Эссе: Сыбайлас жемқорлық болашақ
Кез келген адам зұлымдық, көреалмаушылық, парақорлық, жеке бас мүддесі жоқ
жерден аулақ болып, махаббатқа, мейірімділікке, бақытқа толы әлемде өмір сүргісі
келеді. Бірақ, менің ойымша, бүгінде мұндай ой шындыққа жанаспайтын сияқты.
Өйткені, қай жерге көз тастасаң да,барлық жерде жемқорлық бар. Неліктен
жемқорлықтың біздің өмірімізде өзіндік тарихы бар және оны жою мүмкін бе?
Сыбайлас жемқорлық – бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі. Сыбайл ас
жемқорлықтың не екенін білу үшін сөздікке үңілейік. Сыбайлас жемқорлық – заңсыз
баю, пара алу, ұрлау және мафиялық құрылымдарға қосылу арқылы көрінетін
шенеуніктер мен саясаткерлердің моральдық құлдырауы. Біз бұл терминмен
туғаннан бері бетпе-бет келеміз. Мысалы, жай ғана бала жақсы жағдайда туылу үшін
пара беру керек. Балабақшаға бару үшін ата -аналар баланы туылғаннан бастап
тіркеп, кезекке тұрып, күтеді немесе ақша беріп, таныстар арқылы төлеп кіруге тура
келеді. Дәл солай, жақсы оқу орнына түсу – пара. Колледжге түсу - пара. Бұл әңгіме
өміріміздің соңына дейін жалғасады.
Сыбайлас жемқорлықты «сен – маған, мен – саған» деген сөздермен сипаттауға
болады. Ақыр соңында, кім кінәлі екенін анықтауымыз керек - алушы ма, әлде
беруші ме? Біздің әлемде әлі күнге дейін ар-ожданы мен намысы бар, идеалистер
деп аталатын адамдар бар, бірақ біз ондай адамдарды өте сирек кездестіреміз.Көп
жағдайда біздің дүниенің бәрі парақорлықтан құрылған: кез келген қызмет үшін
шенеуніктерге сыйлық беріледі, белгілі бір сомаға жұмысқа орналасады, қылмыстық
істер жабылады, әскерден босатылады. Оны біз қарапайым затқа айналдырып, өзіміз
де байқамаймыз. Белгілі бір әрекеттер үшін ақша талап ету біз үшін қалыпты
жағдайға айналды.
Бүгінге дейін сыбайлас жемқорлық қа байланысты қаншама заңдар қабылданды,
бірақ өзгерген ештеңе жоқ. Сонымен не істеу керек? Әрине, қазіргі заманда олардың
қолдарын шауып, кінәлілерді өлтіруі екіталай, бірақ пара беру ешкімнің ойына да
келмейтіндей етіп жемқор шенеуніктерге жазаны күшейту керек. Пара б еру ұят,
әдепсіздік болатындай шараларды қолға алып, рухани негіздерді тәрбиелеу керек, ал
оны алу, жалпы алғанда, адам өлтірумен теңестірілуі тиіс. Адам пара бермейтіндей,
берсе ала алмайтындай, оған тіпті жақындай алмайтындай етіп психологиялық іс шаралар қолданып, адамды іштей тазарту керек.
Осылайша, біз адамның рухани құндылықтары материалдық құндылықтардан
жоғары болмаса, жемқорлық болды және алда болады да деп айта аламыз. Біздің
әлемді өзгерту үшін әр адам алдымен өзін өзгертуі керек. Сонда, бәлкім, болашақта
біздің өскелең ұрпақтарымыз жемқорлықсыз, жарқын елде өмір сүретін шығар.
Аймырзаева Назерке