Отбасындағы бала тәрбиесінің бүгіні мен ертеңі

Орындаған: Айтқожа Айсұлу ,Айтуған Дамира

Мақала

“ Қазіргі уақыттағы әлеуметтік желілердің бала тәрбиесіне әсері”

Аңдатпа:

Дамыған заманда барлығана оңай әрі жеңіл қол жеткізуге болады. Осы кезде бала тәрбиесіне де аса назар аудармайтын ата аналар көбеюде. Баланың болашақ тағдыры қандай тәрбие алатынына байланысты. Ал тәрбие күрделі процес оған немқұрайлы қарау үлкен қателік. “Балалар осал және тәуелді” – бұл балалардың өмір сүруін, қорғалуын және дамуын қамтамасыз ету туралы Дүниежүзілік декларациядағы мәлімдеме барлық уақытта өзекті болып табылады.

Ең алдымен бастамас бұрын: Қазақ халқының ағартушы-педагогі Ыбырай Алтынсариннің «өмірдің негізгі мәні – еңбек, ол адамның адамгершілік қасиетін жетілдіреді, өмірдің шын қадірін тек еңбексүйгіш адам ғана түсіне алады. Мәнсіз еңбек, мағынасыз бейнетқорлық адамның жігерін мұқалтады, өз еңбегінің қызығын көре білу – кісіліктің басты белгісі» деген кемел ойының өзіндік орны ерекше болып табылады. Ал Абай Құнанбайұлы «талап, еңбек, терең ой, қанағат, рақым» сынды жеке тұлғалық жақсы қасиеттерді қалыптастыру мақсатын қойып, «өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек,бекер мал шашпақ» деген секілді зиянды әдеттерді жоюға шақырады.

Айтылып өткендей, зиянды әдеттерге заман талабына байланысты тағы да бір алдымызда тұрған мәселе Әлеумметтік желілерге тәуелділікті жатқызуға болады тіптен “Ғаламдық проблема” десекте қателескендік емес.

Қазіргі кезде тәрбие беруде күрделену үстінде. Бізге бұрыннан қалыптасып қалған тәрбие беру тәсілдерін жаңартуды қажет етеді. Кей жас отбасылар бала мазасызданбау үшін ұялы телефонды ұстата салады, Ал кейін салдары ?

-Жастайыннан қараса психикалық аурулар.

-Мінез құлықтың нашарлауы.

-Тірек қимыл апараттарының дұрыс жетілмеуі.

-Көз, естудің зақымдалуы.

-Сонымен қатар адамдар мен қарым қатынасы, қоршаған ортаға бейімделуі нашарлап тіпті кері әсерлер көрсетуі.

Осы аралықта бала тәрбиесіне көңіл бөлмеу үлкен проблемалар тудыратына көз жеткізуге болады:

Смартфонға тәуелділіктің басты негізгі себептері:

-Негізгі және ең көп тараған себептердің бірі – ол ата-ананың өзінің балаға телефонды беруі. Мұндай жағдайды әсіресе екі жасқа дейінгі балалардың ата-анасы жасайды. Себебі ол жастағы балалар әлеуметтік желіні білмейді, оларға бар болғаны түрлі видеолар мен ойындар қойып бере салады. Ал виедо мен ойын баланы өзіне тартып, баурап алатын бірден-бір дүние.

-Баланың тұйықтығы мен достарының аздығы.

-Бала үшін барлық жаңа нәрсе қызықты.

-Үлкендерге еліктеу, себебі олардың барлығында жеке-жеке смартфон бар.

-Ата-ананың назары, көңіл бөлудің жетіспеуі мүмкін. Оның орнын әлеуметтік желідегі қарым-қатынаспен толтырғысы келеді.

- Ата-ана әлеуметтік желіде отыруға немесе телефонмен ойнауға рұқсат береді.

- Дәреже. Есейіп қалған балалар қатарластарынан қалғысы келмей, телефонсыз жүруді, әлеуметтік желіде белсенді болмағанын ұят санауы мүмкін.

-Отбасындағы келеңсіз, жүйкеге тиетін жайттардың көп болуы.

Баланы телефоннан қалай алыстатуға болады?

Бірінші кезекте есте сақтайтын жайт – ол баланың қолындағы гаджетті бірден алып қоюға тырыспау керек. Бұл деген баламен арадағы арақатынасты бұзып, жағдайды қиындатып жіберуі мүмкін.

2-5 жас аралығында басқа затпен алмастырып қызықтыру, гаджет карау уақытын азайту арқылы арылтуға болады.

5-10 жас 1)Гаджет уақытын азайту арқылы. 2) Және баланың бос уақытын ұйымдастыру арқылы. 3) Баламен жеке сөйлесу әңгіме айту. 4)Аптасына бір рет серуендеу демалыс өткізу, қызықтыру. 5)Балаға кітаптар алып беру т.б

Телефонға тәуелділік – бұл кең әлемдегі жалғызбасты адамның проблемасы, ал ұялы телефон - бұл қалтаға сыйып кеткен, онымен бөліскісі келетіндер жоқтың қасы. Ересектердің өз телефон түскі ас кезінде тәрелкенің жанында, душтағы сөреде, сабақта немесе театрда өшірілмей отырады. Бірақ егер ересек адамдар, қазірдің өзінде қалыптасқан тұлғалар ретінде, қандай да бір түрде осындай қажетті затқа деген сүйіспеншілігін басқара алатын болса, ал балалар үшін ұялы телефон олар табынатын, онсыз бір сағат өмір сүре алмайтын және сайып келгенде, оларға орасан зор және жиі зиянды әсер ететін нысанға айналады. Сондықтан балалардың даму барысында оны керегіне ғана қолданбаса тәуелділік пайда болады. Балаларға орасан зор қаупі бар екендігін біле отырып онымен күресейік!

Соңында мен айтқым келеді: "Айтылғандардың бәрін есте сақтаңыз және телефон сіздің өміріңізге кедергі келтірмесін, өйткені ол оған көмектесуге арналған!

Өз денсаулығыңызды қорғаңыз! Есіңізде болсын! Денсаулық сіздің қолыңызда!"

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Александрова Т. "Жасөспірімдер, телефон және тәуелділік" / (Электрондық ресурс) – Қол жетімділік режимі: http://www.helpix/ru

2. Выготский Л.С. Жинақталған еңбектер / С.Л. Выготский – М., 1984 – 321 б.

3. Галина А. Мобильді тәуелділік (белгілері және алдын-алу) / MIRSOVETOV – М / (электрондық ресурс) – Қол жеткізу режимі: http://mirsovetov.ru

4. Гессен С.И. Педагогика негіздері. Қолданбалы философияға кіріспе / И.С. Гессен – М.: "Баспасөз мектебі", 1995 - 376 б.

5. Егорова Е.Н. Даму психологиясы / Е.Н. Егорова – Харьков, 2003 – 421 б.

6. Корягина О.П. Мобильді тәуелділіктің мәселелері және олардың пайда болу себептері // Психология мәселелері. – 2006. - №1. – 14-19 бетт