Әдеп, адамгершілік, этикалық мейірімділік - сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың әрекеті

Қазакстан Республикасы Президентінің «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күшейту, мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың қызметіндегі тәртіпті нығайту жөніндегі шаралар туралы» 2005.14.04 Жарлығы шыққаннан кейін, облыстар мен қалаларда Мемлекеттіқ қызмет істері жөніндегі агенттіктің республикалық бюджеттен қаржыландырылатын тәртіптік кеңестері қүрылды. Осы Жарлықты орындау мақсатында Мемлекеттік қызметшінің арнамыс кодексі қабылданды, онда мемлекеттік қызмегшілерден талап етілетін нормалар қарастырылды.

Сыбайлас жемқорлық - түрақгы түрде мұқият зерделеуді, жүйелік ұстанымды, кешенді жэне жедел қарсьі іс-қимылды талап ететін қазіргі қоғамның жағымсыз құбылысы болып табылады. Мемлекеттік қызметті әдептендіру мәселесі белсенді түрде алға жылжып келеді және ол орталық және жергілікті мемлекеттік органдар мен әдеп бойынша Кеңесте әдеп жөніндегі уәкілетті тұлға атынан институттық қолдауға ие болды. Шынында да, әдепті адам мінез-құлқы мен адамдар арасындағы қарым-қатынас мәселелері қызықтырады. Аристотель этиканың басты міндеті адам қарым-қатынасын олардың ең жетілдірілген түрінде зерттеу деп санайды. «Қоғамдық адам», «қарым-қатынас жасаушы адам» мінез-құлқын талдайтын «практикалық өмір философиясы»ретінде әрекет ете бастады. Осылайша этика әрбір адамның «дұрыс өмір»стратегиясы мен тактикасын әзірлеуі үшін адамдар мен бағдар арасындағы қарым-қатынастың жоғары сапасын қамтамасыз ететін адамгершілік және әділ қатынастардың оңтайлы моделін жасаудың негізіне айналады.

Адамгершілік адамдардың іс-әрекеттерін объективті бағалау; жоғары құндылықтар. Адамгершілік – ең маңызды және елеулі факторларды қоғамдық өмір, қоғамдық және тарихи прогресс. Елдегі сыбайлас жемқорлық деңгейі мен ауқымы экономикалық дамуға кедергі жасайды.

Бірақ этика мен мораль адамға қатысты сыртқы бірдеңеге бағытталған кезеңдер мен жағдайлар бар. Мұндай Этика авторитарлы деп аталады.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың жинақталған тәжірибесі жүргізіліп жатқан сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралардың тиімділігін арттыруға жақсы әлеует болып табылады. Қазақстан Республикасы сыбайлас жемқорлыкқа қарсы тиімді саясат жүргізу үшін айрықша мүмкіндіктерге ие болумен қатар, оның әлсіз жақтары мен қауіптері бар, талдауға сүйенсек, оларға мыналар жатады: Жағымды жақтары: 1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша нормативтік-құқықтық базаның болуы; 2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың қалыптасқан тәжірибесі; 3. Ақпараттық инфрақүрылым саласында мемлекеттік органдардың қолда бар әлеуеті; 4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мемлекеттік саясат басымдықтарының бірі болып табылады.

Жағымсыз жактары: 1. Барлық салаларда сыбайлас жемқорлықтың кеңінен таралуы;

2. Халыктың кұкыктык сауаттылығы денгейінің жеткіліксіздігі;

3. Халық пен мемлекеттік қызметшілердің ділі.

Жетістіктері: 1. Халық тұрмысынын жоғары деңгейі; 2. Қолданыстағы заңнаманы халықаралық стандарттар деңгейіне дейін жетілдіру; 3. Инвестициялық ахуалды жақсарту; 4. Сыбайлас жемқорлық деңгейін бағалаудың халықаралық рейтингтерінде Қазақстан көрсеткіштерін көтеру; 5. Мемлекеттік институттардың азаматтык қоғаммен ынтымақтастығын нығайту.