Материалдар / Сабақ жоспары. Ж.Әбдірашұлы «Дала, сенің ұлыңмын» поэмасы

Сабақ жоспары. Ж.Әбдірашұлы «Дала, сенің ұлыңмын» поэмасы

Материал туралы қысқаша түсінік

«Дала, сенің ұлыңмын» поэмасындағы ұлттық құндылықтарды ғаламдық шығармаларымен байланыстырып талдау.

Абдрахманова Бейнегүл Байдрахмановна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

30 Желтоқсан 2021

2272

2 рет жүктелген

Қазақ әдебиеті Сабақ жоспары 11 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Пәні

Қазақ әдебиеті

Сынып:

Мұғалімнің аты-жөні

Абдрахманова Б.Б.

Сабақ тақырыбы

Ж.Әбдірашұлы «Дала, сенің ұлыңмын» поэмасы

Оқу мақсаты

(қысқаша)

11.1.5.1.-ұлттық құндылықтардың маңыздылығын ғаламдық тақырыптағы контекстрмен байланыстыру

І Ұйымдастыру

ІІ Үй жұмысын тексеру.

Осы сілтемені пайдалана отырып, поэманың аудиожазбасын тыңдаймыз.

https://youtu.be/dZETx7aIYek

Бүгін ақынның «Дала, сенің ұлыңмын» поэмасындағы ұлттық құндылықтарды ғаламдық шығармаларымен байланыстырып талдаймыз.

Артық болмас білгенің!

Солтүстік Америкада даланы прерия, Оңтүстік Америкада – пампас, Оңтүстік Азияның (Иран, Пәкстан, Ауғанстан) үстіртті жерлеріндегі даланы – дешт деп атайды.

Балалар, сан ғасырлық тарихы бар біздің Ұлы даламыз -- біздің мақтанышымыз, біздің баға жетпес байлығымыз, біздің ұлттық құндылығымыз!Дала тақырыбы талай ақын-жазушылардың, жыршылардың қаламынан жыр боп төгіліп, аңыз боп ағытылған. Олар сөздің көркем қуаты арқылы туындыларына жан бітіре сөйлеткен.

Соның бірі --Ж.Әбдіраштың «Дала, сенің ұлыңмын!» поэмасы.

Дала – поэтикалық образ. Сондықтан да Ж.Әбдіраш мың қайғырған, мың қуанған сәттерінде де туған даласымен ашық, емен жарқын сыр бөлісуге ұмтылады.

Келем әлі,

әлі саған көп келем,

әнім қанша,

күйім қанша шертпеген.

Өзің жаққа өлең болып ұшамын

шын қуанған,

шын қайғырған сәтте мен... – дейді ол ішкі сезімін бүкпесіз толғап.

Ақын қазақ даласын тебіріне жырлайды.Оның шығармасында дала ұғымы тек географиялық атау емес, ол біздің ұлттық құндылықтарымыз - Отан, атамекен, ұлт, дәстүр секілді түсініктерді анықтайтын поэтикалық образ.

Сондай-ақ, дала тақырыбын әлем әдебиетінің ақын-жазушылары да жырларына, туындыларына арқау еткен. Осы келтірілген үзінділерде үш ақын-жазушы да дархан даланың ұлылығын сүйсіне жырлап, туған жеріне, еліне деген шынайы махаббатын өздерінің шығармарына арқау қылып,мақтанышпен паш етеді. Олар көркемдегіш құралдарды, яғни, эпитет (туған дала, өр өлең кең дүние, зелёною, девственною пустынею, белые серебристые волны...), метафораларды(шаңырағым-Аспаным,көкжиегің-Керегең..,степь-океан-море) пайдалану арқылы көз алдымызға ұлан-ғайыр шетсіз-шексіз даланы көз алдымызға келтіреді.

Салыстырайық , мысалы:

Ж.Әбдіраш

Одним из первых истинную суть степи сумел передать Н. В. Гоголь (1805—1852):

Туған дала,

Тыным алмас жастамын,

Тер төгуден,

өртенуден қашпадым!...

Шаршағанда шалғыныңды жастанып,

Шалқаласам,

Шаңырағым – Аспаным!

Анау алыс,

Мынау жақын демеген,

Ақынмын ғой,

Көкірегімді өр өлең

Кернегенде кең дүниеге дүбірлі

Көз жіберсем,

Көкжиегің – Керегем!

«Степь, чем далее, тем становилась прекраснее. Тогда весь юг, всё то пространство, которое составляет нынешнюю Новоросеию, до самого Чёрного моря, было зелёною, девственною пустынею... Ничего в природе не могло быть лучше. Вся поверхность земли представлялася зелёно-золотым океаном, по которому брызнули миллионы разных цветов... Черт вас возьми, степи, как вы хороши!..» – воскликнул Гоголь, и уже никто из последующих поэтов и писателей не мог остаться равнодушным к степи.

Т.Шевченко:

«Это была ровная, без малейшей со всех сторон возвышенности и, как белой скатертью, ковылём покрытая необозримая степь, чудная, но вместе с тем грустная картина! Ни кусточка, ни балки, совершенно ничего, кроме ковыля... Солнце подымалось выше и выше, степь как будто начала вздрагивать, шевелиться. Ещё несколько минут — и на горизонте показались белые серебристые волны, и степь превратилась в океан-море...»

Үйге: Тапсырма. «Түсіндірме күнделік» әдісі арқылы мына жыр жолдарына пікір білдіріңдер.

Ж.Әбдірашев

Менің пікірім

Күйшілікке келгенде – Құрманғазы,

Әншілікке келгенде – Әміресің!

Ақындыққа келгенде – Махамбетсің!

Батылдыққа келгенде –Тоқтарысың!

Балуандыққа келгенде – Қажымұқан!

Батырлыққа келгенде – Бауыржансың!

Болашаққа келгенде – мына бізсің! –

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!