«Қазақ,ағылшын тілдерінде «Шамшырақ» театры (7-17 жастағы мектеп оқушыларына арналған )

«Театр - өмірлік мәселелерді шешудің жоғарғы сатысы» демекші, адамның бар жан-дүниесін бір қойылым арқылы ақтарып, тіпті кей кезде белгілі бір проблемалардың да шешімін табуға септігін тигізіп әрі шынайы эмоциялар сыйлай отырып, әрбір тұлғаға ой салып, керек кезінде тәрбие беретін сондай бір жұмбақ дүние іспеттес.  Мәдениет пен руханият әлемін театрсыз елестету мүмкін емес. Сондықтан өскелең ұрпақтың арасында өнердің осы бір түрін дамытуөте маңызды.Білім беру ұйымдарының тәрбие бағытындағы жұмыстарының мазмұнын талықтыру мақсатында «Мектеп театры»жобасықолға алынған болатын. «Мектеп театры»жобасын енгізудегі мақсат-

Оқушылардың шығармашылығын дамыту,балалардың бойына рухани қазынаны сіңіру және елжандылыққа,адамгершілікке тәрбелеу.Қазаіргі жахандану дәуірінде көптілді тетарлар маңызды рөл атқарады.Олар мәденеттер арасындағы байланысты нығайтып,әртүрлі аудиторияға қолжетімділік береді.Қазақ және ағылшын тілдеріндегі театрлар осындай мақсатты көздеп,қазақ мәденитетін әлемге танытуға және шетелдік классиканы жергілікті көрерменге ұсынуға бағытталған.Театр жобасының аясында қазақ және ағылшын тілдерінде «Шамшырақ»театры құрылды.

Бүгінгі оқушы-ертеңгі ел болашағы екенін ескерсек,мектеп жасынан тетар жанрын меңгеру-үйлесімді тұлғаны қалыптасытырып,баланың ұйықтап жатқан қабілеттерін ашуға көмектесіп,сахналық қойылым арқылы кітап оқуға қызығушылығын арттырып,тетарландырылған қойылымдар арқылы балалардың тілін ағылшын тіліне икемдеп,көпшілік алдында ойын еркін жеткізуге дағдыландыру арқылы қорқынышын жоюға,ең кереметі балалардың ұжымдық жұмыста ауызбіршілікке ұмтылдырып,жан-жақты дамыған тұлға болып қалыптасуы;

Өзектілігі: Мектеп бағдарламасында ағылшын әдебиетінің қарастырылмағандығына байланысты,сахналық қойылым арқылы көрініс қою- әлем классиктерінің жұмысымен таныстырумен қатар, қазақ ақын-жазушыларының да шығармаларымен терең танысып, кітап оқуға қызықтыру, баланы кейіпкердің орнына қою арқылы сол кейіпкерді талдауға, басқаларды тыңдау,сөздік қорды көбейту, шығармашылық пен ойын арқылы дамытуға көмектесетіндігі

Күтілетін нәтиже:

- Сахна мәдениетін меңгеріп қана қоймай, көрерменнің мәдениет деңгейін өздері байқайды және дамыта алалады;

-Жалпы,сөздің астарын түсініп,көкжиегі кеңейеді.

3

- театр өнеріне сыни көзбен қарап,өз пікірін білдіре алу дағдысы қалыптасады;

-Сөздік қорын тазалап,ойланып сөйлеуге дағдыланады.

- Бала өз бойындағы ұялшақтықты жеңе алады;

- Жауапкершілікті,тәртіпті болады;

-Көпшілік алдында сөйлеу қорқынышын жеңіп,мектеп қабырғасында жүріп-ақ болашақта кездесетін осы қиындықты жеңе алады.

«Шамшырақ» тетары – екі тілді мәдениет пен өнерді қолдайтын ерекше сахна.Қазақ және ағылшын тілдеріндегі қойылымдар арқылы бұл тетар көрермендерді түрлі мәдениеттермен таныстырып,тілдік шекараларды жояды. Яғни,оқушыларды еркін сөйлеп қана қоймай,ағылшын әдебиетін біліп тануға мүмкіндік береді.

«Шамшырық» тетары қазақ тідінде ұлттық және замануишығармаларды сахналайды.Мұнда классикалық қазақ әдебеиеті мен қазіргі авторлардың туындыларыорындалады.Қойылымдарда ұлттық дәстүрлер, фольклор және замануи өмір салты көрініс табады.Тетардың мақсаты-қазақ тілін,мәдениетін және өнерін насихаттау.

Жұмыс әдістері:

• Ауызша әдістер: әңгіме, әңгімелесу – балалардың теориялық білімдерін байытуға көмектеседі және жаңа ақпарат көзі болып табылады.Осы жерде «Дебат», «пікіралысу», «Стопкадр» әдістері арқылы да талдауға болады.

• Көрнекі әдістер: демонстрация, иллюстрация – олар белгілі бір затты немесе іс-әрекетті егжей-тегжейлі және көрнекі зерттеуге мүмкіндік береді, сөздік әдістерді толықтырады және балалардың ойлауын дамытуға ықпал етеді.Бұл жерде «Кластер», «Fishbone», « Венн», «РАФТ» сынды әдістерді қолдану арқылы мазмұнын толық түсінуге болады.

• Практикалық әдістер: театрландыру, сахналау, сызбалар, плакаттар, декорациялар, костюмдер жасау. Практикалық әдістер теориялық білімді практикада қолдануға мүмкіндік береді, балалардың дағдылары мен дағдыларын дамытуға ықпал етеді.

Сахналық өнер, сонымен қатар тұлғаны көрсетудің көптеген әдістерін қамтиды:- Рөлдік ойын (рөлді ойнау балаларды сахнада шарлауға, серіктесімен диалог құруға, драматизациядағы кейіпкерлердің сөздерін есте сақтауға, көру жадысын, байқағыштығын, қиялын дамытады);

‘Gypsy’s serenade’

Headmaster-

Shamshi-

Mother-

3 Gypsy girls-

Izolda -

Chief-

Izolda’s Mother -

1 scene

Headmaster Vasili Vasilieyvich and the guard are standing on the stage. Shamshi is coming.

Headmaster: Leave, Kaldayakov! You were driven out of the conservatory.

Shamshi: What is my fault, Mr.Vasili? No! No!

The guard begins to tweak him. The headmaster leaves. The stage is darkened.

2 scene

Shamshi is coming grimacing being upset.

Shamshi: What is my fault? They would say laughing Kaldayakov’s son left with nothing neither study nor weed. Or should I go to the country leaving everything? (Then Shamshi fell asleep tired and upset.) Mother comes.

Mother: My child, why are you so upset?

God, bless my little child.

Are you lonely, might?

Who has made your way tied?

Let the God be with you!

Let your greetings go well.

Come to the country safe and well.

Be always among good men

My son! My son!

The stage is darkened.

3 scene

“Mom! Mom!” – Shamshi is awakened. (the music of gypsies turns on)

(Noisy sounds and loud voices of gypsies come into the hall and they are dancing around Shamshi)

1- Diana: Hey, my fellow, cheer up!

Show all your skills!

Shamshi: I don’t need you! I don’t need your regard

2- Amina: Is a lack of money touches your honor?

Shamshi: Keep away, for God! You are not better!

3- Gulnur: Who has stolen your soul?

Or were you left by your girl?

Shamshi: Go away! Even the dog leaves!

Izolda: Well! I liked your words. If that dog is you, we will your female.

Gypsies are laughing and dancing, conjuring. Shamshi is in a loss.

Shamshi: Sorry, my darling. I said too much.

Izolda: We concede everything. Conceding we see a lot.

I see you have severenesses a whole lot.

Don’t worry and sorrow. My fellow

If you retreat me I will reason your today and say your tomorrow.

Shamshi: I will fulfill your desire and render your needs. Tell fortunes.

Izolda’s mom: You have even a pence, estray, you have been stolen by the government.

Shamshi: NO, NO!

Diana: Or you have lost you parents, an orphan.

Shamshi: Thank Heaven! I have a father and a mother. I am Kazakh, name is Shamshi.

The name I had called for is Zhamshid.

Gypsies are surprised.

Izolda: Give me your hand. You have a lot of cross-streaked lines. It reached the intended place.

You will reach your desires asked God overflowing and tired. Even if you won’t have wealth, you name will remain.

Gypsies: Well, my fellow, show yourself! (Shamshi starts to sing) Gypsies:

With such an art you must come to our band.

Shamshi: I will go and see. What only didn’t the man pass through, you mean “band” is our crowd. Let’s go then. (looking at Izolda with love and amazement)

(Gypsies are dancing. Shamshi falls in love with Izolda. Izolda is dancing around Shamshi)

4 scene

(Gypsies are dancing with loud voices)

Izolda whispering: Shamshi greet the senior man.

Shamshi loudly: Assalaumagaleikum, master!

(Gypsies are laughing)

Izolda: He is Kazakh, his name is Shams, he is artistic, composer!