«Менингококкты инфекция несімен қауіпті?».

Тақырыбы; «Менингококкты инфекция несімен қауіпті?».

Дайындаған: Астана қаласы әкімдігінің «Жоғары медициналық колледж» ШЖҚМКК арнайы пәндер оқытушысы

Шапатаева Гаухар Нурабаевна

Менингококкты инфекция – симптомсыз тасымалдаушылықтан, назофарингиттен бастап (мұрынның шырышты қабатымен жұтқыншақтың қабынуы), менингит (ми қабығының қабынуы) және менингококты сепсиске (қанның зақымдануы) дейін әртүрлі клиникалық көріністермен өтетін, Neisseria meningitidis. бактериялары тудыратын жедел жұқпалы ауру.

Аурудың қоздырғышы - менингококк (Neisseria meningitides) менингитпен ауырған адам­дардың жұлын сұйықтығынан бөлінген. Менингококк экзотоксин түзбейді, бірақ клетка ыдырағанда өте күшті эндотоксин бөлінеді. Менингококктар қоршаған орта факторларына төзімсіз. Температураның оптималды жағдайын ауытқуы, құрғатылу тез өлтіреді. Сондықтан зерттеу материалы тасымалданғанда бұл жағдайлар ескерілуі қажет. Қолданыстағы дезинфектанттардың бәріне сезімтал. Антибактериалды препараттарға сезімталдығы жоғары. Соңғы жылдары сульфаниламидтерге төзімділік қалыптысқаны айқын аңғарылады, сондықтан бұл топтағы препараттар қолданылмайды.

Менингококкты инфекция жедел таралады, клиникалық ағымы ауыр, өлім-жітімге алып келу қаупі жоғары.

Инфекция көзі - науқас адам және бактерия тасымалдаушы болып табылады. Ауру науқас адамнан ауа-тамшылы жолдары арқылы беріледі (жөтелгенде, түшіргенде, сөйлескенде).  Сонымен қатар, көбінесе тіпті инфекцияны жұқтырғандығы туралы білмейтін ересектер де бактерия тасымалдаушы болып табылады, инфекцияны негізінен балалар жұқтырады және ауырады. Менингококк қыс және ерте көктем айларында жедел респираторлық инфекциялар мен тұмаудың маусымдық өсуі кезінде өрши түседі. Себебі, бұл кезде адамның иммунитет жүйесі ЖРВИ, тұмау, т.б вирустарының әсерінен әлсізденеді.

Қоздырғыш қоршаған ортаға төзімсіз болғандықтан ауру қоздырғышы ауа - шаң жолымен, тұрмыстық заттарымен беріле алмайды. Ауруға ең көп шалдыққандар 5 жасқа дейінгі балалар. Олардың үлесіне эпидемия аралық кезеңінде ауырғандардың 80-90% тиеді, ал эпидемия кезеңінде ауруға ересектерде жиірек ұшырайды (30-40% дейін). Аурудың инкубациялық (жасырын) кезеңі, яғни қоздырғыштың жұққан кезінен бастап алғашқы клиникалық симптомдары (белгілері) білінгенге дейін 3-10 күн.

Аурудың алғашқы клиникалық белгілеріне: жалпы әлсіздік, дене қызуының 39°C дейін және одан да күрт жоғарылауы, қатты бас ауруы, қайта –қайта құсу, денеге бөртпелердің шығуы, тыныстың нашарлауы, естің тануы жатады.

Аурудың алдын алу үшін келесі сауықтыру шараларын жүргізу қажет:

✓ жеке гигиена ережелерін сақтау, қолды жуу, көшеде баланың аузына заттардың салмауын қадағалау;

✓ ашық ауада көбірек серуендеу, қоғамдық көлікте жүруді мейлінше азайту ұсынылады;

✓ дәрумендер мен микроэлементтермен байытылған толық және теңдестірілген тамақтану, спортпен шұғылдану, ағзаны шынықтыру иммунитеттің жоғарылауына ықпал етеді;

✓ауырып қалмау және қоршаған ортадағы адамдарға инфекция жұқтырмау үшін мұрын – жұтқыншақтың өткір және созылмалы ауруларын-фарингит, тонзилитті, ларингитті уақтылы емдеу керек,

✓ менингококк инфекциясына тән алғашқы белгілер пайда болған жағдайда дереу «жедел жәрдем» шақырып, науқасты тез арада ауруханаға жеткізу керек.

Өкінішке орай, көптеген ата-аналар аурудың қауіптілігін толық түсінбейді, сондықтан білікті медициналық көмектен бас тартады. Менингококк инфекциясы ауруының кенеттен басталуын және ауырлығын ескере отырып, оның алғашқы белгілерінде мүмкіндігінше дер кезінде дәрігерден көмек сұрау қажет, бұл баланың өміріне байланысты болады. Менингит ең қауіпті инфекциялардың ондығына кіреді, сақ болыңыз.

ЕҢ МАҢЫЗДЫСЫ! Егер менингококк инфекциясының алғашқы белгілері пайда болса, ешқандай жағдайда өзін-өзі емдеуге болмайды. Ауру тез дамиды және науқастың, әсіресе жас нәрестелер жағдайын дұрыс объективті бағалауды тек дәрігер ғана жүргізе алады.

Менингококк инфекциясының жиілігі маусымдылықпен сипатталады-ең жоғары жиілік қыста және ерте көктемде болады. Бұл адамның иммундық жүйесі осы уақытта көптеген вирустармен әлсірегендіктен болады. Көбінесе 5 жасқа дейінгі балалар, иммундық жүйенің қалыптаспауына байланысты және жасөспірімдер мен жастар аурады – бұл жастағы адамдар түнгі клубтарда көп уақыт өткізеді, олар көптеген қауіп факторларының жиынтығымен ерекшеленеді – адамдардың көптігі, темекі шегу, ортақ сусындар және т. б.

Менингококк инфекциясының клиникалық ағымында оқшауланған (менингококк тасымалдаушылық, назофарингит) және генерализацияланған (менингит, менингококкцемия, аралас) түрлері бөлінеді. Менингококк инфекциясы кезінде инкубациялық кезең екі күннен он күнге дейін, көбіне екі-төрт күнге жалғасады.

Үш-бес күн бойы бірқалыпты қызбамен өтетін, улану симптомдары мен ринофарингит әлсіз көрінетін және клиникалық симптомдары бойынша жіті респираторлық аурулардан айырмашылығы жоқ жедел назофарингит диагнозы тек мұрын-жұтқыншақ сілемейін бактериологиялық зерттеудің оң нәтижесінің негізінде қойылады.

 Менингит жедел, қалтыраудан және қызбадан, бастың қатты ауыруынан және құсудан басталады. Науқастарда жарықтан қорқу, гиперакузия, терінің гиперестезиясы дамиды, содан кейін қозу және қозғалыс мазасыздығы, сананың ессіз күйден комаға дейін бұзылуы қосылады, менингеалды симптомдар өршиді. Айқын білінетін улану, сананың бұзылуы, құрысу, талықсу, бас сүйек-ми жүйкелерінің парезі, атаксия, гемипарездер және параличтер, нистагм, мишықтың бұзылуы менингоэнцефалитті көрсетеді.

  Менингококцемия (менингококкты сепсис) науқастарда көбінесе назофарингиттен жіті басталады. Дене температурасы 40 °С дейін және одан жоғары көтеріледі, улану симптомдары айқын көрінеді. Ауруға тән симптом денеде, аяқ-қолдарда, бөкседе ауру басталғаннан 12-48 сағаттан кейін геморрагиялық бөртпе пайда болады. Бөртпе элементтері әртүрлі түрде болар-болмас байқалатын петехиядан үстіңгі бетке шығып тұратын қып-қызыл түсті теріге ірі қан құйылуға дейін болады. Қан құйылу ортасында некроз болады. Менингококцемия кенеттен болатын сипатқа ие болады, ол кезде қатты басталады, кенеттен қалтырау, қорқыныш сезімі пайда болады. Дене температурасы 40-41 °С дейін көтеріледі, содан кейін инфекциялық-уытты шок дамуына қарай жылдам төмендейді. Демікпе, тахикардия артады, артериялық қысым төмендейді, ауру басталғаннан 6-48 сағаттан кейін өлім жағдайы болады.

Менингококк инфекцияларымен сырқаттанушылықты эпидемиологиялық қадағалау мынадай санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды қамтиды:

1) профилактикалық іс-шаралардың, ұзақ мерзімдік бағдарламалық-нысаналы жоспарлаудың тізбесін, көлемін және өткізу мерзімдерін негіздеу мақсатында аумақтық бөлімшелері жыл сайын өткізетін менингококк инфекцияларымен сырқаттанушылықты ретроспективті эпидемиологиялық талдау. Менингококк инфекцияларының құрылымын нозологиялық түрлер бойынша зерделеу, "тәуекел топтарын" анықтау үшін халықтың жеке жас ерекшелік, әлеуметтік, кәсіптік топтардағы және жеке ұжымдардағы сырқаттанушылық деңгейін бағалау қажет;

      2) сырқаттанушылықтың басталған көтерілуін уақтылы анықтау, оның себептерін анықтау және жедел эпидемияға қарсы іс-шараларды өткізу үшін аумақтық бөлімшелері ай сайын өткізетін менингококк инфекцияларымен сырқаттанушылықты жедел эпидемиологиялық талдау. Апталар, айлар бойынша, өсу қорытындысымен ағымдағы сырқаттанушылықты салыстыру, осы аумаққа тән сырқаттанушылықтың бақылау деңгейлерімен салыстыру жүргізіледі.

      Ауруханаішілік ауруларды болдырмау мақсатында аумақтық бөлімшелер денсаулық сақтау ұйымдарда, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында, сәбилер үйлерінде, психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда, медициналық-әлеуметтік мекемелерде (ұйымдарда) санитариялық-эпидемияға қарсы режимнің сақталуына мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау жүргізеді.

      Менингококк инфекциясымен ауыратын науқастарды және оған күдікті адамдарды анықтауды барлық денсаулық сақтау ұйымдарының медицина қызметкерлері амбулаториялық қабылдау, үйге бару, медициналық тексеріп-қарау, емдеуге жатқызу және денсаулық сақтау ұйымдардың қабылдаулары кезінде жүргізеді. Диагноз аурудың клиникалық белгілері, зертханалық зерттеу және эпидемиологиялық анамнез деректері негізінде қойылады.

      Менингококк инфекциясына бір реттік зертханалық зерттеп-қарау халықтың мынадай санаттарына:

      1) денсаулық сақтау ұйымдарға жүгінген кезде менингококк инфекциясына күдікті науқастарға;

      2) стационарға түскен кезде психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда;

      3) мектеп-интернаттарға, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарына және сәбилер үйлеріне ресімдеген кезде балаларға;

      4) медициналық-әлеуметтік мекемелерге (ұйымдарына) ресімдеген кезде көрсетілетін қызметті алушылар;

      5) ауырып суыққан менингококк инфекциясынан кейін реконвалесценттерге;

      6) инкубациялық кезеңде менингококк инфекциясымен ауыратын науқаспен байланыста болған адамдарға жүргізіледі. Балалардың мектепке дейінгі мекемелерінде, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында және сәбилер үйлерінде байланыста болған адамдарды зертханалық зерттеп-қарау үш-жеті күн аралықпен кемінде екі рет жүргізіледі.

            Эпидемиологиялық жағдай асқынған кезде халықтың белгілі бір топтарына зертханалық зерттеп-қарау жүргізіледі. Зерттеп-қараудың көлемі мен құрылымын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамдары және аумақтық бөлімшелер айқындайды.

Эпидемиологиялық зерттеп-қарау аурудың әр жағдайы тіркелген кезде жүргізіледі.

Менингококк инфекциясы жағдайы тіркелген балалардың мектепке дейінгі ұйымдарында, орта білім беру ұйымдарында соңғы науқас оқшауланған сәттен бастап күнтізбелік он күнге карантин белгіленеді. Бұл мерзім ішінде жаңа және уақытша болмаған балаларды қабылдауға, сондай-ақ балалар мен персоналды бір топтан екінші топқа ауыстыруға тыйым салынады.

  Науқаспен байланыста болған барлық адамдар науқас оқшауланған соңғы сәттен бастап күнтізбелік он күн бойы күнделікті клиникалық тексеріп-қарау және термометрия арқылы медициналық бақылауда болады. Тексеріп-қарауды жүргізуге отоларингологтар тартылады. Науқастармен байланыста болған және мұрын-жұтқыншақта катаральды құбылыстары бар адамдарға профилактикалық емдеу жүргізіледі.

      Зертханалық зерттеп-қараудың оң нәтижелері анықталған адамдар тасымалдаушы ретінде қаралады. Оларды емдеу, есепке алу жүргізіледі, оларға медициналық бақылау белгіленеді.

     Айналасындағылар үшін эпидемиялық қауіп төндіретін тасымалдаушыларды аумақтық бөлімшелер жұмыстан шеттетеді және бір рет теріс нәтиже болғанда ұжымдарға жіберіледі, зерттеуге арналған материал емдеу аяқталғаннан кейін үш күннен соң мұрын-жұтқыншақтан алынады.

     Ошақтарда қорытынды дезинфекциялау және науқастарды тасымалдайтын көлікті өңдеу жүргізілмейді.

      Үй-жайларды желдету, ылғалды жинау, жатын бөлмелерде, оқу үй-жайларында және ойын бөлмелерінде науқаспен байланыста болған адамдарды барынша алшақтату ұйымдастырылады.

      Менингококк инфекциясымен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу клиникалық және эпидемиологиялық көрсетімдері бойынша жүргізіледі.

      Менингококк инфекциясымен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу үшін клиникалық көрсеткіштер:

      1) генерализацияланған түрі;

      2) улану симптомдары және назофарингиттің өршуі.

      Менингококк инфекциясымен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу үшін эпидемиологиялық көрсеткіштер:

      1) науқастың тұратын жері бойынша қажетті эпидемияға қарсы режимді сақтаудың мүмкін еместігі (әлеуметтік-қолайсыз отбасылар, жатақханалар және коммуналдық пәтерлер);

      2) денсаулық сақтау ұйымдарда, мектеп интернаттарда, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында, сәбилер үйлерінде, санаторийлерде, медициналық-әлеуметтік мекемелерде (ұйымдарында), жазғы сауықтыру ұйымдарында және демалыс үйлеріндегі сырқаттану жағдайлары.

      Менингококк инфекциясынан кейін реконвалесценттерді ауруханадан шығару:

      1) оқшауланған түрі кезінде – клиникалық сауыққаннан кейін және бактерияға қарсы терапия аяқталғаннан күнтізбелік үш күннен кейін мұрын-жұтқыншақ сілемейінің бір реттік теріс бактериологиялық зерттеуінен кейін;

      2) генерализацияланған түрі кезінде – клиникалық сауыққаннан кейін және бактерияға қарсы терапия аяқталғаннан күнтізбелік үш күннен кейін екі күндік аралықпен мұрын-жұтқыншақ сілемейінің екі реттік теріс бактериологиялық зерттеуінен кейін жүргізіледі.

      Менингококк инфекциясымен ауырып сауыққан адамдар білім беру ұйымдарына стационардан шыққан соң немесе науқас үйде назофарингитпен ауырып сауыққаннан кейін күнтізбелік бес күн өткен соң бір рет теріс бактериологиялық зерттеуден кейін жіберіледі.

      Менингит және менингоэнцефалит реконвалесценттері невропатологта екі жыл бойы бақылауда болады (бірінші жылы үш айда бір рет, кейінгі жылы алты айда бір рет).

      Менингококк инфекциясының және іріңді менингиттердің зертханалық диагностикасы қоздырғышты бөлу және сәйкестендіру арқылы бактериологиялық әдіспен (мұрын-жұтқыншақтың сілемейі), бояу арқылы бактериоскопиялық әдіспен, организм сұйықтықтарында (ликвор, қан және синусоидалды сұйықтық) ерекше антигендерді немесе қан сарысуында антиденелерді бөлу арқылы серологиялық әдіспен, биологиялық материалда (сынамада) нуклеин қышқылының айқын фрагменттерінің кіші шоғырлануын елеулі арттыруға қол жеткізуге мүмкіндік беретін полимеразды тізбекті реакция (бұдан әрі – ПТР) әдісімен жүзеге асырылады. ПТР биологиялық материалдағы қоздырғыштарды анықтаудың шұғыл әдістерінің ішіндегі анағұрлым сезімтал және ерекше әдіс болып табылады: көптеген белгілі микроорганизмдерді, оның ішінде өсірілмейтін микроорганизмдерді анықтау үшін үлгіде дезоксирибонуклеин қышқылының бірнеше молекуласының болуы жеткілікті. Жұлын сұйықтығын бөлме температурасында сақтау, мұздату-еріту (үш ретке дейін) сияқты факторлар әдістің сезімталдығына әсер етпейді. Молекулярлық-биологиялық әдістер үшін жоғары өнімділік, нәтижені алу жылдамдығы (бірнеше сағаттың ішінде, таза өсірінділерді бөлмей сәйкестендіру жүргізуге мүмкіндік береді) тән.

Менингококкты  инфекцияның негізгі алдын алу шаралары:

1. Аурудың алғашқы белгілері пайда болған кезде,асқынып кетуді болдырмас үшін медициналық көмекке жүгіну қажет, және өзін-өзі емдеумен айналысуға болмайды;

2. Адам көп жиналатын жерлерге бармау керек;

3. Аурып қалмау үшін және айналаданғы адамадарға ауру жұқтырмау үшін, мұрын-жұтқыншақтарының жедел және созылмалы ауруларын (фарингит, тонзилит, ларингит) уақтылы емдеу керек;

4. Таза ауада серуендеу, мүмкін болса қоғамдық көліктермен жүрмеуге тырысу керек;

5. Витаминдер мен микроэлементтермен байытылған тамақтану, спортпен шұғылдану, ағзаны шынықтыру иммунитттің жоғарлауына ықпал етеді;

6. Үй-жайларды жиі желдету, күніне кемінде 2 рет дымқыл тазалау жүргізу керек;

7. Жөтелген кезде, түшкірген кезде бір реттік орамал пайдалану керек;

8. Жеке гигиенаны сақтау, қолды сабынмен және сумен кем дегенде 20 секунд мұқият және жиі жуу керек.

Чем опасна менингококковая инфекция?

Менингококковая инфекция является одном из опасных для жизни и непредсказуемым по молниеносности течения заболеванием.

Менингококковая инфекция (МИ) — это острое инфекционное заболевание, характеризующееся широким диапазоном клинических проявлений — от бессимптомного носительства до менингита и менингококкового сепсиса, вызываемое бактерией Neisseria meningitidis.

Менингококковая инфекция передается воздушно-капельным путем. Основной источник заболевания — это больные люди или носители этого заболевания. Чаще всего страдают от данного заболевания дети раннего возраста и подростки.

Началу болезни обычно предшествует заложенность носа, насморк, но симптомы могут возникнуть внезапно, на фоне полного благополучия. Чаще всего заболевание начинается с:

— сильных головных болей в лобно-теменной области, усиливающихся в ночное время, при перемене положения головы;

— лихорадки (подъем температуры до 40-42° C, сопровождающейся сильным ознобом);

— рвоту, которая без предшествующей тошноты, «фонтаном», не приносит облегчения. Это так называемая менингеальная триада.

Затем присоединяются повышением чувствительности к звуковым, световым и болевым стимулам, запахам. Иногда уже в первые часы болезни возникают судороги. У детей раннего возраста наблюдается выбухание и пульсацию родничка. Заболевший принимает вынужденную позу – лежа на боку с запрокинутой назад головой и подтянутыми к животу коленями, учащается дыхание, язык обложен грязно-коричневым налетом, сухой.

Особую значимость представляют случаи генерализованной инфекции, после перенесения которых могут возникнуть осложнения в виде глухоту, повреждение головного мозга, проблемы с нервной системой и судороги. И велика доля летальных исходов, особенно у детей раннего возраста. При этом смерть ребенка, как правило, наступает в 1-е сутки заболевания, даже при своевременной диагностике и интенсивной комплексной терапии.

Наибольшее число заболеваний менингококковой инфекции приходится на зимне-весенний период (февраль-апрель) и летнее - осенний (август - сентябрь). Факторами, влияющими на сезонную заболеваемость, являются климатические условия (резкие колебания температуры, повышенная влажность), изменение характера общения между людьми в зимнее время (длительное пребывание в закрытых помещениях, недостаточная вентиляция и т. д.).

При появлении вышеуказанной клиники необходимо срочно проконсультироваться с врачом.

В клиническом течении менингококковой инфекции выделяют локализованные (менингококконосительство, назофарингит) и генерализованные (менингит, менингококкцемия, смешанные) формы. Инкубационный период при менигококковой инфекции длится от двух до десяти календарных дней, чаще два-четыре дня.

Диагноз острого назофарингита, протекающего с умеренной лихорадкой в течение трех-пяти дней, со слабо выраженными симптомами интоксикации и ринофарингитом и не отличающийся по клиническим симптомам от острого респираторного заболевания, устанавливается только на основании положительного результата бактериологического исследования носоглоточной слизи.

      Менингит начинается остро, с озноба и лихорадки, сильной головной боли и рвоты. У больных развивается светобоязнь, гиперакузия, гиперестезия кожи, затем присоединяются возбуждение и двигательное беспокойство, нарушение сознания от сопора до комы, нарастают менингеальные симптомы. Резко выраженная интоксикация, нарушение сознания, судороги, припадки, парезы черепно-мозговых нервов, атаксия, гемипарезы и параличи, нистагм, мозжечковые нарушения свидетельствуют о менингоэнцефалите.

      Менингококцемия (менингококковый сепсис) начинается остро, у части больных с назофарингита. Температура тела повышается до 40°С и выше, выражены симптомы интоксикации. Характерный симптом – геморрагическая сыпь на туловище, конечностях, ягодицах появляется через 12 – 48 часов от начала заболевания. Элементы сыпи различной формы от едва заметных петехий до крупных кровоизлияний в кожу багрового цвета, выступающие над поверхностью. В центре кровоизлияния некроз. Менингококцемия носит молниеносный характер, когда имеет место бурное начало, резкий озноб, появление чувства страха. Температура тела поднимается до 40 – 41°С, затем быстро снижается по мере развития инфекционно-токсического шока. Нарастают одышка, тахикардия, артериальное давление падает, смерть наступает через 6 – 48 часов от начала заболевания.

Эпидемиологический надзор за заболеваемостью менингококковыми инфекциями включает следующие санитарно-противоэпидемические и санитарно-профилактические мероприятия:

      1) ретроспективный эпидемиологический анализ заболеваемости менингококковыми инфекциями, проводимый ежегодно территориальными подразделениями с целью обоснования перечня, объема и сроков проведения профилактических мероприятий, долгосрочного программно-целевого планирования. Необходимо изучить структуру менингококковых инфекций по нозологическим формам, оценить уровень заболеваемости в отдельных возрастных, социальных, профессиональных группах населения и отдельных коллективов для выявления "групп риска";

      2) оперативный эпидемиологический анализ заболеваемости менингококковыми инфекциями, проводимый ежемесячно территориальными подразделениями для своевременного обнаружения начавшегося подъема заболеваемости, выявления его причины и проведения оперативных противоэпидемических мероприятий. Проводится сравнение текущей заболеваемости по неделям, месяцам, с нарастающим итогом, сопоставление с контрольными уровнями заболеваемости, характерными для данной территории.

      С целью недопущения внутрибольничных заболеваний территориальными подразделениями проводится государственный санитарно-эпидемиологический контроль и надзор за соблюдением санитарно-противоэпидемического режима в медицинских организациях, организациях образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, домах ребенка, организациях, оказывающих медицинскую помощь в области психического здоровья, медико-социальных учреждениях (организациях).

Выявление больных и подозрительных на заболевание менингококковыми инфекциями проводится медицинскими работниками всех медицинских организаций во время амбулаторных приемов, посещений на дому, медицинских осмотров, динамического наблюдения и посещений медицинских организаций. Диагноз устанавливается на основании клинических проявлений заболевания, данных лабораторного исследования и эпидемиологического анамнеза.

      Проводятся однократные лабораторные обследования на менингококковую инфекцию следующих категорий населения:

      1) больных с подозрением на менингококковую инфекцию при обращении в медицинскую организацию;

      2) пациентов организаций, оказывающих медицинскую помощь в области психического здоровья, при поступлении в стационар;

      3) детей при оформлении в школы-интернаты, организации образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей и дома ребенка;

      4) получателей услуг при оформлении в медико-социальные учреждения (организация);

      5) реконвалесцентов после перенесенной менингококковой инфекции;

      6) лиц, находившихся в контакте с больным менингококковой инфекции в инкубационный период. Лабораторное обследование контактных лиц в дошкольных организациях, организациях образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей и домах ребенка проводятся не менее двух раз с интервалом в три - семь календарных дней.

      При осложнении эпидемиологической ситуации проводится лабораторное обследование определенных групп населения. Объем и структура обследования определяется должностными лицами государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и территориальными подразделениями.

      Эпидемиологическое обследование проводится при регистрации каждого случая заболевания.

      Карантин на десять календарных дней с момента изоляции последнего больного устанавливается в дошкольных организациях, в организациях среднего образования, где зарегистрирован случай менингококковой инфекции. В течение этого срока новые и временно отсутствующие дети не принимаются, а также дети и персонал из группы в группу не переводятся.

      Все лица, находившиеся в контакте с больным подвергаются медицинскому наблюдению с ежедневным клиническим осмотром и термометрией в течение десяти календарных дней с момента изоляции последнего больного. К проведению осмотра привлекаются оториноларингологи. Лицам, находившимся в контакте с больными и имеющими катаральные явления в носоглотке, проводят профилактическое лечение.

      Лица, у которых выявлены положительные результаты лабораторного обследования, рассматриваются как носители. Проводится их лечение, постановка на учет, за ними устанавливается медицинское наблюдение.

      Носители, представляющие эпидемическую опасность для окружающих, отстраняются от работы территориальными подразделениями и допускаются в коллективы при однократном отрицательном результате, материал для исследования берется из носоглотки через три календарных дня после окончания лечения.

      Заключительная дезинфекция в очагах и обработка транспорта по перевозке больных не проводится.

      Организуется проветривание, влажная уборка, максимальное разуплотнение лиц, находившихся в контакте с больным в спальных, учебных помещениях и игровых комнатах.

      Госпитализация больных менингококковой инфекцией проводится по клиническим и эпидемиологическим показаниям.

      Клинические показания для госпитализации больных менингококковой инфекцией:

      1) генерализованная форма;

      2) нарастание симптомов интоксикации и назофарингита.

     Эпидемиологические показания для госпитализации больных менингококковой инфекцией:

      1) невозможность соблюдения необходимого противоэпидемического режима по месту жительства больного (социально-неблагополучные семьи, общежития и коммунальные квартиры);

      2) случаи заболевания в медицинских организациях, школах-интернатах, организациях образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, домах ребенка, санаториях, медико-социальных учреждениях (организациях), летних оздоровительных организациях и домах отдыха.

     Выписка реконвалесцентов после менингококковой инфекции проводится:

      1) при локализованной форме – после клинического выздоровления и однократного отрицательного бактериологического исследования слизи из носоглотки через три календарных дня после окончания антибактериальной терапии;

      2) при генерализованной форме – после клинического выздоровления и двукратного отрицательного бактериологического исследования слизи из носоглотки через три календарных дня после окончания антибактериальной терапии с интервалом в два календарных дня.

      Лица, перенесшие менингококковую инфекцию в организации образования допускаются после однократного отрицательного бактериологического исследования, проведенного через пять календарных дней после выписки из стационара или выздоровления больного назофарингитом на дому.

      Реконвалесценты менингита и менингоэнцефалита наблюдаются невропатологом в течение двух лет (в течение первого года один раз в три месяца, в последующем году один раз в шесть месяцев).

Лабораторная диагностика менингококковой инфекции и гнойных менингитов осуществляется бактериологическим методом путем выделения и идентификации возбудителя (слизь из носоглотки), бактериоскопическим методом путем окрашивания, серологическим путем выявления специфических антигенов в жидкостях организма (ликвор, кровь и синусоидальная жидкость) или антител в сыворотке крови, методом полимеразной цепной реакции (далее – ПЦР), позволяющий добиться значительного увеличения малых концентраций определенных фрагментов нуклеиновой кислоты в биологическом материале (пробе). ПЦР является наиболее чувствительным и специфичным из существующих экспресс-методов детекции возбудителей в биологическом материале: достаточно нескольких молекул дезоксирибонуклеиновой кислоты в образце, чтобы обнаружить большинство известных микроорганизмов, в том числе некультивируемых. Такие факторы, как хранение спинномозговой жидкости при комнатной температуре, замораживание-оттаивание (до трех раз) не влияет на чувствительность метода. Для молекулярно-биологических методов характерна высокая воспроизводимость, быстрота получения результата (в течение нескольких часов, позволяет проводить идентификацию без выделения чистых культур).