Материалдар / Ғылыми жоба"Қыздың көркі - ұзын шаш"

Ғылыми жоба"Қыздың көркі - ұзын шаш"

Материал туралы қысқаша түсінік

Бұрынғы кезде ата-бабаларымыз қыз баланы қорғап,періштедей аялаған. Қыз баланы кішкентайынан әдепті,инабатты етіп тәрбиелеген. Дана халқымыз бойжеткендерін пәле-жаладан,жамандықтан аулақ ұстап,сақтандырған. Осының бәрі қыз баланың қасиетін биіктетіп, сұлулық бастауына көтерілуіне жол ашады. Ерте замандағы Қыз Жібек,Баян сұлу,т.б. қазақ қыздары ерекше сұлу болған. Себебі, олар өз сұлулықтарын сақтап, қос бұрымын бұландатып жүрген.Қазақ қыздарын бала күнінен еркелетіп, бетін қақпай өсірген. Бұл қыз бала тәрбиесіне көп көңіл бөлгендігін аңғартады. Сондықтан да, тәрбиелі, инабатты, намысты, ибалы арулар қазақ отбасында тәрбиеленіп шығады.Қыздарға жан-жақты сұлулық, яғни, жан сұлулығымен қоса, тән сұлулығы бiрдей болғаны жарасады. Жастықтың өзi – сұлулықтың, нәзiктiктiң белгiсi.

Баешова Айгуль Кабденовна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

09 Сәуір 2018

1441

3 рет жүктелген

Бастауыш сынып Авторлық бағдарлама 4 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Шығыс-Қазақстан облысыСемей қаласы«Біржан Исадилов атындағы жалпы орта білім беретін мектебі» КММ

Бағыты: Ғылыми - жаратылыстану Секциясы: медицина, эстетика, этнопедагогика

  Тақырыбы: Ұзын шаш-қыздың көркі



Авторы: Самажан Айсара. Төлегенова Еркежан 4- сынып

Жетекшісі: Баешова Айгуль КабденовнаБастауыш сынып мұғалімі

2017ж

Мазмұны

Абстракт 2І.Кіріспе 4 ІІ.Негізгі бөлім 2.1. Шаш күтімі 5 2.1.1. Шашты тарау 8 2.1.2. Шаш күтіміндегі халық рецептері 122.2. Шашқа тағатын әшекейлер 15 2.3. Шашқа байланысты ырымдар 17 2.4. Шашқа арналған әндер 21 ІІІ.Зерттеу бөлімі 3.1. Шашым - менің мақтанышым 22 3.2.Мұғалімдердің, оқушылардың және аналардың ұзын шаш 23туралы пікірлері ІҮ.Қорытынды Пайдаланған әдебиеттер 29 Қосымша

Абстракт

Зерттеу жұмысының өзектілігі : Шаштың адам ажары екенін,оның сұлулық қасиетіне толы екенін жинақталған мәліметтер негізінде дәлелдеу. Қазіргі ақпарат құралдары арқылы теледидарда көрсетілетін бейнебаяндағы әнші, кинодағы әдемі актер,мультфильмдегі қыздар бейнесі ұзын шаштары арқылы айқындалатыны белгілі болды. Ғылыми жобамыздың негізгі мақсаты:Ұзын шаштың адам көркі екеніне көз жеткізу.Ғылыми жобамыздың міндеттері:1.Ұзын шаштың адам көркі екенін дәлелдейтін әр түрлі ақын-жазушылар шығармаларын жинастыру.2. Шашқа тағатын ұлттық әшекей түрлерін іздестіру.3.Жинаған әдебиеттерді талдау. 4. Ұлттық әшекейдің сән үлгісі ғана емес,өзіндік салт-дәстүрі бар екенін дәлелдеу.5.Өзіндік пікір,тұжырым жасау.Нысаны: қыздың шашыПәні: мәдениеттануБолжамы: егер әрбір қыз шашын күтіп,өсірсе, онда шашқа тағатын ұлттық әшекейлерді пайдалану арқылы ұлттық салт-дәстүрімізді сақтаушы еді. Ғылыми жобамыздың зерттеу кезеңдері:1.Ұзын шаштың адам көркі екенін дәлелдейтін ауыз әдебиеті үлгілерінен мәліметтер жинастырдым.2. Шашқа тағатын ұлттық әшекей түрлерімен таныстым.3.Жинаған әдебиеттерді талдадым. 4. Ұлттық әшекейдің сән үлгісі ғана емес,өзіндік салт-дәстүрі бар екенін дәлелдедім.5.Ұзын шашқа өз шығармаларын арнаған сазгерлердің әндерімен таныстық.6.Сыныптас құрбыларымызбен сұхбаттасу барысында ұзын шашты қыздардан анкета алдық.7.Өзіндік пікір,тұжырым жасадық.Ғылыми жобаның зерттеу әдісі:Тақырыбымызды ашу барысында ауыз әдебиеті үлгілеріне шолу жасалды.Өзіндік тұжырым жасала отырып,салыстыру әдісі де қолданылды.Ғылыми жобамыздың жаңашылдығы:Қазіргі заманғы құрбыларымыздың шаш қою үлгілері мен шашқа тағатын әшекей бұйымдарды орынды пайдалануда өзіндік пікірімізді айтпақпыз.Ұлттық салт-дәстүрімізден алшақтамауға, құрметтеуге ,жаңартуға шақырамыз.Ғылыми жұмыстың нәтижесі мен қорытындысы:Бұл жұмыстың нәтижесінде ұзын шаштың әлі де сұлулық символы ретінде есептелетініне көз жеткіздім.Өз қатар құрбыларымның ұзын шаш өсіру жайлы ойлары белгілі болды.

Кіріспе Бұрынғы кезде ата-бабаларымыз қыз баланы қорғап,періштедей аялаған. Қыз баланы кішкентайынан әдепті,инабатты етіп тәрбиелеген. Дана халқымыз бойжеткендерін пәле-жаладан,жамандықтан аулақ ұстап,сақтандырған. Осының бәрі қыз баланың қасиетін биіктетіп, сұлулық бастауына көтерілуіне жол ашады. Ерте замандағы Қыз Жібек,Баян сұлу,т.б. қазақ қыздары ерекше сұлу болған. Себебі, олар өз сұлулықтарын сақтап, қос бұрымын бұландатып жүрген.Қазақ қыздарын бала күнінен еркелетіп, бетін қақпай өсірген. Бұл қыз бала тәрбиесіне көп көңіл бөлгендігін аңғартады. Сондықтан да, тәрбиелі, инабатты, намысты, ибалы арулар қазақ отбасында тәрбиеленіп шығады.Қыздарға жан-жақты сұлулық, яғни, жан сұлулығымен қоса, тән сұлулығы бiрдей болғаны жарасады. Жастықтың өзi – сұлулықтың, нәзiктiктiң белгiсi. Қыз балалардың көрiктi болып өсуiне ертеде аналары ерекше көңiл бөлген. «Аттың көркi – жалы, арудың көркi – шашы» деп ұққан аналар қыздың шашын дұрыстап күтiп-өсiрудi өнер санаған. Шаштарын қос бұрым немесе бестемше етiп өру бойжеткен қыздардың көркi болған.Халық жырларында аруларды «Шашының ұзындығы iзiн басты» немесе «Шаштарын он күн тарап, бес күн өрген», «Қыпша бел, қиылған қас, қолаң шашты» деп сипаттаған.Халқымыз бала тәрбиесіндегі ананың ролін өте жоғары бағалаған. Тіліміздің өзін ана тілі деп атауы-аналарға көп жүк артады. Аналардың бала тәрбиесіндегі жауапкершілігін көрсетеді. Ана-барлық өмірдің бастауы. Ол адамды өмірге әкеледі. Ол адамды адам етіп тәрбиелейді. Ол адамды өзінің тілінде, ана тілінде сөйлетеді. Сондықтан ертеңгі ана, бүгінгі қыздарымызды тәрбиелеу ананың және барша қауымның міндеті.Халқымыз «Қызға қырық үйден тыю, қала берсе қара күңнен тыю» деген мақалға қаншама философиялық ой сыйғызған. Яғни қыз бала тәрбиесіне тек қана анасы ғана жауапты емес, бүкіл ауыл, ру жауапты болып отыр. Қыз баланы құрметтеу, олардың алдында дөрекі сөйлемей, ізетті болу, ер-тұрманы әшекейленген сұлу жорғаларды қыздарына, қарындастарына мінгізу, киімнің әсем-сәндісін, әшекейлі бұйымдардың жақсысын қыздарына арнау-ежелгі дәстүр. Негізгі бөлім

2.1. Шаш күтімі Шаш екі бөліктен тұрады: терінің сыртына өсіп шығатын шаш талынан және терінің астындағы түбірден тұрады. Шаш түбірі шаш фолликулына (қалтасына) орналасады. Фолликулар қан жүретін тамырлармен, невртермен және май бездері мен байланысады.Әрбір тал шашқа белгілі бір өсу ұзақтығы тең, сонан кейін ол түсіп қалады. Бәрінен де бастағы шаш тез өседі, сақалдың өсуі баяу. Шаштың өсу қарқыны 50 жастан асқан соң едәуір баяулайды.Шаштың өсуі мен түсуі үнемі болып тұрады. Өлі шаш кейде тері қабатында тұрып қалуы мүмкін, бірақ кез келген механикалық әсерден (жуу немесе тарау кезінде) тез түседі. Түскен шаштың орнына жаңадан шаш шығады. Шаштың көп түсуі ағзаның сырқатына, әсіресе инфекциялық, созылмалы ауруларға сондай-ақ май бөлудің (себорея) бұзылуына байланысты болады, сондықтан да шаш көп түскен кезде дәрігерлерге қаралған жөн.Басты ыстық сумен, дұрысы ағын сумен жуған жөн, егерде су ащы болса жауын сумен немесе қайнаған суды пайдаланған жақсы. Суды ас содасын (1 литр суға шай қасық 1/2бөлігіндей) қосып жұмсартуға болады. Шаш қалыпты жағдайда болса, басты жеті күннен кейін, құрғақ шашты – 7-10 күнде 1 рет, майлы шашты -5-7күнде 1 рет жуу керек. Шаш майлы болған жағдайда басты өте жиі жуу майдың бөлінуін күшейтіп жіберуі ықтимал. Қалыпты, сау шашты жууға бәрінен де дұрысы «Детское», «Любимое» сабынының және шашқа сәйкес келетін шампунь қолданған орынды, ал кір сабынмен жууға болмайды. Шашты сабынның көбігіне, оны басқа жайлап айналдыра жағып жуған жақсы. Соңғы рет шайған кезде суға сірке суын немесе лимон шырынын қосса (1 л суға 1 ас қасық) шашты жылтыратып, жібектей жұмсартып, әдемі рең береді. Ақ шашты әдемі сарғылт рең беретін ромашка тұнбасымен шаюға болады. Құрғақ шашты құрамында майы көбірек сабынмен, сондай-ақ құрғақ шашқа арналған шампуньмен жуған дұрыс; сабынның орнына айран немесе жұмыртқаның сарысын пайдалануға болады. Сабынның орнына айран немесе жұмыртқаның сарысын пайдалануға болады. Айранды бастың терісі мен шашқа жақсылап жағып, басты орамалмен байлап, 5-10 минуттан кейін ыстық сумен жуу керек. 1-2 жұмыртқа сарысын ағынан айырып, ішінде аздаған мөлшерде суы бар ыдысқа құйып араластырып, шашты сонымен жуып, сонан соң ыстық сумен шаяды. Шашты жуып болған соң оны жұмсақ сүлгімен сүрте отырып, кептірген дұрыс. Басты орамалмен байламайды. Құрғақ шашты жуар алдында бірнеше сағат бұрын кез-келген өсімдік майымен майлайды.Айранды бастың терісі мен шашқа жақсылап жағып, басты орамалмен байлап, 5-10 минуттан кейін ыстық сумен жуу керек; 1-2 жұмыртқаның сарысын (ағынан айырып) ішінде аздаған мөлшерде суы бар ыдысқа құйып араластырып, шашты сонымен жуып, сонан соң ыстық сумен шаяды. Шашты жуып болғаннан кейін оны жұмсақ сүлгімен сүрте отырып, кептірген дұрыс. Басты орамалмен байламау керек. Құрғақ шашты жуар алдында бірнеше сағат бұрын кез келген өсімдік майымен майлаған жақсы. Қысқа шашты түбінен, ал ұзын шашты ұшынан бастап тарау керек. Тарақ тістері сирек және өткір болмағаны дұрыс. Шашты щеткамен тараса, ол жақсы тазалайды, бас терісінің қан айналымын жақсартады. Щеткамен шаштың түбінен ұшына дейін бірнеше рет жатқыза тараған жөн. Щетка қатты, бірақ тікенекті болмауы керек. Басқа біреудің тарағын не щеткасын пайдалануға болмайды. Шашты оның өсуін жақсарту үшін емес, гигиеналық және эстетикалық мақсатпен алады. Ұстарамен алу да шаштың өсуіне әсер етпейді. Қалың және тар бас киімдер, күн сайын парик киіп жүру теріге салмақ түсіреді, сонымен бірге шашқа ауаның баруын қиындатады, мұның өзі шаштың түсу процесін тездетіп жібереді. Күннің, желдің, теңіз суының, шаңның т.б. әсерінен шаш күңгірттенеді, құрғайды, қартаяды, түсі өзгереді. Суық та шашқа кері әсер етеді, сондықтан суық күндері міндетті түрде бас киім киіп жүру қажет. Шаң-тозаңда жұмыс істеген жағдайда басты орамалмен байлап алған жөн. Шашты қатты тарту, ширату, сондай-ақ бұрымды үнемі тығыз өру шаштың түсуіне әсер етеді.    Шаш адамға көрік пен сән беріп қана қоймайды, сонымен бірге адамды қорғайды да. Ол бір жағынан басты қатты қызып кетуден қорғаса, екінші жағынан организмдегі жылуды да мол сақтайды. Кірпіктер көзді шаң түсуден және желден сақтайды. Шашымыз бен қасымыз, кірпігіміз бізді қорғай тұрып, өздері де қорғауды, күтімді қажет етеді. Олар өте сезімтал, аздаған тітіркеністің өзіне жауап қайтара алады. Шаштың түсі оның құрамындағы бояғыш зат – мелалин пигментінің мөлшеріне тәуелді. Қараторы адамдардың шашында пигмент көп. Қоңыр-сары шаштыларда (шатендерде) – аздау, аққұба, сары шаштыларда (блондиндерде) – тіпті аз. Егер шашта темірлі пигмент көп болса, онда ол жирен (рыжий) түсті болады. Бұлармен қатар шаштың түсі тұқым қуалайды. Адамның өмір бойы шашы түсіп, түлеп, орнына жаңа шаштар шығып отырады. Шаштың толық түлеп жаңа шашпен ауысып отыруына бір айдан үш-төрт жылға дейін уақыт қажет. Дені сау адамның шашы айына бір сантиметр өседі. Адам қартая бастағанда шаш пигменттерін жоғалтып, ағара бастайды. Шаш адам 20-30-ға келгенде де ағара береді. Ағарған шаш жіңішкереді. Шаш дұрыс күтілмесе немесе ол ауруға шалдықса, иа адам созылмалы ауруға ұшыраса да шаш түсе бастайды. Дұрыс тамақтанбау, әсіресе семіріп кетемін, деп белгілі бір асты шектеп ішу, басқаларынан ерекше диета ұстанып, асыра сілтеу – ас қорыту-дың табиғи процесттерін бұзады, қоректік заттардың бойға сіңуін қиында-тады. Қажетті белоктар, микроэлементтер тамақпен бірге организмге аз келетіндіктен, шашқа зардабы тиеді. Тамақ ішу режимін, оның сапасын бұзу – шашқа ғана емес тырнаққа да зардабын тигізеді, ол құрғайды, омырылғыш, сыңғыш болып келеді.Алкогольден, темекіден созылмалы улану да шашқа зиян. Арақ-шарап та шашты жіңішкертеді, сиретеді, түсіреді. Инфекциялық созылмалы сырқаттар да шаш үшін қауіпті. Сондықтан шаштары ауруға шалдығып, түсе бастаған адамдар тері ауруларын қарайтын дәрігерлердің немесе косметологтардың бақылауында болуы тиіс. Шаштың түсу себебін анықтағаннан кейін дәрігер арнайы ем белгілейді. Шаштың аурулары нерв жүйесінің, гормондық жүйелердің, зат алмасуларының бұзылуы салдарынан пайда болғандықтан, сырқат адамға кешенді емдер қолданылады, яғни жалпы ағзаға және тікелей шашқа әсер ететін дәрі-дәрмектер беріледі.Соңғы жылдары шаштың түсуіне қарсы токтың көмегімен емдейтін физикалық тәсіл кеңінен қолданып келеді. Рефлексотерапия немесе инемен емдеу тәсілі де кең қолдау табуда. Емді шаштың тікелей өзіне қолданылатын жергілікті тәсіл де бар. Шаш шайырлы болған жағдайда суықпен емдейді, яғни суық азоттан аппликация жасайды. Мұндай емдемді косметологиялық емханаларда және аудандық поликникалар жанын-дағы косметикалық кабинеттерде жүзеге асырады. Осы кабинеттерде құйқада қанның жүруін жақсарту үшін емдік косметикалық массаждар жасалады. Медбике бастың құйқасын жақсылап сипап, уқалап т.б. массаж жасағаннан кейін қан тамырлары кеңейді, құйқ-ның қоректенуі дұрысталады, шаш нығаяды, сөйтіп түсу тоқталады, шайыр-лануы азаяды. Массаж 10-15 минуттан күнара жасалады және сырқат адам 12-15 процедура қабылдайды, содан соң араға бір ай салып массажды тағы бір рет қайталайды. Шаш қалың болса, арасына ауа кіре алмайтынын, сөйтіп оның түбінен бөлініп шыққан майлар ыдырап шіри бастайтынын білген дұрыс. Міне, осы ыдырап бөліне бастаған шаштың майына шаң, сонымен бірге қайызғақ араласады. Аптаның аяғында шаштың өңі бұзылады, шайырланады, кірлейді. Сол себептен шашты 10 күннен асырмай жуып тұру керек.Тарағанда, жуғанда шаштың түсетіні байқалады. Одан қорықпаңыз. Әрбір тал шаштың жетілу циклі болады. Шаш өседі, өзінің ұзару шегіне жетеді де, сол күйінде белгілі бір уақытқа дейін өсіп тұрады және түлеп түскен кезде орнына басқа шаш шығады. Бірақ шаштың бәрі бір мезгілде түлеп түспейді. Әрқайсысы әртүрлі мезгілде түлеп түседі. Бір ерекшелігі, ол көктем мен күзде көбірек түседі. Кейбір ғалымдардың айтуына қарағанда тәулігіне балалардың 90 тал шашы, егде адамдардың 38-100 тал шашы, қарттардың 120, одан да көп шашы түлеп түсіп, орны алмасып отырады. Сондықтан тарағанда, жуғанда шаштың түсуінен қорықпаңыз. Ағзаның ауру-сырқаудан аман болуы, тамақты қалыптан, нормадан асырмай ішу, ұйқының бұзылмауы, дене шынықтырумен және спортпен айналысу, табиғат аясында ұзақ уақыт серуендеу – көңіл-күйді жақсартып, денсаулықты нығайтып қана қоймай, сонымен бірге шашқа да оң ықпалын тигізеді. Соның өзінде шаш ерекше әрі мұқият күтімді қажет етеді. Әсіресе, шаштың таза болуын қадағалаған жөн. Оны үнемі шаңнан, қайызғақтан, теріден және майдан тазартып тұру қажет. Ауырмаған, табиғи қалыптан ауытқымаған шаш әдетте, жылтырап тұрады, қолмен ұстасаңыз, жұп-жұмсақ болады.Шашты тарауҚысқа шашты түбінен, ұзын шашты ұшынан бастап тарайды. Тарақтың тістері сирек және өткір болмасын. Шашты щеткамен тараса, ол жақсы тазалайды, бас терісінің қан айналымын жақсартады. Щеткамен шаштың түбінен ұшына дейін бірнеше рет жатқыза тарайды. Щетка қатты, бірақ тікенекті бол- мағаны жақсы. Басқа біреудің тарағын, щеткасын пайдалануға болмайды.Ауыр және тар бас киімдер, күн сайын парик кию теріге салмақ түсіріп, шашқа ауаның баруын қиындатып, шаштың түсуіне себеп болады. Күннің, желдің, теңіз суының, шаңның әсерінен шаш күңгірт тартады, құрғайды, қатаяды. Суық та шашқа зи- янды. Сол себепті суық күндері міндетті түрде бас киім киіп жүрген дұрыс. Шаң-тозаңда жұмыс істегенде басқа орамал байлайды, жеңіл, алайда шаң өткізбейтін бас киім киеді.Қайызғақты кетіру1. Қайызғақтан шаш түсіп, адам басы тіпті тақырбас бо- лып та қалады. Қазақ дала- сында оған ем болатын өсім-дік-алабұта (алабота деп те атайды), сора шөптер. Оларды жинап алып кептіреді, қажет кезінде түйгіштеп ұн- тақтайды да сиырдың айыр-ған майына қосып қойырт-пақ ботқа жасайды. Соны басқа жағып, басты орамал мен байлап жүреді. Күн аралатып басты ыстық сумен жуады. Шаш тым қалың бол- са сабынды қолданады. Жал- пы, қайызғақ кеткенше басты сабынмен жумай тұра тұрған дұрыс. Тарақпен тараса да жеткілікті. 2. 100 гр қалақай жапыра-ғын жарты литр суға сірке суымен қосып, жарты сағат қайнатады. Қайнап болған соң сүзіп, ештеңе қоспай, тек өзімен ғана 8-10 күн сайын басты жуады.3. Құрғақ шаштағы қайыз-ғақты былай кетіреді: тініке ожаудың немесе кішкене мескенің түбіне 3 қасық өсімдік майын құяды. Шамалы қыздырады. Шаштың арасын жік- жік етіп алып, мақта оралған таяқшамен әлгі жылы майды шаштың түбіне, құйқаға жағады. Сосын басқа полиэ- тилен қалта киіп, сыртынан түкті сүлгімен орап тастайды. Сосын мынандай қоспа әзірлейді: 3 қасық өсімдік майын тініке ыдықа құяды, оған 2 шай қасық алма сірке суын қосады, шамалы қызды- рады. Бұл қойыртпақты шаш- қа жағып, 2 минуттан соң жұмыртқанын сарысы қосыл-ған жылы сумен шашты жуады. Мұнан кейін 1 леген су- ға 1 шай қасық сірке суын қосады, шашты соған малып шайып тастайды. Шаштың ағаруы Шаштың ағаруы адам ағза-сының мал өнімдерін тым көп тұтынуынан да болады. Ша-шы ерте ағарған адамдардың миға қан құйылу, жүрегінің қа- бынуы, қысылуы, құяң, артрит тәрізді ауруларға бейімділігі басқаларға қарағанда өте жо-ғары.Адамдар қартая бастағанда шаштары пигменттерін жоғалтып, ағара бастайтындығы анық. Шаш адам 20-30 жасқа келгенде де ағара бастайды дейді дәрігерлер. Ал ағарған шаш жіңішкере түседі екен. Дұрыс күтілмеген шаш немесе ол ауруға шалдықса, адам созылмалы ауыруға ұшыраса да шаш түседі. Алкогольден, темекіден созылмалы улану да шашқа өте зиянды.Шаштың түсіп сиреуі1. Шаштың түсуі С дәруменін көп тұтынудан болуы да мүмкін. Егерде шаш маңдайдан бастап түсетін болса, тәттіні, шырындарды, сүтті, спирт ішімдіктерді ішуді азайту қажет. Бұл сонымен бірге жүректін жұмысында да кінәрат болғандықтын белгісі. Егерде шаш төбеден түсе бастаса малдан алынатын өнім- дерді тұтынуды азайтқан дұрыс.Шаштың түсуі мінездің шапшандығынан да болуы ғажап емес.2. Шаштың түсуі оның құ-рамындағы бояғыш зат – меланин пигментінің мөлшеріне де тәуелді. Қараторы адамдардың шашында пигмент көп болады. Қоңыр – сары шаштыларда – пигмент аздау. Аққұба, сары шаштыларда – пигмент тіпті аз. Егерде шашта темірлі пигмент көп болса, онда ол жирен түсті болады. Онымен бірге шаштың түсуі тұқым қуа-лайды. Адамның өмір бойы шашы түсіп, түлеп, орнына жаңа шаштар шығып отырады. Шаш-тың толық түлеп, жаңа шашпен ауысып отыруына 1 айдан 3-4 жылға дейін уақыт керек. Дені сау адамның шашы айына бір сантиметр өседі. Ал денедегі түктер, қас пен кірпіктің өсуі өте баяу.3. Жүйке жүйесі титықтап, адам шаршаса да шашы қуаң тартады, өңсізденіп түседі. Ағ-задағы зат алмасу бұзылса, түр- лі дәрумендер, микроэлемент- тер, минералды заттар жетіс-песе іш құрылысында созылма- лы сырқат пайда болып, ден-саулық нашарлап, шаш бір ша-ма өзгереді. Жасы ұлғайған адамның шашының ағаруы – табиғи құбылыс. 35-40 жас ара- лығында шашқа ақ түссе, ол – физиологиялық қалыпты өзге-ріс болып саналады. 4. Шаштың түсіп, сиреуі кө- бінесе шашты дұрыс күте білмеуден де болады. Кейбіреулердің шашын жиі бояитыны белгілі. Содан ол түссізденеді, шашты үнемі қатты байлап, өріп қою,бигудиді көп қолдану да шаштың түсуіне себеп. Негізінен шаштың бос тұрғаны дұрыс. Солай жасағанда шаш еркін өсіп, жетіледі. Жасанды шашты (парикті) басқа ұзақ кию де зиянын тигізеді. Жасаңды шашты ұзақ кисе, шаш түбіріндегі май бездерінің қызметі бұзыла бастайды. Сол себепті парикті 5-6 сағаттан кейін шешіп қою қажет. Оның астындағы шашты жиі жуып тұрады.5. Шашты үнемі ыстық немесе суық сумен жуу, ыстықта кептіру, кез-келген бояумен бояу да шаштың құрғап, жиі түсуіне әкеліп соқтырады. Шаш түспесін деп қолданатын тұнбалар1. Ошаған түбірін майдалап турап, оның 10-15 грамын 0,5 литр суға салып, 5 минут қай- натып алады. Сонан соң сүзіп, салқындатып, шаштың түбін ап- тасына 2-3 рет сүртіп отырады.2. Бірдей мөлшердегі настурция мен қалақай өсімдіктерін 60 пайыздық спирт ерітіндісіне салып, 10 күн қояды. Соңынан сүзіп, таза ыдысқа құйып алады. Онымен 10-15 күн бойы шаштың түбін күн сайын сүртеді.3. Ақ қайың жапырағынан бір ас қасығын 20-30 минут қайнатып суға салып, екі са-ғаттай тұндырып қояды да сү- зеді. Тұндырманы шашты жу-ған сайын басты сүртуге пайдаланады.4. 50 грамм томар дәріні (черемица) алып, 250 гр спи

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!