Бастауыш сынып оқушыларына экологиялық тәрбие берудің маңызы

Бастауыш сынып оқушыларына экологиялық тәрбие берудің маңызы

Э.Н.Айтжанова

п.ғ.м., аға оқытушы, Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті

Алматы қаласы

Каден Аружан, Завза Аяулым, Жұмабаева Аружан

6В01301 - Бастауышта оқыту пежагогикасы мен әдістемесінің мамандығының 2 - курс студенті, Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық унтверситеті

Алматы қаласы

Аңдатпа:

Экологиялық тәрбие дегеніміз экологияға зиян келтірмеу және табиғатты ластамай керісінше оны көркейту.Қазақта сөз бар емеспе "Бір тал кессең,он тал ек".Эко тәрбие қазіргі жастарымызға ең керекті дүние,себебі жастар біздің болашағымыз деп қарайтын болсақ,біз оларға осы табиғатты аялау керектігін үйретуіміз керек.Табиғатты таза ұстап қастерлеп өтейік. Біз қайта қалпына келмейтін ресурстарды оңды сонды шашамыз, табиғатты ластаймыз.Көбінесе балалар мен жасөспірімдер көшелер мен табиғатты ластайды. Қоқысты өздері қалаған жерге тастай салады. Мұндай жағдайды көріп, бала туралы ғана емес, оның ата-анасы туралы да пікір қалыптасады. Өйткені, егер жасөспірім мінез-құлықтың қарапайым ережелерін сақтауға үйретілмеген болса, демек, мұндай әрекеттер ата-аналар үшін де қалыпты жағдай болып табылады. Осы мақалада біз ата аналарға бадаларын қоқыс тастамауды үйретудің тиімді тәсілдерін ұсынбақпыз

Ең біріншіден балаға қоқыс тастамауды үйрету үшін сіз өзіңіз қоқысты тастамаувңыз қажет. Кез-келген бала ата-анасына көп жағынан еліктеуге тырысады, сондықтан егер сізде машинаның терезесінен бос қаптаманы лақтыру әдеті болса, баладан тазалық пен дәлдікті талап етпеу керек. Ол тек ата-анасына еліктейді және олардың қоршаған ортаға қалай қарайтынын көріп, олардың әрекеттерін қайталайды Баланы тазалыққа үйрету үшін сізге дұрыс үлгі көрсету керек. Әр нәрсені, кәмпит немесе балмұздақ таяқшасы болсын, тек қоқыс жәшіктеріне тастауға тырысыңыз. Балаға ересектер Көшеде қоқыс тастамайтынын түсінсін, ал барлық балалар тезірек ересек болуға ұмтылатындығын ескерсек, бұл жеткілікті ынталандыру болады.

Балаңызға тазалықты тек бөлмесінде немесе пәтеріңізде ғана емес, көшеде де сақтау керек екенін түсіндіруге тырысыңыз. Жер ғаламшарын өзінің үйі ретінде қабылдауға үйретіеіз. Егер бала шоколад орамасын урнаға жетпей тікелей жолға лақтырып тастаса, сіз де, барлық отбасы мүшелері де қоқысты еденге үнемі лақтырып жатсаңыз, одан үйіңіздің қандай болатынын сұраңыз. Осы екі бірлестіктің арасына параллель сызыңыз, егер бала әркім қоқысты аяғының астына тастаса, онда көп ұзамай оның серуендейтін жері болмайтынын түсінсін, өйткені шеңбер лас болады. Қазір қоршаған ортаның ластануы тақырыбында көптеген түрлі бейне материалдар, әдебиеттер, сондай-ақ арнайы балалар мультфильмдері бар. Сіздің ойыңызша ең қолайлысын тауып, балаңызбен бірге қараңыз. Ол өзінің немқұрайлылығының салдарын көрсін!

ӨКМ операторы және Нұрсұлтан қаласының білім басқармасымен қолға алынған бұл жоба ‘Clean City NC’’қоқыс шығаратын компания мен ‘Жас ұлан’ еріктілері тарапынан қолдау тапқан болатын.Бастауыш сыныптарға тұрмыстық қалдықтарды бөлек жинауды үйрету тақырыбында сабақ бір ай ішінде ұйымдастырылды.Бұл оқыту онлайн түрінде,ойын түрінде өткізілді. Экологиялық сабақта өңдеуге жарамды қалдықты сұрыптауға,табиғатты ластамай өмір сүруге үйретеді. Оқушыларға қоқысты қайта өңдеуді көрсететін түрлі роликтер көрсетілді. Және осы экологиялық сабаққа бастауыш сыныптан аз оқушы қатысты деп айта алмаймыз. Бұл өте қуантарлық жағдай.Яғни осы кіші сыныптарды табиғатты аялауға үйрету арқылы оқушылардың өзінің бойына жақсы әдет қалыптасатынына біз нық сенімдіміз. Алдағы уақытта осындай жобалардың көбейту,баланы белсенді өмірге тәрбиелеу елдің болашағына жақсы пайда берері сөзсіз.Сонымен ескерер нәрсе,баланы бұл белсенділікке мектепте мұғалімі, үйінде ата-анасы үйрете білу керек.

Қоқыс тастамауға үйрету үшін әр ата-ана балаларға әр түрлі әсер етуге тырысады: кейбір ата-аналар балаға қоқысқа тастауға болмайтынын ойын түрінде түсіндіруге тырысады, ал басқалары қатал тәсілдермен әрекет етеді мысалы қатал жазалайды. Бала бұндай әрекеттерден өзгеруі біраз уақыт талап етеді. Ең тиімдісі баланы кішкентай кезінен қоқыс тастамауға тәрбиелеу. Барлық ата-аналардың экологиялық тәрбиесі болса қалаларымыз бен көшелеріміз таза болатын еді.

Пайдаланылған әдебиеттер: Г.П. Белгібаева «Мектеп жасына дейінгі балалардың экологиялық тәрбие теориясы мен әдістемесі»