Материалдар / Қазақ халқының музыка өнері

Қазақ халқының музыка өнері

Материал туралы қысқаша түсінік

Әріптестеріме

Тусупбеков Ербол Сакташович

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

21 Желтоқсан 2017

1625

3 рет жүктелген

Адам және қоғам Сабақ жоспары 5 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Сабақтың тақырыбы: Қазақ халқының музыка өнері.Сабақтың мақсаты:Білімділік: Қазақ халқының ұлттық музыкалық мәдениетінің ерекшелігін аша отырып,оқушыларға қазақтың ұлттық ән-күй өнері мен оның дамуы туралы нақты мағұлмат беру. Дамытушылық: Рухани мәдениетке деген көзқарастарын қалыптастырубөз беттерінше мәдени құндылықтарды түсіну және оларды бағалай білу қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік: Рухани құндылықты құрметтеуге үйрету халқымыздың ұлттық мәдениетке деген сүйіспеншілігін ояту,адамгершілікке,парасаттылыққа тәрбиелеу.Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгеру сабағы.Сабақтың әдісі: баяндау, сұрақ-жауап.Сабақтың көрнекілігі: интербелсенді тақта, музикалық аспаптар, карта Сабақтың барысы:І.Ұйымдастыру кезеңі.ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:ІІІ. Жаңа сабақ түсіндіру:ІV. Жаңа сабақты бекіту:V. Оқушыларды бағалау.VІ. Үйге тапсырма:Ең алдымен оқушыларды екі топқа бөлемін. Әр топқа бүгінгі тақырыпқа қатысты ат қоямынКүйшілер Жыраулар Тақтаға «Сөз өнері» және улттық ойындар» деп жазып, әр топқа ақылдаса отырып осыған байланысты өз ойларын қағаз бетіне түсіруді тапсырамын.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Әр топтың жауабы мен топ мүшелерінің жауабын тыңдай отыра, бағалау парақшасына бағасын қойып отырамын,бағасын 1 жауап 1 упай 1 . Тапсырма:«

I топқа «Жақсы сөзге жан семірер».

II топқа «Қаһарлы сөз - қамал бұзар».

Соңында топтардың берген жауаптарына қарай бағалай отырып, өткен сабақты қысқаша кезеңдермен қорытындылап өтемін. Сөз өнері - халық қазынасы, ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпақка жалғасып келе жатқан мұра. Сөз өнері - рухани байлық, адамзат игілігі. Халқымызда сөз өнері, шешендік өнер ежелден жақсы дамыған, оны білу арқылы қазақ тілінің, яғни біздің ана тіліміздің бай тіл екеніне көзіміз жетеді.

2. Тапсырма:«Сен білесің бе» атты ойын арқылы сұрау. 1.Қазақтың жаңа жылы қай күннен басталады? 22 наурыз2.Науырыз көже қанша тағам түрлерінен жасалады? (7-9 түрлі)3.Наурыз күні табиғатта қандай өзгеріс болады? (күн мен түн теңеледі)4.Шешендік өнердің шеберлерін ата. (Жиренше шешен, Аяз би, Алдар көсе)5.Жерге түссе тоңды, тасқа түссе тасты ерітіп жіберетін аңыз киіпкерлерін ата! (Қыдыр ата)6.Қазақтың ұлттық мейрамдарын ата! (Бесіктой, шілдехана, сүндеттой, беташар, тілашар, тұсау кесер)

3. Тапсырма:«тапсырма: «Мақал мәтелдер жалғасын тап» ойыны 1.Өнер алды - қызыл тіл2.Тоқсан ауыз сөздің – тобықтай түйіні.3.Сөйлей – сөйлей щешен болар – көре –көре көсем болар.4.Қымбат дүние қолға түсе бермейді- саналы сөз ойга тусе бермейд35.Көп сөз – көмір аз сөз алтын. Қызығушылығын ояту:1. Мәдениет деген не?2. Шешендік өнер мен музыка өнері арасында қандай айырмашылық бар?3. ХІХ ғасырда қазақ ұлтынан шыққан би шешендер болды ма?4. ХІХ ғасырда өмір сүрген сазгерлерді білесіңдер ме? ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:1. Музика өнері2. Дала әуендерінің тарихи тұлғалары.3. Күй өнері4.Қобыз әуендері Музыка (грек.musike,тура мағынасында "музалар өнері" -белгілі биіктіктегі дыбыстардан тұратын,адамға өзінің үйлесімді ұйымдасқан сазды әуенмен әсер ететін,дыбыстық көркем бейнеге негізделген өнердің бір түрі.Өзінің эмоциялық әсері арқылы музыка адамзат тарихында қоғамдық-идеялық,мәдени-тәрбиелік және эстетикалық роль атқарады .Музыка адам сезімін,ойын,оның ерік-күшін дыбыстық формада суреттейтін қатынас құралы ретінде қызмет етеді Көне заманнан бергі 50-ге жуық әр түрлі музикалық аспаптар болды:домбыра, сыбызғы, дауылпаз, асатаяқ, қобыз, жетіген, шанқобыз, данғара т.б осы аспаптардың қандай жағдайда қолданатыны және қасиеті жайында оқушыларға әңгімелеп беремін.

Жоспардың үшінші бөлімі бойынша топтардың арасында шағын жарыс өткізіледі. Мұнда да уақыт белгілей отыра бейне баяннан белгілі әншілер мен күйшілердің атын жазып шығуды тапсырамын.Әр топтың жауабы мен топ мүшелерінің жауабын тыңдай отыра, бағалау парақшасына бағасын қойып отырамын,бағасын 1 жауап 1 упай Әншілер мен күйшілер жайында қыскаша әңгімелеп беремін. Ертеден келе жатқан музыка өнерінде әншілер мен күйшілердің алатын орны ерекше. Қазақ халқы оларды қай заманда болсын қадірлеп өткен. Әншілер мен күйшілер қашанда халық арасында жүріп олардың арман-тілектерін, мақсат-мүделерін әндері мен күйлеріне қосқан. Ақын немесе әнші, күйші бір үйге қонақ болып түссе, бұл ол үй иесі үшін үлкен құрмет болып саналған.қазақ халқының арғы замандағы ән өнері туралы дерек аз. Біз тек ХІХ ғасырда жасалған Біржан сал, Ақан сері,Үкілі Ыбырай, Жаяу Мұса, Сара, Естай сияқты ұлы өнерпаздарды білемізКүй өнері – орындау мәнері, орындаушылық дәстүрімен тақырыптың әртүрлілігімен ерекшеленеді. Атақты күйшілер:Қорқыт, Кетбұға, Құрманғазы,Тәттімбет, Дәулеткерей, Қазанғап, Сүгір, Ықылас, Дина Нүрпейісова, т.б Күйлер шертпе және төкпе болып екіге бөлінеді.1.Төкпе күйдің майталман шебері - Құрманғазы Сағырбайұлы (1823 - 1889жж) Жаңа қала ауданы, Жиделі елді мекенде дүниеге келген Оның ұстазы Ұзақ деген күйші болған.Құрманғазының «Ақбай», «Ақсақ киік», «Кішкентай», «Көбік шашқан», «Қайран шешем», «Түрмеден қашқан» т.б күйлері белгілі. Атақты күйшілер Д.Нұрпейісова,Сүгірәлі, Шора оны өздерінің ұстазы деп бас иген. 2.Тәттімбет Қазанғапұлы (1815-1862) Қарқаралы тауының баурайында дүниеге келді.Тәттімбеттің күйлері әсерлі, асқақ лирикалық сарын тән. «Былқылдақ», «Сылқылдақ», «Қосбасар», «Көкейкесті», «Саржайлау», «Балбырауын» т.б. Тәттімбеттің замандастарының айтуына қарағанда,ұлы сазгердің 40-тан астам қүйі болған.

Қазақ қобызының күйі ерекше ерекше өнер саналады. Қобызды қасиетті музика аспабы деп қазақтар аса қадір тұтады. Ерте дәуірде өмір сүрген Қорқыттан бастап ХІХ ғасырдағы Ықыласқа дейін дәулескер күйші-қобызшылар көп болды.Ықылас Дүкенұлының (1843-1916) «Жалғыз аяқ», «Жарым патша» «Жез киік» т.б күйлері халықтың тауқыметті тіршілігі,өмір тарихы туралы толғаныстарға толы. Қорқыт-түркі халықтарына ортақ ұлы ойшыл жырау, қобызшы, бақсылардың қамқоршысы. Ол ІХ-Х ғасырларда өмір сүрген оғыз тайпасынан шыққан.Қорқыт туралы аңызда оның қобыз аспабының дүниеге келуі жөнінде мынандай аңыз әнгіме бар, Қорқыт жасынан өнерпаз болып өседі. Қолына тиген аспаптардың бәріне де сөйлейте білетін болған. Түсінде періште аян беріп, қобызына нар түйенің терісінен шанақ, ортекенің мүйізінен ойып тиек, бесті айғырдың құйрығынан қыл ішек жасаған екен. Сол қобызымен әлемді күніренте күй толғаған.Ой толғаныс:1. Ұлттық музыка өнерін дамытуға үлес қосқан қайраткерлерді атап, туған. өмір сүрген аймақтарын картадан көрсет.3. Жылдар мен сандар. (Оқушылар ұяшықтағы жылдар мен сандар қандай оқиғаға байланысты екенін окулыктан тауып айтады)ІV. Жаңа сабақты бекіту:Сұрақ қою арқылы сабақты бекіту.1.Төкпе күйдің майталманы шебері кім? Құрманғазы Сағырбайұлы2.Қобыздың атасы кім? Қорқыт3. Шертпе күйдің шебері кім? Тәттімбет Қазанғапұлы4. Атақты күшілер: Қорқыт, Кетбұға, Құрманғазы, Тәттімбет, Ықылас, т.б5. Қазақтың урлемелі саз аспаптарының түрлерін атап беріңдер.Сыбыз5ы, Сырнай,6. Қазақтың музыкалық шертпе аспаптары? Жетіген Шертер Домбыра 7. Қазақтың музыкалық сокпалы аспаптары? Дауылпаз Шыңдауыл Дабыл Асатаяқ

V. Оқушыларды бағалау.VІ. Үйге тапсырма: 1. 41-параграфты оқу. Белгілі әншілер мен күйшілердің шығармаларын жазып келу.

.

Назар аударыңыз! Жасырын мәтінді көру үшін сізге сайтқа тіркелу қажет.Материал рейтингісі:

барлық дауыс бергендер: 1Ілмек сөздер: Қазақ халқының өнері және музыка мәдениеті, Қазақстан тарихы, ашық сабақЖариялаған Сара Оқылды: 5288 (рет) | Пікірлер: 0 Баспаға шығару Басқа жаңалықтарды оқу:

(Бастауыш сынып)

(Сурет және сызу)

(Музыка)

(Тарих)

(Бастауыш сынып)Қазақ халқының өнері және музыка мәдениетіЖарияланды 29-01-2014, 01:32 Категориясы: Тарих Сабақтың тақырыбы: Қазақ халқының өнері және музыка мәдениеті.Сабақтың мақсаты: оқушыларды ХІХ ғасырдың ІІ жартысындағы қазақ халқының рухани мәдениетін, соның ішінде бейнелеу өнері, ақындық өнері мен сазгерлік өнерінің даму барысымен, оны дамытуға үлес қосқан көрнекті қайраткерлердің өмірі мен шығармашылық қызметімен таныстыру.Сабақтың міндеттері: 1. Қазақстанда бейнелеу өнерінің басқа өнер түрлеріне қарағанда кеш даму себептерін, ХІХ ғасырдың ІІ жартысында орыс суретшілері В. Верещагин мен Н. Хлудовтың Қазақстан мен Орта Азия тақырыбына жазған шығармаларымен, қазақ халқының ертеден келе жатқан музыка өнері мен қолданбалы өнерінің жетістіктерімен танысу. 2. Қосымша әдебиеттермен жұмыс істеу арқылы оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыру. 3. Оқушыларды еңбексүйгіштікке, өз бетінше ой қорытып, оны жеткізе білуге дағдыландыру, эстетикалық тәрбие беру.Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгеру сабағы.Сабақтың әдісі: интерактивті:Сабақтың көрнекілігі:1. В. Верещагин мен Н. Хлудовтың картиналары,2. Қолданбалы өнер жиһаздарының суреттері3. Көрнекті қазақ сазгерлерінің портреттері4. Кестелер, семантикалық карта.Сабақтың жүрісі:1. Ұйымдастыру.2. Қызығушылығын ояту.3. Мағынаны тану4. Ой толғаныс. Ү. Бағалау, үйге тапсырма.ІІ. Қызығушылығын ояту:1. Мәдениет деген не?2. Бейнелеу өнері мен қолданбалы өнер арасында қандай айырмашылық бар?3. ХІХ ғасырда қазақ ұлтынан шыққан суретшілер болды ма?4. ХІХ ғасырда өмір сүрген сазгерлерді білесіңдер ме? Шығармаларын ата.ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:1. Сурет және қолданбалы өнер.2. Музыка өнері.18 — 19 ғасырлар мен 20 ғасырдың басында қазақ халқының дәстүрлі өмір салтын Еуропа және орыс ориенталистері өз туындыларында (Т. Аткинсон, Б. Залесский, А. Горонович, В. Штернберг, Т. Шевченко, П. Кузнецов, Г. Хлудов) қызығушылықпен бейнеледі. Қазақтың дарынды ұлдарының бірі Ш. Уәлихановтың суреттері 19 ғ - дың 2 - жартысындағы графикалық туындылардың Қазақстандағы алғашқы құнды үлгілері болып саналады. 19 ғасырларда Қазақстанда болған орыс суретшілерінің (В. В. Верещагин, т. б.) қазақ халқының өмірі мен тұрмысын бейнелеген картиналары өмірге келді. 1847 – 57 жылдары қазақ жеріне жер аударылған Т. Г. Шевченко дала өмірінің көріністеріне құрылған сериялы суреттерінде жергілікті халық тұрмысын шыншылдықпен бейнеледі. Ағартушы ғалым, әрі қазақтың тұңғыш суретшісі Ш. Ш. Уәлихановтың сулы бояу және қаламмен салған портреттері мен суреттері (“Үлкен Орданың қазақтары”, т. б.) 19 ғасырдың ортасында салынды.а) В. Верещагин мен Н. Хлудовтың өмірі мен шығармашылық қызметімен таныстыруә) Суретшілердің картиналарын интерактивті тақтадан көрсету.б) Қолданбалы өнер салалары – ұсталық, зергерлік, үй кәсіпшілігі - киіз басу, кесе тігу, ою - өрнектің мәні туралы оқушылар дайындаған хабарламамен танысу.в) Интерактивті тақтадан қолданбалы өнер туындыларын көрсету.2. Ұлттық музыка өнерінің дамуына әсер етіп, өшпес із қалдырғана) Тәттімбет Қазанғапұлы (1815 - 1862жж)ә) Құрманғазы Сағырбайұлы (1818 - 1889жж)б) Дәулеткерей Шығайұлы (1820 — 1887жж)в) Біржан Қожағұлұлы (1834 - 1897жж)г) Жаяу Мұса Байжанұлы (1835 - 1929жж)д) Ақан сері Қорамсаұлы (1843 - 1913)е) Ықылас Дүкенұлының (1843 - 1961 жж) өмірі мен шығармашылық қызметімен танысу.Суреттері және шығармалары интерактивті тақтадан көрсетіледі.ІҮ. Ой толғаныс:1. Ұлттық музыка өнерін дамытуға үлес қосқан қайраткерлерді атап, туған. өмір сүрген жерлерін картадан көрсет.2. В. Верещагин мен Н. Хлудовтың картиналарының қандай тарихы маңызы бар?3. Жылдар мен сандар. (Оқушылар ұяшықтағы жылдар мен сандар қандай оқиғаға байланысты екенін айтады)

Шешендік – қазақ елінің көнеден келе жатқан дәстүрлі тіл өнері. Шешендік – сирек ұшырасатын қасиет-дарын. Шешендік сөз терең ойға, ұтқыр шешімге, тапқыр қисынға құрылады. Шешендік өнер мен билік қолма-қол туып айтылатын, суырыпсалма жүрекжарды әділ сөздерге негізделіп шығармашылық сипатымен дараланады.Асыл ойдың алтын қазығы болған шешен-билердің халық жадында сақталып келген дана ойлары келешек ұрпа

770 ₸ - Сатып алу

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!