Отбасында адам бойындағы асыл қасиеттер
жарқырай көрініп, қалыптасады. Отанға деген ыстық сезім –
жақындарына, туған - туысқандарына деген сүйіспеншіліктен
басталады. (Н. Ә. Назарбаев)
Пысықтау
сұрақтары 1. Отбасы деп кімдерді
айтамыз? 2. Отбасына кімдер
жатады? 3. Сенің отбасын
қандай? 4. Өз отбасыңа қандай көмек
бересің? 5. Қандай мамандық түрлерін
білесіңдер?
Отбасының басты қазығы, алтын тіреу діңгегі –
бала. Баланың тәрбиелі болып өсуіне берекелі отбасының әсері мол.
Отбасының әрбір мүшесі, өзара сөйлесіп, не болмаса ата - ананың,
баланың міндетін атқару ғана емес, береке - бірлік,
сүйіспеншілікпен араласса, босағасы берік, шаңырағы биік отбасына
айналары сөзсіз.
Ата мен
ана – бала тәрбиесінің қамқоршысы,
өнегесі. Ата - асқар
тау, Ана – бауырдағы
бұлақ, Бала жағасындағы
құрақ.
ҚАЗАҚ НЕГЕ ТУЫСЫН
«БАУЫРЫМ» ДЕЙДІ?
Ата-бабамыз «Туысы
жаман туғанын жамандайды» – дейді. Біз үшін әр ісі өнеге болған
Пайғамбарымыздың (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) өміріне
бір үңіліп көріңізші. Ол (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын)
адамдарға дінді жеткізіп, ақиқатты айта бастаған тұста руластары
оны таспен ұрды, ізіне түсіп, тыныштық бермеді. Оған қарсы
шыққандардың қатарында өзінің туысқандары да бар еді. Алайда,
көркем мінездің иесі болған Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен
сәлемі болсын) көкесі Әбу Тәліб пен Исламды қабылдамаған басқа да
жақындарымен байланысын үзген жоқ. Ол (оған Алланың игілігі мен
сәлемі болсын): «Расында, менің әкемнің әулеті қамқоршыларым емес,
менің шын қамқоршым – тек қана Алла және ізгі мүміндер. Бірақ олар
менің туысым және мен оны өз дәрежесінде сақтаймын», – деді.
(Бұхари)
Демек, адам туысын
таңдап алмайды. Біз жақындарымызбен олар бай не кедей, жақсы не
жаман болғаны үшін емес, Алла бізді туыс қылып қойғаны үшін
араласамыз.
Қазақ неге туысын
«бауыр», «бауырым», «ет жақыным» дейді деп ойлайсыз? Немесе неге
бата бергенде «басымыз аман, бауырымыз бүтін болсын» деп тілек
айтамыз? Себебі, бауыр деген – адамға ең жақын ағзалардың бірі.
Туыс-бауыр бүтін болса, ел де аман, жұрт та тыныш, мамыражай күн
кешеді емес пе? Сондықтан жақындарымыздың жанын жараламай, ағайынды
алаламай игілік істейік!
ТУЫСТЫҚ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫ ҰСТАНУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
Ибн Әбу Хамза (оған
Алланың рақымы болсын): «Туыстық қарым-қатынасты ұстану кейде
қаржы-қаражат арқылы болады, кейде қысылғанда көмек көрсетумен, бір
зияннан сақтандырумен, жарқын жүз, ашық шырай танытумен болады
немесе олар үшін дұға жасалады» деген.
Ал имам Науаи (оған
Алланың рақымы болсын): «Туыстық қарым-қатынасты ұстану – бұл
туыстарға игілік көрсету. Бұл туыстық қарым-қатынасты ұстануды ниет
етушінің мүмкіндіктеріне және туыстардың қажеттілігіне қарай. Кейде
мал-мүлікпен, кейде қызмет көрсетумен, үйіне барып қал-жағдайын
сұрасумен, кейде жай ғана сәлеммен және басқа да іс-әрекеттермен
болуы мүмкін» дейді.
Сонымен ғалымдар
ұсынған туыстық қарым-қатынасты ұстануға арналған мынадай әдістер
бар екен:
•
Үйлеріне барып қал-жағдай
сұрасу;
•
Сыйлық беру;
•
Проблемаларына қызығушылық
таныту;
•
Араларындағы жағдайы төмен
жандарға көмек көрсету;
•
Үлкендерін
құрметтеу;
•
Жағымды әрі мейірімді
қарым-қатынас ұстану;
•
Үйге қонаққа
шақыру;
•
Жетістіктері мен табыстарына
қуану;
•
Қайғысы мен уайымына
ортақтасу;
•
Олар үшін Алладан жақсылық
сұрау;
•
Қызғаныш, көреалмаушылық
сезімдерін жеңу;
•
Өзіңе қалағанды оларға
қалау;
•
Ауырса жағдайларын
сұрау;
•
Олар туралы жақсы
ойлау;
•
Шақырса қабыл
алу;
•
Ислам діні туралы насихат айту,
Алланы үнемі естеріне салу.
•
Жақсылыққа шақырып, жамандықтан
тыю т.б.
«Туыстық - Алла Тағаланың «Рақымды» сипатының атауынан туындаған.
Туыстық қатынасты сақтағанды Алла Тағала рақымына бөлейдi, ал
байланысын үзгендi рақымынан мақұрым етедi. Сондықтан
жақындарымызбен қарым-қатынасқа барынша абай
болайық.
|