«Туған жер - алтын бесігім, Маңғыстау маңғаз мекенім! »

 Мектеп: №1

Мерзiмі: 19.10.2018ж

Тақырыбы: «Туған жер - алтын бесігім, Маңғыстау маңғаз мекенім! »

Құндылық: Ақиқат

Қасиеттер: ар-ұждан, шыншылдық,адалдық, өз ойына, сөзіне, іс- әрекетіне деген жауапкершілік;

Мұғалiм: Атшибаева Г Сынып : 7 «Ә»

Оқушылар саны: 19

Мақсаты:  Жас ұрпақты ата - бабаларымыздың ғасырлар бойы сақтап келген отан, туған жер туралы түсініктерін кеңейту, ата- бабаларымыздың тереңде жатқан тарихымен таныстырып, Маңғыстау туралы тереңірек түсінік бере отырып, бала бойында ұлттық рухты, патриоттық сезімді ұялату;

Дамытушылық: оқушылардың бойында патриоттық сезімдерін дамытып, бірін –

бірі тыңдап түсінуге, құрметтеуге дағдыланады;

Міндеттері:

- рухани байлық көздерін ұғынады;

- рухани байлықты бағалай білуге үйренеді;

- туған жерді құрметтеуге тәрбиеленеді.

Ресурсы:

Көрнекілігі 
Нақыл сөздер, топ аттары жазылған плакаттар, мадақтау қағаздары, сандық, алма ағашы, үлестірме кеспелер.

1.Сабақтың барысы: ( 2 мин.)
«Маңғыстау… Мәңгі қыстау деген сөзден шықты ма екен? Әлде… мың қыстау деген ұғымды білдіре ме?.. Малға қатысты айтылған ба, қалай? Мынау шетсіз де, шексіз даланың малсыз сәні келмесі анық. Әлде, маңғаз тау ма екен?..» Ой бесігі баяу тербеледі…

Ақ қала Маңғыстаудың ақ тасынан,

 Көк теңіз көбік шашқан тап қасынан.

 Арманға аттанады ақ кемелер

 Қазақтың жалғыз теңіз қақпасынан.

«Маңғыстау сонадайдан тозаңытқан жүрегін талай ердің қобалжытқан» деп бұрынғылар толғаған қасиетті мекен, бұл өткенінен өшпес із қалған, тарихи тамыр - тілдері тым терең «жеті жұрт келіп, жеті жұрт кетен» жапан түз деуге жараспас, жолы биік, аты шулы аймақ.Қазақстанның бүкіл тарихи – мәдени, сәулет ескерткіштерінің тең жартысынан астамын иеленетін бұл өңірде көшпенділердің көне мәдениетінің қайталанбас ғажайып із – өрнектері сайрап жатыр. Құтты қоныс, қазыналы өңір – үш жүз алпыс екі әулиелі Маңғыстау қай кезеңдерде де жұрт назарын бекерден – бекер аудармаса керек.

2. «ТАНЫСУ» ( 5 мин.)

 Мағынаны тану:
- Саяхатымызды өзіміз отырған Жаңаөзен қаласынан бастаймыз. Бұл қаланың тапсырмасы - жаңа ұғым. Маңғыстау топырағы сортаң, қысы ұзақ емес, бірақ желді, қара суық ызғырықты, ылғалы аз, көктемі созылмалы шөл далаға жататындықтан біз саяхатымызға шөлге төзімді жануарды таңдап алуымыз керек. Ол не еді? (түйе)
- Дұрыс айтасыңдар түйемен шығамыз.
а) Картамен жұмыс.
Маңғыстау - Қазақстан Республикасының қиыр солтүстік батысындағы ірі аймақтардың бірі. «Ұйқыдағы ару» атанған бұл өлке еліміздің мұнайы мен газын беріп отырған қазына түбегі.
ә) Слайд көмегімен мұнайдан өндірілетін заттар туралы айту.
б) Жаңаөзен 1961 жылы қыркүйекте тұңғыш газ фонтаны атқылаған жер.

 Бейнебаян тамашалау. «Маңғыстау жері»
Жүргізуші: Адай

3. «ОЙЛАН,ТАП»  Жетібай кенті.
Жетібайда 1961 жылдың 5 шілдесінде №6 бұрғылау алаңында Маңғыстаудағы тұңғыш мұнай фонтаны атқылады.
Мәтінмен жұмыс. Оқушыларға мәтінді тізбектете оқыту.
Сөздік жұмысы. Қара алтын - мұнай,
Кен орны - пайдалы қазба шығарылатын жер.
Сергіту сәті: Ұзын мұртты құмырсқа,
Келе жатып жұмысқа,
Алды допты қолына,
Қойды допты жолына.
Оңға шығып қарады, солға шығып қарады,
Үлкен тау деп ойлады.

Бекет Ата.
Маңғыстау - әулиелі мекен, киелі дала, ғажайыптар өлкесі, 360 әулие мекені. Оның ерекшелігі табиғат тылсымдарының құпиялылығында, қайталанбастығында. Тарыққанға дем, қысылғанға жар болған қасиетті Бекет – Ата рухы Оғыланды тауында.
Шығармашылық тапсырма:
Ой толғау. Слайдтарды пайдалана отырып «Маңғыстауым - мәртебем» тақырыбында шағын әңгіме жазу.
Жұмысқа 2 - 3 минут уақыт беру. Жұмыстардың тұсаукесері.
Үстірт қорығы.
Үстірт қорығы (1984 ж) Маңғыстау өңіріндегі Үстірттің шөлді табиғатын шөлді табиғатын қорғау мақсатында құрылған. Үстірт қорығы көлемі жағынан үлкен шөлді аймақты қамтиды. Бұл қорықта «Қызыл кітапқа» енген жануарлардың 8 түрі бар.
- Балалар, сендер Маңғыстаудан қандай пайдалы қазбалар шығатынын білдіңдер? (Сызба құрастыру)
Маңғыстау
газ құбыры
мұнай
темір
тас көмір
марганец
табиғи газ

4. Шығармашылық жұмыс. (10 мин.)

«Сиқырлы фигуралар» ойыны. Геометриялық фигураны таңдап, артында жасырылған сұрақтарға жауап беру.
Шаршы: Мұнайды қалай өндіреді?

Тіктөртбұрыш: Мұнайды құндылығына байланысты қалай деп атайды?

Үшбұрыш: Мұнайдан және табиғи газдан не алады?
Дөңгелек: Мұнай мен газ еліміздің қай жерлерінде өндіріледі?
Бесбұрыш: Маңғыстау бұрын қалай аталған еді? Қазір ше?

5. Топпен ән айту. (5 мин.)

Әнді сүйсең менше сүй, - дегендей.

Ән: «Ұшады Маңғыстаудан шағалалар»

Ұшады Маңғыстаудан шағалалар

Ғажайып сыр айтқандай саған олар

Елімнің тыныштығын тұр күзетіп

Сақшыдай сапқа тұрған бағаналар

6.  «Ұшқыр ой,жылдам жауап» (5 мин.)
7 жұлдызша тақтаға ілінеді. Жұлдызшаны кезке-кезек таңдау арқылы

(Ана тілі бастайды)
ішінен ашылған мақалдың жалғасын тауып айтады.Әр дұрыс жауапқа 10 ұпайдан беріледі
Өнер алды..... (қызыл тіл)
Тіл тас жарады....(тас жармаса бас жарады)
Шебердің қолы ортақ.....(шешеннің тілі ортақ)
Бас кеспек болсада.....(тіл кеспек жоқ)
Тіл тәтті.....(бауыр қаттты)
Қол шешпегенді.....(тіл шешеді)
Бал тамған тілден.....(у да тамады)

7. Қорытынды. (5 мин.)

Әбіш Кекілбайұлы ағамыз : «Жасаған ие құлазыған құла дүзді былайғы дүниені шектен шыға таңдандыру үшін жаратқандай . Қиялда ғана болатындай қиян өлкеге көкте самғамасаң , жер бетімен , жер бетімен жылжып , ғұмыр жете алмайтындайсың. Бір қызығы , оның бойынан Алтайдан Атырауға дейін көсіліп жатқан қазақ даласына тән қай қасиет , қай сипаттың бәрін де табасың . Тіпті , қазақ даласында бұдан басқа ұшыраса қоймайтын ерекше нысандар да көзге түспей қалмайды . Ұлы Тұранның теріскейі мен күнгейінің , батысы мен шығысының ежелгі , кешегі, ертеңгі кескіндері түгел қылаң береді » деп , туған жердің керемітін айтса айтқандай , ғажап келбетті , осындай даланың ескерткіштерінің қаншама сыр шертетіндігімен таныстық . 362 әулиелі Маңғыстау жеріндегі Пір атамыз Ер Бекеттің аруағы қолдап еліміз тыныш, жерміз аман болсын деп , тәрбие сағатымызды Сайын Назарбекұлының мына өлең жолдарымен аяқтаймыз: Шұғыла шашып мейірін маңға тарта , Алысты жақын етеді ғажап бір Ата , Желей гөр , Ата , жебей гөр Ата – бата бер, Ер Бекет – Ата , Әулие – Ата , Пір – Ата! Ер Бекет – Ата , Әулие – Ата , бата бер ,Ата , Пір Бекет – Ата! http://talimger.org/load/elektron/tarbie/ma_ystau_tu_an_mekenim/32-1-0-4912