Облыстық ашық сабақ

Абай облысының Білім басқармасы

«Көлік колледжі» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны

Коммунальное государственное казенное предприятие

«Колледж транспорта» управления образования области Абай

«Бекітемін» «Көлік колледжі» КМҚК ОЖ бойынша директордың орынбасары «Утверждено»

Заместитель директора по УР

КГКП «Колледжа транспорта»

___________М.Т.Молдагалиева

«____»_______________2023 г.

Методическая разработка открытого урока

Облыстық ашық сабақтың әдістемелік әзірлемесі

Мамандық /специальность: 07320700 – Автомобиль жолдары мен аэродромдар салу және пайдалану

Пән атауы/Наименование дисциплины: Арнайы технология

Курс, топ /курс, группа: 3 курс, 32 Дмк

Сабақтың тақырыбы/ Тема урока: Газ тарату механизмі.

Дайындаған оқытушы/ Преподаватель: Искаков Ерғазы Серикказыевич

Өту түрі/ форма проведения: оффлайн-онлайн

Өтетін уақыт / время проведения: 20.01.2023г, 8:20

«Келісілді»

ШҚО ТжБК

инженерлік және құрылыс саласы бойынша

ОӘБ төрағасы

«Согласовано»

ТиПО ВКО председатель ОМО

по инженерной и строительной отрасли

_____________Кошкимбаева С.С.

Семей қаласы 2023 ж.

Абай облысы Білім басқармасының «Көлік колледжі» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорын

Сабақ жоспары № 72

Пән аты: «Арнайы технология».

Оқытушы: Искаков Е.С.

Топ: 32 ДМ-к.

Сабақ тақырыбы: «Газ тарату механизмі».

Пәнді меңгеруде студенттер келесі құзыреттерді меңгеруі тиіс:

БҚ1 Өз еркімен ойлау қабілетін дамыту, техникалық және кеңістікте ойлау, түйіндерді шеше білуі, бағалау қабілеттілігін дамыту.

БҚ4 Білім және кәсіби деңгейін әр дайым жоғарылатуға және тұлғалық қабілетін жетілдіруге қажеттілікке талпыну.

БҚ6 Кәсіптік шеберлігімен іс тәжірибесін кең көлемді қолдана білу.

КҚ 3. 12.4. Анықтамалармен жұмыс істеу, сызбалар сызу, құрастыра білу.

КҚ 3. 12.8. Автомобильді диагностикалау кезінде есептеу техникасын пайдалана білу.

Сабақ мақсаты:

Білімділік: Автокөлік қозғалтқышының құрылысы мен техникалық қызмет көрсетуі туралы түсініктерді қалыптастыру.

Дамытушылық: техникалық ой-өрісін дамыту, техникалық тілде сөйлеуді ынталандыру, автокөлік агрегаттары мен түйінділерінің дефектілерін жоюдың тәсілдерінен хабардар болуға құзыреттіліктерін қалыптастыру.

Тәрбиелік: сабаққа белсенді қатысу, өзара қарым-қатынасты нығайту, оқытушыны зейін қойып тыңдау.

Пәнаралық байланыс: «Автомобиль және тракторлар», «Жабдықтар», «Металлдар технологиясы»

Сабақтың түрі: аралас.

Пайдаланатын оқыту технологиясы: АКТ технологиясы, деңгейлік саралау технологиясы

Көрнекілік: КАМАЗ 740 козғалқышының стенді, құрал жабдықтар, кілттер жинағы

Сабақ құрылымы:

І. Ұйымдастыру бөлімі. Сәлемдесу. Дәрісхананың тазалығына, балалардың киім үлгісіне назар аудару. Оқушыларды түгендеу. Журнал толтыру.

ІІ. Үй жұмысын тексеру. Үй тапсырмасы деңгейлік саралау технологиясын пайдалану арқылы тексеріледі:

1. Жоғары деңгейлік - тест тапсырмалары (қосымша 1);

2. Орташа деңгейлік – перфокарта: ГРМ құрылдары және ГРМ жұмысы (қосымша 2);

3. Төменгі деңгейлік - кіріс және шығыс клапанындағы жылу саңылауларын реттеу үшін ГБЦ қақпағын шешу (қосымша 3);

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру

1. Камаз740 қозғалтқышының жалпы құрлысы.

КамАЗ жүк көліктері 1969 жылы шығарыла бастады, ол үшін инженерлер Камаз-740 V8 4 тактілі дизельді сегіз цилиндрлі қозғалтқыш жасады. Бұл қуат блогының жұмыс көлемі 10852 см3 болды, ал оның қуаты 210 ат күші болды. Содан кейін қуат көрсеткіштерін 180 а.к. - ден 360-қа дейін кеңейтуге тура келді. Бұл жүк көліктері ілінісу пневматикалық күшейткішімен, синхронизаторлары бар 5 жылдамдықты қораппен жабдықталған.

КамАЗ қозғалтқышының бойлық бөлімі

1-генератор; 2-төмен қысымды отын сорғысы; 3 - Қолмен отын сорғысы; 4-жоғары қысымды отын сорғысы; 5-отын бүркуінен Автоматты ілінісу; 6-жоғары қысымды отын сорғысының жетегінің жартылай муфтасы; 7-кіріс ауа құбырларын қосатын құбыр; 8-отынды жұқа тазарту сүзгісі; 9-жұдырықшалы білік; 10-маховик; 11-маховиктің картері; 12-су төгетін тығын; 13-қозғалтқыш картері; 14-иінді білік; 15-май сорғысы; 16-гидравликалық муфтаның жетекші бөлігінің жетек ролигі; 17-генератордың жетек шкиві; 18-желдеткіш дөңгелегі

КамАЗ-740 қозғалтқышының көлденең қимасы

1-толық ағынды майды тазарту сүзгісі; 2-май құятын мойын; 3-май деңгейінің көрсеткіші; 4-орталықтан тепкіш май сүзгісі; 5-термостат қорабы; 6-көз-алдыңғы болт; 7-компрессор; 8 - рульдік басқару гидравликалық сорғы; 9-көз-артқы болт; 10-сол жақ су құбыры; 11-алау шамы; 12-кіріс сол жақ Ауа құбыры; 13-саптама; 14-саптаманы бекіту қапсырмасы; 15-шығару коллекторының келте құбыры; 16-шығару коллекторы

КамАЗ-740 қозғалтқышының құрылымдық ерекшеліктері

- жоғары кремнийлі алюминий қорытпасынан құйылған поршеньдер, үстіңгі қысу сақинасының астына шойын қатайтатын кірістіру және юбканың коллоидты-графитті өңдеу жабыны бар;

- көлемді қатайтылған және тегіс шыңдалған хонингпен өңделген цилиндрлердің жеңдері;

- бүйір беттерінің хром және молибден жабыны бар поршенді сақиналар;

- үш қабатты жұқа қабырғалы Болат қоладан жасалған негізгі және байланыстырушы өзек мойынтіректері;

- температуралық режимді Автоматты реттеумен, желдеткіш жетегінің гидромуфтасымен және термостаттармен төмен қататын салқындатқыш сұйықтықпен толтырылатын жабық салқындату жүйесі;

- қағаз сүзгі элементтерімен майды, отынды және ауаны жоғары тиімді сүзу;

- қоршаған ауаның теріс температурасында қозғалтқышты минус 25 С дейін сенімді іске қосуды қамтамасыз ететін ауаны жылытудың электрофакельді құрылғысы.

Цилиндр блогы Картердің жоғарғы бөлігімен бірге легирленген сұр шойыннан құйылады. Блоктың картерлік бөлігі негізгі тіректердің қақпақтарымен көлденең болттармен байланысады, бұл құрылымға беріктік береді. Бойлық қаттылықты арттыру үшін блоктың сыртқы қабырғалары қисық сызықпен жасалады. Цилиндр бастарын бекітетін болт бастары-бұл блоктың су көйлегін құрайтын көлденең қабырғалардағы толқындар.

Цилиндрлердің сол жақ қатары оң жаққа қатысты 29,5 мм алға жылжиды, бұл екі иінді біліктің бір иінді мойнына орнатудан туындайды.

Алдыңғы жағында желдеткіш жетегінің гидравликалық муфтасын жабатын қақпақ блокқа бекітіледі, артқы жағында маховик картер, ол блоктың артқы жағында орналасқан агрегаттардың жетек механизмінің қақпағы ретінде қызмет етеді.

"Дымқыл" типті цилиндрлердің жеңдері оңай алынбалы, арнайы шойыннан жасалған, тозуға төзімділікті арттыру үшін көлемді қатайтылған.

Жең айнасы жең осіне бұрышпен ойпаттар мен платформалар торын алу үшін тегіс Тегістеу арқылы өңделеді. Бұл өңдеу майдың ойпаттарда сақталуына және жеңнің жақсы жұмыс істеуіне ықпал етеді.

Цилиндр корпусы - блок қосылымында су қуысы дөңгелек қималы резеңке сақиналармен тығыздалған. Жоғарғы бөлігінде гильзаның шұңқырына бурт астындағы сақина, төменгі бөлігінде блоктың саңылауларына екі сақина орнатылған.

2. Жылулық саңылауды реттеу тәртібі.

Алдымен сіз көлікті дайындап, оны бақылау арығына немесе тегіс жерге орнатуыңыз керек. Ең бастысы-көлікті қол тежегішіне орнатуды ұмытпаңыз немесе кері қайтару құрылғыларын пайдалану керек. Осыдан кейін кабинаны көтеріп, кабинаның көтерілуін шектегішті бекітіңіз, қозғалтқыш салқындағанша күтіңіз.

КамАЗ - 740 қозғалтқышы салқындағаннан кейін сіз клапан қақпақтарын алып тастауыңыз керек, осылайша рокерлер мен клапан шыбықтары тезірек салқындатылады. Жоғары қысымды отын сорғысында рычаг бар-оны аялдама күйіне орнату керек, бұл қозғалтқыштың кездейсоқ іске қосылуына жол бермейді. Сондай-ақ, сізде сынық немесе үлкен бұрағыш болуы керек, ол сізге пайдалы болады.

Реттеу процесі

1. Цилиндр басының қақпақтарын алыңыз. Тығыздау моменттерін тексеріңіз және қажет болған жағдайда цилиндр бастарын бекіту болттарын 157-176 Н/м (16-18 кгс/м)қатайтыңыз;

2. Маховик ұстағышын төменгі күйге орнатыңыз;

3. Ілінісу картерінің төменгі жағындағы люк қақпағын алыңыз (маховикті ломикпен бұру үшін). Иінді білікті айналдыру барысында бұрап, оны серіппенің әсерінен ұстағыш маховикпен ілінетін жерге қойыңыз. Бұл ретте 7403.10, 740.11, 740.14 үлгілерінің қозғалтқыштары үшін жоғары қысымды отын сорғысының жетегіндегі отын бүрку ілінісінің және ТНВД корпусындағы 740.1 З, 740.30 үлгілерінің қозғалтқыштары үшін жоғары қысымды отын сорғысының жетегіндегі жетекті жартылай муфтаның фланеціндегі белгі сәйкес келуі тиіс. Иінді біліктің бұл позициясы бірінші цилиндрдегі жанармайдың басталуына сәйкес келеді.

Егер жоғарыда келтірілген матчтар болмаса, құлыпты маховикпен байланыстырудан алып тастау керек, иінді білікті бір айналымға бұру керек, ал ұстағыш маховикпен қайта кіруі керек. Иінді білікті ломикамен бұрап, оны маховиктің перифериясында орналасқан тесіктерге салу керек. Маховикті екі іргелес тесік арасындағы бос орынға тең бұрышқа бұру иінді біліктің 30 г айналуына сәйкес келеді. Серіппенің күшін жеңе отырып, бекіткішті артқа тартыңыз, оны 90 гр бұраңыз. және жоғарғы күйге қойыңыз.

4. Реттелетін цилиндрлердің рокер тіректерін бекіту гайкаларын бұрау моментін айналатын кілтпен тексеріңіз. Ол 41,2—53 Н.м (4,2—5,4 кгс) шегінде болуы тиіс.м).

Саңылауды реттеу үшін реттеу бұрандасының гайкасын босатып, саңылауға қажетті қалыңдықтағы зондты салыңыз және бұранданы бұрағышпен бұрап, қажетті саңылауды орнатыңыз (кіріс үшін 0,30 мм және шығыс үшін 0,40 мм).

Бұранданы бұрағышпен ұстап тұрып, гайканы қатайтыңыз және саңылаудың мөлшерін тексеріңіз. Кіріс үшін қалыңдығы 0,30 мм және шығыс үшін 0,40 мм зонд (цилиндрлердің оң жақ қатарының алдыңғы клапандары кіріс, сол жақ Шығыс). Реттеу бұрандасын қатайту моменті 33-41 н.м (3,4—4,2 кгс) тең болуы тиіс.м).

КАМАЗ 740 клапандарын реттеу тәртібі

Нөмірлеу схемасы және цилиндрлердің жұмыс тәртібі:

1....8-цилиндрлер; І-оң жақ қатар; ІІ-сол жақ қатар

5. Иінді білікті 60 Г-ға бұраңыз. ВМТ-дан (маховиктегі 2 тесік) және Біз 1-ші және 5-ші цилиндрлердегі клапандарды реттейміз.

* Әрі қарай, біз 180 гр айналдырамыз. және 4-ші және 2-ші клапандарды реттеңіз.

* Әрі қарай, біз 180 гр айналдырамыз. және 6-шы және 3-ші реттеңіз.

* Әрі қарай, біз 180 гр айналдырамыз. және 7-ші және 8-ші реттеңіз.

Иінді біліктің айналу бұрышы жылу саңылауын реттеу кезінде бірінші цилиндрге жанармай құюдың басталуына қатысты

(кесте № 1)

6. Қозғалтқышты іске қосыңыз және оның жұмысын тыңдаңыз. Дұрыс реттелген саңылаулармен газ тарату механизмінде тықылдау болмауы керек.

7. Ілінісу картері мен цилиндр бастарының люк қақпақтарын орнатыңыз.

3. Жұмыс орынын дайындау

Жұмысты орындаудың негізгі кезеңдері КАМАЗ 740 клапандарын өз қолыңызбен реттеу барлық жұмыстарды орындау кезеңдерін қатаң сақтауды білдіреді. Клапандарды реттеу кезінде орындалатын негізгі қадамдар: цилиндрлердің бастарын жабатын қақпақты мұқият алып тастау керек. Барлық болттардың қатайғанын тексеру керек, егер жоқ болса, оларды оңтайлы кернеуге дейін қатайтыңыз. Мүмкін болатын ең төменгі позицияларға бекіткішті дұрыс орнату қажет болады. Осыдан кейін ілінісу картерінің төменгі жағына орнатылған люк қақпағын алып тастау керек. Шамалы физикалық күш-жігермен және тегіс қозғалыстармен иінді білікті бұрап, оны серіппенің әсерінен орнатылған бекіткіш маховикке ілінетін жағдайға келтіру керек. 7303.10, сондай-ақ 740.14 және 740.11 қозғалтқышының белгілі бір модельдерінің қозғалтқыштары үшін жанармай құю станциясының механизмі мен жұмыс муфтасының соңында орналасқан арнайы белгілер толығымен сәйкес келуі керек. Осы кезде мүмкіндігінше жауапкершілікпен қарау ұсынылады, өйткені бұл КАМАЗ көлігімен көрсетілген жұмыстарды дұрыс орындау үшін маңызды. Иінді біліктің бұл орналасуы цилиндрлердің 1-м жанармай берудің басталуын көрсетеді.

Мұндай белгілер сәйкес келмеген жағдайда, құлыпты маховик орнатылған ілінісу күйінен алып тастау қажет болады. Ол үшін білікті 1 айналымға бұруға болады, содан кейін фиксатор бұрынғы орнына айналуы керек. Иінді білікті қажетті күйге келтіру үшін сынғышты пайдалану ұсынылады. Оны 30 градус бұрышқа толығымен сәйкес келетін бірқатар орналасқан тесіктер арасындағы бос орынға тең бұрышқа бұру керек. Содан кейін құлыпты артқа тартып, оны 90 градусқа бұраңыз. Осы сәтті аяқтағаннан кейін оны мүмкін болатын ең жоғарғы позицияларға орнату қажет болады. Жұмыстың осы кезеңінде цилиндрлердің рокер тіректері үшін арнайы гайкалардың қалай бекітілгенін тексеру қажет. Егер Еуро 2 КАМАЗ клапандары реттелсе, онда момент 41,2-ден 52,6 Н.м. дейінгі мәндерді құрайтын белгілі бір шектерде болуы керек. Реттеу үшін сізге қажет: КАМАЗ 740 клапандарының саңылауларын дұрыс реттеу үшін реттеуді жүзеге асыру үшін арнайы бұранданың бақылау гайкасын аз мөлшерде босату керек, сонымен қатар оңтайлы қалыңдықтағы зондты қою керек. Содан кейін бұранданы айналдыру арқылы кіріс клапаны үшін 0,30 миллиметр және шығыс клапаны үшін 0,40 миллиметр мәніне бос орын қойыңыз.

Егер КАМАЗ Еуро 3 клапандарын реттеу қажет болса, онда бұл процедура, әдетте, жоғарыда қарастырылғаннан өзгеше емес және сол тәртіпте орындалуы мүмкін. Камаздағы клапанды реттеу қозғалтқыштың сапасыз жұмысына байланысты қажет болған кезде қажет. Жұмыс кезінде қозғалтқыш қуатының жоғалуы қашан байқалатынын ескеру және түсіну қажет. КАМАЗ 5320 клапандарын реттеу жоғарыда көрсетілген барлық ұсыныстарды қолдана отырып жүргізілуі керек. Камаз 740 клапандарын реттеудің оңтайлы тәртібін қарастырыңыз, бұл осы процедураны орындауға уақытты үнемдеуге көмектеседі. Орнатылған иінді білікті шамамен 60 градусқа бұру керек., VMT бастап және 1 және 5 цилиндрдегі клапандарды реттей бастаңыз. Осыдан кейін біз 180 градусқа бұрыламыз., және 4 және 2 цилиндр үшін реттеу процесін орындаңыз. Содан кейін тағы да 180 градусқа және 3 және 6 цилиндрді реттеңіз және 180 градусқа бұрылға