|
|
Мұрат Мөңкеұлы отаршылдық заманында қазақ
жұртының қаналып, әбден қажыған сәтінде елдің жарасын жамап,
қарапайым халықты өлең-жырларымен рухтандырып отырған. Ел
тәуелсіздігін аңсап, халықтың бүгіні мен кешегі күндерін салыстыра
жырлаған. Халықты бірлікке шақырып, ел үшін күресуді талап
еткен. Қазақ батырларын қолға қару алып, жаудың бетін қайтаруға
әрдайым өткір ұрандар
тастаған.
|
|
|
|
ІІІ Жаңа сабақ. «Сарыарқа»
өлеңі
А) Сарыарқа туралы «Артық
болмас білгенің» ақпаратынан танымдық мәліметтерді, «Бағалы
деректен қызықты мәліметтерді» оқып
білеміз.
В)
Аудиоөлеңді тыңдап,жырдағы түсініксіз сөздермен жұмыс
жасаймыз,автор бейнесін
анықтаймыз.
Сөзмаржан:
Шайқыларым – «сайқы» дүние қызығынан безіп,
ел кезіп жүретін,ешкімге зияны жоқ әзілқой, сықақшыл дінге берілген
адам.
Қылаң –ақшыл түс,
боз
Нәл-етіктің,кебістің өкшесіне желінбесін деп
қағылған жұқа темір
Қоңсы- кедей ауыл,
кірме
Баттауық – өсімдік
атауы
Тепсең – мал жайылатын ойлы-қырлы жер не
жазық дала
С)
Мәлімет
|
Сарыарқа
|
|
Қазақтың шұрайлы жерлері бірінен кейін бірі
жат қолына өтіп жатқаны туралы жырланған мұңы басым
толғау.
|
Ақын уыстан шығып, көзден бұлбұлдай ұшқан
қазақ қоныстарын еске салып, ішіндегі мұңын
жеткізеді.
|
Еділ бойы мен Сарытау, Аштархан жерлерін
мекендеген түркі тектес халықтардың еріксіз жерінен айрылғанын,
халықтың ауыр тұрмысын
жырлайды.
|
Д) Автор
бейнесі –әдеби шығармадағы қаламгердің өз тұлғасын
көру қалпы.Түрлі жанрдағы шығармаларда автор бейнесі әр түрлі
дәрежеде көрінеді.
Эпикалық
шығармаларда автор оқиғаны баяндаушы
болады.
Драмалық
шығармаларда автор оқиғаның даму барысынан мүлде сырт
тұрады.
Поэзиялық
шығармаларда автор лирикалық тұлға ретінде
танылады.
Тапсырма.
Берілген үзіндіден автор бейнесін
анықтаңдар.
|
Жырдан
үзінді
|
Автор
бейнесі
|
|
Әуелі жеңіп орыс Еділді
алды,
Сарытау,Аштраханның жерін де
алды.
Артынан Еділден соң Нарынды
алды,
Торғайдың ағаш,қамыс,талын да
алды...
|
М.Мөңкеұлы туған жерін отарлаушылардың
табанына таптатқысы келмеген жан күйзелісін, халықтың мұң-зарын
жырлаушы ретінде
көрінеді.
|
|
Шекшекей,Құтым қашып,Әбенді
ұстап,
Ерлерге ерегескен не
қылмады?!
Ерлігі бір қазақтың
Махамбеттей
Оны да аңсыз жерде
жазымдады...
|
|
|
Біздің ел қайтушы еді Сағыз
жайлап.
Тепсеңге суы шыққан бие
байлап.
Қызыл шай,жез самаурын,саздың
суы
Сәскеде пісуші еді әзер
қайнап.
Шақырып бір-біріне бие
сойып,
Ақсақал тарқаушы еді кеңес
ойлап...
|
|
|
Тайсойған,Орал бойы өскен
жерім,
Кір жуып, кіндігімді кескен
жерім.
Құрбыммен жағаласып бірге
жатып,
Жарты құрт татулыққа жескен
жерім...
|
|
Үйге: авторға хат
жазады.
|
|
02 Қаңтар 2022
912
0 рет жүктелген
