Волейбол ойыны ережесі

Волейбол
Волейбол[1](ағылш. воллеyбалл, воллеy — «қалқып ұру», балл — «доп») ) — спорт түрі,
анығырақ айтқанда, командалық спорт түрі. Мұнда 2 команда тордың екі жағына
бөлініп тұрып, әр команда өздеріне тиесілі арнайы алаңда ойнайды. Ойынның
мақсаты - волейбол добын команда өкілдері өздерінің алаңдарына түсіріп алмау
керек, керісінше, қарсылас команданың белгіленген алаңына түсіріп, ұпай алу қажет.
Егер команда өкілдерінің біреуіне доп тиіп, ол доп аутқа кететін болса, қарсылас
команда ұпай еншілейді. Сондықтан қарсыласты қателестіру арқылы ұпай алуға
болады. Доп белгілі бір команданың алаңында болған кезде, ол командадан тек үш
ойыншы ғана допты келесі жаққа асыруға көмек ете алады, яғни, үш реттен артық
допқа қол тигізуге болмайды (блок қойған жағдайда ғана төртінші рет допты алаңда
ұстауға болады).
Волейболдың ережелерін бекітіп, басқа да волейболға қатысты маңызды істермен
айналысатын басты кеңес - Халықаралық волейбол федерациясы, ФЫВБ (ағыл.).
Волейбол - комбинациялық спорт түрі. Волейбол алаңында әрбір спортшы маңызды
рөл атқарады. Волейбол ойыншысы биіктікке секіру қабілеті жоғары, реакциясы
мықты, командаластарымен еркін түсінесетін, физикалық әлеуетін соққы жасау
кезінде орынды пайдаланатын ойыншы болғаны жөн.
Волейбол ойнаушы адамдардың бұл ойынды ұнатуының басты себептері: салауатты
өмір салтын ұнату, ережелерінің оңай болуы және волейбол ойнау үшін көп құралдың
қажет болмауы.
Волейболдың бірнеше түрі бар: жағажай волейболы, мини-волейбол, пионербол,
саябақтағы (парктегі) волейбол (1998 жылы Токиодағы ФЫВБ кеңесінде бекітілген).

Тарих беттерінен

1995 жылы әлемдік спорт шеберлері волейболдың 100 жылдық мерейтойын
тойлады. Бұл ойынның ресми туған күні 1985 жыл деп есептелінеді. АҚШ-тың
Массачусетс штатындағы белгілі Гелиокс колледжінде дене шынықтыру пәнінен
сабақ берген американдық азамат Уильям Дж. 1897 жылы волейболдың 10 шартын
ұсынған. Оның басты қағидалары төмендегідей:

Волейбол.

Алаңның ауқымы белгіленуі тиіс.
Алаң аумағы: 25х50 фут (7,6х15,1 метр).
Себеттің көлемі 2х27 фут (0,61х8,2 метр).
Биіктігі: 6,5 фут (198 сантиметр).
Доп резіңке теріден жасалуы керек. Оның салмағы - 340 грамм
Уильям Дж. Морган бұл ойынды «МИНТОНЕТ» деп атаған екен. Негізінен волейболдың
тарихы он тоғызыншы ғасырдан бастау алады. Кейбір ақпараттарға сүйенсек, Еуропа,
Орталық және Оңтүстік Америка халықтары осы тектес ойынды мыңдаған жыл
бұрын ермекке айналдырған көрінеді. Ежелгі Рим жылнамаларында да біздің заманға
дейін ЫЫЫ ғасырда волейбол сынды фаустбол ойын түрі ұйымдастырылып тұрған.
Олар әр командада 3-6 ойыншыдан бөлініп, допты алса қабырғадан лақтыруға
тырысқан. Фаустбол ойыны әсіресе, Еуропа халықтарына кеңінен танылған. Ойын 15
минуттан 2 таимға созылған.
Десе де, волейболдың ресми күні 1895 жыл деп белгіленді. Оны алғаш ойлап тапқанУ. Дж. Морган.
Арада бір жыл өткен соң, яғни 1896 жылы "минтонет" ойыны Спрингфилде ( АҚШ,
Массачусетс штаты) Христиан Жастар Одағының конференциясында назарға
ұсынылды. Аталмыш одақ волейболдың бастамашылары бола білді.
Кейіннен тас қамалдан емес, арнайы тордан допты лақтыру мүмкіндігі пайда болған
кезде профессор Альфред Хальстед "минтонетті" "волейбол" атауымен алмастыру
қажет деп мәлімдеме жасады. 1897 жылы Христиан жастары қауымдастығы

волейболдың ресми шарттарын айқындап, арнайы анықтама ретінде шағын кітапша
басып шығарды.
1900 жылы волейбол танымалдығы жағынан АҚШ-тың шеңберінен шығып, әлемнің
өзге елдеріне таныла бастады. Ойынға алғашында Канада, кейін Үндістан және Азия
елдерін қызығушылық танытқан. 1905 жылы Куба, 1906 жылы Қытай, 1908 жылы
Жапонияда волейбол құрамалары құрылды. 1909 жылдан бастап Пуэрто-Рикода
бұқаралық ақпарат құралдырында волейбол матчынан репортаждар беріледі
бастады. Мысалы, 1910 жылы Перу мен Филиппинде, 1912 жылы Уругвай да, 1914
жылы Англияда, 1917 жылы Мексика мен Францияда, 1918 жылы Италияда, 1919
жылы Чехословакияда, 1923 жылы Африка құрлығындағы Мысыр, Тунис, Марокко, ал
1924 жылы Испания мен Огославияда, 1925 жылы Голландияда Жастар Христиан
Қауымдастығының бастамасымен арнайы командалар пайда болды.
1900 жылы АҚШ-тың «Спалдінг» фирмасы алғашқы волейболдық доп жасап
шығарды. Бүгінде ресми жарыстарда допты дайындауды жапондық "Мікаса"
корпорациясы мен ағылшындық "Молтен" "Уілсон" фирмасы жауапкершілікке алып
отыр. 1900 жылы ойынның алғашқы ресми 12 ережесі қарастырылған. Оның ресми
регламенті 20 жылдары қолданысқа енді. Сол кезде биресми халықаралық турнирлер
өтіп тұрған болатын. 1913 жылы 16 ерлер командасымен Азия ойындары өтті. Оған
Қытай мен Филиппин қатысты.
1913 жылы Манилда Қиыр Шығыс елдерінің ойын бағдарламаларына волейбол
енгізілді. І-дүниежүзілік соғысқа дейін американдық әскерилер волейболды уақытты
тиімді өткізудің бір әдісі ретінде ойнаған.
1921 жылы Қиыр Шығыста өткен чемпионат Азия мен Жапонияда ерлер
командалары арасында өткен алғашқы жоғары дәрежеде көрсетілді.
Ал, 1922 жылы Канада мен АҚШ-та Христиан Жастар Қауымдастығы жетекшілерінің
қолдауымен волейболдан алғашқы ойын өткізілді.
Осы жылы Чехословакияда ерлер құрамасы арасында ұлттық чемпионат
ұйымдастырылды. 1929 жылы Орталық Америкадағы олимпиадалық ұлттық
комитет ерлер волейбол құрамасын Кубада өтетін олимпиадалық аймақтық ойындар
тізіміне қосты. Осы жылы АҚШ пен Польшада алғашқы ұлттық чемпионат өтті.
Сонымен қатар біріншілік ойындары Еуропада, нақтырақ айтсақ, Англия, АҚШ,
Франция мен Польша командалары өзара бәсекелесті.
Бірте-бірте волейбол халықаралық дәрежеге жетті. 1922 жылы АҚШ-та волейболды
олимпиада ойындарына қосу туралы ұсыныс жасалды.
1932 жылы әйелдерден құралған волейбол командасы Сальвадорда өткен аймақтық
олимпиада жарысында өнер көрсетті.
Ал, 1936 жылы Стокгольмда гандболдан халықаралық федерация мен Польша өкілдігі
волейболды гандболдың бір түрі ретінде санау керектігі туралы бастама көтерген.
Сол кезде Еуропадан 13, Америка елдерінен 5 және Азия мемлекеттерінен 4 елден

арнайы комиссия құрылды.
1936 жылы волейболдан халықаралық федерацияның қолдауымен жарыстар
өткізіліп тұрды. Алайда, Берлинде өтуі тиіс олимпидалық ойын екінші дүниежүзілік
соғыс салдарынан үзіліс жасады. Әскери іс-қимыл аяқталған кезде, 1944 пен 1946
жылдары волейболдан әлем чемпионаты Бразилияда өткізілді.
1947 жылдың 18 мен 20 сәуір аралығында Парижде 14 елдің қатысуымен (Белгия,
Бразилия, Мажарстан, Голландия, Мысыр, Италия, Польша, Португалия, Румыния, АҚШ,
Уругуай, Франция, Чехословакия және Югославия) Федератіон Ынтернатіонале де
Воллеyбалл (ФЫВБ - ФИВБ) Халықаралық волейбол федерациясы құрылды. Бұл
волейболдың халықаралық деңгейде беделін арттыруға көп септігін тигізді.
80 жылдары ФИВБ-ға мүше болған елдер қатарын 156-ға өсті. 1984 жылы
жаттықтыру курсының 100 жылдық мерейтойы.

Қазақстандағы волейбол

Қазақстанда алғашқы жарыс 1926 жылы Қызылордада ұйымдастырылды.
Қазақстан волейболы 20 ғасырдың 60-жылдары жақсы дамыған. Ол спорт шебері,
КСРО-ның еңбек сіңірген жаттықтырушысы Октябрь Жарылғаповтың есіміне
тікелей байланысты. Оның құрған «Буревестник» ерлер командасы 1969 жылы
КСРО-ның, 1970 – 71 жылы Еуропа чемпиондарының кубогін жеңіп алды.
Қазақстанда тәрбиеленген Валерий Кравченко, Олег Антропов, Надежда Смолеева
1968 жылы Мексикада өткен 19-Олимпиялық ойындардың, 1969 жылы Жәнібек
Саурамбаев Еуропаның чемпионы атанды. Мұндай табысқа 1988 жылы Сеулдегі 26-

Олимпиялық ойындарда Ольга Кривошеева, Елена Чебукина, Татьяна Меньшовалар
жетті. Алматының АДК әйелдер волейбол командасы 1984 жылы КСРО-ның
чемпионы атанды. Волейболшылардың халықаралық одағы 1924 жылы құрылған;
1992 жылдан осы одаққа Қазақстан Республикасының Волейбол федерациясы
мүше.

Дереккөздер
Балалар энциклопедиясы
1. Балалар энциклопедиясы, ЫЫЫ-том

Сыртқы сілтемелер
Маліметтер.кз Волейбол реферат (ht t p://Malimet t er.kz/volejbol/)

(қазақша)

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту (https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D0
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?
title=Волейбол&oldid=2805080» бетінен
алынған

Соңғы рет 8 ай бұрын Nurtenge өңдеді

Мәлімет CC BY-SA 3.0 лицензиясы аясында
жетімді басқа жағдайда белгіленеді.