Абайдың _Толық адам_ ілімі.docx

Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

Абайдың “Толық адам ілімі”

Мақсаттары

Оқушыларға ұлы Абайдың «Толық адам ілімі» жөнінде кеңінен түсінік бере отырып ойлау қабілеттерін дамыту, адамгершілікке инабаттты болуға, еңбексүйгіштікке баулу арқылы ақыл тәрбие беру.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушылардың әрекеті

Ресурстар

Сабақтың басы

(Ұ). Ұйымдастыру кезеңі:

Ұйымдастыру кезеңі

Психологиялық ахуал

Бір түрлі фигур алғандарды

1-топқа «Достар», ал екіншісін таңдағандарды 2-топқа «Құрдастар» тобына бөлемін.

Оқушылар мұғаліммен амандасады,түгенделеді.

Психологиялық ахуал

Оқушылар

дың пікірі тыңдалады

«Миға шабуыл» әдісі

Қане, балалар ең алдымен ұлы Абай Құнанбайұлының қай кезде өмірге келгенін, оның қысқаша өмірбаянын кім біледі екен?

Абай Құнанбайұлы қай жылы дүниеден өтті ?

Кейінгі кезде кейбір ғалымдар Абайдың «толық адам» іліміне ерекше көңіл бөле бастады. Баспасөз беттерінде бұл туралы түрлі ойлар айтылып жүр. Мысалы, абайтанушы Мекемтас Мырзахметов «Бүкіл оқу орындарындағы тәлім-тәрбие беретін оқулықтар Абайдың «Толық адам» ілімі негізінде қайта жазылуы тиісті. Бұл рухани қажеттілік» – дейді. (г. Қазақ әдебиеті. 4.08.2017 ж.) Жақсы айтылған. Бірақ бұл айтылғанды дұрыс қабылдап, дұрыс іске асыру үшін әуелі бұл мәселенің мән-мәнісін түсініп, анығына барып алу керек. Абай ілімі бойынша, әуелі «жарым адамнан» «адам» сатысына көтеріліп, сонан кейін ғана «Толық адам» сатысына жетуге болады. Бұл саты – көпшілік қауым көтеріле алмайтын, тек қана ұмтылатын меже, рухани жаңғырудың нысанасы ғана. Ерекше қасиеті бар адамдар ғана көтерілетін өте жоғары деңгей

Сынып жетекшісі Абай Құнанбайұлының қандай өлеңдері білеміз

Абай Құнанбайұлының жылдың төрт мезгіліне арнаған қандай өлеңдерін білеміз, әуені мен айтылатын қандай өлеңдері бар.

« Қыс туралы өлеңі»

Ақ киімді денелі ақ сақалды,

Соқыр мылқау танымас тірі жанды

Үсті-басы ақ қырау, түсі суық

Басқан жері сықырлап келіп қалды

Ән айтады. «Желсіз түнде жарық ай»

Абай Құнанбайұлы 1845 жылы 10 тамызда Семей өңірі, Шыңғыстау баурайы, Қасқабұлақ бойында дүниеге келген.

1904 жылы жазда дүниеден өткен (60 жасқа қараған шағында)

Оқушылар : «Желсіз түнде жарық ай», «Қыс», «Жаз», «Жазғытұры», «Айттым сәлем Қаламқас», «Сегіз аяқ», «Жігіттер», «Ойын арзан, күлкі қымбат», «Жасымда ғылым бар деп ескермедім», «Ғылым таппай мақтанба».

презентация

Сабақтың ортасы

Сынып жетекшісі: Балалар, осы соңғы «Ғылым таппай мақтанба»өлеңін мәнерлеп кім айтады.

Сынып жетекшісі: Ой рахмет, енді осы өлеңдегі бес асыл қасиетті атайық

Бес асыл қасиет: 1.Талап

2.Еңбек

3.Терең-ой

4.Қанағат

5.Рақым

Ең алдымен талап туралы сендерге айтып өтейін.

Адам өмірде өз орнын табуда талапты,

Адам қабілетті, еңбекқор болуы қажет және жігерлі талмас талабы арқылы көздеген мақсатына жете алады.

Талап туралы білетін мақалдар айтайық.

Сынып жетекшісі Екінші асыл қасиет еңбек

Адам ерінбей еңбек ету арқылы қуанышқа, шаттыққа бөленеді. Өмірде еңбекті бағалай білген адам құрметке бөленеді.

Еңбек туралы білетіндеріңді тыңдасақ.

Ғылым таппай мақтанба»

Ғылым таппай мақтанба

Орын таппай баптанба

Құмарланып шаттанба

Ойнап босқа күлуге

Бес нәрседен қашық бол

Бес нәрсеге асық бол,

Адам болам десеңіз, Тілеуің, өмір алдында

Оған қайғы жесеңіз

Өсек, өтірі, мақтаншақ Еріншек, бекер мал шашпақ

Бес дұшпаның білсеңіз

Талап, еңбек терең ой

Қанағат, рақым, ойлап қой

Бес асыл іс көнсеңіз

1.Талап-талмас қанат

2.Таудай болса талабың,

Бағың болып жанамын.

3. Талапты елге нұр жауар,

Талапсыз неме құр қалар

: Жас дәуірдің түлегіміз

Еңбектің наны тәтті

Жалқаудың жаны тәтті

2.Еңбек етсең ерінбей

Тояды қарның тіленбей

Еңбек-қуаныш, жалқаулық-айырылмас

Интербелсенді тақта/ компьютер

Үшінші асыл қасиет-терең ой.

Адам ойлылығы іс-әрекетінен, ақылынан көруге болады. Әр ісін ойлап, ақылмен істеген адам өз мақсатына жетеді. Өз ортасына сыйлы болады.

Қыран қанат құстаймын

Талабыңды ұштаймын

Зерделіге достаймын

Дарындыны қостаймын

Терең ой-асыл қасиет

Бой жетпеген жерге ой жетеді.

Мұғалім: Төртінші Қанағат-асыл қасиет

Төзімділікке үйрену, барға қанағат ету, қиындықты жеңе білу, ұқыпты, тиянақты, адам өмірде өз орнын табуға көмектеседі.

Не берсең соны аларсың,

Не ексең соны орарсың.

Қанағат қарын тойғызар

Қанағатсыз жалғыз атын сойғызар

«Дос туралы жыр»

Мұғалім: Бесінші асыл қасиетіміз-рақым

Басқа адамның кемшілігін, қателігін кешіру және өз қатесін түсініп, мойындап кешірім сұрау-адам бойындағы жақсы қасиет.

: Ашу-дұшпан, ақыл дос

Ақылыңа ақыл қос

: Кешірімділік анадан

Кішіпейілдік данадан

Мұғалім: Оқушылар бүгін біз ұлы Абайдың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңіндегі бес асыл қасиетке тоқталдық. Ал балалар талапты, кешірімді болыңдар.

Мұғалім: Осымен бүгінгі тәрбие сағатымыз аяқталды.

Сабақтың соңы

Ой толғаныс.

Рефлексия

7 мин.

«Толық адам» сатысын Абай отыз сегiзiншi қара сөзiнде: «Бұл айтылмыш үш қасиеттiң иелерiнiң алды – пайғамбарлар, онан соң – әулиелер, онан соң хакiмдер, ең ақыры – кәмiл мұсылмандар» деп төртке бөлед