Фонетикалық талдау

Бөлім

Әлеуметтік-педагогикалық

Педагогтің Т.А.Ә (бар болған жағдайда)

А.Д.Алиева

Күні

14.11.2022 жыл

Секция немесе үйірме атауы, топ

Қызықты грамматика

2 жылдық 1 топ

Сабақтың тақырыбы

Фонетикалық талдау

Сабақтың кезеңі/ Уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

1.Ұйымдастыру кезеңі

3 мин

а)Оқушымен амандасып, сабаққа кіргізу.

ә)Сабаққа қажетті құрал-жабдықтарды алып, оқушыны сабаққа дайындау.

б) «Бұл қандай ән»әдісі арқылы топқа бөлу Төрт түрлі әннің бір ауызы мен қайырмасының сөздері үлестіріледі, сөзін құрастыру арқылы топ құрылады.Топтасқан соң ән айтылады. «Атамекен», «Ана туралы жыр», «Әке туралы жыр», «Қайдасыңдар, достарым».

Оқушылар алдарына құрал – жабдықтарын алып, сабаққа дайындықтарын көрсетеді.

зачет

Үлестірмелі материалдар

А-4 ақ парақтар тест Оқулық, мәтіндер, плакат, маркерлер Слайдтар

2. Өткенді пысықтау

5мин

1."Большая стирка" әдісі арқылы өткен тақырыптарға шолу. Жұппен жұмыс, берілген сұрақтарға жауап жазады.

Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, берілген сөйлемдердің ішінен екпіннің түрлерін ажыратып көрсетеді.

Зымыран сұрақтары:

1.Ашық дауыстыларды ата (а,ә,е,о,ө,э)

2.Ұяң дауыссыздарды ата (б,в,г,ғ,д,ж,з)

3.Қазақ тіліне тән дыбыс саны неше?(9)

4.Латын әліпбиіне қай жылы көштік? (1929ж.)

5.Тұйық  буын дегеніміз не? (дауысты дыбыстан басталып, дауыссыз дыбысқа аяқталатын буын түрі)

6.Үндестік заңы нешеге бөлінеді? (2)

7.Тоғыспалы ықпалға мысал беріңіз? (тас жетім)

8.Орфография дегеніміз не?(сөздерді бірізді жазудың тәсілдерін белгілейтін ереже)

9.Екпіннің түрлерін атаңыздар (сөз екпіні, ой екпіні, тіркес екпіні, дыбыс екпіні)

10. «Қайқыаяқ» ықпалдың қай түрі бар? (кейінді)

3.Жаңа сабақ

Кіріспе әңгіме

5мин

 Қазақ тілінен жүргізілетін жұмыстардың ішінде граматикалық талдауға біршама ұқсас, онымен жанаса жүргізілетін жұмыстардың бірі – фонетикалық талдау. Фонетикалық талдау граматикалық талдау емес, сондықтан оны фонетикалық талдау деп өз атымен атаған жөн.

Оқушылар дауысты дыбыс, дауыссыз дыбыс түрлерін естеріне түсіріп, буын түрлерін ажыратып талдап көрсетеді.

4. Жаңа сабақты өткізу барысы.

15 мин

Мысалы, мына сөйлемдерге фонетикалық талдау жасап көрейік:
Ең алдымен сөйлемнен  дауысты дыбыстарды тауып, астын бір сызады, содан кейін дауыссыздарын тауып, астын екі сызу керек. Осыдан соң оларды бір дыбыс екі қайталанбайтын етіп, жеке – жеке тізіп жазамыз: 
Оның  шығармасы үздік деп табылды.
Оның    о – ашық буын,     ның – бітеу буын
о – жуан, ашық, еріндік дауысты;
н – үнді дауыссыз;
ы – жуан, қысаң, езулік дауысты;
ң – үнді дауыссыз;
4  әріп,  4 дыбыс бар.

Қалған сөздерге дәл осылай талдау жұмысы жасайды.

шығармасы  шы – ашық буын,   ғар – бітеу буын,  ма - ашық буын,  сы - ашық буын.
ш –  қатаң  дауыссыз;
ы – жуан, қысаң, езулік дауысты;
ғ – ұяң дауыссыз;
а – жуан, ашық, езулік дауысты;
р – үнді дауыссыз;
м – үнді дауыссыз;
а – жуан, ашық, езулік дауысты;
с – қатаң  дауыссыз;
ы – жуан, қысаң, езулік дауысты;

5. Бекіту.

5мин

Үлестірмелі карточкада берілген тапсырманы орындау.

Кітап –білім бұлағы

1.Айтылу, жасалу ,жазылу жолына қарай

Аралас буынды, жіңішке буынды, жуан буынды сөздер

2.буын түрлері: кі-тап -  бі-лім бұ-ла-ғы

ашық: кітап, білім, бұлағы

тұйық О

бітеу: кітап, білім

3. Тасымал. Кі-тап  - бі-лім бұ-ла-ғы

4. Екпін.Кітап – білім бұлағы   

5. буын үндестігі.

Кітап (кірме сөз,аралас буынды) , білім(жіңішке буынды сөз), бұлағы (жуан буынды сөз)

6.дыбыс үндестігі.

Бұлағы, бұлақ+ы=бұлағы (кейінді ықпал)

6. Қорытынды

5мин

Дыбыстық талдау бойынша тест жұмысын алу.

Тест жұмысын шешеді. Оқушылар бір-бірінің қатесін табады, қатемен жұмыс жасайды.

7. Үйге тапсырма

2 мин

«Еңбектің наны тәтті» фонологиялық талдау жасап келу