«Мешіт –имандылық ұясы»

Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасының «Қостанай қаласы білім бөлімінің №16 жалпы білім беретін мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Тақырыбы : «Мешіт –имандылық ұясы»

Мұғалім: Кудербекова А.С.

Оқушы: Дакиев Имран Русланович 6 «Е» сыныбы

Қостанай қаласы 2021 ж

Ғылыми жұмысының тақырыбы : «Мешіт –имандылық ұясы»

Ғылыми жұмысының мақсаты:  Еліміздегі барлық мешіттер туралы білу, адамдарды имандыққа, адамгершілікке , сабырлыққа шақыру. Мешіттегі қоғамдық іс-шараларға қатысу.

Аннотация

Мақсаты: Еліміздегі мешіттер ғимараттар eкeндігінe зeрттey жүpгізy.

Гипотеза: (болжам) менің таңдаған мамандығым тарихшы болғандықтан,мен келешекте осындай әр түрлі ғимараттар туралы мәліметтер жинаймын. Болашақта керемет мешіттер салғым келеді.

Зерттеу кезеңдері: күндері адам баласы бір-біріне жылы шырай танытып, жақсылық жасаса сауапқа ие болады.

1.Дайындық кезеңі: тақырыпты анықтау, мақсатын, болжауын айқындау,зерттеу әдіс-тәсілдерін меңгеру.

2.Теориялық кезеңі: тақырып бойынша әр түрлі ғылыми әдебиеттерді оқу және талдау, іздену, кездесу және қажетті деректерді жинақтау,жүйелеу.

3.Қорытынды кезеңі: алынған нәтижелерді пайдаланып,өмірмен байланыстыра отыра қорытындылап және ұсынысты дайындау, ғылыми жобаны қорғау.

Зерттеудің әдістемесі: материалды жинақтау, іріктеу, сұхбаттасу, сауалнама алу және ақпарат көздерінен мәлімет алу.

Зерттеудің жаңалығы: қайырымдылық шараларын өткізуде өзгелерге өнеге көрсетуде.

Нәтижесі: іздену арқылы зерттеу жұмысының алға қойған мақсатымның орындалуы, болжамның дәлелденуі.

Қорытындыларын практикалық қолдану салалары: зерттеу жұмысының алға қойған мақсаттарын орындай отырып, қазіргі

Мазмұны

Кіріспе.............................................................................................................3

1.Еліміздегі мешіттердің шығу тарихы ................................................4-5-6

2. Қостанай қаланың «Жайлаубай атаның мешіті» туралы.........................7

3.Аймағанбет қажы Спанұлының мешіті туралы ................................. 8-9-10

4.Мешітке барғанда орындалатын ережелері .........................................11

5.Мешіттердің ішіндегі кітапханалық қоры...............................................12

6.Қостанай қаласындағы «Жайлаубай ата» мешітінде өткен «Біз біргеміз» деген қайырымдылық іс-шаралары. Ашура күніндегі қайырымдылық.......................................................................................13-14

7.«Айтылатын дұға сүрелері» ................................................................15-16

8. Қорытынды..............................................................................................17

Пайдаланған әдебиеттер...............................................................................18

2

Кіріспе

Тарих тереңіне үңілсек, ата-бабаларымыздан ескерткіш болып қалған мәдени орындар баршылық. Біздің уақытта жағдай өзгеше – мешіттер әр қала мен ауылда орын алған, кішігірім ауылдың өзінде намаз оқып, діни ғұрыптарын атқаратын үй табылады. Қазіргі таңда Қазақстандағы мешіттер саны үш мыңға жетіп, күннен күнге артып келеді. Әсіресе, баяғыдан халқында дінге жақын әдет-ғұрыптарының қалыптасуы және тұрғындар саны басымдығы мен тығыз орналасуына байланысты мешіттердің көпшілігі еліміздің оңтүстік аймақтарында салынып жатыр.

Бір жарым мың шаршы метр әдемі мешіт бір жылдан астам уақыт бойы салынды. "Ерлан" Компаниясы " ЖШС Бас директоры Төлеген Жайлаубаев бұл игі іске 400 миллион теңге жұмсады. Енді оның есіктері барлық дұға етушілер үшін ашық.

Қостанай қаласында жаңа мешіт ашылды. Оған белгілі уағызшы Аймағанбет қажы Спанұлының есімі берілді. Айта кету керек, нысанның құрылысы 2010 жылы басталған болатын. Алыстан көз тартатын келбетті  ғимараттың  ішіне кірсең, шықың келмейді. Қаланың  ажарын аша түскендей.  Жалпы алаңы 4 мың шаршы метр. Биіктігі - 40 метр. Бас күмбездің биіктігі - 25 метр, диаметрі - 12 метр. Ғимарат үш қабатты.

Мешіттің тағы бір ерекшелігі Құран бағыштап ас беруге арналған асханасы қарастырылған. Қорыта айтқанда, жаңа мешітте барлық жағдай жасалған және де заман талаптарына сай келеді.

3

1.Еліміздегі мешіттердің шығу тарихы

Бұдан 20 жыл бұрын мешіттер тек облыс орталықтары мен ірі қалаларда болатын. Оның өзінде саны жеткіліксіз, тіпті кейбір қалаларда мешіт атағына жетпейтін, намаз оқитын бір-екі кішігірім үй орынымен шектелген. Біздің уақытымызда жағдайымыз өзгеше – мешіттер әр қала мен ауылда орын алған, кішігірім ауылдың өзінде намаз оқып, діни ғұрыптарын атқаратын үй табылады.

Қазіргі таңда Қазақстандағы мешіттер саны үш мыңға жетіп, күннен күнге артып келеді. Әсіресе, баяғыдан халқында дінге жақын әдет-ғұрыптарының қалыптасуы және тұрғындар саны басымдығы мен тығыз орналасуына байланысты мешіттердің көпшілігі еліміздің оңтүстік аймақтарында салынып жатыр.

2008 жылы Қазақстанның батысындағы Ақтөбе қаласында 2500 адам намаз оқитын еліміздің ең ірі және әсем мешіттерінің бірі салынып, халқын көп қуанышқа бөлді.

Нургасыр мечит Актобе

4

Сол жылы солтүстік - шығыстағы Павлодар қаласында 500 намаз орыны, солтүстіктегі Петропавловск қаласында 750 намаз орыны қамтитын мешіттер салынды.

(Мәшһүр Жүсіп" орталық мешіті – Павлодар қаласы)

2008 жылы Шығыс Қазақстан облысындағы Семей қаласында 3000 намаз орнына арналған ірі мешіт құрылысы басталды. 2009 жылы дағдарыс салдарынан қаржы таршылығына тірелген құрылыс доғарылып, биылғы көктемде жаңа құрылыс жалғастырылды.

(Семейде "Абай Құнанбайұлы" орталық мешіті )

5

2009 жылдың 29 маусымда Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың бастамасымен Астана қаласында 5000 орындық «Әзірет Сұлтан» мешітінің іргетасы қаланды.

(Әзірет Сұлтан мешіті)

2009 жылдың қарашасында Шығыс Қазақстан облысының орталығы Өскемен қаласында 1000 намаз орның қамтитын мешіт құрылысы өріс алды.

(Өскемен қалалық мешіті)

Барлық мешіттер жеке тұлғалар мен ұйымдардың және бизнес өкілдері тарапынан демеушілік қаржыландыру арқасында салынуда.

6

2. Қостанай қаланың «Жайлаубай атаның мешіті» туралы

Бір жарым мың шаршы метр әдемі мешіт бір жылдан астам уақыт бойы салынды. "Ерлан" Компаниясы " ЖШС Бас директоры Төлеген Жайлаубаев бұл игі іске 400 миллион теңге жұмсады. Енді оның есіктері барлық дұға етушілер үшін ашық.

Байланыс:Абая, 25/1 ұялы телефон :8(7142) 21-09-81

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасынан және Қазақстан Қажылық қауымдастығынан делегация келді. Қостанай облысының әкімі Нұралы Сәдуақасов діндарлардың қатысуымен құрмет көрсетті.

7

3.Аймағанбет қажы Спанұлының мешіті туралы

Байланыс: +7 (7142) 39-06-46 maral-ishan@mail.ru Қостанай қ. Маяковский көшесі 104 А

Күллі мұсылман жамағатының қасиетті Құрбан айт мерекесінде Тобыл өңірі тұрғындары қуанышқа кенелді. Қостанай қаласында жаңа мешіт ашылды. Оған белгілі уағызшы Аймағанбет қажы Спанұлының есімі берілді. Айта кету керек, нысанның құрылысы 2010 жылы басталған болатын. Бірақ, қаржылық қиындықтарға байланысты кейін тоқтап қалды. Жеке кәсіпкерлер мен қарапайым азаматтардың қолдауының арқасында сәулетті ғимараттың құрылысы қолға алынып, қасиетті мерекеде елдің игілігіне жаратылды.

Ауа райының қолайсыздығына  қарамастан мешіттің ашылуына мыңдаған халық жиналды.  Жаңа  мешіт - жақсы ырыммен ашылды. Жаңа имандылық ордасына қадам басқан қауым алдында құран оқылды. Алла үйінің ашылуы жан сүйінерлік жағымды жаңалық, жастарды оң жолға бастар жол- деді Архимед Мұхамбетов. Имандылық ордасын тұрғызуға қолдау көрсеткен азаматтарға облыс әкімі жұрттың жылы лебізін жеткізді.

8

 «Жақсының жақсылығын айт нұры тассын!» -демей ме, қазақ даналығы. Құрылысы кезінде тоқтап қалған  ғибадат үйін салуға облысымыздағы іргелі өндіріс орындары мен шаруа қожалықтары үлес қосты. Атап айтар болсақ, «Соколов-Сарыбай кен байыту комбинаты, «Қарқын», «Шолақсай», «Қарасу», «Москалев» серікстестігі, «Тобыл» Әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясы,  «Қазақтелеком» акционерлік қоғамы және  көптеген бизнес өкілдері. Қарапайым жергілікті тұрғындар да мешітті тұрғызуға қолдан келген көмектерін аямады.  Бұл, «Бірлік бар жерде, тірлік бар»- деген мақал бар.

  Салтанатты рәсім аяқталған соң, облыс әкімі  бастаған қауым мешітке бас сұқты. Алыстан көз тартатын келбетті  ғимараттың  ішіне кірсең, шыққың келмейді. Қаланың  ажарын аша түскендей.  Жалпы алаңы 4 мың шаршы метр. Биіктігі - 40 метр. Бас күмбездің биіктігі - 25 метр, диаметрі - 12 метр. Ғимарат үш қабатты. Біріншісінде  ерлерге арналған құлшылық залы, неке қию залы бар. Екінші қабатта әйелдерге арналған құлшылық залы. Жертөле қабаты қосалқы үй-жайды қамтиды. Келушілерге  демалу үшін саябақ салынып,  айнала көркем-декоративтік безендірілді.

9

Мешіт-дініміздің қанат жаюына, жастардың жат ағымдардан жырақ болуына жол ашпақ.Мұсылман жамағаты ғибадат жасайтын жаңа Алла үйінің ашылғанына  дән риза. 

Бұл күні Қостанай облысының жұртшылығы мереке құшағына қуанды. Алланың үйінде өткен іс – шарадан  кейін,  ардагерлер кеңесінің мүшелері, қажылар және әр түрлі дін өкілдеріне арнап қаламыздағы мейрамханалардың бірінде ақ дастархан жайылып,  ас берілді.    Құрбан айт мерекесінде  әрбір мұсылман баласы бір-біріне деген өкпе назын ұмытып, тек қана жақсы тілек - ниетімен Алладан ел амандығын, отбасының бірлік-берекесін, ұрпақтарының саулығын сұрап, барына риза болумкерек.

10

4.Мешітке барғанда орындалатын ережелері

Осылайша, Жаратушымыз бізге мешітке баруды бұйырады. Алайда Алла үйіне кірудің, онда отырудың, шығудың өзіндік тәртіптері мен әдептері бар.

1. Кірер алдында ұялы телефоныңызды сөндіріп қойыңыз.

2. Оң аяқпен кіру керек.

3. Мүмкіндігінше алдыңғы қатардағы орындарға жайғасу (алдыңғы қатарларда орын бола тұрып, артқы орындарға отырып кейін келген адамдарға кедергі келтірмеу керек).

1. Мешітке кірген соң, Құран оқып жатқан адамдармен сәлемдесуге болмайды.

2. Құлшылық етіп жатқан адамның алдынан өтуге болмайды.

3. Қатты дауыстап сөйлеуге болмайды.

4. Иманмен сыпайы түрде амандасу керек.

5. Мешіттен сол аяқпен шығу керек.

Бұл аталғандар жалпы қағидалар.

11

5.Мешіттердің ішіндегі кітапханалық қоры

Рухани жаңару айы — Рамазан құтты болсын

Құран Кәрим қазақша мағына және түсінігі

12

6.Қостанай қаласындағы «Жайлаубай ата» мешітінде өткен «Біз біргеміз» деген қайырымдылық іс-шаралары. Ашура күніндегі қайырымдылық.

Халықтың ыстық ықыласына ие болған Шоқан қажы Әмірханов басқаратын «Жайлаубай ата» мешітінің ұжымы да «Біз біргеміз» акциясының аясында қайырымдылық шараларын өткізуде өзгелерге өнеге көрсетуде.

Мәселен, көмекке мұқтаж жандарға қолдау көрсету мақсатында үстіміздегі жылдың 27 сәуірі мен 6 мамыр аралығында 1 355 720 теңге қаржы жиналды.

13

Мұхаррам айының оныншы күні – Ашура күні. Тарихта ашура күнімен байланысты пайғамбарлардың көптеген тағылымды жайлары бар. Бұл күндері адам баласы бір-біріне жылы шырай танытып, жақсылық жасаса сауапқа ие болады.

Мұндай шақта мұқтаж жандарға қол ұшын созып, көмек көрсеткен кісіге, Алла Тағала оның сауабын еселеп береді.

Қасиетті Құранның «Ниса» сүресінің 127 аятында: «Қайырдан не істесеңдер де, сөзсіз Алла оны күдіксіз біледі», - деп көрсетілгендей, бұл күндері күн көрісі төмен кісілерге қайырымдылық таныту өте орынды.

Осы мақсатта Қостанай облыстық «Аймағанбет қажы Спанұлы» мешіті демеушілердің қолдауымен мүгедектер, көп балалы аналар мен көмекке мұқтаж 20 отбасыға азық-түліктер салынған пакет ұсынып, олардың ризашылығына қуанды.

Аталмыш мешіттің наиб имамы Бақытжан Икрам Ашура күнінің қасиеті мен Ислам діні туралы киелі орынға келушілерге жан-жақты айтып берді. Оларға алдағы уақытта отбасына ырыс-береке тіледі.

Қамқорлықты айқын сезінген бауырларымыз бұл шараны ұйымдастырған мешіт қызметкерлеріне шексіз риза.

14

7.«Айтылатын дұға сүрелері»

15

16

Қорытынды

Мешіт қоғамдағы барлық мәселенің шешімін табуға, елдегі бірліктің, ынтымақтың сақталуына тікелей себепші болатын орын.  Адамның туғанынан бастап өмірден өткенге дейінгі діни рәсімдер мешітте өткізіледі. 

Халықтың ыстық ықыласына ие болған Шоқан қажы Әмірханов басқаратын «Жайлаубай ата» мешітінің ұжымы , «Біз біргеміз» акциясының аясында қайырымдылық шараларын өткізуде өзгелерге өнеге көрсетуде.

Мұхаррам айының оныншы күні – Ашура күні. Тарихта ашура күнімен байланысты пайғамбарлардың көптеген тағылымды жайлары бар. Бұл күндері адам баласы бір-біріне жылы шырай танытып, жақсылық жасаса сауапқа ие болады.

Қасиетті Құранның «Ниса» сүресінің 127 аятында: «Қайырдан не істесеңдер де, сөзсіз Алла оны күдіксіз біледі», - деп көрсетілгендей, бұл күндері күн көрісі төмен кісілерге қайырымдылық таныту өте орынды.

17

Қолданған әдебиеттер

1. Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8.

2. Ғазез Ақытұлы, Мақаш Ақытұлы. «Қасиетті Құран және қазақ тіліндегі мағыналық аудармасы» – Астана. 2018 жыл;

3.

4.

5.

770 ₸ - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру