Абыралы көтерлісі

SHAKARIM UNVERSITY

« АБЫРАЛЫ КӨТЕРІЛСІ »(179 адам атылды,183 адам-10 жылға сотталды,
1500 адам соғыс кезінде жазалы батальонда
соғысты
14 мың адам басқа ресбупликаға бас сауғалады

Журналистік зерттеу — бұл қоғамдық
проблемалар, жемқорлық, заңды бұзу, қызметтік
жағдайды асыра пайдалану немесе қандай да бір
себептермен құпияда ұсталған ақпарат
жарияланатын материал.
Журналист белгілі бір жоспарды ұстанып жұмыс
істегенде ғана журналистік зерттеуді сәтті жүргізе
алады. Яғни журналистік зерттеуге кіріспес бұрын
оны жүргізудің нақты жоспары болуы тиіс.
Журналистік зерттеуді жүргізу үшін тақырып
таңдау өте маңызды. Журналист қай жерде
заңның бұзылғанын, қай жерде биліктің асыра
пайдаланылғанын білуі қажет.

Журналист кез келген салада журналистік зерттеу жүргізе алады, бірақ
ол зерттеу нысаны міндетті түрде заң бұзу, жемқорлық немесе өзге
қылмыс түрі болатнынын есінен шығармауы тиіс. Мысалы, журналист
келесі салаларда журналистік зерттеу жүргізе алады:
Саясат
Қылмыс
Қаржы
Қоғам проблемалары

Аннотация
Мақалада ХХ ғасырдың 20-30 жылдары
күштеп ұжымдастыру аясында жүзеге
асырылған тәркілеу саясаты мен тәркілеуден
қалған малды тартып алуға бағытталған ет
дайындау науқандары халыққа қарсы
бағытталған геноцидтік саясаты туралы
баяндалады.

Абыралы көтерілісі(1931 жылы ақпан-наурыз) — қазіргі Абай облысы
бұрынғы Абыралы ауданы шаруаларының Кеңес өкіметінің күштеп
ұжымдастыру, мемлекетке мал тапсыру саясатына қарсы бас көтеруі.
1931 жылы қаңтар айында БК (б)П ОК мен өлкелік комитетінің, Қазақ
АКСР-ыүкіметінің шешіміне сәйкес бүкіл республикасы бойынша
өкіметке мал тапсыру жоспарының 70%-і сол жылдың 1-тоқсанында
орындалуы талап етілді.[1]Жоспар бойынша Абыралы ауданының
шаруалары әуелі 8745 тонна, кейін түзетілген есеп бойынша 3379 тонна
ет өткізуге тиісті болды.

Бірақ бүкілауданы халқының қолындағы малды
түгел өткізген күнде де шаруалар бұл
жоспарды орындай алмайтын еді. Олардың
басы артық малы осыған дейін-ақ ортаға және
өкіметке тартып алынған болатын. Соған
қарамастан ауданы мекемелер бұл науқанды
іске асыруға қызу кірісіп кетті. Осының
нәтижесінде 1931 жылы 12 ақпанда аудандағы
барлық ауылдарда қарсылық әрекеттері
басталды. Ауданның шығыс жағындағы 2, 3, 5,
7, 12 және 14 а-дардың Қосқан Бітебаев, Түскей
Смағұлов т.б. бастаған 700-дей адамы аудан
орталығы — Қайнарға шабуыл жасады.

Қайнарды қорғап тұрған қарулы отряд оған тойтарыс берген соң, олар
ауылдарға тарап, ұсақ топтарға бөлініп, маусым айына дейін қарсылық
әрекетін тоқтатқан жоқ. 1931 жылы маусымда ОГПУ әскерлерінің күшімен
олардың бәрі тұтқындалып, жауапқа тартылды. Ауданның солтүстік-батыс
жағындағы 4-6-ауылда Ысқақ Кемпірбаев бастаған 300-ден астам шаруалар
(қазіргі Қарағанды облысы Қарқаралы ауданы “Бақты”, “Еңбек”, “Прогресс”
ауылдарының жерінде) қарсылығы тегеурінді сипатта өтіп, кеңестік
әскерге бір айға дейін берілмеді. Ауданнан шыққан коммунарлар отрядын
(20 адам) тұтқынға алып, үкіметке зорлық-зомбылық саясатын тоқтату
жөнінде талап қойған олар елден тартып алынған мал мен астықты
халыққа қайтартып бергізді. Бірақ Қарқаралыдан, Семейден келген ОГПУдың тұрақты әскери бөлімдеріне төтеп бере алмай жеңіліске ұшыраған
көтерілісшілердің көпшілігі қаза тапты. Көтеріліс басшысы Ы. Кемпірбаев
және басқалары тұтқынға алыңды. 1931 ж. күзде Абыралы көтерілісіне
қатысқан 500-ден астам адам жауапқа тартылды. Тек Кемпірбаевтың
жасағында болғандардан 274 адам сотталып, 85 адам атылды.[2]

Пайдаланған әдебиеттер
1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:
«Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
2.
Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы:
Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5
3 https://e-history.kz/kz
4 https://adyrna.kz/post/72542
5. Б.Нәсенов «Абыралы –Сарыарқаның кіндігі» 2002ж.
Новосибирск
6 Д.Қошқарбеков. Абыралы асулары Алматы, «Санат», 1995 ж
7 Шығыс Қазақстан облысы энциклопедия. Алматы 2014 ж

↑

Thank you!

INGOUDE COMPANY