Тігін өнеркәсібіне қажетті шикізат

Тігін өнеркәсібіне қажетті шикізат

Жеңіл өнеркәсіп – шикізаттың әр түрінен халық тұтынатын тауарлар шығаратын өнеркәсіп салаларының кешені. Жеңіл өнеркәсіп бірнеше кіші бөлімшелерді біріктіре отырып, ел экономикасына айтарлықтай әсер етеді:

• тоқыма:

• тігу;

• былғары;

• жүн;

• аяқ киім:

Жеңіл өнеркәсіпке халық тұтынатын тауарларды шығаратын кәсіпорындардан басқа өнеркәсіптің көптеген басқа түрлерін материалдармен қамтамасыз ететін кәсіпорындар жатады.

Еліміздің экономикалық дамуы үшін тігін өнеркәсібі ерекше маңызға ие. Осы салаға жататын кәсіпорындар әрлеу материалдары мен аксессуарларды пайдалана отырып, матадан, былғарыдан, үлбірден киім және басқа да тігін бұйымдарын шығарады.

Талшықтардың түріне қарай маталар келесі түрлерге бөлінеді:

• мақта;

• зығыр;

• Жібек;

• жүн.

Мақта маталарының сипаттамасы

Мақта маталар келесі өнімдерді өндіру үшін қолданылады:

• Іш киім (іш киім, төсек-орын, үстел төсеніштері);

• көйлектер мен сарафандар;

• халаттар;

• көйлектер;

• блузка

• шалбар

• пальто;

• плащтар;

• курткалар;

• спорттық киім;

• комбинезон.

Мақта маталарынан перделер, перделер тігіледі, жиһаздың қаптамасы және астары ретінде пайдаланылады. Мақта маталар жеңіл, жұмсақ және берік. Дайын мақтадан жасалған бұйымдар ұзақ уақыт тозбайды, өшпейді, жуғаннан кейін өзінің бастапқы қасиеттерін өзгертпейді.

Мақта маталарының көпшілігі көп компонентті. Олар химиялық талшықтарды (эфир және полиэфир) қосу арқылы шығарылады, бұл олардың санитарлық-гигиеналық қасиеттерін жақсартады.

Зығыр маталардың сипаттамасы

Зығыр матадан келесі бұйымдар жасалады:

• зығыр (іш киім, төсек-орын, үстел төсеніштері);

• көйлектер;

• көйлектер;

• төсек жапқыштары;

• перделер;

• перделер.

Зығыр маталар беріктігі мен тозуға төзімділігінің жоғарылауымен сипатталады. Олар ылғалды жақсы сіңіреді және жылу беруді қамтамасыз етеді. Сондықтан зығыр мата көбінесе ересектер мен балаларға арналған жазғы киімдерді тігу үшін қолданылады.

Зығыр матадан жасалған дайын бұйымдар қатты мыжылған, бұл олардың сыртқы түрінен көрінеді. Дегенмен, олар ылғалды кезде жақсы үтіктейді.

Зығыр матаның екі түрі бар:

• таза;

• жартылай зығыр.

Жартылай зығыр маталар екі компонентті және үш компонентті болып бөлінеді. Қосымша компоненттер ретінде зығыр талшықтары вискоза, лавсан, сиблон және полиэфирмен араласады.

Жүннен жасалған маталардың сипаттамасы

Жүн маталардан келесі бұйымдар жасалады:

• көйлектер;

• юбкалар;

• шалбар;

• костюмдер;

• пальто;

• курткалар;

• бас киімдер;

• көрпелер;

• көрпелер;

• шарфтар.

Жүннен жасалған матадан жасалған бұйымдар әдемі және жылуды жақсы сақтайды, бұл оларды суық мезгілде таптырмас етеді.

Жүн маталар таза жүн, жартылай жүн болуы мүмкін. Жартылай жүн матаға қосымша талшық ретінде капрон, вискоза, лавсан, ликра және мақта қосылады. Жасанды талшықтар өнімдердің тозуға төзімділігін арттырып, сыртқы түрін жақсарта алады.

Жібек маталардың сипаттамасы

Жібек маталар табиғи және жасанды талшықтардан жасалған. Мақта иірілген жіп, металл және текстуралы жіптер қоспалар ретінде қосылады. Полиэфир жіптері төсеніш және негізгі материалдар ретінде қолданылады.

Жібек маталардан келесі бұйымдар жасалады:

• плащтар;

• пальто;

• курткалар;

• костюмдер;

• шалбар;

• көйлектер;

• көйлектер;

• блузкалар;

• жиһазды қаптау.

Киімдегі фурнитура

Фурнитуралар-тігін өндірісіне қажетті көмекші бұйым. Фурнитура тігін бұйымдарын түймелеу, бекіту, осы бұйымдардың бөлшектерін жеңілдету, сонымен қатар киімнің кигенде ыңғайлы болуы үшін қолданылады. Тігін өндірісінің фурнитураларына: түймелер, сыдырмалар, батырмалар, ілгектер, ілгіштер және қапсырмалар жатады.

Т үймелер - түймелеу үшін, сонымен қатар киімді әрлеу ретінде қолданылады. Түймелерді келесі түрлерге бөледі ол: - материалы бойынша-пластмассалы, металлдан жасалған, керамикалық, аралас, бекіту элементтері бойынша тесікті, қүлақшалы, дайындау әдісі бойынша құйылған, пресстелген, механикалық өңделген, штампталған, жиналған, әрлеу бойынша қорғағыш сәндік жабындысыз және фольгамен тығыздалған болады. Пластмассалы түймелерді дайындауына байланысты келесі топтарға бөледі ол: әйелдер, ерлер және балалар киімдері, жейделер, іш киімдерге қолданылады.

Батырмалар - серіппелі қозғалысты түймелік, қүрастырылуы бойынша батырма сақиналы серіппелі батырмаға, омега тәрізді серіппелі, серіппелі төлкемен, материалы бойынша болатты, жез, аралас, жабынды түріне байланысты никельмен, тотықпен, жезді, лак бояқты болады.

Сыдырмалы ілгек - мақта маталы өңірлік таспаның, сыдырманың екі жолағына бекітілген екі қатардан тұратын, қозғалыс кезінде жоғары- төмен сыдырма бойымен жылжып ілгектерді ағытып немесе тұйықтап бекітеді. Сыдырмалар әр түрлі киімдерде қолданылады (көйлектерде, костюмдерде, пәлтелерде), сыдырмының екіші түрі тек қана арнайы киімдерде, спорттық күртешелерде, кожгалантереялық бұйымдарда қолданылады. Тігін өндірісінде сыдырмалы ілгектің металлдан жасалған және пластмассалы түрлерін қолданады.

І лгек пен ілгіштер - Тігін өндірісінде қолданылатын ілгектер мен ілгіштер көйлектік, шалбарлық болып бөлінеді. Қолданылған материалдары бойынша ілгектер болат таспадан, болаттан немесе жезсымнан дайындалады. Жабынды түріне байланысты никельденген, боялған және алдын ала фосфатталған бетте боялған болып бөлінеді. Көйлектік ілгектер мен ілгіштерді шалбардан басқа әр түрлі киімдерде қолданылады. Үлбірлі қой терілерінен дайындалған тонды бұйымдарда, пәлте мен шинельдерге, китель мен кеудешелер үшін, әйелдер және балалар көйлектері үшін қолданылады.

Әрлеу материалдар

Әрлеу, сәндеу материалдарына таспалар, ызбалар, баулар, шілтерлер, гипюр, стеклярус жатады. Алуан түрлі тігін бұйымдарын әрлеу үшін маталар, тері, үлбір, күдері, түймелер қолданылады.

Тағайындалуы бойынша әрлеу материалдары үш топқа бөлінеді: қолданбалы-бұйымның ішкі бөлімдерінін тігістерінін шеттерін бекіту және көмкеру үшін таспалар және ызбалар, сәндік қолданбалы киімнің сыртын сәнді көмкеру үшін арналған таспалар, ызбалар, баулар, сәндік- киімді сәндеуге арналған және эстетикалық функцияларды орындайтын таспалар, эмблемалар, ызбалар, баулар және шілтерлер.

Тігін жіптері

Киім бөлшектерін біріктіріп, машинамен тіккенде 2 - ширатпалы тігін жіптері қолданылады, жіптердің үзілуіне ширату бағыты көп әсер етеді.

Тігін өндірісіндегі машиналардың бас білігі 3500 мин1 айналу жиілігімен жүмыс жасайтын болғандықтан және үйкеліс нәтижесінде инелер 300-400 ⁰С дейін қызатындықтан, тігін жіптері жылуға төзімді болуы керек.

Тігін жіптері киім бөлшектерінің берік біріктіруі, тігіс түрін жақсы көрсетуі, ылғал-жылумен өңдегенде өлшемдерін өзгертпейді.

Талшық құрамы бойынша тігін жіптері мақта, зығыр, жібек және химиялық жіптер болып шығарылады.

Т ігін жіптері киімнің жеке бөлшектерін біріктіруге арналған негізгі материал және әрлеуіш материал ретінде қолданылады. Мақтадан. зығырдан, жібектен синтетикалық және штапельді жіптер жасап шығарылады. Өндірістегі жалпы жіптердің көлемінің 80 % мақтадан жасалған жіптер. Зығыр жіптері арнайы тапсырыстарды орындауға және қалың брезентті сырып тігуге қолданылады. Синтетикалық тігін жіптері қазіргі уақытта кең қолданылып, жиынтығы кеңейіп, сапасы жақсара түсті.

Жіптердің үйкелу, созылу, тарқатылу, оралу әсерінен тігімнің жасалу үдерісінде тігін жібінің қүрылымы, беріктігі жоғарылап, сапасы жақсартылды.