Баланың тұлға ретінде қалыптасуы отбасында бастала- ды. Жанұяда бала алғаш рет өзін қоршаған болмыспен әрекеттесе бастайды, өзінің оған деген қарым-қаты- насын құра бастайды.

Баланың есту қабілетін дамытуға арналған керемет жаттығу - бұл сөз тіркестерімен ойнау. Жаттығуды мектеп жасына дейінгі кезден бастап жасауға болады.

Бүгінгі таңда тіл табысу, мәмілеге келу, дау-жанжалдарды шешу қабілеттері табыстылықтың негізгі шарттарының бірі болып табылады. «Тіл табыса білу» - құпталып қана қоймайды, енді оқуға, жұмысқа қабылдау кезінде талап етіледі. Қызметтер нарығында тіл табысу дәрістерінің сан-алуандылығынан көз сүрінеді, ондай дәрістер бары¬сында адамдар әртүрлі «бетперде» киіп, бір-бірімен тіл табысуды үйренеді.

Ерік-жігер – бұл адамның саналы түрде алға қойған мақсатына қол жеткізу үшін сыртқы және ішкі кедергілерді (мысалы, бір мезеттік албырттықты) еңсере отырып, әрекет ету қабілеті. Баланың ерік-жігерінің дамуы ерте балалық шақта өз қимыл-қозғалыстарын басқара білу қабілетіне ие болудан басталып, ұзақ үдерістен өтеді.

Отбасы – баланың ең жақын әлеуметтендіру ортасы қатарында өмірдің мақсаты, оның құндылықтарын біліп, өзін қалай ұстау керектігі туралы алғашқы мәліметтерді береді және онда басқалармен қарым-қатынас орнатуына іс жүзінде дағдыланады.