Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап
2 млн. ₸ табыс табыңыз!
0 / 1
Материалға шағымдану
Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз
Сіздің сұранысыңыз сәтті жіберілді!
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
1 бонус = 1 теңге
Бонусты сайттағы қызметтерге жұмсай аласыз. Мысалы келесі материалды жеңілдікпен алуға болады
Бонусты жинап картаңызға (kaspi Gold, Halyk bank) шығарып аласыз
Бонусты жинап картаңызға (kaspi Gold, Halyk bank) шығарып аласыз
Түсінікті
2024-2025 оқу жылына арналған
қысқа мерзімді сабақ жоспарларын
Жүктеп алғыңыз келеді ме?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
Қоректік тізбектер және қоректік торлар
Материал туралы қысқаша түсінік
Қоректік тізбек туралы оқушыларға үйрету
Авторы:
28 Қазан 2024
84
0 рет жүктелген
Материал тегін
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады
1-тоқсан 16 сағат
№1
|
Сабақтың тақырыбы: Ортаның экологиялық факторлары: абиотикалық (температура, жарық, рН, ылғалдылық) биотикалық (микроағзалар, жануарлар, өсімдіктер). |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
||||||||||||||||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.3.1.1 - жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін зерттеу |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі:
|
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау критерийі |
Сұраққа жауап береді, жауаптарын дәлелдейді. Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
Экология, экологиялық факторлар, биотикалық, абиотикалық, антропогендік факторлар. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
6-сыныпта өткен білімді пысықтау |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ қезеңдері
|
Жоспарланғаніс- шаралар
|
Оқыту ресурстары
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Басталуы 5 минут |
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут
Оқушылардың жауабы тыңдалғаннан кейін, мармозетканың суретін интербелсенді тақтадан көрсету. Тосыннан келген сұрақ арқылы оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттырып, жаңа білімді меңгеруге дайындау. Топқа бөлу «ClassDoja» бағдарламасы арқылы топ мүшелерін кездейсоқ таңдау арқылы 3 топқа бөлемін. 1 топ, 2 топ, 3 топ.
|
Мармозетканың суреті https://teach.classdojo.com |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну
Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Экология – тірі ағзалардың өзара және қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін биология бөлімі. Барлық тірі ағзалар қоршағантабиғи ортасыз тіршілік ете алмайды. Ал табиғат жанды және жансыз заттардан тұрады,сондықтан барлық экологиялық факторлар негізгі екі топқа бөлінеді. Табиғаттың жансыз құрамбөліктерінің (компонент) әсерін біріктіретін факторлар абиотикалық деп аталады. Оған ауатем- пературасы мен ылғалдылық, жергілікті жер бедері, климат ерекшелігі, ылғалдылық (өзен, көл және т.б.) болуы т.б. жатады. Абиотикалық факторларға жергілікті жерге тән жансыз табиғаттың барлық басқа көрсеткіштері кіреді.Биотикалық экологиялық факторлар – тірі ағзалардың бір-біріне әсер етуі. Адам да – тірі ағза. Бірақ адамның табиғатқа әсері соңғы 200 жыл ішінде зор болды. Сондықтан адам іс-әрекеті жеке экологиялық фактор– антропогендік фактор ретінде қарастырыла бастады. Осыған бай- ланысты заманауи экологияда экологиялық факторлардың үш тобын:абиотикалық, биотикалық және антропогендік факторларды ажыра- тады. Біз солардың ішінде бірінші факторды қарастырайық «Қар кесегі» әдісі (Қозғалуға және араласуға ыңғайлы болу үшін үлкен кеңістік қажет. Немесе оқушылар парталардың айналасына топтар құрып, тиісінше орындықтарды қозғалта алады. Жаттығудың сипаттамасы: Біріншіден, оқушылар жеке жауап берулері керек. Кейін жұп ақылдасып, олардың екі жауабын бір жауап етіп үйлестіреді. Кейін жұптар басқа жұптармен бірігіп, үдерісті қайталайды. Осылайша төрт,бес,алты жауап бір жауап болып біріктіріледі.) Ортақ сүрақтар: Естеріңе түсіріңдер көктемде күннің жылынуы және күзде суықтың түсуі жылда бір мезгілде болады ма?
ҚБ :
Кәмпит
|
Оқулық. «Қар кесегі» әдісі. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
О 10 минут
|
Қолдану Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Абиотикалық факторлар. Маңызды экологиялық факторлардың біріне қоршаған орта температурасы жатады. Жергілікті жерде тірі ағзалардың қандай бірлестігі (сообщества) қалыптасатыны температураға (құрлықта оған қоса жауын-шашын мөлшеріне) байланысты. Қоршаған ортаның температурасы – маңызды экологиялық факторлардың бірі. Экваторда ылғалдылық және Күннің қызуы жоғары. Тағы бір маңызды абиотикалық факторға ылғалдылық жатады. Жа- уын-шашын мөлшері Жер бетіне біркелкі тарамайды. Экваторда жоғары ылғалдылық және Күннің қатты қызуынан джунгли қалыптасқан. Бұл– аудан бірлігіне шаққанда өсімдіктер мен жануарлардың көптеген саны кездесетін ылғалды экваторлық ормандар. Бірақ экватордың Оңтүстігінде және Солтүстігінде тропиктер – жылу мөлшері экватордағы сияқты, бірақ жауын-шашын мөлшері аз аумақтар орналасқан. Бұл зоналарда негізгі шөлдер қалыптасқан. Белгілі бір аумақта қандай өсімдіктер бірлестігінің қалыптасуы жылу және ылғал мөлшерінің үйлесіміне байланысты. Ал қандай жануарлардың мекендейтіні өсімдіктерге тәуелді. Біздің ғаламшарымыздың табиғи жарығы – Күн. Барлық тірі ағзалар соның ерекшелігіне бейімделген. Жарық – температура мен ылғалдылыққа қарағанда едәуір тұрақты көрсеткіш. Ол Күнге қатысты Жердің орнына тәуелді. Солтүстік жартышарда 22 желтоқсанға дейін күн қысқарады және міндетті түрде ұзарып, наурызда күн мен түн теңеседі, 21-нен 22 маусымға қараған түн – ең қысқа түн болып есептеледі. Ортаның қышқылдылығы – тағы бір маңызды абиотикалық фактор. Сендер химияны оқып үйренбесеңдер де, лимон және сірке қышқылы туралы білетін шығарсыңдар. Айран, йогурт жасаған кезде сүт ашытылып, яғни оның қышқылдылығы өзгереді. Мысалы, көптеген қылқанжапырақты өсімдіктер – шырша, қарағай қышқыл ортада жақсы, ал сілтілік ортада нашар өседі. Бидай, бақша дақылдары сияқты көптеген мәдени өсімдіктер шамалы қышқыл топырақта жақсы өседі.
Талдау Топтық жұмыс.
«Фрайер» әдісі. Топқа таратпа постерлер беріледі. Әр топ постерде жазылған экологиялық фактордың 3 түрін 5 критерий (анықтамасы, маңызы, қызметі, ерекшелігі, мысал келтіру) бойынша ашады.
Мақсаты: Экологиялық факторларды анықтау .
«Кері байланыс бутерброды» әдісі арқылы топтар бір-бірін бағалап шығады. ҚБ : сандық ішіндегі Қазына |
Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Сергіту сәті 1 минут |
«Көбелекті тордан шығару» әдісі.
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут |
Синтез «Ойлан – жұптас – бөліс» әдісі
|
«Ойлан – жұптас – бөліс» әдісі
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Кері байланыс 4 минут
|
«Сабақтағы проблемалар» кестесі
Үй жұмысы: «Бекіту» кестесін толтыру
|
Сабақтағы проблемаларкестесі |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымшаақпарат
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
|||||||||||||||||||||||||||||
ртасы
№2
|
Сабақтың тақырыбы: Зертханалық жұмыс «Жергілікті жердің экожүйелерін зерттеу (мектеп ауласы мысалында)». |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.3.1.1 - жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін зерттеу. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі:
|
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалаукритерийі |
Тақырыптың маңызын түсіндіреді.Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
экожүйелер |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Ортаның экологиялық факторлары: абиотикалық (температура, жарық, рН, ылғалдылық) биотикалық (микроағзалар, жануарлар, өсімдіктер). |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Басталуы 5 минут |
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут Топтарға бөлу. Тірек сөздер бойынша топқа бөліну. Оқушыларға сөздер қиындыларын беремін. Әріп қиындыларда сөздер болу керек. Оқушылар сол сөздер бойынша топтарға бөлінеді. Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут «Сурете байланысты тілек» тренинг Оқушыларды шеңберге шақыру,амандасу. Стикерлерге салынған әртүрлі суреттерді ұсыну. Суретті не үшін таңдағанын білу. Оқушылар таңдаған суретке байланысты тілектер айтады. |
1-топ 2-топ 3-топ Суреттер |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну Оқулықтағы тапсырмаларды орындау. Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. «Стикердегі диалог» әдісі (Топ мүшелері сұрақтардың жауабын стикерлерге жазып, қабырғадағы сұрақтар жазылған қағаздарға іледі. кейін пікірлерін қорғайды.) Қандай экожүйелер болады? |
Оқулық. Кеспе мәтіндер. Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ортасы 10 минут |
Қолдану Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Ортақ тапсырма: «Пкірлер» парағы әдісі 1-топ Жауабын жазады. 2-топ Тексеріп, қосымша мәліметтер қосады. 3-топ Ұсыныс жазады. Талдау «Броундық қозғалыс» Оқушылар сыныпты шарлап, талқыланатын мәселе бойынша ақпарат жинап, басқалармен пікірлеседі. Бұл тәсілді қолданғанда оқушыларға партаға отыруға болмайтынын ескерту керек. Зертханалық жұмыс «Жергілікті жердің экожүйелерін зерттеу (мектеп ауласы мысалында)». |
«Пкірлер» парағы әдісі, сұрақтар жазылған парақшалар,қалам. Оқулықтағы мәтінді оқып алады. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сергіту сәті 2 минут |
https://www.youtube.com/watch?v=i8FFtlTwJRs
|
Миды шынықтыру тапсырмасын орындайды. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут |
Синтез «Карточкадағы терминдер» әдісі Орталық цилиндр құрылысы,тамырдың өткізгіш қызметі,Перицикл мен камбийдің орналасуы,жасуша құрылысының ерекшелігі,тамыр сіңіретін судың қозғалысы. деген сөздер топтарға таратылады. Тапсырма: Сыныпты аралап жүріп, осы термиді өзге топтардағы оқушыларға түсіндіріп береді. |
Карточкада жазылған терминдер |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау 5 минут Кері байланыс 3 минут |
Бағалау парақшасы Дұрыс жауапқа 5 балл.
Рефлексия парағы
|
Бағалау парақшасы Қағаз қиындылары. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымшаақпарат
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
№3
|
Сабақтың тақырыбы: Қоректік тізбектер және қоректік торлар. |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.3.1.2 - табиғи қоректік тізбектерді салыстыру; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі:
|
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалаукритерийі |
Тақырыптың маңызын түсіндіреді.Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
Өсімдікқоректілер,жыртқышжануарлар,паразиттер,сапрофиттер, қоректік тізбек, қоректік тор,экожүйе. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Зертханалық жұмыс «Жергілікті жердің экожүйелерін зерттеу (мектеп ауласы мысалында)». |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Басталуы 5 минут |
І. Ұйымдастыру кезеңі 1.Амандасу 2.Жағымды психологиялық ахуал туғызу. Тренинг «Достық жылуы» Іс-әрекет: Балалар қанекей алақанымызды бір-біріне ысқылайықшы. Ал енді қасыңда отырған досыңның алақанымен өз алақаныңды түйістіріңдер. Жылу барды ма? Ия. Жарайсыңдар. Бір-бірімізден әрқашан достық жылуымызды аямайық. 3.Топқа бөлу. Тақтада үш түсті күлтесі бар гүлдің оқушылар өзі қалаған күлтесін алуы арқылы 3 топқа бөлінеді. 4. Үй тапсырмасы. «Күн шуақтары» әдісі арқылы Іс-әрекет: Күлтенің артында жасырылған сұрақтарға жауап береді.
ҚБ: «Смайликтер»
|
Гүл күлтелері смайликтер 1 топ Сары күлтелер 2 топ Қызыл күлтелер 3 топ Көк күлтелер |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну Тақырыпқа байланысты танымдық видео *YouTube немесе басқа да желілерден таұырпқа қатысты 3-4минуттық танымдық видео көрсетсеңіз болады Презентация арқылы тақырыпты ашып түсіндіру
«Биологиялық ребус» әдісі Іс-әрекет: 3 топқа үш түрлі сөздер шығатындай биологиялық ребус беріледі.
Тақырыпта кездесетін терминдер (когсумент,редуцент,продуцент )шығатындай етіп ребус құрастырыңыз
Келесі тапсырмалар осы ребустағы сөздерге байланысты болады. ҚБ: мадақтау |
Оқулық. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ортасы 10 минут |
Қолдану «DEAL» әдісі 1 топ Сары күлтелер
Іс-әрекет: осы әдісті қолдана отырып, мәтінді қолдана отрып, қоректік тор және оның элементтерін (продуценттер,консументтер, редуценттер)түсіндіріп береді. D – Describe – баяндау, суреттеу (оқығанды, көргенді сипаттау, сынау, өлшеу). E – Explain – түсіндіру (құбылыс немесе оқиға бойынша не білетіндерін, түсінгендерін суреттеу). A – Anallуse – талдау (ақпаратты талдау, қорытынды жасау, себептерін атау). L – Links – байланыс (болжамдар немесе қорытынды жасау, өзінде бар біліммен байланыстыру). Биологиялық факторлар – тірі ағзалардың бір-біріне әсер етуі. Тірі ағзалар бір түрге жатуы мүмкін. Бұл жағдайда олар үйір немесе тұқымтоп түзеді. Көптеген омыртқасыз жануарлар жеке тіршілік етеді. Бірақ оларға ұрпағын жалғастыру үшін серіктес керек, осы кезде олар жұп құрады. Ара, құмырсқа, термиттер сияқты жоғары құрылымды омыртқасыз жануарлар тұрақты бірлестік – тұқымтоп құрады. Бұл тұқымтопта әрбір ағза өзіне бөлінген биологиялық рөлді атқарады және өз тобындағы басқа ағзалармен үйлесімді әрекеттеседі. Барлық жануарлар қоректенуі керек, себебі олар қорек арқылы өз денелерін түзуге қажет материалдар мен тіршілігін қамтамасыз ететін энергия алады. Әртүрлі жануарлар түрлі қорекпен қоректенеді. Олардың барлығын жалпы 3–4 топқа бөлуге болады. Өсімдіктермен қоректенетін жану- арлар өсімдікқоректілер деп аталады. Басқа жануарларды жейтін жануарлар жыртқыштар немесе етқоректілер деп аталады. Өлген жануарлардың қалдықтарымен немесе басқа ағзалардың зақымдалған бөліктерімен қоректенетін ағзалар бар, оларды өлексежегіштер немесе сапрофит- тер деп атайды. Басқа ағзалармен қоректенетін, бірақ оларды бірден өлтірмейтін жануарлар бар, олар – паразиттер. Өсімдіктердің паразит жануарларына көптеген жұлдызқұрттар, жапырақжегіш қоңыз, біте т.б. жатады. Жануарлардың паразиттері – бүрге, бит, маса, қандала, сондай- ақ әртүрлі паразит құрттар. Кейде экологтар өсімдіктердің паразиттерін шөпқоректілермен, ал жануарлардың паразиттерін сүтқоректілермен (жыртқыштармен) біріктіреді. Сондықтан жануарлардың үш не төрт қоректену типін ажыратады. Әртүрлі қорекпен, өсімдікті әрі жануартекті қорекпен қоректенетін жануарлар да бар. Оларды талғаусыз қоректенетіндер деп атайды. Оларға аю, егеуқұйрық, шошқа, шимпанзе т.б. жатады. Қорек неғұрлым қолжетімді болса, ағзаға тіршілік ету соғұрлым оңай. Ағзалардың барлығы қорек табуға ұмтылады, сондықтан олардың арасында бәсекелестік туындайды. Ең күшті қоректік бәсекелестік қажеттіліктері ұқсас ағзалар – бір тұқымтоп, үйір т.б. мүшелері арасын- да болады. Бәсекелестікті азайту үшін жәндіктердің көптеген түрлері тіршілігінің әртүрлі кезеңінде түрлі қорекпен қоректенеді. Инеліктің дернәсілдері тұщы суқоймада тіршілік етіп, ұсақ су жануарларымен қоректенеді, ал ересек инелік ұшатын жәндіктерді жейді (3-сурет). Басқалар жемейтін қорекпен қоректенетін жануарлар да бар. Мысалы, ағаш сүрегін қорытатын термиттер немесе басқа тұяқтылар жей алмай- тын жантақты жейтін түйелер.
ҚБ: жетондар
ТВ шоу әдісі2 топ Қызыл күлтелер
(Теледидарға арналған бағдарлама дайындайды. Топ бірлесе отырып сұраққа айғақтар мен дәлелдер табады. Жиналған мәліметтерді білетін бір оқушы ортаға шығып, журналист сұрақтарына жауап береді.)
(Қоректік тізбекке мысал құрастырыңыз)
Қоректік тізбек. Сызбадан көріп тұрғандай жануарлардың қоректенуін қамтамасыз ету үшін бәрібір өсімдіктер қажет. Тірі ағзалардың тұрақты жоғары дамыған бірлестігі өсімдіктерсіз тіршілік ете алмайды. Тіршілігін қамтамасыз ету үшін тірі ағзалар қоректік тізбек түзеді. Қоректік тізбек – қоректік затпен энергияны бір-бірінен ретпен ала- тын тірі ағзалар тобы. Ең қарапайым қоректік тізбек: шөп шегіртке торғай кезқұйрық (коршун). Қоректік тор. Басқа қарапайым тізбекті де құруға болады: өсімдік тұқымы тышқан түлкі балдыр өсімдікқоректі балық жыртқыш балық және т.б. Бұлардың барлығы жай үлгі. Шынында табиғатта бір қорек типімен ғана қоректенетін ағзалар болмайды. Шегірткенің өзі бірнеше шөп түрін, ал шегірткені торғай ғана емес, кірпі, құстардың басқа түрлері жейді. Сондықтан шынайы табиғатта қоректік тізбек болмайды, оның орнына күрделі қоректік тор түзіледі. Қоректік тор – әртүрлі қоректік тізбектен тұратын күрделі құрылым.
ҚБ: жетондар
«Суреттер сөйлейді» әдісі 3 топ Көк күлтелер Төмендегі суреттерді қолдана отырып жалпы қоректік тізбек құрастыру және детриттік тізбекті бөліп көрсету керек
|
Дәлелдер мен айғақтар жинайды. Ортаға шығып айтып береді.
Оқулықтағы мәтінді оқып алады.Суреттер.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сергіту сәті 1 минут |
Әр оқушы жарты парақ қағаз алып досына немесе сыныптасына деген жылы лебізін параққа түсіріп, кейін бір-біріне лақтырып, қолына келген хатты 2-3 оқушы оқиды |
Хаттағы жылы лебіз |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Аяқталуы
Кері байланыс 3 минут |
Кері байланыс Plickers.com бағдарламасы арқылы
*Сабағыңыздың соңын Plickers.com бағдарламасы арқылы аяқтасаңыз, сабақ нәтижелі, жемісті болады
Үй жұмысы: 1-2 Қоректік торға сызба құрастыру |
Plickers.сom |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымшаақпарат
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
№4
|
Сабақтың тақырыбы: Модельдеу «Қоректік тізбек пен торды құру». |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.3.1.3 - қоректік тізбектер және қоректік торларды құрастыру |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі:
|
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау Критерийі |
Сұраққа жауап береді, жауаптарын дәлелдейді. Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
Модельдеу «Қоректік тізбек пен торды құру». |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Қоректік тізбектер және қоректік торлар. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Басталуы 2 минут |
І. Ұйымдастыру кезеңі 1.Амандасу 2.Жағымды психологиялық ахуал туғызу. Тренинг «Достық жылуы» Іс-әрекет: Балалар қанекей алақанымызды бір-біріне ысқылайықшы. Ал енді қасыңда отырған досыңның алақанымен өз алақаныңды түйістіріңдер. Жылу барды ма? Ия. Жарайсыңдар. Бір-бірімізден әрқашан достық жылуымызды аямайық. Үй жұмысын тексеру |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. «Қар кесегі» әдісі (Қозғалуға және араласуға ыңғайлы болу үшін үлкен кеңістік қажет. Немесе оқушылар парталардың айналасына топтар құрып, тиісінше орындықтарды қозғалта алады. Жаттығудың сипаттамасы: Біріншіден, оқушылар жеке жауап берулері керек. Кейін жұп ақылдасып, олардың екі жауабын бір жауап етіп үйлестіреді. Кейін жұптар басқа жұптармен бірігіп, үдерісті қайталайды. Осылайша төрт,бес,алты жауап бір жауап болып біріктіріледі.) |
Оқулық. «Қар кесегі» әдісі. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ортасы 10 минут |
Қолдану Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Қоректік тізбектер. Қоректік торлар Биоценозда қоректік торлар - жасыл өсімдіктер жинақтаған энергия мен заттарды бір-біріне беретін организмдердің көптеген қысқа қатарларынан тұрады. Әрбір алдыңғы түр келесіге қорек болатын мұндай қатарлар - қоректік тізбек, ал қоректік тізбектің бөлек звенолары - қоректік деңгейдеп аталады. Қоректік тізбек әрқашан өсімдіктен немесе олардың қалдықтарынан басталады . Өсімдік-шегіртке-бақа-жылан-қаршығадан құралған қоректік тізбек пирамадасы 1-ші қоректік деңгей, яғни жасыл өсімдіктер –продуценттер, яғни шөпқоректі жануарлар- І-ші реттік консументтерді құрайды. Ал шөпқоректі жануарлармен қоректенетін 1-ші реттік жыртқыш 3-ші қоректік деңгейді, яғни 2-ші реттік консументтер деңгейін; сол сияқты 2 реттік жыртқыштар 4-ші қоректік деңгейді, яғни 3-ші реттік консументтер деңгейін түзеді Қоректік тізбектегі организмдердің қарым қатынасының мысалы ретінде аралас орманды қарастыруға болады. Орман өсімдіктері жануарлар қорегінің көзі болатын негізгі биомассаны өндіреді (синтездейді). Ағаштардың жас қабықтарымен мен бүршіктерімен қоректенетін бұғы құрамында энергия жинақталған органикалық заттарды алғаш тұтынушылар. Белсенділіктің әртүрлі түрлері энергияның шығындалуына соқтырады, бірақ жануарлар организмінде жұмсалатын энергиямен салыстырғанда оның жинақталған мөлшері анағұрлым артық болады. Өз денесінде осылай энергияны жинақтаған бұғы келесі тұтынушыға энергия мен қоректік заттың көзі болып есептелінеді. Бұғыны жеген қасқыр энергия, қорек затқа ие болады. Қасқыр өлген кезде, энергияның көп мөлшері топыраққа түседі. Топырақтағы бактериялар мен редуцент-саңырауқұлақтар – ыдыратушылар - өсімдіктерге қажетті минералды заттарға айналдыра отырып, өлексені ыдыратады. Жасыл өсімдіктер, бұғы, қасқыр, бактериялар мен саңырауқұлақтар энергия ағыны жүретін қоректік тізбекті құрайды. Қоректік тізбекті екі типке бөлуге болады: жайылымдық тізбек жасыл өсімдіктен басталып, одан әрі жайылымдағы фитофагтарға, сонан соң жыртқыштарға жалғасады, яғни өсімдіктерден шөпқоректі жануарлар арқылы энергияның ағыны жүзеге асатын тізбек жайылымдық қоректік тізбек деп аталады. Ал детриттік тізбектер өлі органикалық заттардан детритофагтарға, одан жыртқыштарға жалғасады. Мысалы, жайылымдық тізбек: жасыл өсімдік→ шөпқоректі жануар →жыртқыш, ал детриттік тізбек: өлі органикалық зат (детрит)→ микроорганизмдер→ (бактериялар, саңырауқұлақтар) немесе детритофагтар (қос жақтаулы ұлулар, құрттар, бунақденелілердің дернәсілдері)→ детритофагтар жыртқыштарынан (құстар, жер қазғыштар және т.б.) құралады. Энергия ағыны өлі органикалық заттан басталып және ыдыратушылар жүйесі арқылы өтетін қоректік тізбек түрі детриттік қоректік тізбекті құрайды. Өлі ұлпаларды ыдыратын редуценттер жүйесіндегі бактериялар, саңырауқұлақтар мен басқа организмдер өзінің ролі жөнінен шөпқоректі жануарларды еске түсіреді. Қоректік тізбектер бір бірінен оқшауланбай, қайта керісінше, айқасып жатады. Олар қоректік торлар деп аталатын құрылымдар түзеді. Қоректік торлардың құрылу принципі мынадай: әрбір продуценттің бір емес, бірнеше консументтері болады. Өз кезегінде олардың арасындағы полифагтар, яғни консументтердің қоректің бір емес, бірнеше көзін пайдаланады. Талдау «Ыстық орындық» орындық әдісі (Бір оқушы алдыңғы жақта, орындықтар оны айнала қоршай орналастырылады. Жаттығудың сипаттамасы: Бір оқушы алға шығып өз пікірін айтып және тақырып бойынша сұрақтарға жауап береді. Сұрақты анағұрлым мазмұнды қылу үшін, оқушылар белгілі бір пікір бойынша бірлесіп алға шығып сөйлей алады. |
Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер «Ыстық орындық» орындық әдісі, сұрақтар, орындық. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сергіту сәті 2 минут |
«Қаражорға» биі |
Оқушылар би билеп сергіп қалады. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут |
Синтез «Ойлан – жұптас – бөліс» әдісі
«Шеңбердегі доп» әдісі Оқушылар шеңберлене отырып, бір-біріне кішкене допты лақтырады. Доп қолына тиген оқушы жаңа білім туралы бір сөйлем айтады. |
«Ойлан – жұптас – бөліс» әдісі Шеңберге отырғызу, доп. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау 5 минут Кері байланыс 3 минут |
Бағалау парақшасы Дұрыс жауапқа 5 балл.
«Сабақтағы проблемалар» кестесі
|
Бағалау парақшасы Сабақтағы проблемлар кестесі |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымша ақпарат
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
№5
|
Бөлім.7.1А: Биосфера және экожүйелер Сабақ тақырыбы: Экологиялық сукцессиялар: бастапқы және екіншілік сукцессия. Өзін өзі реттеу. Экожүйелердің ауысуы. |
Мектеп: |
|||||||
|
Күні: |
Мұғалімнің аты-жөні: |
|||||||
|
Сынып: 7 сынып |
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны: |
||||||
|
Осы сабақтақолжеткізілетіноқумақсаттары (оқубағдарламасынасілтеме) |
7.3.1.4 экологиялық сукцессиялардың үрдісін сипаттау |
|||||||
|
Сабақмақсаттары |
Оқушылар
|
|||||||
|
Бағалау критерийлері
|
экологиялық сукцессиялардың үрдісін сипаттау |
|||||||
|
Тілдікмақсаттар
|
Арнайы пәндік лексика және терминалогия: Тілдікмақсат: - өзгертілгентілкөмегіарқылыбастапқыэкологиялықсукцессияныңүрдісінежазбашажәнеауызшасипаттама беру Терминология: Экожүйе, тіршілікортасы, сукцессия, жағдай, қоршаған орта, бейімделу, ағза, түрлер, қоғамдастық, тұрғын, (пионер), топырақ, тау жынысы, өсімдік, шалғын, бұта, орман, алмастыру, колониялау, өсу, өзгеру, бейімделу, пайда болу, өлу, біртіндеп, уақытөтекеле, қорытакеле Экологиялық сукцессия – сипаттауға қолданылатын термин… |
|||||||
|
Бастапқы білім |
Оқушылар білуі тиіс: Қарапайым қоректік тізбек құрастыра білу (G6). Қоректік тізбек сызбасы көмегімен продуцент, консумент және редуценттерді анықтай білу (G6). Тірі ағзалар арасындағы қарым-қатынас түрлерін сипаттай білу (G6). |
|||||||
|
Сабақ барысы |
||||||||
|
Сабақтыңжоспарланғанкезеңдері |
Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекеттер |
Ресурстар |
||||||
|
Сабақтың басы 0-15 минут |
1. Бұрынғы білімдерін жаңғырту. (G)дұрыс тұжырымдамаларды таңда, өз таңдауыңды дәлелде(5 минут). |
|
||||||
|
Сабақтың ортасы 6- 30 минут 31-40 минут |
(G)Сурет бойынша мәселе сұрақ. Н.Епишеваның « Остров» өлеңіне талдау. «Берілген сурет және өлең қандай үрдісті сипаттап тұр деп ойлайсыңдар?»
Сабақтыңтақырыбыжәнемақсаттарыментаныстыру ( Т) Мұғалімнің дәрісі.
Жұппен жұмыс № 1 тапсырма «Рет бойынша сапқа тұр!» Бастапқы сукцессияның кезеңдерін ретімен қойып шық және қойылмаған кезеңді тап БАСТАПҚЫ СУКЦЕССИЯ КЕЗЕҢДЕРІ: 1.Тау жыныстарының жел қақтырылуы 2.бактериялардың, балдырлардың, қаспақты қына және топырақ түзілуі 3.Мүктердің және жалпақ қыналардың тұрақтануы, 4.Шөптесін өсімдіктердің пайда болуы-қоғамның қалыптасуы 5.Бұталардың тұрақтануы 6.Орман–тұрақты экожүйе. № 2 тапсырма «Айырмашылығын тап» Сүретке мұқият қара, көрсетілген үрдісте бастапқы сукцессияның екіншілік сукцессиядан айырмашылығы қандай? Бастапқы білімді тексеру. Баспадан шыққан тапсырмалармен жұмыс жасау. (ҚБ) № 3 тапсырма.Қойылмаған сөздерді орнына қою: 1. Бастапқыда өсімдік өспеген аймаққа, өсімдік басып кетуі......... (бастапқы сукцессия) 2. Мүктер мен қыналарды ... деп атайды (сукцессия пионерлері) 3. алғашқы топырақ ...... әсерінен түзіледі. (редуцент- бактериялар) 4. Қандыағаш тамырларында түйнектері болады – арнайы мүшелер, олардың құрамында ...... болады (селбесуші бактериялар). 5.Селбесуші бактериялар…… мүмкіндік туғызады (топырақ құрамына азот жиналуына ). 6. Сукцессияның қозғаушы күші .... болып табылады (астындағы топырақ құрамын өзгертетін өсімдіктер).
№ 4 тапсырма.Тапсырманы шешіңіз. Неліктен ескі ғимараттарда қына, мүк, терек және қайынды көруге болады?
|
|
||||||
|
Рефлексия 39-40 минут |
|
|
||||||
|
Қосымша ақпарат |
||||||||
|
Саралау–оқушыларғақалайкөбірекқолдаукөрсетудіжоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз? |
Бағалау – оқушылардыңматериалдымеңгерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлайсыз? |
Денсаулықжәнеқауіпсіздіктехникасыныңсақталуы |
||||||
|
Барлық оқушылар: «Сукцессия» терминінің анықтамасын білу Құрал жабдықтарды қолдану арқылы абиотикалық факторлардың деректерін ала алады Оқушылардың көбі: бастапқы сукцессия үрдісін түсінеді және осы үрдісті арнайы терминологияны пайдалана отырып сипаттама бере алады. Зерттелетін аймақтың флора және фаунасын сипаттау Кейбір оқушылар: Бастапқы және екіншілік сукцессия үрдісін өз бетімен сипаттап, әртүрлі мысалдар келтіре алады. Оқушылардың жұмыс жасау барысында нұсқаулық экранда көмек ретінде көрсетіледі. ТЕК жекелей көмек қажет болған оқушыларға , өз сұрауы бойынша қосымша көмек нақты сызба ретінде көрсетіледі |
(1) Оқушылардың ауызша және жеке жауап беруі (3) бастапқы сукцессия кезеңдері бойынша, оқушылардың жұппен жұмысы (4) Практикалық жұмыс (5) фото және видео есеп, Бағалау (келесі сабақ). |
Жұмыс барысында оқушылар креативті жәнесыни ойлауды көрсетеді. Жұппен жұмыста жұмысты талқылау арқылы оқушылар өзара және мұғалім арасында сыйластықты дамытады |
||||||
|
Сабақбойынша рефлексия Сабақмақсаттары/оқумақсаттарыдұрысқойылғанба? Оқушылардыңбарлығы ОМ қолжеткіздіме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақтасаралаудұрысжүргізілдіме? Сабақтыңуақыттықкезеңдерісақталдыма? Сабақжоспарынанқандайауытқуларболды, неліктен? |
Бұлбөлімдісабақтуралыөзпікіріңіздібілдіруүшінпайдаланыңыз. Өзсабағыңызтуралысолжақбағандаберілгенсұрақтарғажауапберіңіз. |
|||||||
|
|
||||||||
|
Жалпыбаға: Сабақтыңжақсыөткенекіаспектісі (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?
Сабақбарысында сынып туралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлуқажет?
|
||||||||
|
Бөлім |
7.1A Биосфера және экожүйе |
||||||||
|
Бөлім асты |
Ағза және мекен ету ортасы |
||||||||
|
Мақсаты: |
7.3.1.4 Экологиялық сукцессия үрдісін сипаттау |
||||||||
|
Дағдылар
|
Білу және түсіну |
||||||||
|
Бағалау критерилері |
Оқушылар: Экологиялық сукцессияүрдісін сипаттау |
||||||||
|
Тапсырма 1. (а) 1.1 суретін қарап, талдаңыз.
Сурет 1.1 пайдалана отырып, сукцессиялык түрін сипаттаңыз __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
|
|||||||||
№6
|
Сабақтың тақырыбы: Адам экожүйенің бір бөлігі. Антропогендік фактор.Адам әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз әсері. |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқаноқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.3.2.1 - адам мен экожүйе арасындағы қарым-қатынастарды сипаттау 7.3.2.2 - экожүйеге жағымсыз әсер ететін адам тіршілігінің салаларына мысалдар келтіру |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі: |
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. «Экожүйе», «биосфера», «экология», «агроценоз» деген терминдердің мәнін ұғынады, тақырып мазмұнын түсінеді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.Өзі өмір сүретін өңірге тән экологиялық проблемаларды талдай алады. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Орталық цилиндр құрылысы мен тамырдың өткізгіш қызметінің арасындағы өзара байланысты анықтай алады. Адамзат экологиялық қауіпті іс-әрекетінің тізімін жасай алады, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалаукритерийі |
Адамзат экологиялық қауіпті іс-әрекетінің тізімін жасайды. «Экожүйе», «биосфера», «экология», «агроценоз» деген терминдердің мәнін түсінеді. Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
Экологиялық апаттар, қару-жарақты сынау, адамзаттың әсері. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Адам экожүйенің бір бөлігі. Антропогендік фактор. Адам әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз әсері. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Басталуы 5 минут |
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут Топтарға бөлу. Тірек сөздер бойынша топқа бөліну. Оқушыларға буын қиындыларын беремін. Буын қиындыларын құрастырғанда «экожүйе», «биосфера», «экология»деген сөздер шығуы керек. Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут «Сәлемдесу» жаттығуы |
1-топ: Экожүйе 2-топ: биосфера 3-топ: экология Әрбір қатысушы әр түрлі рольдерді болуы үшін, жаттығуды қайталауға болады. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Адам іс-әрекетінің экожүйеге кері әсері. Адам іс-әрекетінің табиғиэкожүйеге кері әсері орасан зор.Ол үнемі арта түсуде. «Адамзат өзіс-әрекетінің салдарынан туындаған күрделі өзгерістерден жойылып кетпей ме?» деген сұрақ туады. Адамзат іс-әрекетінің экожүйеге едәуір күшті әсер ететін салаларын қарастырайық. Өнеркәсіптік өндіріс, бірінші кезекте, қоршаған ортаға көп мөлшерде түсетін зиянды шығарындыларымен байланысты. Қандай да бір өнеркәсіптік материалды алу үшін адам табиғаттан кен, мұнай, көмір сияқты басқа да заттарды алады. Ал пайдаланып болған соң олар химиялық өзгерген күйінде қалдықтар түрінде табиғатқа қайтарылады Өсімдіктер де, жануарлар да бұл қалдықтарды тірі ағзаларға зиянды емес заттарға айналдыра алмайды. Пайдалы қазбаларды қазып алу және тасымалдау қоршаған ортаға зиянды әсер етеді. Ашық әдіспен алу (өндіру) кезінде үлкен аумақта құнарлы топырақ қабаты толығымен жойылады . Шахталық әдіспен өндіру кезінде жерде алып бос жерлер түзіледі де, кейін олар бұзылуға әсер етеді. Мұнайды тасымалдаған кезде апат болса (мысалы, мұнай төгілсе) қоршаған орта ластанады.Ауылшаруашылығы табиғи экожүйе өсімдіктері мен жануарларын үй жануарларымен және мәдени дақылдармен алмастырып, оларды толық жойылып кетуден қорғайды.Сонымен қатар ауылшаруашылығының дамуымен табиғи экожүйе (агроценоз) ауданы артып, сәйкесінше, табиғи экожүйе ауданы қысқарады. Ауылшаруашылығында табиғи ресурстарды тиімсіз пай-далану қайтымсыз салдарға апарып соғуы мүмкін. Арал трагедиясы тәуелсіз Қазақстан үшін нағыз экологиялық апат болды Тура (тікелей) пайдалану – биологиялық ресурстарды жою өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерінің жойылуына себеп болды. Өндіріс сияқты ауылшаруашылығы да экожүйеге және жалпы қоршаған ортаға кері әсер етеді. Бірақ қазіргі заманғы ауылшаруа шылығынсыз адамзат санының көбейе алмайтынын ұмытпаған жөн. «Еркін микрафон» әдісі (Микрафонды бір-біріне беру арқылы әрқайсысы жауаптарын айтады.)
|
Оқулық.Кеспе мәтіндер. Микрафон |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ортасы 10 минут |
Қолдану ТВ шоу (Теледидарға арналған бағдарлама дайындайды. Әр топ бірлесе отырып сұраққа айғақтар мен дәлелдер табады. Жиналған мәліметтерді білетін бір оқушы ортаға шығып, журналист сұрақтарына жауап береді.) 1-топ: Экожүйе Қала және ауыл экожүйелеріне заманауи адамзаттың зиянды шаруашылық іс-әрекеті қандай қауіп тудыратынын анықтаңдар. 2-топ: биосфера Өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерінің адамның іс-әрекетінен жойылғанын дәлелдеңдер. 3-топ: экология Сендер тұратын өңірге тән экологиялық проблемаларды атаңдар. Талдау Ортақ тапсырма: «Стоп-кадр» әдісі (Суреттер беріледі. Оқушылар суреттерді сөйлетеді. ) Адамзат іс-әрекетінің экожүйеге кері әсерін азайтуға бағытталған Қазақстандағы бірқатар шараларды ойланып, суреттерді сөйлету.
|
Дәлелдер мен айғақтар жинайды. Ортаға шығып айтып береді. Оқулықтағы мәтінді оқып алады.Суреттер. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сергіту сәті 2 минут |
https://www.youtube.com/watch?v=ArT_O6eZxm8
|
Миды шынықтыру тапсырмасын орындайды. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут |
СинтезТоптық тапсырма Адам іс-әрекетінен едәуір зардап шеккен экожүйе құрамбөліктерін жүйелеңдер, кластер құрыңдар. Жазған мәліметтеріңмен бөлісіңдер.
|
Сызылған дайын кластерлер |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау 5 минут Кері байланыс 3 минут |
Бағалау парақшасы Дұрыс жауапқа 5 балл.
Рефлексия «Бір ауыз сөз» Оқушылар стикерге сабақ туралы бір ауыз сөз жазып, оны тақтаға жапсырады.Өз ойларын түсіндіріп береді. Стикерлерге сабақты бағалайтын келесі сөздерді жазуға болады. (Ұнады,қажет,пайдалы, білдім, үйрендім,қызықты, ұмтылдым,есте сақтадым) Үйге тапсырма «Экожүйені қорғау», эссе жазу, жаңа идеялар мен шешімдер ұсыну. |
Бағалау парақшасы Түрлі –түсті стикерлер |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымшаақпарат |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың үйренгенінтексеруді қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде Үлгердімбе? Мен Өзжоспарыма Қандайтүзетулер Енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қорытындыбағамдау Қандайекінəрсетабыстыболды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандайекінəрсесабақтыжақсартаалды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақбарысында мен сыныпнемесежекелегеноқушылартуралыменіңкелесісабағымды Жетілдіругекөмектесетінне білдім? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
№7
|
Сабақтың тақырыбы: Қазақстанда ерекше қорғалатын аймақтар. Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймақтары. Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы. Жергілікті өңірдің ҚР Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктері. |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.3.2.3 - ерекше қорғалатын Қазақстан Республикасының табиғи аймақтарының өсімдіктері мен жануарларын сипаттау 7.3.2.4 - жергілікті өңірдің Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктеріне мысал келтіру |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі: |
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау критерийі |
Сұраққа жауап береді, жауаптарын дәлелдейді. Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
Қазақстанның ерекше қорғалатын табиғи аумақтары. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Адам экожүйенің бір бөлігі. Антропогендік фактор. Адам әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз әсері. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Басталуы 5 минут |
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут Топтарға бөлу. Гүл суреттері бойынша бөліну. Оқушыларға сурет қиындыларын беремін. Сурет қиындыларын құрастырғанда раушан, тұңғиық, түймедақ гүлдерінің суреттері шығуы керек.
Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут «Жіптік құбыр» тренинг Оқушыларға түзу қағаз беріледі. Оны екіге бүктейміз. Арасын сваркалап жалғағанда ұзын құбыр шығу керек. Шарикті жіберемін. Шарик құбыр бойымен жылжыйды.. |
1-топ: Раушан 2-топ:Тұңғиық 3-топ:Түймедақ «Жіптік құбыр» тренинг, қағаздар, шарик. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Қорық – бұл шаруашылық пайдаланудан толық алынған аумақ.Осы жерде адамдардың жаппай демалуына және аң аулау, балық аулау, орман ағаштарын кесу, мал жаю, шөп шабу, жидектер мен саңырауқұлақтар жинау, пайдалы қазбалар өнд³ру сияқты кез келген шаруашылық ³с-әрекеттерге тыйымсалынған. Ұлттық табиғи саябақтар ерекше экологиялық, тарихи жәнеэстетикалық құндылығы бар табиғат кешендер³н сақтау үш³н құрылған. Олар ағарту, ғылыми және мәдени мақсатта қолданылады. Бұл жердедемалуға, денсаулықты қалпына келт³руге, туризммен және спортпен айналысуға,танымжорықұйымдастыруғаболады.Өс³мд³ктерәлем³мен жануарлар дүниес³ қатаң қорғауға алынған. Табиғи қорыққорлар әртүрл³ бағытта болады. Ботаникалыққорық- қорлардамалжаюға,шөпшабуға,ағашкесугеболмайды;аңаулау,балық «Қар кесегі» әдісі (Қозғалуға және араласуға ыңғайлы болу үшін үлкен кеңістік қажет. Немесе оқушылар парталардың айналасына топтар құрып, тиісінше орындықтарды қозғалта алады. Жаттығудың сипаттамасы: Біріншіден, оқушылар жеке жауап берулері керек. Кейін жұп ақылдасып, олардың екі жауабын бір жауап етіп үйлестіреді. Кейін жұптар басқа жұптармен бірігіп, үдерісті қайталайды. Осылайша төрт,бес,алты жауап бір жауап болып біріктіріледі.) Ортақ сүрақтар: 1. «Табиғатты қорғау» деген түсінікті немен байланыстыратыныңды жаз. 2. Ерекше қорғалатын табиғи аумақ түрлерін атаңдар. Олардың арасындағы айырмашылықтарды көрсетіңдер. |
Оқулық. «Қар кесегі» әдісі. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
О 10 минут |
Қолдану Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Топтарға тапсырма: 1-топ: Раушан 1. Қазақстандағы қорықтар, табиғат ескерткіштері, ботаникалық бақ, табиғат резервацияларының тізімін жасап, шолу жасаңдар. 2-топ: Тұңғиық 2. Қорықтар, қорықшалар, ұлттық саябақтар мен табиғат ескерткіштері арасындағы айырмашылықтарды түсіндіріңдер. 3-топ: Түймедақ 1. Сендер тұратын жерде табиғат нысандары мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтар бар ма? Бар болса, оларды атаңдар және сипаттама беріңдер. Сендер тұратын жерде мемлекеттік қорғауды қажет ететін нысандар бар ма? Себебін түсіндіріңдер. Талдау «Ыстық орындық» орындық әдісі (Бір оқушы алдыңғы жақта, орындықтар оны айнала қоршай орналастырылады. Жаттығудың сипаттамасы: Бір оқушы алға шығып өз пікірін айтып және тақырып бойынша сұрақтарға жауап береді. Сұрақты анағұрлым мазмұнды қылу үшін, оқушылар белгілі бір пікір бойынша бірлесіп алға шығып сөйлей алады. Пікірталас: 1. Қызыл кітаптың дүниежүзіндегі және Қазақстандағы маңызына баға беріңдер. Қазақстанның Қызыл кітапты жасаушылары көрші мемлекеттердің Қызыл кітапты жасаушыларымен қарым-қатынас жа- сауы керек пе? Бұл бірлестік сендердің ойларың бойынша неден көрінуі керек? |
Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер «Ыстық орындық» орындық әдісі, сұрақтар, орындық. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сергіту сәті 2 минут |
«Қаражорға» биі |
Оқушылар би билеп сергіп қалады. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут |
Синтез «Ойлан – жұптас – бөліс» әдісі 1. Қызыл кітапқа енгізілген жануарларды аулауға тыйым салуға бағыт- талған шараларды ұсыныңдар. 2. Жануарлар мен өсімдіктердің Қызыл кітапқа ену себебіне талдаңдар.
«Шеңбердегі доп» әдісі Оқушылар шеңберлене отырып, бір-біріне кішкене допты лақтырады. Доп қолына тиген оқушы жаңа білім туралы бір сөйлем айтады. |
«Ойлан – жұптас – бөліс» әдісі Шеңберге отырғызу, доп. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау 5 минут Кері байланыс 3 минут |
Бағалау парақшасы Дұрыс жауапқа 5 балл.
«Сабақтағы проблемалар» кестесі
|
Бағалау парақшасы Сабақтағы проблемаларкестесі |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымша ақпарат |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
№8
|
Сабақтың тақырыбы: Тірі ағзалардың бес патшалығына жалпы сипаттама: прокариоттар, протисталар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар. Өсімдіктер мен жануарлардың негізгі жүйелік топтары: Патшалықтар. Типтер. Бөлімдер. Кластар. Өсімдіктер мен жануарларды жүйелеудің маңызы. |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.1.1.1 - жүйелеудің маңызын түсіндіру; 7.1.1.2 - жүйелеуде тірі ағзалардың орнын анықтау |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі: |
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалаукритерийі |
Тақырыптың маңызын түсіндіреді.Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
прокариоттар, протистер, гликоген, õитин, õлорофилл. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Қазақстанда ерекше қорғалатын аймақтар. Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймақтары. Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы. Жергілікті өңірдің ҚР Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктері. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Басталуы 5 минут |
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут Топтарға бөлу. Тірек сөздер бойынша топқа бөліну. Оқушыларға сөздер қиындыларын беремін. Әріп қиындыларда сөздер болу керек. Оқушылар сол сөздер бойынша топтарға бөлінеді. Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут «Сурете байланысты тілек» тренинг Оқушыларды шеңберге шақыру,амандасу. Стикерлерге салынған әртүрлі суреттерді ұсыну. Суретті не үшін таңдағанын білу. Оқушылар таңдаған суретке байланысты тілектер айтады. |
1-топ 2-топ 3-топ Суреттер |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну Махмуд Қашғари тәрiздi ғұлама ғалымдар республикамызда мекендейтiн жануарлар туралы жазба деректер қалдырды. Бұл салада араб, парсы және Қытай саяхатшыларының да үлесi аз емес. Республикамыздың жануарлар дүниесiн ғы- лыми тұрғыдан зерттеуге XVII–XVIII ғасырларда ұйымдастырылған экспедициялардың ықпалы мол болды. Әсiресе қазақтың ұлы ғалымы Шоқан Уәлихановтың қосқан үлесi ерекше. Қазақстанда алғашқы зоологиялық зерттеу- лер XVIII–ХIХ ғасырларда басталды. П. С. Пал- лас – құс пен аңның 45 түрiне, Э. А. Эверсман құстардың 8 түрiне сипаттама берiп, жүйеледi. Н. А. Северцов Түркiстан жануарларының орнала-суы, Г. В. Никольский Балқаш қазаншұңқырындағы омыртқалылар туралы алғашқы ғылыми жинақтарды жариялады.АлХХғасырдыңбасындаАралтеңiзiмен Балқаш көлiнiң балықтарын Л. С. Берг, құстар фау- насын Н. А. Зарудный, П. П. Сушкин, т. б. зерттедi. К. И. Скрябин Оңтүстiк Қазақстанда кейбiр үй хайу- анаттары мен жабайы жануарлардың iшекқұрттарын зерттеп, маңызды деректер жариялады. Қазақстанда 1924 жылға дейiн зоологиялық мекеме- лер болмады. Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесiн Ресей Ғылым академиясы мен Мәскеу мемле- кеттiк университетiнiң, т. б. жоғары оқу орындарының ғалымдары: Н. О. Оленов, Б. С. Виноградов, Б. А. Кузнецов, Б. А. Хохлов, Б. А. Селевин, т. б. зерттедi. Жабайы жануарларды зерттеу үшiн республи- камызда зоологиялық сектор ашылды (1932). Зерт- теу жұмыстары Ғылым академиясының зоология институты құрылғаннан (1944) кейiн ғана нақтылы жолға қойылды. Омыртқасыз және омыртқалы жа-нуарларды зерттеуде және оларды жүйеге келтiруде көптеген ғалымдар атсалысты. И. А. Долгушин,А. А. Слудский, А. В. Афанасьев, М. И. Исмагилов, К. Ы. Ысқақова, С. И. Ибрашева, П. И. Мариковский, С. К. Сыбанбаев, Е. В. Гвоздев, И. Г. Галузо, С. Н. Боев, Б. А. Домбровский, К. Б. Бердiоңғаров, А. Ф.Ковшарь,Т.Н.Досжанов,А.Бекенов,т.б.ғалымдар зоология ғылымының дамуына ерекше үлес қостыжәне одан әрiдамытуда.
Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. «Стикердегі диалог» әдісі (Топ мүшелері сұрақтардың жауабын стикерлерге жазып, қабырғадағы сұрақтар жазылған қағаздарға іледі. кейін пікірлерін қорғайды.)
|
Оқулық. Кеспе мәтіндер. Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ортасы 10 минут |
Қолдану Тіршілікдүниесініңжалпысипаттамасы.Ең ірі көпшілік мойындаған жүйелеу категорияға патшалық жатады. Сендер осы оқу жылында тіршіліктіңнегізгі5патшалығы:прокариоттар, протистер, саңырауқұлақтар, өсімдіктер және жануарларментанысасыңдар. Прокариоттарға барлық бактериялар жатады. Олардың басты ерекшелігі – жасуша- ларында ядро жоқ. Сондықтан латынша pro – алдыңғы, бұрынғы және kargon – ядро деген атаудан алынған. Сөзбе-сөз мағынасы – про- кариоттар ядроға дейінгі ағзалар. Олар біздің ғаламшарымызда ең бірінші пайда болды. Шамамен эволюция барысында олардан едәуіржетілген ядролық ағзалар – эукариоттар: саңырауқұлақтар, өсімдіктер мен жануарлар түзілген. Барлық бактериялар – прокариоттар бір жасушадан тұрады. Олар колония – жасушалартоптары түрінде болуы мүмкін. Бірақ олардың денелері көптеген жасуша- лардан тұрмайды. Яғни прокариоттар ешқашан көпжасушалы болмайды. Жануарлар,өсімдіктер мен саңырауқұлақтардың денелері бір жасуша- дан да, көптеген жасушалардан да тұрады. Өсімдіктер патшалығына жасыл зат – хлорофиллкөмегіменжарықтан энергия алуға қабілетті ағзалар жатады. Өсімдіктерқозғалмайды, сондықтан олар бүкіл тіршілік бойыөседі.Олардыңжасушаларының құрылысының ерекшелігі туралы келесі бөлімде қарастырамыз. Жануарлар патшалығына жарықтан энергия алуға қабілетсіз ағзалар жатады. Олар құрамында қоректік заттар: нәруыздар, май- лар мен көмірсулар бар қоректі қажетсінеді. Жануарлар қозғалғыш, осы үдерісіне көп энергия жұмсайды. Өсімдіктер мен жануарлардың айырмашылығы туралы кейін қарастырамыз. Өсімдіктер мен жануарлардың негізгі жүйелеукатегориялары. Өсімдіктер мен жануарлардағы көптеген систематикалық категори- ялар сәйкес келгенімен, оларда екі айырмашылық болады. Барлық эукариоттардың ең кіші систематикалық категориясы – түр. Бір түрге жататын даралар өзара будандаса алады. Олардың құрылысы ұқсас, оларға бірдей жағдай қажет, тіршілік үдерістері де ұқсайды. Туыс (жақын) түрлер туысқа біріктірілді. Әрі қарай едәуір ірі жүйелеу ка- тегориялар кетеді. Олардысалыстырайық. Өсімдіктерде: Патшалық Бөлім Класс Қатар Тұқымдас Туыс Түр. Жануарларда: Патшалық Тип Класс Отряд Тұқымдас Туыс Түр. Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Ортақ тапсырма: «Пкірлер» парағы әдісі 1. Алған білімдеріңді пайдаланып, сендерге белгілі ағзалар (ит, үйеңкі, туберкулез таяқшасы) тірі ағзалардың белгілі бір патшалығына жата- тынын дәлелдеңдер. 2. Жүйелеудің қалыптасуы мен дамуына өз үлестерін қосқан ғалымдар туралы хабарлама жасаңдар. Талдау «Броундық қозғалыс» Оқушылар сыныпты шарлап, талқыланатын мәселе бойынша ақпарат жинап, басқалармен пікірлеседі. Бұл тәсілді қолданғанда оқушыларға партаға отыруға болмайтынын ескерту керек. 1. «Патшалық – ірі жүйелік санат» дегенге келісесіңдер ме? Оқулықты пайдаланып, «иә» және қосымша ақпарат көздерін қолданып, «жоқ» дегенге дәйек келтіріңдер. 2. Өсімдіктер мен жануарлардың негізгі жүйелік санаттарын сызба түрінде бейнелеңдер. |
«Пкірлер» парағы әдісі, сұрақтар жазылған парақшалар,қалам. Оқулықтағы мәтінді оқып алады. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сергіту сәті 2 минут |
https://www.youtube.com/watch?v=i8FFtlTwJRs
|
Миды шынықтыру тапсырмасын орындайды. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут |
Синтез «Карточкадағы терминдер» әдісі Орталық цилиндр құрылысы,тамырдың өткізгіш қызметі,Перицикл мен камбийдің орналасуы,жасуша құрылысының ерекшелігі,тамыр сіңіретін судың қозғалысы. деген сөздер топтарға таратылады. Тапсырма: Сыныпты аралап жүріп, осы термиді өзге топтардағы оқушыларға түсіндіріп береді. 1. Мынадай түрлерді жүйелеңдер: кәдімгі қайың, кәдімгі амеба, тұщы гидра. 2. Өсімдіктер мен жануарлардың әртүрлі жүйелік санаттарын еске түсірің- дер. Осы айырмашылықтарды енгізу керек пе? |
Карточкада жазылған терминдер |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау 5 минут Кері байланыс 3 минут |
Бағалау парақшасы Дұрыс жауапқа 5 балл.
Рефлексия парағы
|
Бағалау парақшасы Қағаз қиындылары. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымшаақпарат |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
№9
|
Мектеп: |
|||||||||||||||||
|
Күні: |
Мұғалімнің аты-жөні: |
||||||||||||||||
|
Сынып: 7 |
Қатысқандар саны: |
Қатыспағандар саны: |
|||||||||||||||
|
Сабақ тақырыбы |
Омыртқалы және омыртқасыз ағзалардың құрылыс ерекшеліктері |
||||||||||||||||
|
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары |
7.1.1.3 омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың құрылысының айырмашылық белгілерін сипаттау |
||||||||||||||||
|
Сабақ мақсаттары: |
Оқушылар: Барлық оқушылар: Омыртқалы және омыртқасыз жануарларды ажырата алады; Оқушылардың көпшілігі: Омыртқалы және омыртқасыз жануарларға тән негізгі анықталатын белгілері бойынша сипаттама бере алады; Кейбір оқушылар: Омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың атын атап, құрылысы ерекшеліктерін негізге ала отырып, өз пікірлерін дәлелдей алады. |
||||||||||||||||
|
Бағалау критерийлері |
Оқушылар омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың құрылысының ерекшеліктерін біледі. |
||||||||||||||||
|
Тілдік мақсаттар
|
Оқушылар орындай алады: ағзалардың сыртқы ерекшеліктерін анықтайды және ауызша сипаттайды, бұл білімдерін дихотомиялық кілттерді құрастыруда жазбаша қолдана алады Пәнге қатысты лексика мен терминология түрлер, микроорганизмдер, прокариоттар, эукариоттар, ядро, ұрық, ерекшелік белгілері,омыртқасыздар омыртқалылар, дихотомиялық кілт, бактерия, вирус, саңырауқұлақтар, қарапайымдар, патогенді ағза, антибиотик біржасушалы, көпжасушалы ағза Диалог құруға / жазылымға қажетті сөздер топтамасы омыртқа(сыздар)лылар болып табылады/ … бар Микроорганизм – бұл кішкентай/қарапайым/үлкен/күрделі/көрінетін/көрінбейтін. Микроорганизмнің ядросы бар/әр түрлі мүшелер/тек бір жасуша/көп жасуша/ішкі мүшелері/ ішкі мүшелері жоқ. Қандай қасиеттерді қолдануға болады? Жеңіл қасиеттерден бастаймыз. Екі қарапайым сөйлемнен бастау қажет. Әр сөйлем, Микроағзалар, ... болады деп басталу қажет, әрі қарай сын есім/ зат есім. Ерекшеліктерді көрсету үшін қандай сынесімдері қолдануға болады? Әр түрлі қасиеттері жайлы сөйлемдер жазу қажет. Бактерияларда х болады, ал вирустарда у болады, х жоқ. |
||||||||||||||||
|
Патриотизм және азаматтық жауапкершілік |
Өзіне және айналадағыларға құрметпен қарау, топтық, жеке жұмыс жасау арқылы өз ойын еркін білдіруге, ынтымақтастық, достастық қарым-қатынастарды нығайтуға, алынған ақпаратты практика жүзінде қолдануды дамыту. |
||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыстар |
Қоршаған орта мен тірі ағзаның байланысын біріктіре отырып география, пәнімен байланысты. |
||||||||||||||||
|
АКТ қолдану дағдылары |
Шағын презентация, бейнебаян көрсету.Оқушыларға белсенді оқыту тақтасымен суреттік тапсырмалармен көрсету. |
||||||||||||||||
|
Бастапқы білім |
«Жаратылыстану» курсы бойынша оқушылар «жүйелеу», «тірі табиғат дүниесі», «омыртқалы және омыртқасыз жануарлар» түсініктерін біледі. Тірі ағзаларды сипаттап, тірі табиғат дүниелеріне жіктей алады. Тірі ағзаларды анықтау үшін қарапайым дихотомиялық кілтті қолдану қабілеттерін дамытуға негізделген. |
||||||||||||||||
|
Сабақ барысы |
|||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспарланған кезеңдері |
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет |
Ресурстар |
|||||||||||||||
|
Сабақтың басы 0-2 минут
3– 6 минут
Сабақтың ортасы
Сабақтың аяғы:
|
жасыл (белсенді) көк (пассивті, көңілсіз, шаршау) күлгін (мазасыздық, үрей) қара (жабырқау , мойындамау) қоңыр (сенімсіздік) қызыл (қуаныш, шаттық) сары (сабырлылық) сұр (қынжылу).
Негативті сезімдерді бейнелейтін түстерді таңдаған оқушыларды жақсы тілектер айту арқылы сабаққа ынталандыру.
Берілген жануарларды топтастырып жазыңдар : 1.Кептер, 2.ит, 3.құмырсқа, 4.жауын құрты, 5.кесіртке, 6. жылан, 7.көбелек, 8.Маса, 9.маймыл, 10.өрмекші,11. балық, 13.шаян, 14.теңізжұлдызы,15.қой
|
Түрлі түсті қағаздар
Ылғалды препараттар мен жануарлардың суреттері
https://www.youtube.com/watch?v=-gB6lCwD_XM Фломастер, плакат
карточкалар
|
|||||||||||||||
|
Сабақтың соңы
|
|
Қосымша |
|||||||||||||||
|
Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз? |
Бағалау – оқушылардыңматериалдымеңгерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлайсыз?
|
Денсаулық және қауіпсіздік
техникасының сақталуы |
|||||||||||||||
|
Барлық оқушылар: Омыртқалы және омыртқасыз жануарларды ажырата алады; Оқушылардың көпшілігі: Омыртқалы және омыртқасыз жануарларға тән негізгі анықталатын белгілері бойынша сипаттама бере алады; Кейбір оқушылар: Омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың атын атап, құрылысы ерекшеліктерін негізге ала отырып, өз пікірлерін дәлелдей алады. |
|
Денсаулық сақтау технологиялары.
|
|||||||||||||||
|
Сабақ бойынша рефлексия Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен? |
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз. |
||||||||||||||||
|
1. 2. 3. |
|||||||||||||||||
|
Жалпы баға Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет? |
|||||||||||||||||
№10
|
Сабақтың тақырыбы: Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысындағы ерекшеліктер. |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.1.1.3 - омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың құрылысының ерекшеліктерін сипаттау |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі: |
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалаукритерийі |
Тақырыптың маңызын түсіндіреді.Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
Омыртқалы және омыртқасыздар, мантия, õитин, ішкі қаңқа, бассүйектілер. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Тірі ағзалардың бес патшалығына жалпы сипаттама: прокариоттар, протисталар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар. Өсімдіктер мен жануарлардың негізгі жүйелік топтары: Патшалықтар. Типтер. Бөлімдер. Кластар. Өсімдіктер мен жануарларды жүйелеудің маңызы. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Басталуы 5 минут |
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут Топтарға бөлу. Тірек сөздер бойынша топқа бөліну. Оқушыларға буын қиындыларын беремін. Буын қиындыларын құрастырғанда тақырыпқа сай сөздер шығуы керек. Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут «Сәлемдесу» жаттығуы |
1-топ 2-топ 3-топ Әрбір қатысушы әр түрлі рольдерді болуы үшін, жаттығуды қайталауға болады. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну Берілген мәтіндерді балалар оқып алады.
Омыртқасыздардыңбелгілері.Ламаркомыртқасыздарғаорталық бөлігі омыртқа жотасы болып табылатын ішкі қаңқасы жоқ барлықжануарларды жатқызды. Омыртқасыздарда не шеміршекті, не сүйекті бассүйегіболмайды. Барлық жануарды омыртқалылар мен омыртқасыздарға бөлу за- манауи жүйелеуге сәйкес келмейді. Яғни «омыртқасыздар» деген түсініктің өзі қандай да бір жүйелеу категория болып табылмайды. Бірақ былай бөлу биологияда шамамен 200 жылдан бері бар және ол қолайлы болғандықтан қазіргі кезге дейін қолданылады. Сондықтан бізжануарлардыңомыртқасыздаржәнеомыртқалылардегенекітобын қарастырамыз. Омыртқасыздардың негізгі типтері. Жануарлар патшалығының ең қарапайым өкілдері – біржасушалылар. Олар қарапайымдар типін құрайды. Жасушалары бір-бірінен аз айырмашылық жасайтын алғашқы нағыз көпжасушалы жануарлар губкалар типіне жатады. Олар мұхитта тіршілік етіп, судан сүзіп алған ұсақ жәндіктермен енжар қоректенеді. Омыртқасыз жануарлар эволюциясының келесі кезеңі ішекқуыстылар типінен тұрады (30-сурет). Ішекқуыстыларда екі қабат қалыптасып, жасушаларының бір-бірінен қатты айырмашылықтары болады. Оларэнтодерма және эктодерма деп аталады. Ішекқуыстыларға маржандар, медузалара, саңырауқұлақтар жатады. Эволюциядағы келесі қадам – жасушалардың үш қабатынан тұратын және бұлшық ет жүйесі бар жануарлардың пайда болуы. Ең бірінші пайда болған мұндай жануарлар – жалпақ құрттар. Олардыоңайажыратуғаболады,себебіолардыңденелеріүстіненастынақарай жаншылған сияқты, сондықтан жалпақ құрттар деп аталады. Жалпаққұрттардан кейін едәуір жетілген жұмыр құрттар типі пайда болды. Бұл жануарларда ішінде алғаш рет ішкі мүшелері орналасқан дене қуысы пайда болды. Бұл қуыс қысым арқылы сұйықтыққа толы, сондықтанмұндайқұрттарденесініңкөлденеңқимасыдөңгелекболып көрінеді. Әрі қарай омыртқасыздар эволюциясында буылтық құрттар типі пайдаболды.Бұлтипөкілдеріноңайажыратуғаболады,себебіолардың денесі жеке буылтықтарға – сегменттергебөлінген сияқты. Оларға шұбалшаң, сүлік сияқты жануарларжа- тады. Бұл омыртқасыз жануарлардың өте маңызды типі. Буылтық құрттарда эволюцияда алғаш рет қан және қан тамырлары жүйесі пайда болды. Ежелгі буылтық құрттардан ұлулар, буынаяқтылар типі және омыртқалы жануарлардың арғы тегішықты.
«Еркін микрафон» әдісі (Микрафонды бір-біріне беру арқылы әрқайсысы жауаптарын айтады.) 1. Омыртқалылардың негізгі класын атаңдар. 2. Омыртқасыздардың негізгі типтерін атаңдар. |
Оқулық. Кеспе мәтіндер. Микрафон |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ортасы 10 минут |
Қолдану ТВ шоу (Теледидарға арналған бағдарлама дайындайды. Әр топ бірлесе отырып сұраққа айғақтар мен дәлелдер табады. Жиналған мәліметтерді білетін бір оқушы ортаға шығып, журналист сұрақтарына жауап береді.) Ұлулартипінеденесіндеміндеттітүрдеарнайытеріқатпары–ман- тиясы (шапанша) бар жануарлар жатады. Мантиядан көбінесе бақалшық (раковина) түзіледі. Бұлар – ұлулар, устрицалар, сегізаяқтар, теңіз құрттары. Буынаяқтылар типі сыртқы қаңқасы қатты зат – хитиннен тұратын жануарлар жатады. Бұл типтің барлық өкілдерінің денесі мөлшері әртүрлі буылтықтарға – сегменттерге бөлінеді. Аяқтары да буын арқылы байланысқан бөліктерден тұрады, солүшін осылай аталған. Оларға шаянтәрізділер, өрмекшітәрізділер мен жәндіктержатады. Омыртқалылардың белгілері. Басты белгісі ішкі қаңқасы болып табылады. Ол сүйекті немесе шеміршекті болуы мүмкін. Бастысы омыртқалыларда ол үнемі денесінің бойымен ось – омыртқа жотасы немесе желі (хорда) түрінде созылып жатады. Омыртқалылардың негізгі кластары. Омыртқа жотасы немесе желісі (хорда) бар барлық жануарлар желілілер типінің өкілдер, тип тармағы: бассүйектілер (омыртқалылар). Омыртқалылар тип тармағына: сүйекті балықтар, шеміршекті балықтар, қосмекенділер, құстар мен сүтқоректілер кіреді. Бұл жануарлардың барлығында омыртқа жотасы мен бассүйек болады. Талдау Ортақ тапсырма: «Стоп-кадр» әдісі (Суреттер беріледі. Оқушылар суреттерді сөйлетеді. )
1. Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тіршілік ортасын анықтаң- дар. Бұл оларды омыртқасыздар және омыртқалылар деп бөлуге әсер етті ме? 2. Өздеріңе белгілі жануарларды омыртқасыздарға және омыртқалыларға бөліңдер. |
Дәлелдер мен айғақтар жинайды. Ортаға шығып айтып береді. Оқулықтағы мәтінді оқып алады.Суреттер. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут |
Синтез
|
Сызылған дайын кластерлер |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау 5 минут Кері байланыс 3 минут |
Бағалау парақшасы Дұрыс жауапқа 5 балл. Ж.Б. Ламарктің омыртқасыздар мен омыртқалыларды жүйелеудегі рөліне баға беріңдер.
Рефлексия «Бір ауыз сөз» Оқушылар стикерге сабақ туралы бір ауыз сөз жазып, оны тақтаға жапсырады.Өз ойларын түсіндіріп береді. Стикерлерге сабақты бағалайтын келесі сөздерді жазуға болады. (Ұнады,қажет,пайдалы, білдім, үйрендім,қызықты, ұмтылдым,есте сақтадым) |
Бағалау парақшасы Түрлі –түсті стикерлер |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымшаақпарат |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
№11
|
Сабақтың тақырыбы: Дихотомиялық әдіс. Дихотомиялық кілттерді қолдану. |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
|||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.1.1.4 - жекелеген ағзаларға қарапайым дихотомиялық кілттерді қолдану |
||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі: |
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады. |
||||||||||||
|
Бағалау критерийі |
Сұраққа жауап береді, жауаптарын дәлелдейді. Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
Дихотомиялық кілттер |
||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысындағы ерекшеліктер. |
||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
|||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
|||||||||||
|
Басталуы |
- Ұйымдастыру. Сәлемдесу. Оқушыларды сабаққа жұмылдыру. Оқушылардың көңіл-күйін саусақтары арқылы анықтау. Әр түрлі формадағы стикерлер арқылы оқушыларды топқа бөлу. (Топқа бөлуде әр сыныптың ерекшелігіне байланысты мұғалім өзі де отырғыза алады) Презентация 1-де берілген ребусты шешу арқылы тақырыпты, сабақтың мақсатын анықтау. |
|
|||||||||||
|
Жаңа білім |
Білу және түсіну
Оқушылардың алдына сулы препараттар, құрбақа мен көлбақасының суреттері таратылады. Осы екі түрдің сыртқы құрылысындағы ерекшеліктерді оқушылар постер құрып қорғайды. «Галереяны шарлау» стратегиясы қолданылады. Әр топтағы оқушылар өз постерлерін сыныптың әр түрлі аймағына орналастырып, кезекпен басқа топтардың жұмыстарын аралап талдай алады.
Ұсынылатын жануарлар: тоспаұлу, қоңыр аю. /Ж/ Қалыптастырушы бағалау тапсырмасы. Қосымша 2. Ботаникалық анықтамада кілттер құру мысалдары: Теза: 1. Тік сабақ 2 Антитеза: – Сабағы ілмек тәрізді иілген 3 Теза: 2. Сопақ жапырақ ……………. Жолжелкентәрізді, мойыл. Антитеза: – Жіңішке қандауырша тәрізді жапырақ………............. Қандауыр кербезгүл «Дихотомия» терминін түсіндіріңдер. Жаттығудың сипаттамасы: Біріншіден, оқушылар жеке жауап берулері керек. Кейін жұп ақылдасып, олардың екі жауабын бір жауап етіп үйлестіреді. Кейін жұптар басқа жұптармен бірігіп, үдерісті қайталайды. Осылайша төрт,бес,алты жауап бір жауап болып біріктіріледі.) Ортақ сұрақтар: 1. Кез келген құбылысқа, мысалы, ұрыс, жұмыс, ыстық, жауыз деген сөздерге қатысты теза мен антитезаға мысал келтіріңдер. 2. Өсімдіктер мен жануарлардың анықтамаларын пайдаланып, шынайы дихотомиялық кілттердің құрылысын талдаңдар. |
Оқулық. «Қар кесегі» әдісі. |
|||||||||||
|
Ортасы |
Қолдану Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Практикада қолдануға арналған ұсыныстар. Дихотомиялық кілттермен жұмыс істеуге арналған кейбір жалпы ұсыныстар бар. Бастысы теза мен антитезаны мұқият оқу керек, сосын едәуір сәйкес келетін нұсқаны таңдап алады. Теза мен антитезаны аяғына дейін оқу өте маңызды, содан кейін таңдау жасау қажет. Дихотомиялық кілттерді пайдалану кезінде сәтсіздік те болуы мүмкін. Топтарға тапсырма: 1-топ 1. «Теза» және «антитеза» терминдері «синоним» және «антоним» деген тіл терминдеріне сәйкес келе ме? Талдаңдар. Дихотомиялық кілттерге қойылатын талаптарды анықтаңдар. 2-топ: Дихотомиялық кілттерді кез келген өсімдіктердің немесе жануарлардың нақты туысын анықтау үшін пайдаланыңдар. 3-топ: Алқа тұқымдас өсімдік түрлерін анықтау үшін дихотомиялық кілттер құрастырыңдар.
|
Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер |
|||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту Кері байланыс |
«Сабақтағы проблемалар» кестесі
Үй тапсырмасы 1. Омыртқалы және омыртқасыз жануарларға салыстырмалы сипат- тама берілгенкестені сызып, толтыру . 2. Омыртқалылардың сыртқы құрылыс ерекшеліктерін дәптерге жазып келу . |
Сабақтағы проблемаларкестесі |
|||||||||||
|
Қосымша ақпарат |
|||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
|||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
|||||||||||||
№12
|
Сабақтың тақырыбы: Жасуша – ағза құрылысының негізгі бөлшегі. Өсімдік және жануар жасушаларының құрылысы. |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
|||||||||||||||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.4.2.1 - «жасуша», «ұлпа», «мүше», «мүшелер жүйесі» ұғымдарды түсіндіру; 7.4.2.2 - өсімдіктер және жануарлар жасушаларын ажырату |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі: |
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды.Тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалаукритерийі |
Тақырыптың маңызын түсіндіреді.Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
Қабықша, цитоплазма және ядро, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесі |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Дихотомиялық әдіс.Дихотомиялық кілттерді қолдану. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
||||||||||||||||||||||||||
|
Басталуы 5 минут |
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут Топтарға бөлу. Тірек сөздер бойынша топқа бөліну. Оқушыларға сөздер қиындыларын беремін. Әріп қиындыларда сөздер болу керек. Оқушылар сол сөздер бойынша топтарға бөлінеді. Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут «Сурете байланысты тілек» тренинг Оқушыларды шеңберге шақыру,амандасу. Стикерлерге салынған әртүрлі суреттерді ұсыну. Суретті не үшін таңдағанын білу. Оқушылар таңдаған суретке байланысты тілектер айтады. |
1-топ 2-топ 3-топ Суреттер |
||||||||||||||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну Ұсақ ағзалар – прокариоттар мен протистердің бір жасушадан ғана тұратынын білесіңдер. Ал барлық көпжасушалы ағзалар көптеген жасушалардан тұрады. «Жасуша» деген түсінікті ең алғаш Р. Гук қолданған. Ғалым ағаш қабығының ішкі қабатының қимасын қарап, оның жеке ұяшықтардан – жасушалардан тұратынын байқаған. Содан бері жасуша – биологиядағы негізгі түсініктердің бірі, себебі барлық тірі ағзалар жасушадан тұрады. Ғалымдар жасушадан тыс тіршілік болмайтынын, яғни өсу, көбею, қоректену, қоршаған ортамен зат және энергия алмасу үдерістері тек тірі жасуша ішінде ғана жүзеге асатынын анықтаған. Жасушаның құрылысы. Барлық өсімдіктер, саңырауқұлақтар мен жануарлардың барлық жасушасы міндетті түрде үш бөліктен: қабықша, цитоплазма мен ядродан тұрады. Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Цитоплазма – жасушаны толтыратын тұтқыр сұйықтық, оның ішкі ортасы. Цитоплазмада ядро, жасушаның басқа ұсақ бөлшектері мен құрылымдары болады. Ядро – жасушаның маңызды бөлігі; ядросыз көбею жүзеге аспайды. Ядро көбеюге мүмкіндік беріп қана қоймайды, ол жасуша тіршілігін басқарады. Ұлпа түсінігі. Біздің ғаламшарымызда бірінші рет ең қарапайым жануарлар: ядросыз прокариоттар – бактериялар пайда болды. Ұзақ уақыт ішінде біртіндеп едәуір жоғары құрылымды прокариоттардан қарапайым біржасушалы эукариоттар – протистер түзілді. Біржасушалы эукариоттардан көпжасушалы ағзалар (өсімдіктер, жануарлар және саңырауқұлақтар) түзілді. Айналамыздан көретін барлық тірі ағзалар – бұлар көпжасушалы эукариоттар. Эволюция барысында миллиардтаған жыл ішінде көпжасушалы ағзалардың біртипті жасушалары ұлпа түзеді. Ұлпа (ткань) – құрылысы, шығу тегі және атқаратын қызметі бойынша ұқсас, тарихи қалыптасқан жасушалар мен жасушааралық заттар жиынтығы. Ұлпадағы барлық жасушалар бір типті, бірдей тіршілік әрекеті үдерістеріне қабілетті. Бұл оларға бірыңғай қызмет атқаруға және әсерге бірдей реакция көрсетуге мүмкіндік береді. Жасушадан мүшеге. Жануарлар ағзасында жеке мүшелер бар. Тек жануарларда ғана емес, өсімдіктерде де мүшелер бар. Өсімдік мүшелеріне сабақ, тамыр, жапырақ, гүл, жеміс және тұқым жатады. Мүше – тұрақты орны, құрылысы бар және белгілі бір қызмет атқаратын ағза бөлігі. Өсімдік және жануар мүшелері ұлпалардан тұрады. Мүшелер атқаратын қызметтері бойынша мүшелер жүйелеріне бірігеді. Мысалы, ми жұлынмен және бүкіл денеде орналасқан жүйкелермен бірге жүйке жүйесіне бірігеді.Осындай құрылымына байланысты тірі ағзалар тұтас жүйе ретінде болады. Біздің денеміз үйлесімді жұмыс істейді, жай қимыл жасау үшін жүйкелер, бұлшық еттер, оларды оттекпен қамтамасыз ететін қан мен ұлпа, сүйек т.б. қатысады. Кез келген ағза құрылымының жалпы сызбасы: жасуша ұлпа мүше мүшелер жүйесі тұтас ағза (көпжасушалы). Барлық тірі ағзалар жасушалардан тұрады. Ұқсас жасушалар ұлпаларға бірігеді, ал ұлпалардан мүшелер тұрады. Олар атқаратын қызметі бойынша мүшелер жүйелеріне бірігеді. «Стикердегі диалог» әдісі (Топ мүшелері сұрақтардың жауабын стикерлерге жазып, қабырғадағы сұрақтар жазылған қағаздарға іледі. кейін пікірлерін қорғайды.) Топтарға тапсырма: 1-топ: 1. «Жасуша», «ұлпа», «мүше», «прокариоттар», «эукариоттар» деген түсініктерге анықтама беріңдер. 2-топ: 2. Жасуша бөліктерін атаңдар. 3-топ: 1. Мынадай түсініктерді үлкеннен бастап кішісіне қарай орналастырыңдар: ядро, ұлпа, жасуша, мүшелер жүйесі, ағза, мүше. |
Оқулық. Кеспе мәтіндер. Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер. |
||||||||||||||||||||||||||
|
Ортасы 10 минут |
Қолдану
Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Ортақ тапсырма: «Пкірлер» парағы әдісі 1-топ: Жасуша бөліктерін сипаттаңдар. 2-топ: Протистердің эукариоттар екенін дәлелдеңдер. 3-топ: Мүшелердің біртұтас қызмет атқару үшін жүйеге бірігетінін мысалдар келтіріп талдап, дәлелдеңдер. Талдау (ТЖ) Рөлдік ойын жүргізу. Әрбір оқушыға құрылымдық деңгейдің түрлерін беру. Оқушылардың құрылымдық деңгейдің реттілігі бойынша орналасуын бақылау. Құрылымдық деңгейлердің ерекшеліктерін сипаттайды. (ҚБ) Суреттен құрылымдық деңгейлерді анықтайды және әрбір құрылымдық деңгейдің анықтамасын береді.
|
«Пкірлер» парағы әдісі, сұрақтар жазылған парақшалар,қалам. Оқулықтағы мәтінді оқып алады. |
||||||||||||||||||||||||||
|
Сергіту сәті 2 минут |
https://www.youtube.com/watch?v=i8FFtlTwJRs
|
Миды шынықтыру тапсырмасын орындайды. |
||||||||||||||||||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут |
Синтез Ж) Өсімдік және жануар жасушаларындағы құрам бөліктерді анықтап, «˅» таңбасын қою арқылы, ұқсастық және айырмашылықтарын табу.
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
Кері байланыс 3 минут |
Оқушылар нысанадан қажетті деңгейді белгілеу арқылы сабаққа кері байланыс береді.
|
Кері байланыс парағын плакатқа сызу немесе тақтаға |
||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымшаақпарат |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
||||||||||||||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
||||||||||||||||||||||||||||
№13
|
Сабақтың тақырыбы: Судың қасиеттері: беттік керілу, судың қозғалысы, еріткіштігі, қайнау және балқу температурасы, жылусыйымдылығы. Судың биологиялық маңызы және оның еріткіш ретіндегі, температураны сақтау мен реттеудегі ролі. |
Мұғалімнің аты-жөні: Күні: |
|||||||||||||||
|
СЫНЫП: 7 |
Қатысқан оқушылар саны: |
Қатыспаған оқушылар саны: |
||||||||||||||
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары |
7.4.1.1 - судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын сипаттау; |
|||||||||||||||
|
Сабақ нәтижесі: |
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды. Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды. |
|||||||||||||||
|
Бағалаукритерийі |
Тақырыптың маңызын түсіндіреді.Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады. |
|||||||||||||||
|
Тілдік құзіреттілік |
Су және элементтер, олардың тірі организмдер үшін маңызы |
|||||||||||||||
|
Ресурстар |
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер. |
|||||||||||||||
|
Әдіс-тәсілдер |
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия. |
|||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Музыка, қазақ тілі. |
|||||||||||||||
|
Алдыңғы оқу |
Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесі түсініктері. Өсімдіктер және жануарлар жасушаларын салыстыру. Жарық микроскобынан көрінетін жасуша құрылымдары: пластидтер, вакуоль, ядро, цитоплазма, жасушалық мембрана, жасушалық қабырға. |
|||||||||||||||
|
Сабақтың жоспары |
||||||||||||||||
|
Жоспарланғануақыт |
Сабақ барысы : |
Бағалау түрлері |
||||||||||||||
|
Басталуы 5 минут |
Ынтымақтастыру атмосферасын құру. (W)Ой қозғау. Үндеу: Сұрақ - Қандай зат қатады, ұшады және қозғалады? Жауабы – СУ (стақандағы су көрсетіледі). (W)Тақырып пен сабақтың мақсаттары, жетістік критерийлері тұжырымдалады. Жоғары үлгерімді оқушылар үшін нұсқаулық карта |
1-топ 2-топ 3-топ |
||||||||||||||
|
Жаңа білім 10 минут |
Білу және түсіну
Мұғалім берілген презентация арқылы тақырыпты ашып, түсіндіріп береді Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. Химиялық заттар мен элементтер туралы түсінік. Табиғаттағы барлық тірі және өлі дене- лер химиялық заттардан тұрады. Химиялық зат- тар химиялық элементтердің молекулаларынан тұрады. Ғалымдарға белгілі барлық химиялық элементтер Д.И. Менделеевтің Периодтық жүйесіне енгізілген. Химия курсында сендер осы элементтердің қасиеттерімен және ерекшеліктерімен танысасыңдар. Бізге қазір тірі ағзалар үшін негізгі заттар мен элементтердің маңызы қандай екенін анықтап алу керек. Судың негізгі қасиеттері. Су – қасиеттері ерек- ше зат. Сусыз тіршілік жоқ. Тірі ағзаларда су қандай да бір басқа заттарға қарағанда көп болады. Орташа алғанда, ағзада 70%-дан астам су бар деп есептейді. Бірақ сүйек пен құрғақ тұқымда 50%-дан аз, ал медузада, ми жасушаларында немесе адамның ұрығында 92%-дан көп су бар. Қандай қасиетіне байланысты су осылай тіршілік үшін қажет болып табылады? Соны нақтырақ қарастырайық: Беттік керілу – судың ұсақ бөлшектерінің бір-біріне тартылу қабілеті. Беттік керілу күші су молекулаларына бір-біріне тұтасуына ғана емес, өзіне жеңіл заттарды ұстауына мүмкіндік береді: су бетіндегі жапырақтар, майда тұқымдар, қағаз қайықтар және т.б. Осы беттік керілу күшіне байланысты сабын көпіршіктерін үрлеуге болады. Салмақсыздық күйінде су шар пішінді болады. Судың беттік керілу күші ең үлкен сұйықтық екені дәлелденген. «Еркін микрафон» әдісі (Микрафонды бір-біріне беру арқылы әрқайсысы жауаптарын айтады.) 1. Мына терминдердің мағынасын қалай түсінесіңдер: химиялық элементтер, химиялық заттар? 2. Судың қандай агрегаттық күйлері бар? |
Оқулық. Кеспе мәтіндер. Микрафон |
||||||||||||||
|
Ортасы 10 минут |
Қолдану Судың маңызды сипаттамасының бірі – оның жылусыйымдылығы. Жылу- сыйымдылығының жоғары болуына байланысты су баяу қатады және баяу суиды. Яғни су едәуір тұрақты орта бо- лып, температура ауытқуына «қарсылық танытқандай» болады. Судың тағы да бір маңызды ерекше қасиеті – өзін-өзі тазарту қабілеті. Лай судың бірнеше күннен кейін едәуір мөлдір болып, түбінде шөккен бөлшектерден тұнба түзілгенін көрген шығарсыңдар. Бұл қасиет суқойманың шамалы болса да ластанбауына мүмкіндік береді. Судың келесі бір айрықша қасиеті – заттарды ерітуі. Әрине барлық заттар суда ери бермейді. Мысалы, майлар мен кейбір металдар суда ерімейді. Бірақ суда еритін кейбір заттарды басқа сұйықтықтар еріте алмайды. Сондықтан су әмбебап еріткіш деп аталады. Судың келесі бір маңызды қасиеті – оның +40С температура кезінде ең жоғары тығыздыққа ие болуы. Яғни 00С кезінде түзілетін қатты мұз судан жеңіл болады. Су – қатты күйіне қарағанда сұйық күйінде тығыздығы жоғары болатын бірден-бір зат. Сондықтан мұз әрдайым суқойма бетінде түзіледі немесе ол суқоймаға сырттан түссе, бетінде қалқып жүреді. Бұл судағы ағзаларға қыста тіршілік етуге мүмкіндік береді, себебі суқойма ешқашан түбінен емес, бетінен бастап қатады. Тірі ағзалардың маңызды элементтері. Сендер әлі химия негіздерімен таныс емессіңдер. Осыны ескеріп ең маңызды элементтерді, олардың негізгі рөлін қарастырамыз. Оттек (О2) пен сутек (Н2) судың құрамына кіреді, ал көміртекпен (С) бірге барлық органикалық заттардың құрамына кіреді. Көміртек оттекпен бірге, бірақ сутексіз көмірқышқыл газының (СО2) құрамына енеді. Бұл газды жануарлар тыныс алғанда шығарады. Ол өсімдіктердің тіршілігіне қажет және фотосинтез барысында жарық энергиясымен және сумен бірге сіңіріледі. Азот (N2) маңызды органикалық заттардың – нәруыздар (белок) мен ДНҚ сияқты нуклеин қышқылдарының құрамына кіреді. Өсімдіктерге хлорофилл түзу үшін қажет. |
Дәлелдер мен айғақтар жинайды. Ортаға шығып айтып береді. Оқулықтағы мәтінді оқып алады.Суреттер. |
||||||||||||||
|
Сергіту сәті |
«Көбелекті тордан шығару» әдісі.
|
Миды шынықтыру тапсырмасын орындайды. |
||||||||||||||
|
Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут |
Синтез Жоғары үлгерімді оқушылар үшін нұсқаулық карта Қосымшада бар
1. Қосымша материал мен интернетті пайдаланып, «Су – тіршілік көзі» деген тақырыпқа эссе жазыңдар. 2. Су қандай қасиеттеріне байланысты тамырдан жапыраққа, жер бетінен ағаш басына қарай көтерілетінін түсіндіріңдер. |
Сызылған дайын кластерлер |
||||||||||||||
|
Кері байланыс 3 минут |
Рефлексия «Бір ауыз сөз» Оқушылар стикерге сабақ туралы бір ауыз сөз жазып, оны тақтаға жапсырады.Өз ойларын түсіндіріп береді. Стикерлерге сабақты бағалайтын келесі сөздерді жазуға болады. (Ұнады,қажет,пайдалы, білдім, үйрендім,қызықты, ұмтылдым,есте сақтадым) |
Түрлі –түсті стикерлер |
||||||||||||||
|
Қосымшаақпарат |
||||||||||||||||
|
Саралау – Сізқосымша Көмеккөрсетудіқалай жоспарлайсыз? Сіз қабілетіжоғары оқушыларғатапсырманы күрделендірудіқалай жоспарлайсыз? |
Бағалау - Оқушылардың Үйренгенінтексеруді Қалайжоспарлайсыз? |
Пəнаралықбайланыс Қауіпсіздікжəнееңбекті Қорғауережелері АКТ-менбайланыс Құндылықтардағы Байланыс |
||||||||||||||
|
Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайыма? Бүгіноқушылар не білді? Сыныптағыахуал Қандайболды? Мен жоспарлаған Саралаушаралары тиімдіболдыма? Мен берілген Уақытішінде үлгердімбе? Мен өзжоспарыма қандайтүзетулер енгіздімжəне неліктен? |
Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес Келетінсұрақтарғажауапберіңіз. |
|||||||||||||||
|
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды Жетілдіруге көмектесетін не білдім? |
||||||||||||||||
№14
|
Ұзақмерзімдіжоспарбөлімі: 7.1 Су және органикалық заттар |
Мектеп: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Күні: |
Мұғалімнің аты-жөні: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сынып: 7 |
Қатысқандар саны: |
Қатыспағандар саны: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ тақырыбы |
Зертханалықжұмыс«Тірі ағзалар үшін судың биологиялық қасиеттерін зерттеу" |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) |
Оқушыларорындайалады: 8.4.1.2 судың биологиялық қасиеттерін және маңызын түсіндіру |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ мақсаттары |
Оқушылар :
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау критерийлері |
Оқушылар: - судың биологиялық қасиеттерін атайды және сипаттайды - судың маңызын түсіндіре алады |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік мақсаттар
|
Оқушылар орындай алады: 1. Тәжірибе барысында ауызша және жазбаша түсіндірмелер жасай алады. Пәнгеқатысты лексика мен терминология: сутектік байланыс, молекулааралық байланыс, меншікті жылу, сыйымдылығы, беткей кернеу, су мен мұздың салыстырмалы, тығыздығы, еріткіш. Диалог құруға / жазылымғақажеттісөздертоптамасы: Су молекуласының құрылысы ... Судың қасиеттеріне жатады ... Судың қызметтері ... Судың маңызы ... |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Құндылықтардыдарыту (соның ішінде АЖ-ның негізгі элементтері) |
Патриоттық сезімді дамыту. Тәжірибелік жұмыс жасау арқылы оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту, ой-өрісін кеңейту, есте сақтау дағдысын қалыптастыру. Өзіне және бір-біріне деген құрметті, жұптық жұмыста ынтымақтастықты қалыптастыру. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралықбайланыстар |
Химия – судың формуласы, еріткіш ретіндегі қасиеттері; Физика – судың тығыздығы, жылусыйымдылығы. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
АКТ қолдану дағдылары |
Ғаламтор, ноутбуктер. Мұғалім су қасиеттерін талқылау кезінде интербелсенді тақтаны пайдаланады. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ұсынылатын бастапқы білім |
Олар 7-сыныптың «Су және органикалық заттар» бөлімінен органикалық маңызы бар элементтерді атай біледі. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ барысы |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспарланған кезеңдері |
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
|
Ресурстар |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың басы 0-4 мин. |
Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут «Жіптік құбыр» тренинг Оқушыларға түзу қағаз беріледі. Оны екіге бүктейміз. Арасын сваркалап жалғағанда ұзын құбыр шығу керек. Шарикті жіберемін. Шарик құбыр бойымен жылжыйды..
|
1 слайд РРТ 2-4 слайд РРТ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың ортасы (пайымдау) 5-37 мин.
|
Жоғары үлгерімді оқушылар үшін нұсқаулық карта Практикалық жұмыс Тақырып:Судың биологиялық қасиеттерін зерттеу. Мақсат: судың биологиялық қасиеттерін зертей отырып ағаза тіршілігіндегі маңызын түсіндіру Құрал-жабдықтар: су құйылған 4 стақан, Петри табақшасы, дәке, термометр, шыны таяқша, сұйық сабын, сүзгі қағаздары, мұз, 2 полиэтилен қалташасы, тұз, қант, крахмал, қасық.
Жұмыс барысы:
Судың биологиялық қасиеттері
|
Тақта https://www.youtube.com/watch?v=f5ma_Kr0t4g ) (судың тығыздығы. 3.40 – 4.25 қозғалыс) (https://www.youtube.com/watch?v=xE8T30FszBU) (https://www.youtube.com/watch?v=U94C0GOqc4w) Нұсқау карта, лабораториялық құрылғылар |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың соңы (рефлексия) 38-40 мин. |
Үй тапсырмасы (үлгерімінде қиыншылығы бар оқушылар үшін):
Рефлексия: Пирамида Пирамида |
Қосымша материал
РРТ
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау –оқушыларғақалайкөбірекқолдаукөрсетудіжоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз? |
Бағалау – оқушылардыңматериалдымеңгерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлайсыз? |
Денсаулықжәнеқауіпсіздіктехникасыныңсақталуы |
|
|
Барлық оқушылар білетінболады: судың маңызы мен кейбір қасиеттерін. Оқушылардың көпшілігі: Судың биологиялық қызметтерінің мәнін атап және түсіндіре алады. Оқушылардың кейбіреуі: фактілер мен материалдарға сүйене отырып анализ жасай алады. Оқу компонентін визуализациялау оқыту мақсаттарына жетуге бағытталады.
|
Тақырыпты меңгеруге үндеу барысында оқушыларда оқу құзыреттіліктерінің қалыптасуының деңгейіне қалыптастырушы бақылау. (3) Топтық жұмыс орындау кезінде бағалау. (4) Тәжірибелік жұмысты орындау барысындағы бағалау. |
|
|
|
Сабақбойынша рефлексия
Сабақмақсаттары/оқумақсаттарыдұрысқойылған ба? Оқушылардыңбарлығы ОМ қолжеткіздіме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақтасаралаудұрысжүргізілдіме? Сабақтыңуақыттықкезеңдерісақталдыма? Сабақжоспарынанқандайауытқуларболды, неліктен? |
Бұлбөлімдісабақтуралыөзпікіріңіздібілдіруүшінпайдаланыңыз. Өзсабағыңызтуралысолжақбағандаберілгенсұрақтарғажауапберіңіз. |
||
|
Барлық оқушылар:; Оқушылардың көбі: с; Кейбір оқушылар: |
|||
|
Жалпыбаға Сабақтыңжақсыөткенекіаспектісі (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлуқажет?
|
|||
№15
|
Сабақ: 7.1. |
Мектеп: |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Күні: |
Мұғалімнің аты – жөні: |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ тақырыбы: |
Органикалық заттар: көмірсу, май, нәруыз ЗЖ «Тағам құрамындағы нәруыз, май, көмірсулардың бар екендігін анықтау» |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Сынып: 7 |
Қатысқандар саны: |
Қатыспағандар саны: |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары: |
Оқушылар орындай алады: Органикалық заттар түрлерімен танысу Тағам құрамындағы нәруыз, май, көмірсулардың бар екендігін анықтап, дәлелдеу |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ мақсаттары: |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау критерийлері: |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Тілдік мақсаттар: |
Оқушылар орындай алады:
Пәнге қатысты лексика мен терминология: Органикалық зат, нәруыз, май, көмірсу, нәруыздың болуы, қорытынды |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Құндылықтарды дарыту |
«Мәңгілік ел» құндылығы: бейбітшілік және келісім Мектеп құндылығы:«жұптық жұмыс» барысындағы оқушылар арасындағы қарым-қатынас арқылы ынтымақтастық, еңбек және шығармашылыққұндылықтарының қалыптасуына ықпал ету |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық дамыту |
Тақырыпқа байланысты кей ұғымдарды түсіндіру барысында химия пәнімен байланыстыруға болады |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
АКТ қолдану дағдылары |
PowerPoint Internet Бейнежазбалар |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Бастапқы білім |
Оқушылар біледі:
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ барысы |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ кезеңдері |
Сабақта орындалуы тиіс іс – әрекеттер |
Оқыту ресурстары |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Басы 0 – 7мин 8 – 24мин 25 – 35 мин Аяғы 36 - 45 минут |
Ынтымақтастыру атмосферасын құру. Сәлемдесу (ТЖ, Т) Оқушылардың назарын сабаққа аудару үшін оларға азық-түлік өнімдерінің атаулары үлестіріліп беріледі және оларды құрамындағы органикалық заттардың болуына байланысты топтастыру керектігі сұралады. Осы тапсырма арқылы оқушылардың өткенді еске түсіруіне және бүгінгі сабақпен байланыстыруына мүмкіндік болады. Оқушылар тапсырманы орындап болған соң, мұғалім тақтада дұрыс топтастырылған жауабын көрсетеді. Бүгінгі сабақтың тақырыбын және мақсатын анықтау ... (Т, ЖЖ) Нәруыз, май және көмірсулардың жақсы көздері болып табылатын өнімдер мысалдарын алу үшін сауалнама құрастырады. Сөйтіп жұптарымен алмасып сұрап шығады.
сұрақтарын қою арқылы жаңа сабақтың тақырыбы анықтап алынады. Бүгінгі сабақтың тақырыбы мен мақсаты тақтада көрсетіледі. Сонымен, «Сіз не білесіз?» сұрағымен талқылауымызды жалғастырамыз:
(оқушылар 1мин ішінде дәптерлеріне өздері білетін ережелерді жазады). Сосын кезекпен оқушылар өз ережелерін оқиды. Мұғалім оқушылардың ойларын реттеп, нақты ережені ұсынып отырады. Барлық ережені дұрыс әрі толық орындауына байланысты «басбармақ» әдісі арқылы бағаланады. (Т) Жаңа сабақ туралы қысқаша түсінік берілген соң, оқушыларға бүгінгі жұмысқа арналған нұсқаулық КАРТА таратылып беріледі (қосымша 1): Оқушылар нұсқаулықты оқып болған соң, не жасау керек екендерін баяндайды:
(ЖЖ, Э) Оқушылар азық-түлік өнімдерінде нәруыз, көмірсу мен майлардың болуын анықтауға жұптаса отырып бірнеше эксперименттер орындайды. Олар картофельдің түйнегін көмірсулардың болуына тексереді, ұнның құрамында нәруыздың болуын және күнбағыс тұқымының құрамында майлардың болуын тексереді. Жұмысты орындау барысында оқушылар тағам өнімдерінде органикалық заттардың негізгі топтарының болуын анықтайды. Жұмыс қорытындысын (байқалған нәтижені) нұсқаулық картаға толтырып отырады:
(Ж) Бағалау дескрипторы:
* Тәжірибені жасау барысында аталған заттарды дұрыс анықтаса, «√» белгісін қою арқылы бағалау жүргізеді. (Ж)Сабақты қорытындылау ... Оқушылар азық-түлік өнімдерінде органикалық заттардың болуына тірек-сызба құрастырады.
Үйге тапсырма: Көмірсу, нәруыз және майдың ағза үшін маңызы |
Азық-түлік өнімдері атаулары PowerPoint
Қауіпсіздік ережелері
Картоп Йод ерітіндісі Ұн, су Стакан Сүзгі қағазы Күнбағыс тұқымы Шыны таяқша https://www.youtube.com/watch?v=ruaonf6lXJs Таратпа материалдар (нұсқаулық) |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Қосымша ақпарат |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз? |
Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз? |
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Берілген тапсырма негізінде алдыңғы білімді еске түсіріп, органикалық заттарды ажыратады. Органикалық заттардың бар екендігін дәлелдейтін тәжірибелер жасайды. Қауіпсіздік техникасы ережелерін біледі. Жасалған іс-әрекеттерді бақылай отырып, қорытынды жасайды. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақ бойынша рефлексия Сабақ/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен? |
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз. |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
Жалпы баға Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз
Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация
жариялап табыс табыңыз!
Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз.
(kaspi Gold, Halyk bank)
