"Сөредегі тәтті бөлке өміріңді өзгертуі мүмкін бе?" тақырыбы бойынша

Сөредегі тәтті бөлке өміріңді өзгертуі мүмкін бе?

Орындаған:БҚИТУ 1-курс студенті Есенова.Қ.Қ

Жетекшісі:PhD доктор,доцент Мендигалиева А.С

Қәзіргі таңда қант біздің өміріміздің ажырамас бөлшегіне айналып кетті.Әрбір жеген тағамда 5 грамм болсын қант қосылады.Шәй,торт,нан,бөлке,фаст-фуд,сусындар осынын барлығында қант бар!Әрине,қантсыз өмір қызықсыз көрінеді.Қантты ұнатпайтын адамдар бар,біз секілді өмір сүріп жатқан.Бірақ оларға қарама –қарсы жандар да бар, болар қантсыз өмірін елестете алмайтындар!Сол дүкен сөресіндегі бөлкелерді тым көп жеу өміріңізге зиян екенін білесіз бе?

Қантты шамадан тыс көп қолдану қант диабетіне алу келуі мүмкін.Қант диабеті-адам талғамайтын,адамды баяу жалмайтын нақты емі жоқ ауру болып табылады.10дағы баладан 80дегі қартқа дейін ауыратын аурудың бірі.

Қант диабеті-ол ағзаға көп мөлшерде қант түйіршектерінің бөлініуінен пайда болатын ауру.Бұл ауру балалар арасында да көп кездеседі.Бала кезден қант диабетіне ұшырасаңыз бірден дәрігерге барып кеңес алған жөн.Әрине,қант диабетімен өмір сүруге болады,бірақ ауырғаннан кейін кері санақ кетеді.Бұл ауру тек қант көп қолданғаннан пайда болмайды.Қант диабетінің пайда болу факторларының бірі-толықтық болып есептеледі.Сіз көп мөлшерде тәтті тағам жемесеңізде,бірақ сіз толық болып, тамақ көп тұтынатын болсаңыз сонын ішінде ұн тағамдарын,онда сізгеде қант диабетіне ұшырау алыс емес.

Симптомдары

Егер сіздің шөліңіз қанбайтын болса,егер әлсіздікті сезінетін болсаңыз,қолдарыңыз жиі ұйып немесе жансызданатын болса,әдеттегіден бөлек әжетханага көп барсаңыз және салмақ тастай бастасаңыз дым себепсіз, онда сізге SOS дабылын қағу керек .Себебі бұнын бәрі қант диабетінің симптомдары болып табылады.

Қант диабетінің типтері

Қант диабеті- 3 типке бөлінеді.Қант диабетінің алғашқы төменгі типі ұзақ уақыт белгісіз білінбеуі мүмкін.Әрине,ең ауыры және қауіпті типі бірінші тип болып саналады.Егер сіз қант диабетімен ауырып,көп терлей бастасаңыз,жағымсыз иіс сезсеңіз өзіңізден,көзіңіздің көру қабілетті төмендеп,естен таңып қала беретін болсаңыз онда сіз бірінші типтегі қант диабетіне ұшыраған болуыңыз мүмкін.

Диабет диетасы

Диабетпен ауыратын толық адамдар алдымен артық салмақтан арылуы керек. Диабетшілер қант, кәмпит және басқа да тәтті тағамдарды ішпеулері қажет. Олардың ірі ұнтақты ұннан пісірілген нан, сондай-ақ крахмал қоспалы асбұршақ күріш, картоп және басқа да құрамында ақуыз бар тағамдармен тамақтанғаны жөн болады. Диабет ауруымен зардап шегетін ересек адамдардың алмұрт тектес тікенекті кактустың (нопал, опантиа) сөлін ішкені дұрыс. Бұл үшін кактусты ұсақтап турап, езіп, сөлін сығып алып, күніге тамақ алдында үш рет 1,5 кеседен қабылдау қажет. Тіс қызыл етін, таңдай қуысын инфекциядан сақтау үшін тісті тамақтан соң жуып тазалаған дұрыс болады. Аяқты дәйім таза ұстау қажет, жаралап, қажатып алмас үшін өзіңізге ыңғайлы да шақ аяқ киім кигеніңіз жөн. Аяқ қан тамырлары қызметін жақсартып, қан айналысын ретке келтіру үшін (аяқта қара дақтар болып, немесе ұйыған жағдайда) демалған кезде аяқты жоғары көтеріп қойып жату керек. Аяқ көктамырлары кеңейгенде (варикозное расширение вен) де осы ақыл-кеңеске ден қойған абзал.^[1]

Инсулин

Инсулин (лат. insulinum insula — арал) — эндокринді эпителиоциттерден құралған ұйқы безі аралшықтарының бета-жасушалары (В- инсулоциттері) бөліп, қанға шығаратын гормон. В- инсулоциттер ұйқы безі аралшықтарының орталықтарында орналасады. Олардың цитоплазмасында инсулин гормонын түзуге маманданған, безді жасушаларға тән барлық органеллалар жақ-сы жетілген. Бета—безді жасушалар цитоплазмасындағы түзілген инсулин дәншелері суда ерімейді, спиртте ериді. Инсулин — қандағы глюкозаның мөлшерін азайтып, оны адам мен жануарлар бауыры мен бұлшықеттерінде қорланатын күрделі көмірсу — гликогенге айналдырады.^[2]

Ия,қәзіргі таңда диабетпен ауратын адамдарға көп көмектесетін дәрі бар-инсулин.Инсулин-ғалымдардың ойлап тапқан ең керемет туындысы болар!Диабеті емдеп жазбаса да,осы аурумен ауратын адамдарға көп мүмкіндік береді.Бірақ әр заттың екі жағы болатындай,инсулиннің кемшеліктері де бар.Бірі сіздің бүйрек,бауыр деген сияқты мүшелеріңіз әлсіреуі мүмкін.Әрине,диабетпен олар жарамсыз болатыны анық,бірақ инсулин бұл процессті тездеді.Егер сіз өзіңізді күтпейтін болсаңыз инсулин сізге дым көптесе алмайды.Ондай жағдай болмас үшін ас мәзірінен қантты мүлдем сызып тастаған жөн.Бірақ органимзге қант керек болғандықтан оның орына қанталмастырғыш қолдануға болады.Көбірек серуендеп,жаттығу жасап жеке бас гигиенасын ұмытпаған жөн. Қант диабетінің асқынуы өлімге әкелуі мүмкін. Сіз оны сезбей қалуыңызда қалыпты жағдай.Инсульт мен инфаркт қауіптері жиі кездеседі.

Қант диабеті инсипидінің асқынуы

Қант диабеті дегидратацияның дамуына қауіпті, Мұндай жағдайларда, зәрдегі сұйықтықтың жоғалуы жеткілікті түрде толтырылмаған жағдайда. Судың құрғауы жалпы әлсіздікпен көрінеді, тахикардия, құсу, психикалық бұзылулар, қан ұюы, гипотензияның бұзылуы, неврологиялық бұзылулар. Тіпті қатты сусыздандыру кезінде полиурия сақталады.

Қант диабеті инсипидінің диагностикасы

Әдеттегі жағдайларда қант диабетіне тәнсіз шөлділікпен күдік туғызады және күніне 3 литрден астам несеп шығарады. Зимницкий күнделікті зәрдің мөлшерін бағалау үшін тестіленеді. Зәрді зерттеу кезінде оның салыстырмалы тығыздығын анықтаңыз ( 290 мұсылман/кг), гиперкальцемия және гипокалемия. Қант диабеті қан глюкозасының ашылуымен анықталады. Қандағы қант диабетінің негізгі нысаны ADH төмен мазмұнымен анықталады.

Нашар тамақтанумен индикативті тест нәтижелері: 10-12 сағат ішінде сұйықтықты қабылдаудан аулақ болыңыз. Қант диабеті кезінде 5-тен артық салмақ жоғалтады%, несептің төмен салмағын және гипоосмолярлықты сақтауға болады. Рентгендік кезінде қант диабеті себептерін анықтайды, нейропсихиатриялық, офтальмологиялық зерттеулер. Мидың MRI арқылы алынатын мидың бұзылуы. Бүйрек диабеті диагностикасы үшін бүйрек ультрадыбыстық және КТ жасалады. Нефрологтың консультациясы қажет. Кейде бүйрек биопсиясы бүйрек патологиясын саралау үшін қажет. ^[3]

Қандағы қантының нормасы 

Қант диабетінің жынысқа қарай нормалары болмайды.Интернет жынысқа қарай деген жалған ақпараттар өте көп.Қандағы қан мөлшерінің анық білуүшін алдымен таңертен аз қарынғаөлшеп содан сон ас ішкенненкейін 2 жарым сағаттан кейін өлшеген жөн

• Таңғы жағдайда 3,5-5,5 ммольге дейін қалыпты болып саналады.

Ал егер бұдан жоғары болатынболса ас мәзіріңізден қантты азайтқан жөн.

• Егер 5,5-6,6 ммоль болса онда бұл глюкоза алудың бұзылуының симптомы болуы керек.

Ал одан жоғарыболса дәрігергеқаралған жөн.

• Астан кейін 7,8ммольге дейін болатын болса норма болып саналады.Жоғары болса қант диабетінің басы болуы мүмкін.

Қант диабеті-адамды баяу іштен өлтіретін ауру.3 сағат сайын қандағы қант мөлшерін тексеріп,тамақ алдында дәрі алып,одан кейін инсулин алып азапты өмір сүргенше неге қәзірден бастап дүкен сөресінде тұрған бөлкелерді сирек жемеске!

Қолданылған әдебиеттер:

^[1] Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9

^[2] Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі/ - Алматы: "Сөздік-Словарь", 2009. ISBN 9965-822-54-9

^[3]http://mundamedicina.info/ сайтынан