XIX ғасыр Көтерілістер тарих ұбт 2024

Көтерілістер

Жылдары

Қамтыған
аумағы

Себептері

Маңызды оқиғалары

С. Датұлы

1783-1797
жылдар

Кіші жүз

қазақтарға қойылатын
талаптар тым қатаң,
«әскери iздестiрулер»
тоқтатылмады,
қуыршақ хандар
көбейді

Ж. Тіленшіұлы

1822-1825
жж

Кіші жүз

Қасым Абылайұлы,
Саржан Қасымұлы

1825-1836ж

Орта жүз

Орынбор
әкімшілігінің 1822
жылғы жарғыға
сүйене отырып, Елек
өзенідегі
жайылыымдарды
тартып алуыЖаңа
Елек әскери шебінің
салынуы
Сібір қырғыздары
туралы жарғы(1822жхандық билікті жою)

1782 жыл: Жайықтың оң жағалауына қыста жалға алу арқылы
ғана өту керек
1783 жыл: қазақтардың Орал шегара шебіне шабуылы
1785 жыл: Төменгі Орал шегара шебі аймағында патша
әскерлерімен шайқас
1786 жыл: Нұралы ханның Кіші жүзден қуылуы
1786 жыл: Игельстромның сәтсіз реформасы(хандық билікті
жою)
1792 жыл: Елек қорғанысына шабуыл
1797 жылы: С. Датұлы хан ордасын шауып, ЕСІМДІ өлтіруі
Әскер санының 3000-ға жетуі
Орыстардың жаңа әскери шебтеріне шабуылдар жасалды және
тоналды

М.Өтемісұлы, И.
Тайманұлы

1836-1838
жж

Бөкей
ордасында

Жер тапшылығы

К. Қасымұлы

1837-1847
жж

Бүкіл
Қазақстан

Отаршылдық жүйе,
хандық биліктің
жойылуы, Солт.
Шығыс және Шығыс
Қазақстан жерлерінің
көбісін орыс
шаруаларына және
казактарға беруі

Ж. Нұрмағамбетұлы

Сыр
бойы,Арал
теңізі

Қоқан, Хиуа, Ресейдің
отаршылдық
саясаттары

1836ж: Хиуаның Бесқала бекінісін талқандады
1845ж: Хиуаның 2000 әскерін жеңді
1847ж. Жаңақаланы талқандады
1856ж: Қазалы бекінісін қоршады
1857ж: Арықбалық жерінде соңғы шайқас
1860ж: Жанқожаның өлімі

Есет батыр
көтерілісі

18471848жж
Қоқан мен
Хиуаға
қарсы;
1856-1857 ж
патша
өкіметіне
қарсы
XIXғ 40-50
жылдары

Отаршылдық саясат

Орал Торғай
көтерілістері

1868-1869
жж

Арал
теңізінің
маңайы
Орал және
Торғай,

1838ж: Елек бекінісіне шабуылға қатысты
1847ж: Жем өзені бойында патша әскеріне шабуыл
1858ж: Ресей империясына беріліп, мойындауы
1868ж: Жамансай деген жерде фон Штемпельдің отрядына
шабуыл

Маңғыстау
көтерілісі

1870 жыл

Жер
мәселесі

АҚАН АҒАЙДАН СӘЛЕМ!

1867-1868 жылғы
реформаға қарсы,
салықтың көбеюі
Жер мәселесі

20 жыл бойы патша өкіметіне қарсы күресті
Жеңілістерге ұшыраған Қасым өз балалары және 40 мың
отбасымен Қоқан хандығына көшуі(мақсат: Қоқан
хандығындағы қазақтармен бірігу)
Ташкент билеушілерінің опасыздығы: Қасымның ұлдары
Саржан мен Есенгелдіні, кейін Саржанды өлтірді
1836ж ақпан: ханға(Жәңгір) қарсы ашық шабуыл
1836-1837 жж: шағым мен өтініштердің берілуі, Толыбай
шатқалында
1837 ж қазан: көтерілісшілер Хан ордасына жақын келді
1837ж 15 қараша: Тастөбе шайқасы
1838ж: Ақбұлақ шайқасы(Исатай қаза болды)
1837 аяғы: хорунжий Рытовтың отрядын талқандауы,
Кенесарының Батыс Сібір гг хат жолдауы(Ақмол приказы мен
Ақтауды жою)
1838 ж: Ақмола бекінісін өртеуі
1841 ж: Кенесары хан сайланды
1843 ж 27 маусым: I Николай патша Кенесарыға қарсы әскер
құру
1844 ж: Кенесары Тобыл өз. А. Жантөрин сұлтанның әскерiне
күйрете соққы бердi
1844 ж тамыз: Екатерина станциясына шабуыл
1847 жыл: Кекілік Сеңгір жерінде(Тоқмақ бекінісі)
қырғыздармен шайқас және ханның өлімі

1870ж наурыз: Рукин әскерін Құрып деген жерде Д.Тәжұлы мен
И.Тілембайұлы талқандады
1870ж сәуір: Александровск форты мен Николаев бекінісіне
шабуыл