Ашық сабақ. Тақырыбы: Қ.Жұмаділов «Қаздар қайтып барады» әңгімесі

1. Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Қысқаша мәлімет беру

.

Қызығушылықты ояту

2. Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ой шақыру әдісі бойынша

- Балалар, сендердің ойларыңша қаздар қайда қайтуы мүмкін?

мекеніне

К

Қаздар қайтып барады

ұ ясына

Жылы жаққа балапанына

Туған жеріне

Оқушылырды топбасшысына бағалату;

Оқушылар өз ойларын топтастырады.

Оқушылырды топбасшысы бағалайды.

Мағынаны тану

3. Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Проблемалық сұрақ қою. Топпен жұмыс \Үлестірмелі қағаз\

І топ «Жайлау» Әңгіменің мазмұнымен таныстыру.

ІІ слайд. Әңгіме мазмұнын ашу, тақырыбы, идеясын ұғыну

сұрақтары:

1-топ

1. Жолға шыққан қарт қайда сапар шегіп келеді? Оның сапар шеккеніне неше күн өтті?

2. Асудың ұшар басының табиғаты қандай екен?

3. Қарттың жол азығы қандай?

4. Неліктен жолаушы қиын да болса төте жолды таңдады?

І2топ «Өзен»

2-топ

5. Қуғыншыдан қауіптенбей, жолаушының көкжалдан қорқуы неліктен? Қарт көкжалдан қалай құтылды?

6. Өзеннен өтіп демалып отырғанда адамның қу басын көрген ол құдайға не деп жалбарынды?

7. «Өрттен қалған қу томардай болып жалғыз қалдым» деуінің мәнісі не?

3-топ ІІІ топ «Тау»

8. Қарттың басты өкініші неде деп ойлайсың?

9. Немересімен үйрек атуға барғанда қаздар туралы айтқан әңгімесінің түйіні не, қарт күрсінісі нені аңғартады?

10. Неліктен жолаушы шекара сызығын қыл көпірдей сезінді?

4-топ IV топ. «Күншуақ» 10. Неліктен жолаушы шекара сызығын қыл көпірдей сезінді?

11. Туған жер топырағын аттаған қарттың сезім күйін, сағынышын, қуанышын автор қалай суреттеген?

12. Байтас қартты туған жерге жетелеген қандай құдірет, қандай күш

1- топ

Байтас қартқа мінездеме беріңдер. Оның мінезінен қандай ерекшеліктерді байқадыңдар?

2-топ

Әңгіменің басты кейіпкері Байтас қарт арманына жетті деп ойлайсыңдар ма? Дәлелдеңдер. (Оқушылардың пікірі былайша өрбиді)

3-топ

Шығарманы құрылысына қарай талдаңдар.Әңгімеде кездесетін жер-су, тау аттарын теріп жазыңдар. (Оқушылардың жауабы былайша түзілді)

Етікші, Тарбағатай, Күргейтас, Тентек Халдай, Айнабұлақ,

Арғанаты, Көкшілік, Нұра.

4-топ

Басталуы

Жалғыз жортқан жолаушы және жолда көрген қиыншылықтар

Байланысы

Ойға оралған өткен күн немесе жалғыз немере – Төлеутай

Оқиғаның дамуы

Кінәсіз тағылған айып, күтпеген қасірет

Шарықтау шегі

Қырық жыл бойы көкірек түкпірінде жатқан ұзақ сапар

Оқиғаның шешімі

Тұмардың ішінен термен байланып қалған бір уыс қиыршық топырақ түсті жерге. Бұл осыдан қырық жыл бұрын жат өлкеге аттанарда туған жерден түйіп алған топырақ еді.

Оқушылырды топбасшысына бағалату;

«Сергіту сәті»« Поэзия минуты»

Оқушылар әңгімені мазмұндап, өз ойларын айтып шығады.

Оқушылар дәптеріне тапсырмаларды орындайды, әңгімелейді.

3-топ

шығарманы құрылысына қарай талдап, әңгімеде кездесетін жер-су, тау аттарын теріп жазады.

Тақтаға шығарманы құрылысына қарай талдағандарын жазады.

Оқушылырды топбасшысы бағалайды.

Ой толғаныс

4. Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті

- Балалар, жазушы Әкім Тарази Қабдеш аға туралы «Қабдеш тілге аса бай және әр сөздің сиқырлы бояуын жан - тәнімен нәзік сезінетін жазушы» деген болатын.

Сондықтан әңгімедегі ерекше орын алып, сезімге әсер ететін табиғат көрінісі жазушы тілімен:

1- топ

Мақал-мәтел,көнерген сөздер

Шоқай, шекпен, лашық. “Өлмегенге өлі балық кездеседі”, “Түз несібесі- тәңірден”.

2- топ

ә) Төмендегі сөздерге өз сөздерімен түсінік береді.

Титығы құру –

Таңдай жібітіп, талшық қып келе жатқаны –

Көзі шырадай жану –

Бармағын шайнау –

Ет жүрегі езілу –

Қайырымы тию –

3- топ

б) Бейнелі сөз тіркестерін ізде және нені бейнелейтінін жаз:

Бейнелі сөз тіркестері, сөйлемдер Нені бейнелейді?

1. Жаз жәрмеңкесі тарап, қоңыр күз қонақтаған.

2. Қарт сезімі бұрауы жеткен домбырадай тырсылдап, шертіп тұр. Жаз өтіп, күз келгені

3. Жыртқыш аңдай өкіріп, долдана ағып жатыр.

4-топ Теңеу ,Кейіптеу Қайсар қарағайлар
Келідей тас

Нардың өркешіндей.
Жапырақтар күбірлейді.

Қарағайлар басын тік ұстап, көкке шаншыла қарап тұр
.
Шоқай, шекпен, лашық. “Өлмегенге өлі балық кездеседі”, “Түз несібесі- тәңірден”.

«Шығармашылық жұмыс»

1топ-Ой толғау

2топ-Өлең шығару

3-топ хат жазу

Бекіту:«Ой қорыту»

Қасиеті сіңген туған жерін жат елде жүріп бір сәтте ұмыта алмай туған жерге оралған қандастарымыз қаншама! Мұртаза Бұлытай, Майра Мұхамедқызы, Шұғыла Сапарғалиқызы сынды қандастарымыз туған еліне келіп еңбек етуде.

(Үнтаспадан Ескендір Хасанғалиевтің «Атамекен» әні орындалып тұрады, бейнетаспадан қолдарында Қазақстанның туы бар шетелдік қазақтардың туған жерге келіп жатқаны көрсетіледі). Тағдыр талайымен жер шарының түкпір - түкпірінде, атап айтқанда, 55 елінде біздің қандастарымыздың жүргендігін «Көші - қон демографиясы» зерттеген екен.

Қандастар

АҚШ - та 14 000 Украинада 15 000

Түркияда 25 000 Тәжікстанда 10 000

Иранда 12 000 Өзбекстанда 1550 000

Моңғолияда 100 000 Ресейде740 000

Қырғызстанда 45 000 Қытайда 1 500 000

Оқушыларды топбасшысы бағалайды.

Ән:«Атамекен»

Оқушылар мәтіндік талдауды топпен орындайды.

1- топ

а) Тау, өзен, таңның атқан көрінісі қалай суреттелгеніне назар аудар. Сөйлемдер құрылымын байқа және кестені толтырады.

Көріністер -----------------------әңгімеден мысалдар

1. Тау көрінісі

2. Өзен көрінісі

3. Таңның көрінісі

2- топ

ә) Төмендегі сөздерге өз сөздерімен түсінік береді.

Титығы құру –

Таңдай жібітіп, талшық қып келе жатқаны –

Көзі шырадай жану –

Қан қақсау –

Бармағын шайнау –

Тілі аузына сыймау –

Жігері құм болу –

Ет жүрегі езілу –

Қайырымы тию –

Тырнағын жібіту –

Жыртылып айрылады –

Өзегі тала қоймаған –

3- топ

б) Бейнелі сөз тіркестерін ізде және нені бейнелейтінін жаз:

Бейнелі сөз тіркестері, сөйлемдер Нені бейнелейді?

1. Жаз жәрмеңкесі тарап, қоңыр күз қонақтаған.

2. Қарт сезімі бұрауы жеткен домбырадай тырсылдап, шертіп тұр. Жаз өтіп, күз келгені

3. Жыртқыш аңдай өкіріп, долдана ағып жатыр.

4. Өне бойы ағаштай сіресіп қалыпты.

5. Сай - сала үңірейіп, жұтып қоятындай болып тұр.

6. Тағы бір түн қанатын жайып келе жатты.

7. Өрттен қалған қу томардай болып қалды.

8. Ауылдастарының тырнағын жібітіп, сорпа - судан кенде қылған емес.

9. Бейне бұрауы таусылған ойыншықтай буын - буыны босап, өне бойы салдырап бос қалды.

Әңгіменің «Қаздар қайтып барады» деп аталу себебін өз сөздерімен түсіндіреді.

Оқушыларды топбасшысы бағалайды.

Бағалау

5. Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бақылайды, бағалайды.

Оқушылырдың бағалау парағындағы ұпайларын есептейді және бағалайды. Рефлексия.

Үйге тапсырма

6. Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ой-пікір білдіру: «Сен туған жерге деген махаббатыңды қалай жеткізер едің?» шығарма жазып келу.

Күнделікке жазады.