Нақыш карта немесе орнамент карта Пед Идея

«Нақыш карта» әдісі

Бұл өлкені еліміздің ең әсем аймағы десекте болады. Бұл өлкеде ұлттық салт-дәстүріміз жақсы сақталған. Ұлттық киім үлгілеріне көбінесе зооморфтық оюларды көптеп бейнелейді. Айдында аққулар қалықтап, теңіз толқыны жағалауды шайып жатады. Теңізден аққу құстарды кездестіруге болады. Халқымыз ежелден аққуды киелі санап «Аққуды атпа, досыңды сатпа» деп аққу құсын қадір тұтқан. Халқымыз «Аққу мойын», «Айдындағы аққулар» т.б ою түрлерін қолданған. Бұл өлке бағалы балыққа бай. Балық бейнесіндегі ою-өрнектер ежелгі текеметтердің жиегіне салынған. Шаруашылығы жақсы дамыған. Әсіресе түйе шаруашылығына маманданған. Халқымыз түйеге байланысты «Түйе мойын», «Түйе табан» сынды ою-өрнектерді төсеніштерге қолданатын болған. Әрбір өлкенің жан-жануарларына байлансыты ою-өрнектердің бар екенін біле жүріңіз.

Тарсырма:

1. Мәтінде айтылған ою-өрнектерден түс киіз үлгісін құрастырыңыз.

2. Мәтінде қай өңір туралы айтылды?

«Нақыш карта» әдісі

Бұл өлкені еліміздің астыққа бай өлкесі. Ас атасы нан саналатын бидайдың мекені. Бұл өлкенің хақы қазақ оюының келесі бір түрін – өсімдік сипатты ою-өрнектерін көбірек қолданады. Өсімдік сипатты ою-өрнек, көбінесе, кебеже мен жүкаяқтардың, әбдірелердің беттерінде тігінен де, көлденеңінен де бедерленеді. Жалпы өсімдік өрнегінің жапырақ, гүл, сабақша, өткізбе, шиыршық, тамыр түрінде және жаңадан ашылып келе жатқан жауқазын бейнесінде ұшырасады. «жауқазын», «Қос көгершін», «Астық сабақ» сынды ою-өрнектер бұл өлкенің шалғынды екенін бейнелесе, «Ағаш жанақ», «Жапырақ» сынды оюлар орманға бай екендігін көрсетеді. Әрбір өлкенің жан-жануарларына байлансыты ою-өрнектердің бар екенін біле жүріңіз.

Тарсырма:

1. Мәтінде айтылған ою-өрнектерден түс киіз үлгісін құрастырыңыз.

2. Мәтінде қай өңір туралы айтылды?

«Нақыш карта» әдісі

Бұл өлкені еліміздің биік бейнесіне жатады. Бұл өлкеде ұлттық ерекше қорғауға алынған жануарлар мен өсімдіктер сақталған. Ұлттық киім үлгілеріне көбінесе зооморфтық оюларды көптеп бейнелейді. Биіктік пен қырағылық, еркіндік пен шалғындық осы өлкенің жан-жануарларына тиесілі. «Үкі» оюын тілден көзден сақтауға ортаңғы бөліктеріне және жоғарғы бөліктерге орнатқан. «Бұғы мүйіз» оюы бұл өлкенің басты символы. «Ойда он сиырдың мүйізі сықырласа, қырда қырық бұғының мүйізі сықырлайды» деп бекер айтпаса керекті. Демек бұл өлкеннің жер бедері биік болып келетіні белгілі болды. Бұл өлкеде ірі гүлді лала кездеседі. Құстарының қанаттары кеңге жайылған. Сол себепті де «Құс қанат», «Қос қанат» оюлары осы өлкенің құстарына байланысты алынған. Әрбір өлкенің жан-жануарларына байлансыты ою-өрнектердің бар екенін біле жүріңіз.

Тарсырма:

1. Мәтінде айтылған ою-өрнектерден түс киіз үлгісін құрастырыңыз.

2. Мәтінде қай өңір туралы айтылды?