сұйықтың тығыздығын анықтаңыз.

[2]

b) Бір шардың көлемін, массасын және шар жасалған материалдың тығыздығын табыңыз.

[4]

7. Суретте серіппенің қатаңдығын анықтау жолы көрсетілген. a) Серіппенің ұзаруын анықтаңыз. [1] b) Жүк салмағын анықтаңыз. [2] c) Серіппе қатаңдығын анықтаңыз. [2]

8. Графикте серпімділік күшінің серіппенің ұзаруына тәуелділігі көрсетілген.

Серіппенің k қатаңдық коэффициентін анықтаңыз. [2]

Жалпы: [20]

Балл қою кестесі

№	Ответ	Балл	Дополнительная информация
1	А	1
2	В	1
3	C	1
4	Көліктің жедел тежелуі кезінде жолаушылардың алға қарай ұмтылуы және т.б. мысалдар	2	Әр мысал үшін 1 балл қойылады
5	Үйкеліс аз болғандықтан Үйкелісті көбейту керек	1 1
6	а) V = 40 см3, m = 40 г ρ = m/V = 1 г/см3	1 1
	b) V = 30 см3, m = 234 г V1 = 6 см3 m1 = 46,8 г ρ = m/V = 7,8 г/см3	1 1 1 1
7	2 см	1
	m = 2 кг Р = mg = 20 Н	1 1
	k = F/Δl k = 20/0,02=1000 Н/м	1 1
8	Графиктен күш пен серіппенің ұзаруының мәндерін алады k = F/Δl = 5 Н/м	1 1
Жалпы балл		20

1. ТОҚСАНДЫҚ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ МАҚСАТЫ

Тоқсандық жиынтық бағалаудың мақсаты білім алушылардың тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.

Жиынтық бағалау күтілетін нәтижелер жетістігін және тоқсанға жоспарланған оқу мақсаттарына жеткендігін тексереді.

2. ТОҚСАНДЫҚ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ МАЗМҰНЫН АНЫҚТАЙТЫН ҚҰЖАТТАР

Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған «Физика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.

3. КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР

Білім алушы:

• қоршаған әлемді тану және ондағы өзінің орнын сезіну үшін ғылыми ұғымдар мен терминдерді, заңдар мен заңдылықтарды пайдалана біледі, табиғаттағы процестердің себепсалдарлық байланыстарын анықтай алады;

• табиғи құбылыстар мен процестердің, заңдар мен заңдылықтардың болмысын және олардың түсініктемелерін ашу үшін тәжірибелік эксперименттік, зерттеушілік жұмыс

жүргізе біледі;

• әлемнің ғылыми көрінісі туралы өз көзқарасын кеңейту үшін, жағдайларды бағалау және белгілі шешім қабылдау үшін жаратылыстану-ғылыми білімнің ақпараттық-ұғымдық аясында түсінігі болады, оларды пайдалана біледі.

4. ОЙЛАУ ДАҒДЫЛАРЫНЫҢ ДЕҢГЕЙІ

Ойлау дағдыларыны ң деңгейі	Сипаттама	Ұсынылатын тапсырмалар түрлері
Білу және түсіну	Білу: бастапқы физикалық ұғымдарды; сәйкес бөлімдердегі ұғымдарды, формулаларды, заңдарды және физикалық тұрақты шамаларды; физикалық шамалардың өлшем бірліктерін; физикалық құбылыстарды; Түсіну: шамалардың физикалық мағынасын, механика, астрономияның негізгі терминдері мен заңдарын; - физикалық құбылыстардың маңыздылығын.	Деңгейді тексеру үшін Көп таңдауы бар тапсырмалар (КТБ) және/немесе Қысқа жауапты (ҚЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады.
Қолдану	Қолдану: процестер мен құбылыстарды сипаттау үшін негізгі физикалық ұғымдар мен терминдерді; - қолданбалы және оқу тапсырмаларын орындау, практикалық және зертханалық жұмыстарды орындау барысында физика заңдары мен формулаларын; нәтижелерді ұсынуда графикалық тәсілдерді;	Деңгейді тексеру үшін Қысқа жауапты (ҚЖ)қажет ететін тапсырмалардыжәне/ немесе толық жауапты (ТЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану
	- өлшем бірліктердің Халықаралық жүйесін; - алынған білімдерін физикалық құбылыстардың жүру жағдайларын және процестерді түсіндіруге;	ұсынылады.
Жоғары деңгей дағдылары (талдау, жинақтау, бағалау)	Талдау: эксперимент нәтижесінде алынған деректерді, - графиктік және кестелік нысанда берілген ақпаратты. Жинақтау: кесте, сызбанұсқа, хабарлама, баяндама, таныстырылым түрінде көрсету үшін жинақталған және өңделген деректерді, ақпараттарды, - гипотеза, дәлел және түсініктеме жасауға арналған ғылыми модельдерді және дәлелдемелерді, эксперимент және зерттеулер жүргізу жоспарын. Бағалау: жасалған эксперименттің нәтижелерін.	Деңгейді тексеру үшін Қысқа жауапты (ҚЖ) қажет ететін тапсырмаларды және/немесе Толық жауапты (ТЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады.

5. ТОҚСАНДАРҒА ОЙЛАУ ДАҒДЫЛАРЫНЫҢ ДЕҢГЕЙІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ТЕКСЕРІЛЕТІН МАҚСАТТАРДЫ БӨЛУ

Тоқс ан	Білу және түсіну	Қолдану	Жоғары деңгей дағдылары
	Ұсынылған	Ұсынылған	Ұсынылған
I	56 %	20 %	24 %
II	32 %	52 %	16 %
III	20 %	60 %	20 %
IV	24 %	56 %	20 %
Барл ығы	33 %	47 %	20 %

6. ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫ ӨТКІЗУ ЕРЕЖЕЛЕРІ

Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.

Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын нұсқаулық оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.

Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.

Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.

Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.

Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.

7. МОДЕРАЦИЯ ЖӘНЕ БАЛЛ ҚОЮ

Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.

2-ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

2-тоқсанның жиынтық бағалауына шолу

Ұзақтығы – 40 минут Балл саны – 25 балл

Тапсырма түрлері:

КТБ – көп таңдауы бар тапсырмалар;

ҚЖ – қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар; ТЖ – толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.

Жиынтық бағалаудың құрылымы Берілген нұсқа көп таңдауы бар тапсырмаларды, қысқа және толық жауапты сұрақтарды қамтитын 10 тапсырмадан тұрады.

Көп таңдауы бар тапсырмаларға білім алушылар ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрыс жауабын таңдау арқылы жауап береді.

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға білім алушылар есептелген мәні, сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.

Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушыдан максималды балл жинау үшін тапсырманың шешімін табудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі. Білім алушының математикалық тәсілдерді таңдай алу және қолдана алу қабілеті бағаланады. Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.

«Физика» пәнінен 2-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары

1. Термодинамиканың бірінші заңының математикалық жазбасын анықтаңыз.

1. ? = ?? + ?

2. ? = −?? − ?

3. ? = ?

4. ? = ??

[1]

2. Суретте стақанға құйылған ыстық шай мен қасық бейнеленген.

1. Термодинамиканың екінші заңы тұрғысынан жоғарыдағы суретті сипаттап жазыңыз. [1]

2. Термодинамиканың екінші заңына бір мысал келтіріп жазыңыз. [1]

3. Суретте іштен жану қозғалтқышының жұмыс істеу моделі көрсетілген.

1. Көрсетілген іштен жану қозғалтқышы отынның жануынан 3000 Дж жылу алады. Газды шығару барысында 2000 Дж жылу шығады. Іштен жану қозғалтқышының пайдалы әсер коэффициенті қандай?

[3]

2. Іштен жану қозғалтқышының қолдану аясына бір мысал келтіріңіз.

[1]

c) Іштен жану қозғалтқыштарының қоршаған ортаның экологиясына әсерін үш мысал арқылы бағалап жазыңыз. [3]

3. Төменде І және ІІ суреттерде денелердің электрленуі көрсетілген. Әрбір электрлеу түрін атап жазып сипаттаңыз.

_І ІІ

[4]

5. Зарядтардың сақталу заңын жазып көрсетіңіз. [1]

6. a) Бірдей металл шарлар, ?₁ = 4 Кл, ?₂ = −8 Кл және ?₃ = −2 Кл зарядтармен зарядталған оларды бір-біріне жақындатып, қайта орнына әкелді. Нәтижесінде әрбір шардың заряды қандай болды?

[1]

b) Әрбір шардағы артық электрондар санын анықтаңыз.

[1]

7. Суретте зарядталған денелер көрсетілген.

_І ІІ

I, II денелердің зарядтарын анықтаңыз [2]

7. Вакуумде әр қайсысының заряды 10 нКл және арақашықтығы 3 см-ге тең болатын екі металл шар орналасқан. Олардың арасындағы әсерлесу күшін анықтаңыз. [2]

7. Егер 2 нКл сынақ зарядқа әсер ететін күш 1 мН болса, онда осы зарядтың электр өрісінің кернеулігін анықтаңыз. [2]

8. Қарапайым жазық конденсатордың құрылысын сипаттап жазыңыз.

[2]

Жалпы балл: 25

2-тоқсан бойынша балл қою кестесі

№	Жауап	Балл	Қосымша ақпарат
1	А	1
2	a) Қаттырақ қызған денеден азырақ қызған денеге жылу беріледі	1
	b) Шәйнектегі қайнаған суды бөлмеге әкелгенде оның температурасының төмендеуі бастапқы температурасына қайтып оралмауы н/е қайтымсыз процесске мысал	1
3	a) Тоңазытқышқа берілген жылу мөлшері 1000 Дж ?1 − ?2 ŋ = ?1 67%	1 1 1
	b) Автокөлік	1
	c) СО2, NО2 және т.б газдар шығады Көптеп шығарылған газ ғаламдық жылынуға әкеліп соғады Адам денсаулығына зиянды	1 1 1
4	a) Индукциялық Зарядталған таяқты жақындату/ жақындаған беттері әр аттас зарядталады	1 1
	b) Үйкеліс Шармен матаны үйкеген кезде/ әр аттас зарядталады	1 1
5	?1 + ?2 + ⋯ + ?? = ?????	1
6	а) -2 Кл; -2 Кл; -2 Кл	1
	b) 1,25 ∙ 1019 электрон	1
7	І. Аттас ІІ. Әраттас	1 1
8	? = ? |?1?||2?2| 10-3 Н
9	? = ?? 5 ∙ 105 Н/Кл	1 1
10	Диэлектриктердiң жұқа қабатымен бөлiнген модульдары бойынша тең әр аттас зарядталған екi өткiзгiштен тұратын жүйесiн айтады. ??0? ? = ?	1 1
Жалпы балл:		25

1. Тоқсандық жиынтық бағалаудың мақсаты

Тоқсандық жиынтық бағалаудың мақсаты білім алушылардың тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.

Жиынтық бағалау күтілетін нәтижелер жетістігін және тоқсанға жоспарланған оқу мақсаттарына жеткендігін тексереді.

2. Тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар

Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған «Физика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.

3. Күтілетін нәтижелер

Білу:

• механика (кинематика, динамика, сақталу заңдары, тербелістер мен толқындар); электр және магнетизм (электромагниттік толқындар және тербеліс), кванттық физика элементтері (атом мен атом ядросының құрылысы, радиоактивтілік, элементар бөлшектер), астрономия негіздері (астрофизика элементтері) бөлімдерінің физикалық шамалары мен ұғымдарын;

• бастапқы физикалық ұғымдарды;

• практикалық және эксперименттік жұмыстарды орындау барысында қауіпсіздік техникасының ережелерін;

• физикалық шамалардың өлшем бірліктерін;

• механика, электр және магнетизм, кванттық физика элементтері, астрономия бөлімдеріндегі ұғымдарды, формулаларды, заңдарды және физикалық тұрақты шамаларды;

• физикалық құбылыстарды;

Түсіну:

• шамалардың физикалық мағынасын, механика, электр және магнетизм, кванттық физика элементтері, астрономияның негізгі терминдері мен заңдарын;

• физикалық құбылыстардың маңыздылығын;

Қолдану:

• процестер мен құбылыстарды сипаттау үшін негізгі физикалық ұғымдар мен терминдерді;

• тәжірибелік-эксперименттік және зерттеу жұмыстарын қауiпсiз жүргізу әдістерін;

• қолданбалы және оқу тапсырмаларын шешу, практикалық және зертханалық жұмыстарды орындау барысында физика заңдары мен формулаларын;

• нәтижелерді ұсынуда графикалық тәсілдерді;

• өлшем бірліктердің Халықаралық жүйесін;

• алынған білімдерін физикалық құбылыстардың жүру жағдайларын және процестерді түсіндіруге;

Талдау:

• эксперимент нәтижесінде алынған деректерді;

• графиктік және кестелік нысанда берілген ақпаратты;

• заттардың қасиетінің сапалық және сандық құрамына және оның құрылымына тәуелділігін;

Жинақтау:

• кесте, сызбанұсқа, хабарлама, баяндама, таныстырылым түрінде көрсету үшін жинақталған және өңделген деректерді, ақпараттарды;

• гипотеза, дәлел және түсініктеме жасауға арналған ғылыми моделдерді және дәлелдемелерді;

• эксперимент және зерттеулер жүргізу жоспарын;

Бағалау:

• жасалған эксперименттің нәтижелерін бағалайды.

4. Ойлау дағдыларының деңгейі

Ойлау дағдыларыны ң деңгейі	Сипаттама	Ұсынылатын тапсырмалар түрлері
Білу және түсіну	Білу: бастапқы физикалық ұғымдарды; сәйкес бөлімдердегі ұғымдарды, формулаларды, заңдарды және физикалық тұрақты шамаларды; - физикалық шамалардың өлшем бірліктерін; - физикалық құбылыстарды. Түсіну: шамалардың физикалық мағынасын, сәйкес бөлімдердің негізгі терминдері мен заңдарын; - физикалық құбылыстардың маңыздылығын.	Деңгейді тексеру үшін Көп таңдауы бар тапсырмалар (КТБ) және/немесе Қысқа жауапты (ҚЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады.
Қолдану	Қолдану: процестер мен құбылыстарды сипаттау үшін негізгі физикалық ұғымдар мен терминдерді; қолданбалы және оқу тапсырмаларын орындау, практикалық және зертханалық жұмыстарды орындау барысында физика заңдары мен формулаларын; нәтижелерді ұсынуда графикалық тәсілдерді; өлшем бірліктердің Халықаралық жүйесін; - алынған білімдерін физикалық құбылыстардың жүру жағдайларын және процестерді түсіндіруге.	Деңгейді тексеру үшін Қысқа жауапты (ҚЖ)қажет ететін тапсырмалардыжәне/ немесе толық жауапты (ТЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады.
Жоғары деңгей дағдылары (талдау, жинақтау, бағалау)	Талдау: эксперимент нәтижесінде алынған деректерді, - графиктік және кестелік нысанда берілген ақпаратты. Жинақтау: кесте, сызбанұсқа, хабарлама, баяндама, таныстырылым түрінде көрсету үшін жинақталған және өңделген деректерді, ақпараттарды; гипотеза, дәлел және түсініктеме жасауға арналған ғылыми модельдерді және дәлелдемелерді; эксперимент және зерттеулер жүргізу жоспарын. Бағалау: жасалған эксперименттің нәтижелерін.	Деңгейді тексеру үшін Қысқа жауапты (ҚЖ) қажет ететін тапсырмаларды және/немесе Толық жауапты (ТЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады.

5. Тоқсандарға ойлау дағдыларының деңгейіне байланысты тексерілетін мақсаттарды бөлу

Тоқсан	Білу және түсіну	Қолдану	Жоғары деңгей дағдылары
I	12,5 %	75 %	12,5 %
II	28,5 %	57 %	14,5 %
III	45 %	45 %	10 %
IV	25 %	62 %	13 %
Барлығы	27,75 %	59,75 %	12,5 %

6. Жиынтық бағалауды өткізу ережелері

Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.

Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын нұсқаулық оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.

Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.

Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына сызып қою ұсынылады.

Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.

Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.

7. Модерация және балл қою

Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.

2 -ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

2-тоқсанның жиынтық бағалауына шолу

Ұзақтығы – 40 минут Балл саны – 30 балл

Тапсырма түрлері:

КТБ – көп таңдауы бар тапсырмалар;

ҚЖ – қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;

ТЖ – толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Берілген нұсқа көп таңдауы бар тапсырмаларды, қысқа және толық жауапты сұрақтарды қамтитын 10 тапсырмадан тұрады.

Көп таңдауы бар тапсырмаларға білім алушылар ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрыс жауабын таңдау арқылы жауап береді.

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға білім алушылар есептелген мәні, сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.

Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушыдан максималды балл жинау үшін тапсырманың шешімін табудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі. Білім алушының математикалық тәсілдерді таңдай алу және қолдана алу қабілеті бағаланады. Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.

«Физика» пәнінен 2-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары

1. Бүкіләлемдік тартылыс күші әрекетінен дененің дөңгелек орбита бойымен қозғалысы жүзеге асатын жылдамдық – ...

   1. бірінші ғарыштық жылдамдық

   2. екінші ғарыштық жылдамдық

   3. үшінші ғарыштық жылдамдық

   4. төртінші ғарыштық жылдамдық

[1]

2. Деформациялау түрлерінің дұрыс нұсқасын көрсетіңіз.

   1. бұрау, қию, созу, сығу, ығысу

   2. иілу, созу, сығу, ығысу, бұрау

   3. иілу, қағу, сызу, созу, бұрау

   4. созу, сығу, жырту, ығысу, иілу

[1]

3. Ньютонның бірінші заңын тұжырымдап жазыңыз. [1]

4. Суретте қол шананы сүйреп бара жатқан адам бейнеленген.

1. Шанаға әсер етіп тұрған күштерді суретте бейнелеңіз. [1]

2. Шананың қозғалыс үдеуі 1,5 м/с². Шана мен баланың жалпы массасы 38 кг.

(і) Күш, масса және үдеуді байланыстыратын теңдеуді жазыңыз. [1]

(іі) Шанаға әсер ететін күшті анықтаңыз. [1]

(ііі) Неліктен шанаға әсер ететін күштен адамның тарту күші үлкенірек болуы қажет екендігін сипаттап жазыңыз.

[1]

5. Радиустары бірдей қорғасыннан және болаттан жасалған шарлар соқтығысып, қарама- қарсы жаққа үдеу ала қозғалады. Қорғасын тығыздығы болат тығыздығынан 1,4 есе көп.

Шарлардың соқтығысқаннан кейінгі алатын үдеу модульдерінің қатынасын анықтаңыз.

[4]

6. Күнді айнала қозғалған Жердің айналу периоды Т-ға тең. Қисықсызықты қозғалыс заңдылықтарын пайдаланып, Күннің М массасы төмендегі формуламен берілетінін дәлелдеңіз.

Мұндағы R – Күнді айнала қозғалған Жер орбитасының радиусы, G – гравитациялық тұрақты.

[5]

7. (a) Массасы 1,4 ∙ 10⁴кг спутник, Жердің центрінен 6800 км қашықтықтағы орбитада орналасқан. (Жердің массасы 6 ∙ 10²⁴ кг, ? = 6,67 ∙ 10⁻¹¹ Н м² кг^-2). Спутник пен Жер арасындағы тартылыс күшін есептеңіз.

[2]

(b) Спутниктің бірінші ғарыштық жылдамдығын, алатын үдеуін және айналу периодын анықтаңыз.

[6]

8. Белгілі бір планетада ауырлық күшінің массаға тәуелділігін зерттей отырып, мынадай мәндер алған:

m/кг	0,5	1,0	1,5	2,0	2,5
F/Н	1,8	3,8	5,3	7,7	8,8

(а) алынған нәтижелерден күштің F (Оу осі бойынша) массаға m (Ох осі бойынша) тәуелділік графигін салыңыз. [3]

(b) сызған графикті пайдалана отырып, гравитациялық өріс кернеулігін анықтаңыз. [1]

9. Ньютонның тартылыс заңының тұжырымдамасын жазыңыз. [1]

10. Геостационарлық орбита дегеніміз не және ол не үшін қажет екендігін сипаттаңыз. [1]

Жалпы балл: 30

Балл қою кестесі

№	Жауабы		Бал л	Қосымша ақпарат
1	A		1
2	B		1
3	Кез-келген дене өзінің тыныштық күйін немесе бірқалыпты және түзу сызықты қозғалысын басқа денелер әсер еткенге дейін сақтайды		1
4	(a)		1	Ауырлық, үйкеліс, тарту және реакция күштерін дұрыс көрсетсе, 1 балл беріледі
	(b)	(i)	1
		(іi) 57 H	1
		(iіі) Егер тарту күші ауырлық күшінен артық болмаса, дене орнынан қозғалмайды.	1
5	және		1
			1
	( ) ( )		1
			1	Болаттан жасалған шардың үдеуі қорғасыннан жасалған шардың үдеуінен 1,4 есе көп
6			1
			1
			1
			1
			1

7	(a)		1
		1,2 ∙ 105 H	1
	(b)		1
		7,7 км/с	1
			1
		8,7 м/с2	1
			1
		5546 с	1
8	(а)		1	График тұрғызу барысында маштаб дұрыс алынған, остердің белгіленуі дұрыс және өлшем бірліктері дұрыс көрсетілген
			1	Координаталық нүктелерді дұрыс анықтап, остерге белгіленген
			1	Түзуді дұрыс сызған
	(b)	3,52 Н – 3,70 Н/кг шамамен осы интервалда болуы қажет.	1
9	Ньютонның тартылыс заңы – кез-келген материялық бөлшектер арасындағы тартылыс күшінің шамасын анықтайтын заң немесе екі дененің бір-біріне тартылатын күші осы денелердің массаларына тура пропорционал, ал олардың арақашықтығының квадратына кері пропорционал.		1
10	Геостационарлық орбитада орналасқан нысандар жердің өзінің осінен айналу жылдамдығына тең бұрыштық жылдамдықпен қозғалады. Сол себепті жасанды серіктер жермен салыстырғанда қозғалмағандай көрінеді. Геостационарлық орбита геосинхронды орбитаның бір түрі болып табылады және жасанды серіктер орнату үшін қолданылады.		1
Жалпы балл:			30

Тоқсандық жиынтық бағалаудың мақсаты

Тоқсандық жиынтық бағалаудың мақсаты білім алушылардың тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.

Жиынтық бағалау күтілетін нәтижелер жетістігін және тоқсанға жоспарланған оқу мақсаттарына жеткендігін тексереді.

Тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11сыныптары үшін «Физика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.

3. Күтілетін нәтижелер

Білім алушы:

Білу:

• механиканың, молекулалық физика мен термодинамиканың, электромагнетизмнің физикалық шамалары мен ұғымдарын;

• бастапқы физикалық ұғымдарды;

• практикалық және эксперименттік жұмыстарды орындау барысында қауіпсіздік техникасының ережелерін;

• физикалық шамалардың өлшем бірліктерін;

• механика, молекулалық физика мен термодинамика, электромагнетизм бөлімдеріндегі ұғымдарды, формулаларды, заңдарды және физикалық тұрақты шамаларды;

• физикалық құбылыстарды;

Түсіну:

• шамалардың физикалық мағынасын, механиканың, молекулалық физика мен термодинамиканың, электромагнетизмнің негізгі терминдері мен заңдарын;

• физикалық құбылыстардың маңыздылығын;

Қолдану:

• процестер мен құбылыстарды сипаттау үшін негізгі физикалық ұғымдар мен терминдерді;

• тәжірибелік-эксперименттік және зерттеу жұмыстарын қауiпсiз жүргізу әдістерін;

• қолданбалы және оқу тапсырмаларын шешу, практикалық және зертханалық жұмыстарды орындау барысында физика заңдары мен формулаларын;

• нәтижелерді ұсынуда графикалық тәсілдерді;

• өлшем бірліктердің Халықаралық жүйесін;

• алынған білімдерін физикалық құбылыстардың жүру жағдайларын және процестерді түсіндіруге;

Талдау:

• эксперимент нәтижесінде алынған деректерді;

• графиктік және кестелік нысанда берілген ақпаратты;

• заттардың қасиетінің сапалық және сандық құрамына және оның құрылымына тәуелділігін;

Жинақтау:

• кесте, сызбанұсқа, хабарлама, баяндама, таныстырылым түрінде көрсету үшін жинақталған және өңделген деректерді, ақпараттарды;

• гипотеза, дәлел және түсініктеме жасауға арналған ғылыми моделдерді және дәлелдемелерді;

• эксперимент және зерттеулер жүргізу жоспарын;

Бағалау:

• жасалған эксперименттің нәтижелерін бағалайды.

4.Ойлау дағдыларының деңгейі

Ойлау дағдыларының деңгейі	Сипаттама	Ұсынылатын тапсырмалар түрлері
Білу және түсіну	Білу: сәйкес бөлімдердегі ұғымдарды, формулаларды, заңдарды және физикалық тұрақты шамаларды; физикалық шамалардың өлшем бірліктерін; - физикалық құбылыстарды; Түсіну: шамалардың физикалық мағынасын, механиканың, молекулалық физика мен термодинамиканың, электромагнетизмнің негізгі терминдері мен заңдарын; физикалық құбылыстардың маңыздылығын.	Деңгейді тексеру үшін Көп таңдауы бар тапсырмалар (КТБ) және/немесе Қысқа жауапты (ҚЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады
Қолдану	Қолдану: процестер мен құбылыстарды сипаттау үшін негізгі физикалық ұғымдар мен терминдерді; қолданбалы және оқу тапсырмаларын орындау, практикалық және зертханалық жұмыстарды орындау барысында физика заңдары мен формулаларын; нәтижелерді ұсынуда графикалық тәсілдерді; өлшем бірліктердің Халықаралық жүйесін; - алынған білімдерін физикалық құбылыстардың жүру жағдайларын және процестерді түсіндіруге;	Деңгейді тексеру үшін Қысқа жауапты (ҚЖ)қажет ететін тапсырмалардыжән е/немесе толық жауапты (ТЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады
Жоғары деңгей дағдылары (талдау, жинақтау, бағалау)	Талдау: эксперимент нәтижесінде алынған деректерді, - графиктік және кестелік нысанда берілген ақпаратты. Жинақтау: кесте, сызбанұсқа, хабарлама, баяндама, таныстырылым түрінде көрсету үшін жинақталған және өңделген деректерді, ақпараттарды, гипотеза, дәлел және түсініктеме жасауға арналған ғылыми модельдерді және дәлелдемелерді, эксперимент және зерттеулер жүргізу жоспарын. Бағалау: жасалған эксперименттің нәтижелерін.	Деңгейді тексеру үшін Қысқа жауапты (ҚЖ) қажет ететін тапсырмаларды және/немесе Толық жауапты (ТЖ) қажет ететін тапсырмаларды пайдалану ұсынылады

5.Тоқсандарға ойлау дағдыларының деңгейіне байланысты тексерілетін мақсаттарды бөлу

Тоқсан	Білу және түсіну %	Қолдану %	Жоғары деңгей дағдылары %
I	0%	87%	13%
II	0%	100%	0%
III	0%	100%	0%
IV	0%	78%	22,2%
Барлығы	0%	91%	9%

6.Жиынтық бағалауды өткізу ережелері

Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.

Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын нұсқаулық оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.

Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.

Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.

Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.

Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.

7.Модерация және балл қою

Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.

ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

2 - тоқсанның жиынтық бағалауына шолу

Ұзақтығы – 40 минут

Балл саны – 30 балл

Тапсырма түрлері:

КТБ– көп таңдауы бар тапсырмалар;

ҚЖ–қысқажауапты қажет ететін тапсырмалар;

ТЖ– толықжауапты қажет ететін тапсырмалар.

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Берілген нұсқа көп таңдауы бар тапсырмаларды, қысқа және толық жауапты сұрақтарды қамтитын 12 тапсырмадан тұрады.

Көп таңдауы бар тапсырмаларға білім алушылар ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрыс жауабын таңдау арқылы жауап береді.

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға білім алушылар есептелген мәні, сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.

Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушыдан максималды балл жинау үшін тапсырманың шешімін табудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі. Білім алушының математикалық тәсілдерді таңдай алу және қолдана алу қабілеті бағаланады. Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.

«Физика» пәнінен 2-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары

1. Жабық ыдыста тұрған газ суиды. Осы кезде газдың қысымы мен газ молекулаларының орташа кинетикалық энергиясы қалай өзгереді?

(a)

	Газ қысымы	Газ молекулаларының кинетикалық энергиясы
A	кемиді	кемиді
B	кемиді	артады
C	артады	кемиді
D	артады	артады

[1]

(b) (а)-бөліміндегі жауабыңызды түсіндіріңіз. [2]

2. Термодинамиканың бірінші заңының өрнегі былай жазылады:

∆?=?+? ,

мұндағы, ΔU - жүйенің ішкі энергиясының өзгерісі

Q – жүйеге берілген жылу мөлшері

A – газбен жасалған жұмысы

Кестені әр берілген процес үшін толтырыңыз. « + » шаманың артуы жағдайында, « - » шаманың кемуі жағдайы үшін, ал « 0 » белгісін шама өзгермейтін жағдай үшін жазыңыз.

	U	Q	A
Газ тұрақты температурада сығылады
Газ адиабаталық ұлғаяды
Қатты зат ұлғаюсыз қыздырылады

[3]

3. Суретте идеал газ күйінің өзгеру циклі берілген.

Изотермиялық сығылуға сәйкес келетін бөлік:

1. АВ

2. DA

3. CD

4. BC [1]

4. Температурасы Т = 296 К, массасы 10 г газдың орташа квадраттық жылдамдығы υ = 480 м/с.

   1. Газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығының температурамен байланысын көрсететін формуланы жазыңыз. [1]

   2. Осы газдағы молекула санын есептеңіз. k = 1,38∙10^-23 Дж/К

[2]

5. Гелиймен толтырылған ауа шарын Жер бетінен жоғарыда орналасқан биік нысанаға өлшеуіш құралдарды шығару үшін қолданады.

Жер бетінде шардағы гелий қысымы 1,0∙ 10⁵ Па, ал көлемі 9,6 м³ тең. Ауа шары босатылған соң, жоғары қарай тез көтеріледі де оның көлемі ұлғаяды. Газ температурасын өзгеріссіз қалады деп есептеуге болады.

1. Молекулалық теория негізінде шардағы гелий қысымының өзгеру себебі туралы тұжырымдама жасап, түсіндіріңіз.

[1] (b) Шар көлемі 12 м³ болған кездегі гелий қысымы неге тең? [1]

6. Тұрақты массадағы А газдың 2,4 ∙10⁵ Па қысымдағы көлемі 5,0∙10⁻⁴ м³. Газды тұрақты қысымда қыздырғанда көлемі 14,5∙10⁻⁴ м³болып өзгереді.

   1. Газдың жасаған жұмысын есептеңіз. [1]

   2. Қыздыру кезінде А газына берілген жылу мөлшері 569 Дж. Осы газдың ішкі энергиясының өзгерісін анықтаңыз. [1]

7. Жұмыстық дене қыздырғыштан алған әрбір килоджоуль энергияның арқасында 300 Дж жұмыс атқарады.

   1. Жылу машинасының ПӘК-ін есептеңіз. [1]

   2. Суытқыштың температурасы 290 К. Қыздырғыштың температурасын есептеңіз. [1]

8. Формуласы (?₃?₆?)_? болатын органикалық қосылыс буының массасы 716 мг, температурасы 200℃, қысымы 10⁵ Па болғанда 242,6 см³ көлемді алады. n санын табыңыз.

(Ar(C)=12, Ar(O)=16, Ar(H)=1) [3]

9. Идеал жылу машинасындағы тұрақты массадағы газ қысымы мен көлемі температурамен байланысты өзгереді. Ол цикл диаграммасы төменде 9- суретте көрсетілген.

1. Графикте берілген мәліметті пайдаланып, бір цикл кезінде газ атқарған жұмыстың мәнін анықтаңыз. [1]

2. Бір цикл кезінде салқындатқышқа берілген энергия 1,8∙10⁶ Дж. Қозғалтқыштың ПӘК-ін есептеңіз. [2]

10. (a) Температурасы 20⁰С идеал газ молекулаларының орташа кинетикалық энергиясын есептеңіз. [1]

(b) Бірдей температурадағы әртүрлі газдардың молекулаларының орташа квадраттық жылдамдықтары әртүрлі болады. Бұл қалайша мүмкін болатынын түсіндіріңіз. [1]

11. Аргон ( газын идеал деп санауға болады. Массасы 3,2 г аргонның 37 ℃ болған кездегі көлемі 210 см³.

    1. Аргонның осы массасы үшін зат мөлшерін есептеңіз. [1]

    2. Аргонның қысымын есептеңіз. [1]

12. Ұзындығы 0,24 м, көлденең қимасының ауданы 7,9∙10⁻⁷м² оптикалық шыныны үзілу шегіне жеткенге дейін күш түсіріп сынайды. Оның ұзаруының түсірілген күшке тәуелділігі 12-суретте берілген.

12-суретті пайдаланып оптикалық шыны үшін мына шамаларды анықтаңыз (есептеулерді көрсетіңіз):

1. шектік механикалық кернеу

[2]

2. Юнг модулі

[2]

Жалпы балл: 30

Балл қою кестесі

№	Жауап		Балл	Қосымша ақпарат
1	(a) A		1
	(b) Температура төмендеген кезде, газ молекулаларының қозғалыс жылдамдығы кемиді, нәтижесінде молекулалардың ыдыс қабырғасына соқтығысуы азаяды, бұл қысымның кемуіне әкеледі.		1
	Молекулалардың орташа кинетикалық энергиясы температураға тура пропорционал		1
2	U Q A Газ тұрақты температурада сығылады 0 - + Газ адиабаталық ұлғаяды - 0 - Қатты зат ұлғаюсыз қыздырылады + + 0		1 1 1
3	В		1
4			1
			1
	N =		1
5	(a) Қысым азаяды, cебебі, атмосфераның жоғарғы қабаттарында Жер бетіне қарағанда ауаның тығыздығы азаяды, нәтижесінде сыртқы қысым нәтижесінде шардағы қысым да азаяды. Қысым азайғандықтан, шар көлемі артады.		1
	(b)	?1?1 =?2?2 ?1?1 1,0∙105Па ∙9,6м3 ,8∙105Па ?2 = = 3 =0 ?2 12 м	1
6	(a)	?=?∙(?2− ?1)=228 Дж	1
	(b)	∆?=?−?=569 Дж−228 Дж=341 Дж	1
7	(a)		1
			1
8	;		1
	= 116 г/моль (12*3+1*6+16)*n=116 г/моль; n=2		1 1

9	(a) Цикл кезіндегі жұмыс графикпен шектелген фигура ішінің ауданымен анықталады: ?=(3,0−1,0)∙105Па∙(10,0−2,0)м3 =1,6 МДж		1
	;		1
			1
10			1
	формуласы бойынша орташа квадраттық жылдамдық тек температураға емес, молекула массасына да тәуелді. Түрлі газдар атомдарының массалары да түрлі		1
11	(a)		1
	(b)		1
12	(a)	Графиктен максимал күш мәнін дұрыс алады	1
			1
	(b)	? ?= ?	1
			1
Жалпы балл			30