Халықаралық экономикалық интеграция

1

Анықтамасы

• Түрлі елдердің ұлттық шаруашылықтары арасындағы ынтымақтастық және олардың толық (немесе ішінара) бірегейлендірілуі;

• Осы елдер арасындағы саудада кедергілерді жою;

• Бір үлкен (ортақ) нарық құру мақсатымен жекелеген елдердің әрқайсысының нарықтарын жақындату, экономикалық объектілердің жуықтасуы, өзара астасуы (бірлесуге дейін).

2

Интеграция теориясының авторы

Джекоб Вайнер

3

Интеграция себептері

-Интеграциялық процестердің саяси себептері бар және саяси іс-әрекет болып табылады; ең алдымен мемлекеттердің саяси бірлігіне қол жеткізу мақсаты бар объективті тарихи процесс саналы түрде реттелуі және басқарылуы тиіс, ал экономикалық артықшылықтар елеусіз болуы мүмкін;

4

Интеграция мақсаттары

-Нарық мөлшерін кеңейтуді, Трансакциялық шығындарды қысқартуды және ауқымдағы Экономика теориясының негізінде басқа да артықшылықтарды алуды қамтамасыз ету;

-Қатысушы елдердің саяси, әскери, әлеуметтік, мәдени және басқа да экономикалық емес салалардағы өзара түсіністігі мен ынтымақтастығын нығайту;

-ДСҰ-дағы көпжақты сауда келіссөздері шеңберінде қатысушы елдердің келіссөз ұстанымдарын нығайту;

5

Интеграциялық бірлестіктің түрлері

Еркін сауда аймағы;

Кеден одағы;

Жалпы(ортақ) нарық;

Экономикалық одақ;

Еркін сауда аймағы

Кеден одағы

Жалпы нарық

Экономикалық және валюталық одақ

Мүше-мемлекеттер арасында мөлшерлік және сандық шектеулер алынған

Үшінші елдермен саудада ортақ өлшем енгізілген

Саудаға шек қоюлармен қатар, өндірістік факторлардың шек қоюлар алынып тасталынады

Тауар мен өндірістік факторлардың қозғалу еркіндігі дискриминациясын жою үшін жасалынатын ұлттық саясат белгілі түрде сәйкестендірілумен толықтырылады

Статистикалық тиімділігі

1. Кедендік Одаққа мүше елдер арасында сауданың қайта бағдарлауын жетілдіру, бірақ басқа елдермен емес. Баж салығын жойғаннан соң сауданың пайда болу әсері мен бірге сауданың ауытқу әсері пайда болады, мәні бойынша кері сауданың пайда болу әсеріне, өйткені интеграцияға қатысатын елдерден товарды жеткізу тиімді негізі бола бермейді.

3.Сауданың ауытқу әсері-жергілікті тұтынушыларды тиімділігі жоғары интеграциядан тыс көзден, кедендік одақ шегінде импорттық баж алымын жою нәтижесінде пайда болған, тиімділігі төмен ішкі интеграциялық көзге қайта бағдарлау.

2. Римдік келісім шарт бойынша кедендік баж алымы және өзара сауданың сандық шегі жойыла бастады,

4. Кедендік одақтың дамуы және сыртқы сауда саясаты үшінші елдер қатынасында, бастапқыда 6 ел- негіздеушілер.

Динамикалық

тиімділігі

1. Нарық көлемінің ұлғаюы фирмаларға өндіріс көлемінің ұлғаюынан тиісті әсер алуға мүмкіндік береді, ол өндіріс шығындарының

азаюына әкеледі

3. Одаққа қатысушы елдерге өзі үшін сауданың ең жақсы шарттарын немесе басқа артықшылықтарды қамтамасыз етуге мүмкіндік бере алады.

2. Елдер арасындағы интеграциялық байланыстарды кеңейту одақтарға қатысушы елдердің өндірістік және өндірістік емес инфрақұрылымын жақсартуға жиі әкеп соғады.

4. Сауда-экономикалық Одақтарға қосылу елдер арасындағы бәсекелестіктің өсуіне алып келеді.

1

Анықтамасы

Еуропаның Еуропалық Одақ туралы келiсiм шартына қол қойған 27 мемлекеттің экономикалық және саяси бірлестігі.

2

Құрылу жылы

1993 жылы

3

Даму кезеңдері

1.Еркін сауда аймағы кезеңі (1958 - 1969). Осы кезеңде 1957 жылғы "Рим шартына" сәйкес кедендік баждар мен өзара сауданың сандық шектеулері жойылды, жалпы кедендік тариф және кедендік саясат Үшінші елдерге қатысты қалыптасты. 1962 жылдан бастап бірыңғай ауыл шаруашылығы саясаты енгізілді.

2.ТС кезеңі (1968 - 1976). Кеден одағы мен сыртқы сауда саясатының Үшінші елдерге қатысты артықшылықтарын белсенді дамыту кезеңі. Алдымен алты елдің негізін қалаушы: Германия, Франция, Италия, Бельгия, Нидерланды, Люксембург. Ал кейіннен тұрақты кеңейіп келе жатқан одақ шеңберінде: 1973 ж. – Дания, Ирландия, Ұлыбритания; 80-ші жылдардың басы – Греция, Португалия, Испания. Осы кезеңде – Бірыңғай ауыл шаруашылығы саясаты, ОЖ қорғау саласындағы саясат, ғылыми зерттеулер және технологиялық даму.

3.Жалпы нарық кезеңі (1987-1992). 1985 жылы қол қойылған бірыңғай еуропалық актінің негізінде ЕО елдерінің ішкі нарығын құру бағдарламасы құрылды. Ол үшін барлық қалған кедергілер жойылуға тиіс еді.

4.Экономикалық одақтың кезеңі (1993 ж. – қазірге дейін) 1992 ж. қол қойылған Маастрихт келісімдерінің негізінде саяси интеграцияны күшейту және валюталық одақты дамыту.

4

ЕО басқару механизмдері

Еуропалық парламент-ЕО өкілдік және консультативтік органы.

Еуропалық Кеңес-жылына кем дегенде екі рет мерзімді отыратын Директивті орган.

ЕО министрлер кеңесі-бұл үкіметаралық орган. Отырыс қажеттілігіне қарай және мәселелерге байланысты өткізіледі. Отырыстарға экономика, ауыл шаруашылығы министрлері немесе сыртқы істер министрлері қатысады. Ең көп дауыс саны: ГФР, Франция, Италия және Ұлыбритания.

ЕО комиссиясы–КЕС) - мемлекеттік атқарушы орган. Әрбір мемлекет бір адамды бес жылға жібереді. Комиссияның әрбір мүшесінің өз елінің үкіметтерінен тапсырмаларды орындауға құқығы жоқ,ол қоғамдастықтың мүддесінде іс-қимыл жасауға және өз саласына жауап беруге міндетті. Комиссия өкілі ЕО елдерінің уағдаластығы бойынша тағайындалады және Еуропалық Парламентпен келісіледі. Тұрақты жұмыс істейтін жедел орган Брюссельде.

ЕО соты-жоғары сот инстанциясы. Ел үкіметтері тағайындаған 13 судьядан тұрады. Сот қабылданатын құжаттардың жарғылық талаптарға сәйкестігін қадағалайды. Егер ел ЕО-ның заңнамалық нормаларын бұзса, сот істі қозғайды және материалдық немесе өзге де залалды өтеуге міндеттейді.

5

ЕО институттары

Еуропалық Кеңес, Еуропалық Парламент, Еуропалық комиссия, Еуропалық Сот, Еуропалық санақ палатасы, Экономикалық және әлеуметтік комитет, Аймақтар комитеті, Еуропалық орталық банк, Еуропалық инвестициялық банк, Еуропа одағы омбудсманы, Еуропол

6

Мүше елдерінің саны және аталуы

28 ел мүшелікке енеді:

Бельгия,Германия,Италия,Люксембург,Нидерланд, Франция,Ұлыбритания,Дания,Ирландия,Грекия, Гренландия,Португалия,Испания,Аустрия,Финляндия, Швеция,Мажарстан,Кипр,Латвия,Литва,Мальта,Полша, Словакия,Словения,Чехия,Эстония,Болгария,Румыния, Хорватия