Ақбілек романы және уақыт

Білім беру ұйымының атауы

№1 жалпы білім беретін мектеп

Пәні

Қазақ әдебиеті

Бөлім:

2-бөлім. Прозадағы көркем ой

Педагогтің аты-жөні

Абдраимова М.Т.

Күні:

14. 11.2024жыл

Сынып: 10 Б

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

«Ақбілек» романы және уақыт

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

10.1.2.1- әдеби шығарманың жанрлық табиғатын тану

Сабақтың мақсаты:

• Романның сюжетін біледі, ерекшелігін атайды;

• әдеби шығарманың жанрлық табиғатын таниды;

• туындыға өзіндік көзқарас, пікір білдіреді, салыстырады

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

І.Ұйымдастыру Оқушылармен амандасу, психологиялық жағымды ахуал туғызу.

Амандасады

Сабақтың ортасы

ІІ. Жаңа білімді игерту

Жазушы осы роман арқылы қазақ мәдениетінде әйелдің ар-намысы, ұяты әрқашан қорғалған және қорғалуы тиіс құндылық ретінде көрсеткен.

Орыс солдаттары, ақ пен қызыл қырғыны 20 ғасырдың алғашқы жылдарынан хабар береді.

Осыдан бір ғасыр бұрынғы қазақ қоғамының түсінігі қандай? Қазір қандай?

1-тапсырма

«Шындық+жалған» кестесі

Барлығы дұрыс жауапқа 2 ұпай

Сабақтың ортасы

2-тапсырма. «Ақбілек» романындағы қазақтан шыққан мансапқор, шенқұмар, қаскөй адамдардың кесірінен туындаған оқиғаны сол кездегі заман тынысымен салыстырып, талдап көріңдер.

-кейіпкерлерді

заман тынысымен салыстырады;

-талдайды;

Дескриптор:

-әр кейіпкерді талдау2;

-Ақбілекті даралау 1;

заманды көрінісін ашу1

барлығы

4 ұпай

10-сынып

«Қазақ әдебиеті» оқулығы

Пей­заж (фр. paysage – мекен, өлке) – белгілі бір жердің, мекеннің, табиғаттың көрінісі.

Эпи­зод (гр. epeіzodіon – қоспа, үстеме) – көркем шығарма сюжетін дегі өз алдына мәні бар, өзара байланысқан оқиғаның бір бөлше гі, көрінісі. Эпизод сюжеттің өрбуіне сәйкес келгенімен, сюжет

компоненті эпизодта өрістемейді, керісінше, сюжет бірнеше

эпизодтан тұруы мүмкін. Эпизод кейіпкер характерін ашып, оқиға-ны ширата түседі.

Ақ­ өлең – әлемнің бірқатар халықтары әдебиетінде кездесетін

ұйқассыз өлең үлгісі. Ағылшын тіліндегі blank (ұйқасты өшіру, жо ғалту) сөзі, француз тіліне blanch (ақтау) мағынасындағы сөздің қате аударылуынан орыс тіліне француз тілінен «Белый стих» болып аударылып, қазақ әдебиеттану ғылымына орыс тілі арқылы сол атаумен енген. Сырттай қарағанда, ұйқаспаған сияқты көрінгенмен, мүлде ұйқассыз да емес, бірақ ұйқасы шумақтың немесе тармақтың кез келген тұсында тұра береді. Оқырманның сезіміне әсер ету үшін кейде ұйқас түйдектері де кездесуі мүмкін. Ақ өлең үлгісі көбіне көне түркі жазба ескерткіштерінде (Күлтегін, Тоныкөк), қазақтың шешендік сөздерінде кездеседі. Көркем прозада ақ өлең үлгісін Ж.Аймауытұлы қалыптастырған.

3-тапсырма

«Ақбілек» романынан пейзаж , эпизод және ақ өлеңге мысалдар жаз.

4-тапсырма.

Роман ХХ ғасыр басындағы М.Дулатұлының «Бақытсыз Жамал», С.Көбеевтің «Қалың мал», С.Торайғыровтың «Қамар сұлу», «Кім жазықты», Ш.Құдайбердіұлының «Әділ-Мария», Б.Майлиннің «Шұғаның белгісі» шығармаларымен «Ақбілек» үндес келе ме? Ақбілек образының қандай ерекшелігі бар? Санамалап жаз.

1. Ақбілек өмірге құштар

2. Психологиялық тұрғыдан сауатты, өзін жетілдіреді,....

3.

-пейзаж , эпизод және ақ өлеңге мысалдар жазады;

-кейіпкер ерекшелігін салыстырады,

-жазады;

Дескриптор:

-пейзаж 1;

-ақ өлең 1;

2ұпай

Дескриптор:

-кейіпкер ерекшелігін жазады 2ұ

Сабақтың соңы.

«3-2-1» әдісі арқылы өз ойыңды білдір

3 жаңа ақпарат

2 қиындық тудырған мәселе

1 мұғалімге сұрақ Сабақтың екі сәтті тұсын ата, бір ұсыныс айту.

Үйге тапсырма. Ақбілекке хат жазу.