«Қобыланды батыр» жыры. Кейіпкер және шынайы өмір.

ҰМЖ тарауы

1 – бөлім: Таза мінсіз асыл сөз

Бекітемін:

Мектеп: Қ.Күлетов атындағы № 92 орта мектебі

Пән мұғалімі: Қараманова Айсұлу Төлеуқызы

Сынып: 5

Пәні: қазақ әдебиеті

Қатысқандар саны: 23

Қатыспағандар саны: 0

Сабақтың тақырыбы

«Қобыланды батыр» жыры. Кейіпкер және шынайы өмір. 7- сағаты

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

5.3.3.1. Шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу. (Б/С3)

Сабақтың мақсаттары

Барлық оқушылар орындай алады:

Кейіпкерлерді салыстыра отырып, мінездеме бере алады.

Оқушылардың көпшілігі орындай алады:

Кейіпкердің іс- әрекетін, портретін суреттей отырып, оның бағасын бере алады.

Кейбір оқушылар орындай алады:

Кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, бүгінгі күнмен салыстыра әдеби эссе жазады.

Ойлау деңгейі

Талдау, жинақтау , бағалау

Бағалау критерийі

Кейіпкерлерді салыстыра отырып, мінездеме бере алады.

Кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, бүгінгі күнмен салыстыра әдеби эссе жазады

Құндылықтарға баулу

Қазақстандық патриотизм, ынтымақтастық, азаматтық жауапкершілік, ашықтық , құрмет, сын тұрғысынан ойлау, білім алуға дайын болу.

Пәнаралық байланыс

«Қобыланды батыр» жыры .Тарих және жыр. Шығарманың көркемдік ерекшелігі. Қазақ әдебиеті, 5- сынып . Халық ауыз әдебиеті, қазақстан тарихы.

Тілдік мақсат

Оқушылар орындай алады:

Шығармадағы кейіпкерлердің іс- әрекетін бүгінгі күнмен байланыстыра суреттеп , әдеби эссе жазады.

Негізгі сөздер мен тіркестер: (пәнге арналған сөздік және терминология)

Тарихи сөздер:

Қозыжауырын жебе – жебенің бір түрі; садақтың оғын жебе дейді. Қозыжауырын аталу себебі: жебе қозының жауырынынан жасалған.

Ақ алмасқа қол салды – ақ алмас: қылышты бейнелі түрде атау. Алмас – ең қатты және өткір зат.

Семсерменен серместі – семсер: қылыштың бір түрі

Сыныптағы диалог/ жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:

1. Кейіпкердің іс – әрекетін бүгінгі күнмен салыстырып жазады. ( әдебиет лотосы)

2. Қобыланды мен Қараманның іс – әрекеттерін бағалап, мінездеме береді.

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. Тоқсан құлдың басшысы Естеміс ер Қобыландыны қалай тәрбиелейді? Пікірлеріңді ортаға салыңдар.

2. Берілген портрет қай кейіпкердікі? Кейіпкер неге ашуланды?

Қатуланып, қаттанып,

Буырқанып, бұрсанып.

Мұздай темір құрсанып

Қабағынан қар жауып,

Кірпігіне мұз тоңып.

3. Қобыланды мен Қараман қандай жағдайда Көбікті ханға тұтқын болды?

4. Қарлыға не себепті тұтқындағы батырларға көмектесті?

5. Алшағыр ханның қолында қалған елін құтқару үшін Қобыланды не істеді?

6. Қобыландының Алшағырды жекпе – жекке шақырғанынан қандай мінезін аңғарамыз ?

7. Құртқа Тайбурылды батырға лайықты тұлпар болуы үшін қалай баптады?

Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба?

Туып - өскен жеріңді, ата – бабаларыңның мекенін қорғау үшін сен не істер едің?

Алдыңғы білім

Ерлік , жер мен ер тағдырының байланысы

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

7 мин

2 мин

1 мин

4 мин

Ұйымдастыру кезеңі. Сыныпта жағымды психологиялық ахуал орнату

«Мен бақыттымын» әдісімен оқушылар өзіндік лебіздерін білдіреді.

Топқа бөлу. Сынып оқушыларының сабаққа зейінін аудару мақсатында жырда кездесетін батырлардың қаруларын атап, сол бойынша топқа бөлінеді.

1-топ – Семсер

2-топ- Жебе

1. топ- Ақ алмас

ҚБ Мадақтау

Ой қозғау. «Серпілген сауал» әдісі.

Тақырыптың түсіну деңгейін арттыру және талқылау дағдыларын дамытуға қол жеткізу үшін сыныптағы оқушыларға бірнеше сұрақтар беріледі.

1. Тоқсан құлдың басшысы Естеміс ер Қобыландыны қалай тәрбиелейді? Пікірлеріңді ортаға салыңдар.

2. Берілген портрет қай кейіпкердікі? Кейіпкер неге ашуланды?

Қатуланып, қаттанып,

Буырқанып, бұрсанып.

Мұздай темір құрсанып

Қабағынан қар жауып,

Кірпігіне мұз тоңып.

3. Қобыланды мен Қараман қандай жағдайда Көбікті ханға тұтқын болды?

4. Қарлыға не себепті тұтқындағы батырларға көмектесті?

5. Алшағыр ханның қолында қалған елін құтқару үшін Қобыланды не істеді?

6. Қобыландының Алшағырды жекпе – жекке шақырғанынан қандай мінезін аңғарамыз ?

7. Құртқа Тайбурылды батырға лайықты тұлпар болуы үшін қалай баптады?

ҚБ Жұлдызшамен бағалау

Оқушылардың пікірін қорытындылай келе,жаңа сабақтың оқу мақсаты мен бағалау критерийі таныстырылады.

Инт. тақта

Қазақ әдебиеті ,

5-сынып

А. Ақтанова ,

А. Жүндібаева

«Атамұра» баспасы-2017 жыл

Сабақтың ортасы

28 мин

8 мин

5 мин

2 мин

9 мин

4 мин

ТЖ. «Әдебиет лотосы» әдісі.

1. Кейіпкердің іс – әрекетін бүгінгі күнмен салыстырып жазады. ( әдебиет лотосы)

Шығарма ның аты	Жанры	Кейіпкер лері	Қазіргі заман мен салысты рып жаз

Ж. «Ыстық орындық» әдісімен.

Оқушыға қойылатын сұрақтар:

1. Батырлар жырының кейіпкері саған ұнады ма?

2. Қобыландының қай ерлігі сені таңқалдырды?

3. Оның ерлік ісін қалай бағалайсың?

4. «Батыр» сөзінің мағынасын қалай түсінесің?

5. Сен өскенде кім боласың?

ҚБ Өзін – өзі және өзара бағалау

Сергіту сәті. «Батыр, айдаһар, ханшайым» әдісімен.

Батыр – бір қол

Айдаһар – екі қол

Ханшайым – айналу (сызылып)

ҚБ Көңіл – күйді білдіретін смайликтер

ЖЖ. «Болжам» әдісімен

«Жарлы бай » әңгімесінің желісі бойынша

оқушылар әңгіменің келесі бөлімін болжаммен өздері аяқтап, әдеби эссе жазады.

1. Әңгіменің жалғасын қалай болжайсың?

2. Жарлы өзінің ойлаған мақсатына жетті ме?

3. Қобыланды мен Жарлыны салыстыра суреттеп, баға бер.

ҚБ Дескриптормен бағалау

Кері байланыс.

«Шахмат тақтасы» әдісі.

Оқушылар шахмат тақтасына Қобыланды батыр туралы түйінді сөздер жазады.

ҚБ Мадақтау

Оқулық,таратпа қағаздар

АКТ мүмкіндігі,

Таратпа қағаздар

Оқулық, орындық

Таратпа қағаздар

Әңгіменің 1- бөлімі жазылған

парақшалар,

дескриптор

Сабақтың соңы

5 мин

3 мин

Рефлексия.

«Сауалнама» әдісімен оқушыларға шағын сауалнама ұсынылады.

Сабақта мен ... жұмыс істедім.

белсенді / енжар

Мен сабақта өз жұмысыма...

ризамын / риза емеспін

Менің көңіл –күйім ...

жақсы болды / нашарлады.

Сабақ материалы маған ...

түсінікті/ түсініксіз

пайдалы / пайдасыз

қызықты / зеріктіретін

Үй тапсырмасы маған ...

жеңіл / қиын

қызықты / қызықсыз

Сауалнама

парақшалары

2 мин

Үйге тапсырма.

1. «Ерлігі еліне арналған ...» деген тақырыпта шағын эссе жазып келеді

Қосымша ақпарат

Саралау –

Бағалау –

Денсаулық – ҚТС

1. Топтық , жұптық жұмыстарды бірлесіп, ынтымақтаса атқаруда белсенді оқу әдістерін қолданамын.

2. «Серпілген сауал» әдісімен өтілген сабақтарды пысықтауға байланысты сұрақтарға тыңғылықты жауап беруге дағдыланады.

3. Топтық жұмыс орындау үшін «Әдебиет лотосы» және «Ыстық орындық »саралау әдісі таңдап алынды.

4. Барлық оқушыларға «Болжам» әдісі бойынша тыңдалым дағдысына тапсырмалар беріледі. «Жарлы бай » әңгімесінің желісі бойынша оқушылар әңгіменің келесі бөлімін болжаммен өздері аяқтап, әдеби эссе жазады.

Оқушылардың ілгерілеуін, уәжін дамыту мақсатында бірнеше бағалау түрлерін пайдаланамын.

Бірлескен топтық, жұптық , жеке жұмыстарын бағалауда«Мадақтау»,«Жұлдызшамен бағалау», «Көңіл- күйді білдіретін

смайликтер», «Өзін – өзі және өзара бағалау» рефлексия алуда «Сауалнама» , кері байланыста «Шахмат тақтасы» әдістері қолданылады.Әр оқушының оқу мақсатына жеткендігін анықтау үшін бағалау критерийлері мен дескрипторлар қолданылады.

АКТ мүмкіндігі

Техника қауіпсіздігін сақтау

Жоспарлаудағы рефлексия.

Оқу мақсаттары мен сабақ мақсаттары SMART өлшеміне сай шынайы жоспарланды. Оқу мақсатындағы дағдыға байланысты әдіс –тәсілдерді таңдау мен үшін қиынға соқты. Сыныпта қолайлы орта қалыптастыру үшін белсенді оқу және саралау әдістерін пайдаландым. Мұғалім мен оқушы арасында кері байланыс орнатылды. Оқушылардың ілгерілеуін, уәжін дамыту мақсатында бірнеше қалыптастырушы бағалау түрлерін қолдандым. Оқушылар топтық , жұптық және жеке жұмыстарды бірлесіп, ынтымақтаса атқарды. Тақырыпқа сай әр топта белсенді оқу әдістері жүргізілді. Әр оқушының оқу мақсатына жеткендігін анықтау үшін бағалау критерийлері мен дескрипторлар қолданылды.Топтық жұмысты ұйымдастыруда оқушы қажеттілігін ескере отырып, тапсырмаларды жүйелі қолдануды мақсат еттім.

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нәрсе табысты болды ( оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1. Қалыптастырушы бағалау кезінде қолданған әдістерім

2. «Болжам» әдісі кезінде оқушылар белсенді болады

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1. Кері байланыс

2. Уақытымды тиімді жоспарлау

3. «Болжам» әдісі бойынша жазылған эссе жұмысы

Осы сабақтың барысында барлық сынып пен жекелеген оқушылар жөнінде келесі сабағыма қажет болуы мүмкін қандай ақпарат білдім?

Әдіс – тәсілдерді оқу мақсатындағы дағдының түрлеріне сай таңдау керектігі жөнінде тәжірибе жинай бастадым. Оқушының деңгейіне қарай тапсырма беру керектігін түсіндім.

Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма

Тапсырма 1.

Тыңдалым мәтіні

... Бұрынғы заманда бір жарлы кісі өмір сүріпті.

Ол ойлайды: «Неге бай адамдар ақша мен малды өз рахатына жұмсамайды, сол байлықтың бәрі өлсе артында қалмай ма?» - дейді.

---- Шіркін, мен бай болсам, мәрмәр тастан сарай салдырып, төрт түлігімді сай қылып, ет жеп, қымыз ішіп, дүниенің рахатын көрер едім. Жұртымды ырза қылып, олардың бар өміріне жетерлік қаражат берер едім...- дейді.

Осылай ойлағаны сол – ақ екен , жарлының жыртық лашығына қолында таяғы бар , ақсақал, ақ сәлделі бір қарт келіп амандасады. Жарлыға әмиян беріп: «Бай болып, мүддеңе жет, балам ,- дейді. Қазір мұнда жалғыз ділда бар. Оны алсаң орнына тағы бір ділда пайда болады. Қашан өзіңнің пейілің толады , сол кезде әмиянды ағып жатқан суға лақтырып жібер» ,- деп , көзден ғайып болады. Жарлы аң- таң болып, әмиянды ашып қарайын деп қолына алды...

1. Әңгіменің жалғасын қалай болжайсың?

2. Жарлы өзінің ойлаған мақсатына жетті ме?

3. Қобыланды мен Жарлыны салыстыра суреттеп, баға бер.

Шығарма-

ның аты

Жанры

Кейіпкерлері

Қазіргі заман

мен салысты-

рып жаз

Бағалау критерийі

Дескриптор

Балл

Кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, бүгінгі күнмен салыстыра әдеби эссе жазады

Әңгіменің мазмұнын жалғастырып жазады.

1

Кейіпкердің іс – әрекетіне талдау жасап, өзіндік көзқарасын білдіре алады.

1

Барлығы

2